တပ္မေတာ္ကို အေရးယူဒဏ္ခတ္တဲ့ နည္းလမ္းနဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းလို႔ မရႏိုင္ေၾကာင္း ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး က ဗီြအိုေအကို ေျပာၾကားပါတယ္။
ႏိုင္ငံတကာအေနနဲ႕ ျမန္မာစစ္တပ္ကို ပစ္မွတ္ထားၿပီး ဘ႑ာေရးအပါအ၀င္ အျခားအကူအညီေတြ အားလံုးကို ျဖတ္ေတာက္အေရးယူဖို႔ FFM ကုလသမဂၢအခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖဲြ႕ရဲ႕ အဂၤါေန႔က ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ အဆိုျပဳခဲ့တာပါ။
မအင္ၾကင္းႏိုင္က အျပည့္အစံုကို ဆက္လက္တင္ျပမွာပါ။
အင္ဒိုနီးရွား အစိုးရေရွ႕ေနခ်ဳပ္ေဟာင္း Marzuki Darusman ဦးေဆာင္တဲ့ ကုလသမဂၢအခ်က္ အလက္ရွာေဖြေရးအဖဲြ႕ဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ မေလးရွား၊ ထိုင္းနဲ႕ အင္ဒိုနီးရွား ႏိုင္ငံေတြကို ေမလ (၃)ရက္ေန႔ကေန စတင္ၿပီး ၁၀ ရက္ၾကာခရီးစဥ္အျဖစ္ သြားေရာက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေမလ (၁၄) ရက္ေန႔မွာ ခရီးစဥ္ ရလာဒ္အျဖစ္ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့တာပါ။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ အက်ပ္အတည္းအျပင္ အျခားတိုင္းရင္းသားလူနည္းစု ေတြအေပၚ ဆိုးရြားလွတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္ျခင္း မရွိေသးတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းအေနနဲ႕ ျမန္မာစစ္တပ္ကို ႀကီးမားျပင္းထန္တဲ့ ပိတ္ဆို႕အေရးယူမႈေတြ လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ေနေၾကာင္း ကုလသမဂၢအခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး အဖဲြ႕ ဥကၠဌ Marzuki Darusman ကေျပာေၾကာင္း အဲဒီေၾကညာခ်က္မွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
ဒါအျပင္ အရင္ကေရာ၊ အခုေရာ ျဖစ္ေနတဲ့ ႀကီးမားလွတဲ့ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္မႈေတြေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးနဲ႔ ေငြေၾကးအရ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႕ ဆက္စပ္ပတ္သက္ေနတာေတြကို မျဖစ္မေန အေလးထား အေရးယူဖို႔ ျဖစ္လာေၾကာငး FFM အဖဲြ႔၀င္တဦးျဖစ္တဲ့ ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံက ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ Christopher Dominic Sidoti ကလည္း ေျပာပါတယ္။ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြကို ေဖၚထုတ္ၿပီး တိတိက်က် ပစ္မွတ္ထား ျဖတ္ေတာက္ျခင္းအားျဖင့္ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ေလ်ာ့သြားေအာင္ ပိုၿပီး ဖိအားေပးႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့သတင္းပတ္က ၾသစေၾတးလ်အေျခစိုက္ ABC သတင္းဌာနနဲ႕ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခန္းမွာလည္း အိႏၵိယအေျခစိုက္ Adani ကုမၸဏီက ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ပတ္သက္ေနတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းအဖဲြ႔နဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတဲ့အတြက္ Christopher Dominic Sidoti က အခုလို ေ၀ဖန္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
“ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြ မခ်မွတ္ႏိုင္ေအာင္ တ႐ုတ္က အေသအခ်ာ ကာလၾကာရွည္ အကာအကြယ္ေပးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လို႔လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ႏိုင္ငံ အမ်ားအျပားက ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ခ်မွတ္ထားတာ ရွိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အဖြဲ႔ဝင္သံုးဦးအနက္ က်ေနာ္လည္း တဦးအပါအဝင္ျဖစ္တဲ့ ကုလသမၼဂ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရးအဖြဲ႔ကေတာ့ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ ဦးေဆာင္တဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကေန စီးပြားေရးအရ လံုးဝ ျဖတ္ေတာက္ဖို႔ အဆိုျပဳထားပါတယ္။ ဒါဟာ ကုလသမဂၢ စစ္ေဆးေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အဆင့္အျမင့္ဆံုး အဆိုျပဳထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို Adani က လ်စ္လွ်ဴ႐ႈေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။”
ဒါေပမဲ့လည္း တပ္မေတာ္ကို အေရးယူဒဏ္ခတ္တဲ့ နည္းလမ္းနဲ႕ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႕ နယူးေရာက္ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ဗီြအိုေအကိုေျပာပါတယ္။
“ က်ေနာ္တို႔ တိုးတက္မႈမရွိဘူးဆိုတဲ့ဟာကေတာ့ တိုးတက္မႈကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ရွိေအာင္လုပ္ေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ေနတာေတြကို အသိအမွတ္ျပဳဖို႔လိုတယ္။ ဒီေနရာမွာ အခက္အခဲေတြ က်ေနာ္တို႔ရင္ဆိုင္ေနရတယ္။ အခု တျခားမၾကည့္နဲ႔ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို႔က ျပန္လည္လက္ခံဖို႔ ျပင္ဆင္တဲ့အခါမွာ သူတို႔ဘက္ကပဲ အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးဘူးဆိုၿပီးေတာ့ ကုလသမဂၢက တခ်ိဳ႕အဖြဲ႔အစည္းေတြကေရာ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကေရာ ျပန္လာမယ့္လူေတြကို discourage လုပ္တယ္။ မျပန္ပါနဲ႔ ဆိုၿပီးေတာ့ တားတယ္။ ျမန္မာဘက္က အဆင္သင့္မျဖစ္ဘူးဆိုၿပီးေတာ့ ေျပာတယ္။ ဒါ သူတို႔ပဲ ပ်က္ေအာင္ လုပ္ခဲ့တာေတြရွိတယ္။ ေနာက္တခါဗ်ာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တိုးတက္မရွိဘူးလို႔ေျပာတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ရခိုင္မွာျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥက တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥက က်ေနာ္တို႔ ဖန္တီးတာမဟုတ္ဘူးေလဗ်ာ။ ေျမျပင္မွာျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥ ဒီအခ်ိန္မွာ ဒါကို တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ေနလို႔ ရေအာင္မလုပ္ဘူးဆိုတာက တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ ပဋိပကၡ ျဖစ္ေနတာ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ ရွိၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ ဒါကို ကိုယ့္နည္း ကိုယ့္ဟန္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရေအာင္ က်ေနာ္တို႔ကဒါ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ ေလာက္ရွိေနတဲ့ ျပႆနာၾကီးကို ေျဖရွင္းဖို႔အတြက္ နည္းလမ္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ က်ေနာ္တို႔လုပ္ေနတာပဲ။လုပ္ေနတဲ့ဟာကို သူတို႔က အသိအမွတ္မျပဳဘူး။ မွန္မွန္ကန္ကန္နဲ႔ မွ်မွ်တတ စဥ္းစားဖို႔လိုတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အကန္႔အသတ္ေတြဘာရွိလဲ၊ ဒါကိုလည္း အသိအမွတ္ျပဳဖို႔လိုတယ္။ ဒါကိုမၾကည့္ပဲနဲ႔ တပ္မေတာ္ကို အေရးယူမယ္ ၊ ဒဏ္ခတ္မယ္ ပိတ္ဆို႔မယ္ဆိုတဲ့ နည္းတခုတည္းနဲ႔ေတာ့ ဒီျပႆနာ ဘယ္လိုမွ မေျပလည္ႏိုင္ပါဘူး။
ေမး။ ။ ဒီေနရာမွာ အခုလက္ရွိ တပ္မေတာ္နဲ႔ အရပ္သားအစိုးရနဲ႔ကို တဖက္မွာလည္း ေထာက္ျပတာကို အခုလက္ရွိ အရပ္သားအစိုးရမွာလည္း တာ၀န္ရွိတယ္ ဆိုေပမယ့္ အခုဒီ ႏိုင္ငံတကာကို ေတာင္းဆိုတဲ့ ကုလ FFM အဖြဲ႔ရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္မွာေတာ့ သူတို႔ ျမန္မာစစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြဆိုတာမ်ိဳး ပစ္မွတ္ထားဖို႔ဆိုတာမ်ိဳး ေျပာသြားေတာ့ အဲလိုမ်ိဳးခြဲေျပာတဲ့အေပၚမွာ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲရွင့္။
ေျဖ။ ။ ဘယ္လိုလို႔ခြဲလို႔ရမလဲဗ်ာ။ စဥ္းစားၾကည့္ေလ တပ္မေတာ္ဆိုတာက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတခု ျဖစ္တယ္။ တပ္မေတာ္မ၇ွိပဲ တိုင္းျပည္က ဘယ္လို အုပ္ခ်ဳပ္လို႔ရမလဲ။ ခုန က်ေနာ္ေျပာသလို က်ေနာ္တို႔မွာ ဒီေလာက္ျပႆနာေတြ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ဒီေလာက္ အခက္အခဲေတြ ေတြ႔ၾကံဳေနရတဲ့အခ်ိန္မွာ တပ္မေတာ္မပါပဲနဲ႔ ဘယ္လို အလုပ္သြားလုပ္လို႔ ရမလဲ။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေျခစိုက္ ကခ်င္မဟာမိတ္အဖဲြ႕ကေတာ့ ျမန္မာစစ္တပ္ကို ပစ္မွတ္ထား အေရးယူဖို႔ ကုလသမဂၢ စံုစမ္းေရးမွဴးေတြရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ႀကိဳဆိုေၾကာင္း အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ အင္မတန္မွ ႀကိဳဆိုပါတယ္။ တကယ့္ကို နည္းလမ္းက်တဲ့ လုပ္ရပ္တခုပဲေပါ့ေနာ္။ ဒီလို UN ကေနၿပီးေတာ့ ပိတ္ဆို႔တာက တကယ့္လက္ရွိ ပကတိအေျခအေနမွာ ဘယ္လိုမ်ိဳးျဖစ္ေနသလဲဆိုတာ နည္းလည္သိရွိမႈကို ေဖာ္ျပေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ တကယ္ အစိုးရ ႏွစ္ခု ျဖစ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္ေနပါတယ္။ အစိုးရ အထက္မွာ စစ္တပ္ရွိေနပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ကေန ထြက္သြားတယ္ ေနာက္တခုကေတာ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးတဲ့ စစ္တပ္ ဆိုတာ က်ေနာ္လက္ခံလို႔ရပါတယ္။”
ကုလသမဂၢ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး အဖဲြ႔ရဲ႕အဂၤါေန႔က ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာေတာ့ ပဋိပကၡေတြကို ေျဖရွင္းဖို႔အတြက္ ျမန္မာဘက္က တစံုတရာတိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္မႈမရွိတဲ့အျပင္ အလံုးစံု ရပ္တန္႔ေနတယ္လို႔ Darusman ကေျပာေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ခရီးစဥ္အတြင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံဘက္က ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္စခန္းေတြကို သြားေရာက္ခဲ့သလို အျခား ေဒသတြင္း ခရီးစဥ္မွာလည္း ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ရွမ္းနဲ႕ ရခိုင္ အဖဲြ႔အစည္း ကိုယ္စားလွယ္အသီးသီးနဲ႕လည္း ေတြ႕ဆံုခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႕ ဆက္စပ္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာနဲ႕ အၾကမ္းဖက္မႈအျပင္ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္ဖိႏွိပ္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ၂၀၁၉ ဇြန္လ (၁) ေန႔ ေနာက္ဆံုးထားၿပီး myanmarffm@ohchr.org ကို ေပးပို႕ၾကဖို႔လည္း ေဖၚျပထားပါတယ္။
FFM အဖဲြ႕အေနနဲ႕ ၂၀၁၉ စက္တင္ဘာလမွာ ျပဳလုပ္မယ့္ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီညီလာခံမွာ အစီရင္ခံစာ အၿပီးသတ္ တင္သြင္းမွာျဖစ္ပါတယ္။
