ဒီတပတ္ မ်က္ေမွာက္ေရးရာ ေဆြးေႏြးခန္းမွာ ဦးေက်ာ္ဇံသာက ျမန္မာ့စီးပြားေရးအေျခအေနကို စီးပြားေရး ပညာရွင္ ေဒါက္တာေဇာ္ဦး (VAHU အဖြဲ႔ ဒါရိုက္တာ) နဲ႔ ဦးစိန္ေဌး (Burma Fund) တို႔ကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္း ေဆြးေႏြးသံုးသပ္ တင္ျပထားပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ပထမဦးဆံုး- က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အခုလက္ရွိ စစ္အစိုးရ သို႔မဟုတ္ တပ္မေတာ္အစိုးရဟာ သယံဇာတေတြကို ျဖဳန္းတီးေနတယ္ဆိုတဲ့ စြတ္စြဲခ်က္ေတြ ထြက္ေနပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ ႔ mis-management - စီမံခန္႔ခြဲမႈ ညံ့ဖ်င္းတယ္၊ အဲဒါအျပင္ အဂတိလိုက္စားတယ္။ သူတုိ႔ ကိုယ္က်ဳိးအတြက္ သံုးစြဲတယ္ဆုိတဲ့ ေျပာသံ စြတ္စြဲသံေတြ အမ်ားႀကီး ၾကားရပါတယ္။ ဒီဟာကို ပညာရွင္ေတြ ႐ႈေထာင့္ကၾကည့္ရင္ ဘယ္ေလာက္ မွန္ကန္ပါသလဲ။ ဘယ္ေလာက္အတိအက် သိ သလဲဆိုတာကို က်ေနာ္သိခ်င္လို႔ ဆရာတို႔ကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမဦးဆံုး ျမန္မာျပည္မွာ တုိင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ စရိတ္စကေတြ ေပးေနရတာလဲ၊ ထုတ္လုပ္ၿပီး ကုန္ ပစၥည္းေတြ တင္ပို႔တာမရွိေတာ့ သံယံဇာတေတြေရာင္းလို႔ရတဲ့ ပိုက္ဆံေတြကပဲ သံုးေနတာ မဟုတ္ဘူးလား။ ေဒါက္တာေဇာ္ဦး ဒီကိစၥကို ဘယ္လိုသေဘာရပါသလဲ။
ေဒါက္တာေဇာ္ဦး ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံဟာ ဒီ သဘာဝအရင္းအျမစ္ေတြကို ထုတ္လုပ္ ေရာင္းခ်တဲ့ဆီကပဲ အမ်ားဆံုး ဝင္ေငြရေနတာပါ။ တျခားအာရွတိုက္က ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံက ျပည္တြင္းမွာလည္း အခြန္ေကာက္ခံမႈကလည္း အင္မတန္မွ အနည္းဆံုး တိုင္းျပည္လုိ႔လည္း ေျပာလို႔ ရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ သဘာဝအရင္းအျမစ္ေပၚမွာ မီွခိုမႈက က်ေနာ္တုိ႔ ႏိုင္ငံဟာ တျခားႏိုင္ငံေတြထက္ ပိုၿပီး မွီခိုေနရတဲ့ အေနအထားမွာ ရွိပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ လည္း ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာေတြ ဆက္တိုက္ ျဖစ္လာရပါတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္တခု လူၿပိန္းေတြ ေတြးမိတာ ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒါ ဘာလဲဆိုေတာ့ ဗမာျပည္မွာ ေက်ာက္စိမ္းေတြ၊ ကြ်န္းသစ္ေတြ ရွိတယ္။ ဒီႏွစ္ခုပဲၾကည့္လိုက္ပါ။ ေက်ာက္စိမ္း လုပ္ငန္းမွာ ႏွစ္အေတာ္ၾကာၾကာ လုပ္ခဲ့ဖူးတဲ့ ေက်ာက္စိမ္းကုန္သည္ႀကီးတဦးကို ေမးၾကည့္ပါတယ္။ အဲဒီလူက ‘ေက်ာက္စိမ္းေတြ ဗမာျပည္မွာ ထြက္ခဲ့တာ အကုန္လံုးေပါင္းလိုက္ရင္ သန္းေပါင္း ေထာင္ မက trillion ေလာက္ ရွိမယ္’။ အလားတူစြာပဲ ကြ်န္းသစ္ေတြဆုိရင္လည္း တန္ဖိုးေျမာက္မ်ားစြာ ထြက္ ခဲ့တာဆုိေတာ့ အဲဒီေလာက္ထြက္ခဲ့တဲ့ ပိုက္ဆံေတြနဲ႔ဆိုရင္ ဗမာျပည္ကလူေတြက ဒီထက္ ပုိခ်မ္းသာ သင့္တယ္လို႔ စဥ္းစားမိပါတယ္။ အဲဒါကို ေဒါက္တာေဇာ္ဦး ဆက္ၿပီး ရွင္းျပေပးပါ။
ေဒါက္တာေဇာ္ဦး ။ ။ အဲဒါလည္း အမွန္ပါပဲ။ က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံဟာ သဘာဝအရင္းအျမစ္ကရတဲ့ ဝင္ေငြ ဟာ ႏွစ္စဥ္ ပိုပုိၿပီး တိုးလာတာပဲရွိတယ္ ေလ်ာ့သြားတာ မရွိပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ ဒီသဘာဝ အရင္းအျမစ္ကို လာၿပီး ျမဳပ္ႏွံတာကလည္း ၂၀၁၀ မွာဆုိရင္ ေဒၚလာသန္း တစ္ဆယ္ ဘီလီယံရွိတယ္ဆိုၿပီး သိရေတာ့ အေတာ္ေလး မ်ားျပားတဲ့ ရင္းႏီွျမဳပ္ႏွံမႈလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ ၂၀၀၉ ထက္ဆရင္ ၂၀၁၀ အတြင္းမွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈဟာ အဆေပါင္း မ်ားစြာ တက္သြားတယ္။ အဲဒီတက္သြားတဲ့ အဓိကအမ်ားဆံုး ရင္းႏွီး ျမဳပ္ႏွံမႈ အမ်ားဆံုးက ဒီ သဘာဝအရင္းအျမစ္ေတြ ျဖစ္စတယ္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္တာနဲ႔ ေရနံနဲ႔ သဘာဝ ဓာတ္ေငြ႔ေတြရွာတဲ့ လုပ္ငန္းေတြပဲ ျဖစ္ေနတယ္။ ၂၀၁၀ မွာပဲ ထူးျခားတာက UNDP က လူသားဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အစီရင္ခံစာကို ၾကည့္လိုက္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က အေရွ ႔ေတာင္အာရွမွာ ေနာက္ဆံုးပိတ္ ကို ေရာက္သြားတာကို အံ့အံ့ၾသၾသ ေတြ႔ရတယ္။ လာအိုနဲ႔ ကေဗၼာဒီးယား - အထူးသျဖင့္ လာအုိက က်ေနာ္တို႔ေနာက္က အၿမဲလိုက္ေနတာကေန ဒီႏွစ္ကေနစၿပီးေတာ့ လာအိုက ေက်ာ္တက္သြားတဲ့ သေဘာမွာ ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံရဲ ႔ လူသားအရင္းအျမစ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈဟာ အေရွ႕ေတာင္ အာရွမွာ အနိမ့္ဆံုးျဖစ္သြားတယ္ဆိုတဲ့ကိစၥကလည္း အင္မတန္မွ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းတဲ့ ကိစၥတခု ျဖစ္တယ္။ တဘက္မွာ ဒီေလာက္ ဝင္ေငြေတြ ဝင္ေနရဲ ႔သားနဲ႔ တဖက္မွာ လူေတြရဲ ႔ လူေနမႈ အဆင့္ အတန္းနဲ႔ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးကိစၥေတြကို မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္တာကလည္း ဒါဟာ အင္မတန္မွ စိုးရိမ္ စရာေကာင္းတဲ့ကိစၥတခုလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာဦးစိန္ေဌး ခင္မ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သယံဇာတေတြ ဒီေလာက္ခ်မ္းသာတယ္။ အဲဒါေတြကို ဒီေလာက္ အေျမာက္အျမားလည္း ေရာင္းခ်ႏိုင္ရဲ ႔သားနဲ႔ ျပည္သူေတြ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေန ၾကတယ္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးသင့္သေလာက္ မဖြံ႔ၿဖိဳးလာတာဟာ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ညံ့ဖ်င္းလို႔လား၊ အဂတိလိုက္စားလို႔လား၊ သူတို႔ မရိုးသားလို႔လား၊ ကိုယ္က်ဳိးသံုးလို႔လား။ ႏွစ္ခုစလံုးေၾကာင့္လား ဘယ္လိုသေဘာရပါသလဲ။
ဦးစိန္ေဌး ။ ။အဲဒါ အကုန္လံုးပါ။ အကုန္လံုး ျဖစ္ေနတာ။ မလုပ္တတ္တာလည္းပါတယ္၊ မကိုင္တတ္ တာလည္း ပါတယ္။ ေစတနာ မရွိတာလည္း ပါတယ္။ ခိုးတာလည္း ပါတယ္။ ဝွက္တာလည္းပါတယ္။ အတၱႀကီးတာေပါ့။ အဲဒါေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာပါ။ ေနာင္ၾကာေလ ဒီထက္ဆိုးတာ ျဖစ္မွာပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးတဲ့အခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးေစာေမာင္ လက္ထက္မွာ ကမာၻ႔ဘဏ္ တို႔က ျမန္မာပညာရွင္ေတြပဲ တခ်ဳိ ႔ဆိုလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံအႀကံေပးနဲ႔ တာဝန္ယူခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ သတင္း ေတြ ထြက္ခဲ့ ပါတယ္။ ေနာက္တခါ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံကလား၊ စီးပြားေရးအႀကံေပးပုဂၢိဳလ္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ တယ္ဆုိတဲ့ကိစၥေတြ ၾကားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလူေတြဆီက သူတို႔ အႀကံမရလိုက္ဘူးလား၊ အႀကံကို သူတုိ႔ လက္မခံခဲ့တာလား။ ဘယ္လို ျဖစ္သြားတယ္ဆုိတာကို ဆရာဦးစိန္ေဌး သိပါသလား။
ဦးစိန္ေဌး ။ ။ အဲဒါက အဲဒီတုန္းကမွ မဟုတ္ဘူး။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ မတိုင္ခင္က က်ေနာ္တုိ႔ မမီလိုက္ပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ စီးပြားေရးတကၠသိုလ္က ဆရာေတြရဲ႕ ဆရာေတြပါ။ ေဒါက္တာလွျမင့္ အခုထက္ထိ ရွိပါ ေသးတယ္။ အခု ထိုင္းမွာလို႔ ေျပာပါတယ္။ တကယ့္ကို ကမာၻေက်ာ္ပညာရွင္ႀကီး။ သူ႔ရဲ႔ ေပၚလစီနဲ႔ သြားလို႔ ထိုင္းတို႔၊ မေလးရွားတို႔ တက္သြားတာပဲ။ သူက export/import promotion - အဲဒါကို သြားပါလို႔ ဦးေနဝင္းကို အႀကံျပဳခဲ့တယ္။ လံုးဝလက္မခံခဲ့ဘူး။ အဲဒီေနာက္ သူျပန္ကို မေျပာေတာ့ဘူး၊ LSE (London School of Economics) ထြက္သြားခဲ့တယ္။ အခုထိလည္း မေျပာေတာ့ဘူး။ ဒီလုိပဲ Dr. Ronald Findlay တို႔ - တခ်ဳိ႕ကိုေဇာ္ဦး သိပါတယ္။ ဆရာေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ ဗမာပညာရွင္ေတြ၊ ႏိုင္ငံျခား ပညာရွင္ေတြ သြားၿပီး ေဆြးေႏြးတာရွိတယ္။ ဒီလုိ သြားတဲ့အခါမွာ အႀကံဉာဏ္ေတြ လံုးဝ မလုိဘူး။ ငါတေကာေကာၿပီး ထင္ရာ လုပ္တာ။ အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္ စကားကို ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း ေျပာ ပါတယ္။ ဒီလူေတြက စီမံခန္႔ခြဲမႈမွာလည္း ညံ့တယ္။ လုပ္လည္း မလုပ္တက္ဘူး။ လုပ္တတ္တဲ့လူ လည္း ဆရာမတင္ဘူး။ လုပ္ခ်င္ရာလုပ္တယ္။ အတၱႀကီးတယ္။ ခိုးတယ္၊ ဝွက္တယ္။ ေပါင္းစားတယ္။ သူတို႔နဲ႔ ေပါင္းစားတဲ့ cronies ေတြက ဒါေတြဟာ တုိင္းျပည္ကို ဖ်က္ေနတဲ့ အဖ်က္သမားေတြ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာဦးေဇာ္ဦး အဲဒီေတာ့ အခု ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ၿပီးၿပီ။ အရပ္သားအစိုးရကို လႊဲ မယ္လို႔ သူတို႔က ေျပာတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအားျဖင့္ေတာ့ ဘယ္သူပဲ ဆက္အုပ္ခ်ဳပ္ အုပ္ခ်ဳပ္။ ဒီလုိ စီမံ ခန္႔ခြဲမႈ ညံ့ဖ်င္းတာ၊ အက်င့္ပ်က္တာ။ အဲဒါမ်ဳိးေတြဟာ ပေပ်ာက္သြားႏိုင္မယ့္ အေျခအေနျမင္ပါ သလား။ ႏိုင္ငံျခား ပညာရွင္ေတြ၊ စီးပြားေရးပညာရွင္ေတြ အႀကံေပးစာတမ္းေတြ ေရးၾကတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ပါေမာကၡခင္ေမာင္ၾကည္၊ ဆရာႀကီးဖင္ဒ္ေလ တို႔။ အဲဒါေတြကို လက္ခံစဥ္းစားမယ့္ အလားအလာ ျမင္ရပါရဲ႕လား။
ဦးေဇာ္ဦး ။ ။ ေသခ်ာတာကေတာ့ ဒီ သဘာဝ အရင္းအျမစ္ကို ဆက္ၿပီး မွီခိုေနသမွ်ပတ္လံုး စီးပြားေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈလုပ္ဖို႔က အေတာ္ခက္ေသးတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒီ သဘာဝ အရင္း အျမစ္ကို မီွခိုေနတဲ့ တျခားစီးပြားေရးေတြကို ၾကည့္လိုက္လုိ႔ရွိရင္ အထူးသျဖင့္ အာဖရိကေဒသက အင္မတန္မွ သဘာဝ အရင္းအျမစ္ ေပါႂကြယ္ဝတဲ့ ႏုိင္ငံေတြၾကည့္မလား၊ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းက သဘာဝ အရင္းအျမစ္ ေပါႂကြယ္ဝတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ ၾကည့္မလား။ ဒီဟာေတြ အားလံုးကို ၾကည့္လိုက္ရင္ သဘာဝအရင္းအျမစ္ က်ိန္စာသင့္မႈကို ခံေနရတဲ့ တုိင္းျပည္ေတြကိုပဲ သြားေတြ႔ရတာ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေနာင္တက္လာမယ့္ အစိုးရသစ္ကလည္း အကယ္၍ သဘာဝအရင္းအျမစ္ မီွခုိေနမႈကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့ရင္ ဆက္ၿပီး ဒီအေပၚမွာ သာယာေနမယ္ဆုိရင္ အခုနလုိပဲ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တဲ့ ကိစၥေတြကို မလုပ္ဘဲနဲ႔ မွိန္းၿပီးေတာ့ ဆက္ေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီကိစၥဟာ ေတာ္ေတာ္ပဲ လုပ္ရခက္တဲ့ အေနအထားမွာရွိတယ္။
ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ဒီဟာနဲ႔ သဘာဝ အရင္းအျမစ္ကရတဲ့ ပိုက္ဆံေတြက ဆက္တိုက္ဝင္ေနတာ ရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဒီဟာလည္း သီးျခားစီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို လုပ္စရာမလုိဘူးလုိ႔ ေရတိုၾကည့္တဲ့အျမင္ေတြကလည္း မ်ားလာတာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ အဓိက အေရးႀကီးတာကေတာ့ သဘာဝ အရင္းအျမစ္ မီွခိုေနရတာကေန လြတ္ထြက္ႏိုင္ဖို႔ကို ႀကိဳးစားၾကဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အဲဒီလို ႀကိဳးစားႏိုင္ဖို႔ အေျခအေနေတြ ေပၚထြက္လာဖို႔ဆုိတာက အခုလက္ရွိ အေန အထားမွာ ေတာ္ေတာ္ခက္ေနဦးမယ္လို႔ က်ေနာ္ျမင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ သဘာဝအရင္းအျမစ္ကို အားကိုးေနရတဲ့ ဘဝက လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ အႀကီးအကဲေတြမွာ ဒီအျမင္ မရွိဘူးလား။ ဆရာဦးစိန္ေဌး ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။ သူတို႔ေတြ မေျပာင္းခ်င္တာလား၊ ေျပာင္းရမွန္း မသိတာလား။
ဦးစိန္ေဌး ။ ။ ေျပာင္းရခဲ့မွန္း မသိတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဒီလူေတြ ေျပာင္းဖို႔အတြက္ လိုတယ္ဆိုတာကို သိတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ အခုနေျပာခဲ့သလို သူတုိ႔ရဲ ႔ အတၱႀကီးမားမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာ။
အဲဒီေတာ့ ေတာင္ကိုရီးယားကို ၾကည့္ပါ။ ေတာင္ကိုရီးယား က ၆၃ မွာ အာဏာသိမ္းတာ (အမွန္ျပင္ ဆင္ခ်က္ - ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၆ ရက္ေန႔)။ က်ေနာ္တို႔ထက္ တႏွစ္ေနာက္က်တယ္။ အဲဒီတုန္းက အာဏာသိမ္းတာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ပက္ေခ်ာင္ဟီ (Park Chaung-hee) - ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျဖစ္တယ္။ စီးပြားေရး ပညာရွင္ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ သူက တုိင္းျပည္အေပၚမွာ ေစတနာရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘာျဖစ္သလဲ ဆုိေတာ့ သူက တတ္တဲ့လူေတြ ကို ဆရာတင္တယ္။ အႀကံေတာင္းတယ္၊ ယူတယ္။
ဥပမာတခု အားျဖင့္ သူတို႔ အေမရိကမွာ ေတာင္ကိုရီးယား လူမ်ဳိးေတြ ပညာတတ္ေတြရွိတယ္။ UC Berkeley က အဲဒီက ပညာရွင္ေတြ၊ စီးပြားေရး ပညာရွင္ေတြ ေပါ့။ သူတို႔ေတြကို ျပန္ေခၚတယ္။ ဒို႔ တုိင္းျပည္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအတြက္ မင္းတို႔ ျပန္လာၾကပါ။ မင္းတို႔ အေမရိကမွာရတဲ့ ေဒၚလာ သံုးေလးေသာင္းေတာ့ မေပးႏိုင္ဘူး။ ဥပမာ ငါးေထာင္ေပးမယ္၊ ေျခာက္ေထာင္ ေပးမယ္ေပါ့။ အဲဒီလို ျပန္ေခၚတာ။ အခု ေတာင္ကိုရီးယား ဘာျဖစ္သြားသလဲ။ အဲဒီတုန္းက ေတာင္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံရဲ ႔ investment ေခၚမွာေပါ့ investment ration က က်ေနာ္တို႔ GDP ရဲ ႔ ၅% ေလာက္ပဲရွိတယ္။
စစ္ကလည္း ျဖစ္ၿပီးကစ။ က်ေနာ္တို႔က အဲဒီတုန္းက ၁၀%။ အခု ေတာင္ကိုရီးယား ဘာျဖစ္သြားလဲ၊ က်ေနာ္တုိ႔ ဘာျဖစ္သြားလဲ။ ဒါက ဘာလဲဆိုေတာ့ တုိင္းျပည္ေပၚမွာ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့လူက ေစတနာမရွိဘူး ဆိုတာကို ျပတာ။ ဒါက ဦးေနဝင္း အစ။ အခု ဗိုလ္သန္းေရႊ က ပိုဆိုးတယ္။ ေနာက္တခ်က္ ေထာက္ျပ ရရင္ ဦးသန္းေရႊ နဲ႔ ေဒၚႀကိဳင္ႀကိဳင္တို႔ ပိုင္တဲ့ ကုမၼဏီေတြက အမ်ားႀကီး။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ အေထာက္ အထားေတြ ရွိတယ္။ အကုန္ျပလို႔ရတယ္။ ဒီလူေတြဟာ တုိင္းျပည္အေပၚမွာ ေစတနာမရွိဘူး။ အတၱ ႀကီးမားစြာနဲ႔ စီမံကိန္း ေတြကို သူတို႔အတြက္ pet project ေတြလုပ္ၿပီး ဒီအေပၚ ဘတ္ဂ်က္ေတြ၊ ျပည္တြင္းျပည္ပေငြေတြ စား။ အဲဒီလို လုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီလူေတြက အတၱႀကီးေနတာေၾကာင့္ ဒီျပႆနာေတြ ႀကီးလာတာ။
အခုန ကိုေဇာ္ဦး ေျပာတာကို လက္ခံတယ္။ ဘာလက္ခံလည္းဆိုေတာ့ resource curse - သယံဇာတ က်ိန္စာ။ က်ိန္စာဘယ္ေလာက္သင့္သင့္ အဲဒီပုဂိၢဳလ္ေတြက ေစတနာေျပာင္းရင္ resource မရွိတဲ့ စကၤာပူႏိုင္ငံက ၁၀% GDP Growth Rate ရွိရင္ က်ေနာ္တို႔က ၂၀% ျဖစ္မွာေပါ့။ သေဘာေျပာတာပါ။ အခု ထိုင္းကိုၾကည့္ ဘာလို႔တက္သြားသလဲ။ က်ေနာ္တို႔ေလာက္မရွိဘူး။ က်ေနာ္တို႔ဆီက labor ေတာင္ ပို႔ရတယ္။ migrant အလုပ္သမားေတြ သံုးသန္းေလာက္ ရွိတယ္။
အဲဒါက ဘာလဲဆိုေတာ့ တုိင္းျပည္ရဲ ႔ ျပည္သူလူထုအတြက္ ဒီလူေတြက export လုပ္ေပးရတယ္။ နအဖ က မေကၽြးေတာ့ ကိုယ့္ပိုက္ဆံ၊ ကိုယ့္ျပႆနာ သြားရွာရတယ္။ အိမ္ေထာင္စုတစုမွာ တေယာက္သြားလို႔ရွိရင္ ဒီအိမ္ေထာင္ကို ထိန္းတာ။ ကရင္၊ မြန္ တုိ႔မွာၾကည့္ၾကည့္။ ေျပာခ်င္တာက ဘာလဲဆုိေတာ့ ဒီပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ တုိင္းျပည္အေပၚမွာ လံုးဝ ေစတနာမရွိဘဲနဲ႔ သူတုိ႔ အတၱႀကီးမား မႈက အာဏာနဲ႔ စီးပြားေရး။ အရင္တုန္းက ဦးေနဝင္းက အာဏာ။ အခုက အကုန္လံုးက ႀကံ့ဖြံ႔ကအစ အာဏာနဲ႔ စီးပြားေရး အကုန္လံုးမက္တာ။ ဘယ္သူ႔စကားေျပာေျပာ နားေထာင္မယ့္ လူေတြ မဟုတ္ ဘူး။ ျပႆနာ အဲဒါအေျခခံပဲ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေဒါက္တာေဇာ္ဦးအေနနဲ႔ အေကာင္းျမင္စရာေလး ေျပာပါအုံး။ ေရြးေကာက္ပြဲလည္း ၿပီးသြားၿပီ။ အစိုးရအသစ္လည္း ဖြဲ႔မယ္။ မၾကာခင္ လႊတ္ေတာ္ေခၚမယ့္ဆိုေတာ့ ဘယ္ေလာက္မ်ား ေကာင္းလာ စရာ ရွိပါသလဲ။ လမ္းေၾကာင္းနည္းလမ္းေလးမ်ားရွိရင္ ေျပာပါဦ္း။
ဦးေဇာ္ဦး ။ ။ တဘက္က ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ သိပ္ၿပီးေတာ့ အခုဟာက သိပ္ၿပီးေတာ့ ဓနအင္အားက သိပ္ ေတာင့္တင္းသြားတဲ့ အေနအထားမွာရွိတယ္။ အခုဆိုရင္ပဲ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီျမဳပ္ႏွံမႈေတြ ဝင္ခ်လာတယ္ဆုိေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အခုေနာက္တက္မယ့္ အစိုးရကေတာ့ ဘ႑ာေငြ ေတာင့္ေတာင့္ တင္းတင္းနဲ႔ ရွိေနၿပီဆုိတဲ့ အေနအထားမွာ ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အဓိက စဥ္းစားလို႔ရတာကေတာ့ သူတို႔ဟာ စီးပြားေရး ျပႆနာနဲ႔ ေရတိုျပႆနာေတြကို ပူစရာမရွိတဲ့ အေနအထားမွာ ရွိေနတယ္။
အခုန ဆရာဦးစိန္ေဌး ေျပာတဲ့ဟာကိုပဲ ျပန္ၿပီးေကာက္ရမယ္ဆုိရင္ တဘက္ကလည္း အတၱႀကီးတာ ေတြ၊ ေလာဘႀကီးတာေတြ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း တခါတခါက်ေတာ့ ေရတိုအတြက္ ျပႆနာေတြ ျဖစ္ေနတာကို ျမင္မိတယ္။ အကယ္၍ ေရရွည္ကို ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ဒီ သဘာဝအရင္းအျမစ္ က်ိန္စာသင့္မႈက ေကာင္းတဲ့ကိစၥေတာ့ မဟုတ္ဘူး။
ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ဒီဟာ မွီခုိေနရတာက တသက္လံုး မီွခိုေနလို႔ မရဘူး။ က်ေနာ္တို႔က ေနာင္လာ ေနာင္သားေတြ၊ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕သားသမီး၊ ေျမးျမစ္ေတြကာလမွာ သူတို႔ ခ်မ္းခ်မ္းသာသာနဲ႔ ေနႏိုင္မယ့္ အေနအထားကေန အခု က်ေနာ္တို႔က ယူၿပီးသံုးလိုက္တဲ့ သေဘာျဖစ္ေနတယ္။ ဒါဟာ ဘယ္သူမဆို ဗမာတိုင္း ဒီကိစၥကို ႀကံဳရမယ့္ အေနအထားမွာ ရွိေနတယ္။ အခု ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဳးႀကီးအပါအဝင္ ဒီတိုင္း ျပည္ကို တာဝန္ယူထားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြကလည္း အခုေခတ္မွာ စားသာေနမယ္။ လုပ္ရကိုင္ရ တာ လြယ္ကူေနေပမဲ့လည္း သူတုိ႔ရဲ ႔ သားသမီးေတြ ေျမးျမစ္ေတြေခတ္ေရာက္ရင္ေတာ့ အခုနေျပာ တဲ့ အေရွ ႔ေတာင္အာရွမွာရွိတဲ့ တျခားႏိုင္ငံေတြနဲ႔ယွဥ္လိုက္ရင္ က်ေနာ္တုိ႔က အလုိလုိေနရင္းနဲ႔ ေဘးကို ေရာက္သြားမယ္။ ေနာက္ကိုေရာက္သြားမယ့္ အေနအထားမွာ ရွိေနတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခု ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္မွာ ေကာင္းလာႏိုင္စရာ အလားအလာ မေတြ႔ဘူးလား။
ဦးေဇာ္ဦး ။ ။ အခုလို ေရတိုျပႆနာေတြ နည္းသြားတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔ကသာ ေရရွည္ကို ၾကည့္တတ္ မယ္ဆိုရင္ စီးပြားေရးအရ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြဟာ သူတို႔အက်ဳိးစီးပြားအတြက္လည္း ပါေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ အားလံုးအက်ဳိးစီးပြားအတြက္ ရွိေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို ဒါကို လုပ္မယ္ဆိုလုိ႔ရွိရင္ လုပ္ လုိ႔ရတဲ့ အေနအထား ရွိေနၿပီလို႔ က်ေနာ္ေတာ့ ျမင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ေရတုိအျမင္နဲ႔ ၾကည့္ၿပီး ေတာ့လည္း အခု အသာစီးရေနတဲ့ အေနအထားေတြ၊ အေျခအေနသာေနတဲ့ ကိစၥေတြမွာပဲ ယစ္မူး ေနအံုးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒါေတြက လုပ္ဖို႔ခက္ေနအုံးမွာပဲ။ ဒါေပမဲ့ အခု ဒီႏွစ္နဲ႔ ေနာက္ႏွစ္ေတြမွာ စီးပြား ေရးအေျခအေနဟာ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းလာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ အားလံုးေရွ ႔မွာက ေရရွည္ကို ျမင္ႏိုင္ၿပီး လုပ္ႏိုင္မယ့္ ကိစၥေတြကေတာ့ ပိုၿပီးျမင္သာထင္သာ ရွိလာမယ္လို႔ တဘက္က စဥ္းစားလုိ႔ ရပါတယ္။
