အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Hillary Clinton ေနျပည္ေတာ္ကို လာေရာက္စဥ္က တိုင္းျပည္ရဲ ႔ အမည္ကိုမသံုးဘဲ ဒီႏိုင္ငံလုိ႔သာ ရည္ညႊန္းေျပာဆိုသြားပါတယ္။ အဂၤလိပ္လို Burma (ဘားမား) လို႔ေခၚတာကို ၁၉၈၉ မွာ စစ္အစိုးရက ျမန္မာလို႔ ေျပာင္းလဲလိုက္တာကို ကမာၻ႔ကုလသမဂၢက လက္ခံေပမယ့္ အေမရိကန္နဲ႔ အဂၤလိပ္အစိုးရက လက္မခံဘဲ Burma လို႔ပဲ ဆက္ေခၚပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေယဘုယ်သေဘာအားျဖင့္ Burma လို႔သံုးတာဟာ ဗမာအစုိးရကို ဆန္႔က်င္ရာေရာက္ၿပီး Myanmar (ျမန္မာ) လို႔သံုးတာဟာ ေထာက္ခံရာ ေရာက္ပါတယ္။ မဆန္႔က်င္ေပမယ့္ မေထာက္ခံသူကေတာ့ ဘားမား/ျမန္မာ လို႔ သံုးပါတယ္။
ဘားမား လို႔ သံုးသူဟာ ဗမာအစိုးရကို ေထာက္ခံရာမေရာက္ဘဲ ျမန္မာလို႔သံုးမွသာ ေထာက္ခံရာေရာက္တာမို႔ ဆန္႔က်င္ရာလည္းမေရာက္ ေထာက္ခံရာလည္းမေရာက္ေအာင္ Hillary Clinton က ဒီႏိုင္ငံ၊ ဒီတုိင္းျပည္ လို႔သာ သံုးႏႈန္းသြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္အစိုးရက ျမန္မာလုိ႔ သံုးႏႈန္းတဲ့အခ်ိန္ဟာ ဗမာအစိုးရကို အျပည့္အဝ လက္ခံခ်ိန္ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ စစ္အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္တာ အႏွစ္ (၅၀) နီးပါးရွိၿပီးျဖစ္ေပမယ့္ မဆလ စစ္အစိုးရေခတ္မွာ ဒဏ္ခတ္အေရးယူခံရတာမ်ဳိးမရွိဘဲ ၁၉၈၈ ဒီမုိကေရစီအေရးေတာ္ပံုကို ေခ်မႈန္းတဲ့ စစ္အစိုးရကိုသာ ဒဏ္ခတ္အေရးယူတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၁၉၈၉ အေရးေတာ္ပံုကို ေခ်မႈန္းတဲ့ စစ္အစိုးရကိုသာ ဒဏ္ခတ္အေရးယူတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၁၉၈၉ အေရးေတာ္ပံုကို ေခ်မႈန္းတဲ့ တရုတ္ကိုေတာ့ အေရးမယူပါဘူး။
အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝါဒမွာ မၾကာခဏ ပဋိပကၡျဖစ္တတ္တဲ့ လမ္းစဥ္ႏွစ္မ်ဳိးရွိတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ပထမလမ္းစဥ္က လူ႔အခြင့္အေရး၊ ဒီမုိကေရစီအေရးစတဲ့ သေဘာတရားေရးရာပိုင္းကို ဦးစားေပးၿပီး ဒုတိယလမ္းစဥ္ကေတာ့ အေမရိကန္ရဲ ႔ လက္ေတြ႔ အက်ဳိးစီးပြားကိုသာ ဦးစားေပးပါတယ္။ တရုတ္နဲ႔ ဆက္ဆံရာမွာ လက္ေတြ႔အက်ဳိးစီးပြားကို ဦးစားေပးၿပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေပမယ့္ ဗမာနဲ႔ ဆက္ဆံရာမွာေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမုိကေရစီအေရးကို ဦးစားေပးၿပီး ဒဏ္ခတ္အေရးယူထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ မဆလ စစ္အစိုးရေခတ္ဟာ အေမရိကန္နဲ႔ ဆိုဗီယက္အုပ္စုအၾကား ဆက္ဆံေရးတင္းမာတဲ့ စစ္ေအးေခတ္ျဖစ္လို႔ မိမိအတြက္ အသံုးမဝင္တဲ့ ဗမာအစိုးရကို အေမရိကန္က လ်စ္လ်ဴရႈခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ၁၉၈၈ ျပည္သူ႔အေရးေတာ္ပံုကို ေခ်မႈန္းၿပီး ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို ဂရုမစိုက္တဲ့ ဗမာစစ္အစိုးရကို ဒဏ္ခတ္အေရးယူၿပီး စီးပြားေရးပိတ္စို႔ဖို႔ အေမရိကန္အစိုးရက ဆံုးျဖတ္လုိက္ပါတယ္။ ဗမာစစ္အစိုးရကို ဒဏ္ခတ္အေရးယူတဲ့အတြက္ အေမရိကန္အက်ဳိးစီးပြားကို မထိခိုက္တာဟာလည္း မူဝါဒေရးရာကို ဦးစားေပးႏိုင္တဲ့အခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ NLD အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကို ျပည္သူ႔ကိုယ္စားျပဳပါတီအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳၿပီး ေထာက္ခံအားေပးဖို႔အတြက္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ အက္ဥပေဒကို ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ (၂၈) ရက္ေန႔မွာ အေမရိကန္ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္က ျပဌာန္းေၾကာင္း ဥပေဒနိဒါန္းမွာ ေရးထားပါတယ္။ ဒီ ဥပေဒကို ျပဌာန္းရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔အဖြဲ႔ ဒီပဲယင္းမွာ တိုက္ခိုက္ခံရတဲ့ ျဖစ္ရပ္လည္း ပါဝင္ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏိုင္ရထားတဲ့ NLD အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကို ျပည္သူကိုယ္စားျပဳပါတီအျဖစ္ တရားဝင္ အသိအမွတ္ျပဳတယ္လို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။
လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးဖ်က္တာေတြ သိသိသာသာ ေလွ်ာ့နည္းမႈ၊ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအားလံုး လႊတ္ေပးမႈ၊ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုေရးသားခြင့္၊ စုေဝးခြင့္ နဲ႔ ကိုးကြယ္ခြင့္ရွိမႈ၊ အရပ္သားအစိုးရ ဖြဲ႔စည္းမႈ စတာေတြကို ေတြ႔ျမင္ရမွသာ ဒဏ္ခတ္အေရးယူတဲ့ ဥပေဒကို ရုတ္သိမ္းႏိုင္မယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီအေျခအေနကို ေရာက္မလာဘဲ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈ ရုတ္သိမ္းဖို႔ဆိုတာ အလြန္ခက္ခဲတဲ့ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။ NLD အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကို ျပည္သူ႔ကိုယ္စားျပဳပါတီအျဖစ္ တရားဝင္သတ္မွတ္ေၾကာင္း ၂၀၀၃ အေမရိကန္ဥပေဒမွာ ေဖာ္ျပထားတာေၾကာင့္ ဒဏ္ခတ္မႈဥပေဒ ရုတ္သိမ္းဖို႔ကိစၥဟာ NLD အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ရဲ ႔ ရပ္တည္မႈနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ အေမရိကန္ ဥပေဒရဲ ႔ ရည္မွန္းခ်က္ကို ရႏိုင္ဖို႔ ခက္တယ္လို႔ သံုးသပ္ခဲ့ၾကေပမယ့္ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ လက္ရွိအေျခအေနမွာ အေကာင္အထည္ေပၚဖို႔ အလားအလာရွိေနပံုရပါတယ္။
ဒဏ္ခတ္အေရးယူတဲ့ သမၼတအမိန္႔နဲ႔ ဖယ္ဒရယ္ဥပေဒေတြမွာ ပါဝင္ေနတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ ထပ္ေနတာကတေၾကာင္း၊ မူးယစ္ေဆး၊ ဘာသာေရး လြတ္လပ္မႈ၊ လူကုန္ကူးမႈ စတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးဖ်က္မႈေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတာကတေၾကာင္းမို႔ ကိစၥတခုကို ရုတ္သိမ္းလိုက္ရံုနဲ႔ တျခားကိစၥေတြမွာ ကင္းလြတ္သြားမယ္လို႔ မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ျမန္မာျပည္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေကာင္းမြန္လာမွသာ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈ နိဂံုးခ်ဳပ္ဖို႔ အလားအလာရွိပါတယ္။ ဗမာအစိုးရကို အကူအညီေပးရံုနဲ႔ ေကာင္းမြန္တဲ့အစိုးရ ျဖစ္မလာႏိုင္တာကို သမုိင္းက သက္ေသျပေနပါတယ္။
သမၼတ အိုဘားမား လက္ထက္မွာ အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ဖို႔အလားအလာ ရွိလာပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီ မက်င့္သံုးတဲ့ႏိုင္ငံနဲ႔လည္း ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ႏိုင္တယ္လို႔ အိုဘားမား က ဆိုပါတယ္။ ဒီ မူဝါဒကို (၂) ႏွစ္ေက်ာ္ က်င့္သံုးၿပီး အဆင့္ျမင့္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ အႀကိမ္ (၂၀) ေလာက္ ေနျပည္ေတာ္ကို သြားလိုက္တဲ့အခါမွာ Hillary Clinton သြားႏိုင္မယ့္ အေျခအေနကို ေရာက္သြားတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ဗမာအစိုးရအေနနဲ႔ ၂၀၁၄ မွာ အာဆီယံဥကၠ႒ မျဖစ္ခင္ကတည္းက ဒဏ္ခတ္မႈ ကင္းရွင္းဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ရဲ ႔ ဒဏ္ခတ္ပိတ္စို႔မႈေတြ ရုတ္သိမ္းသြားတဲ့အထိ ျပည္တြင္းမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေ၇းလုပ္ဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။
