သတင္းေထာက္ ကိုဝလံုးနဲ႔ ကိုေက်ာ္စိုးဦးတို႔ကို ဒုတိယအႀကိမ္ ႐ံုးထုတ္တဲ့ တရားခြင္ဆီကို ႏုိင္ငံတကာသံတမန္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလာေရာက္ ခဲ့ၾကပါတယ္။ သတင္းေထာက္ ၂ ေယာက္အေနနဲ႔ မ ွ်တတဲ့တရားစီရင္မႈရရဲ႕လားဆိုတာကို လာေရာက္ေလ့လာတာျဖစ္ၿပီး ဒီအမႈကို ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္စစ္ေဆးႏိုင္မယ္လို႔ ေမ ွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း EU ဥေရာပသမဂၢသံတမန္က ေျပာပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူတေယာက္ကလည္း ဒီအမႈေၾကာင့္ ႐ွိလာႏုိင္တဲ့ ႐ိုက္ခတ္မႈေတြကို အစိုးရျမင္ၾကည့္ႏိုင္မယ္လို႔ ေမ ွ်ာ္လင့္ေၾကာင္းေျပာပါတယ္။ အင္းစိန္ၿမိဳ႕နယ္ ေျမာက္ပိုင္းခ႐ိုင္တရား႐ံုးမွာ ကိုယ္တိုင္သတင္းသြားယူတဲ့ မစုျမတ္မြန္က ဆက္ၿပီးတင္ျပပါတယ္။
အင္းစိန္အက်ဥ္းေထာင္မွာ ဖမ္းဆီးခံထားရတဲ့ သတင္းေထာက္ ကိုဝလံုးနဲ႔ ကိုေက်ာ္စိုးဦးတို႔ ၂ ေယာက္ကို အင္းစိန္ေျမာက္ပိုင္းခ႐ုိင္တရား႐ံုးမွာ ဒီကေန႔ ဒုတိယအႀကိမ္႐ံုးထုတ္တာမွာ ႏိုင္ငံျခားသံတမန္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လာေရာက္ ေလ့လာတာကို ေတ႔ြရပါတယ္။ ၾကားနာစစ္ေဆးတဲ့ တရားခြင္မွာ သတင္းေထာက္ေတြရဲ႕ မိသားစုဝင္တခ်ဳိ႕ကလြဲရင္ ႏိုင္ငံတကာသံတမန္ေတြ။ ႏိုင္ငံတကာ သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ျပည့္ေနခဲ့ပါတယ္။ ၾကားနာစစ္ေဆးမႈနဲ႔ ပါတ္သတ္လို႔ တရားခြင္ထဲမွာ ဓါတ္ပံု ဗီဒီယို႐ိုက္ကူး မွတ္တမ္းတင္ခြင့္ေတာ့ မရပါဘူး။ လာေရာက္ေလ့လာတဲ့ သံတမန္ေတြထဲမွာ အေမရိကန္။ ၿဗိတိန္။ EU ဥေရာပသမဂၢ။ ကုလသမဂၢ။ ကေနဒါ။ Australia၊ Sweden သံ႐ံုးေတြက သံတမန္ေတြကို ေတ႔ြရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ဥေရာပသမဂၢသံ႐ံုးက သံတမန္Andreas Magnusson ဘာေၾကာင့္ ဒီကေန႔ တရားခြင္ကိုလာရသလဲဆိုတာကို VOA ျမန္မာပိုင္းကို ခုလိုေျပာပါတယ္။
"ဥေရာပသမဂၢအေနနဲ႔ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို အင္မတန္အေလးထားေဆာင္႐ြက္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Reuters သတင္းေထာက္ ၂ ေယာက္အဖမ္းခံရတဲ့ အမႈကို EU ကစိတ္ဝင္စားပါတယ္။ ဒီအမႈနဲ႔ပါတ္သက္လို႔ ဘာေတြေဆာင္႐ြက္ေနသလဲဆိုတာ သိရဖုိ႔လာၾကည့္တာပါ။ ဒီသတင္းေထာက္ ၂ ေယာက္အေနန႔ဲ မ ွ်တတဲ့ တရားစီရင္မႈရမယ္လို႔ ေမ ွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ စည္းကမ္းဥပေဒေတြနဲ႔အညီ အျမန္ဆံုး စစ္ေဆးၾကားနာႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔လည္း ေမ ွ်ာ္လင့္ပါတယ္။"
ႏိုင္ငံတကာလူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနျမွင့္တင္ေရးေဆာင္႐ြက္ေနတဲ့ International Commission of Jurists အဖဲြ႔က ႏိုင္ငံတကာဥပေဒအႀကံေပး Sean Bain ကလည္း မ ွ်တတဲ့ တရားစီရင္မႈ႐ွိရဲ႕လားဆိုတာကို လာေလ့လာတာလို႔ ေျပာပါတယ္။
"တရားခြင္မွာ တရားစီရင္ပံုကို ေလ့လာဖုိ႔ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လာခဲ့တာပါ။ ဖမ္းခံထားရသူေတြရဲ႕ အေျခအေနကို ျမင္ရဖုိ႔နဲ႔ တရား႐ံုးေဆာင္႐ြက္ပံုေတြကို သိရေအာင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ က်င့္ထံုးဥပေဒနဲ႔ညီရဲ႕လား။ မ ွ်တတဲ႔တရားစီရင္ခြင့္ဆိုင္ရာ ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္ေတြ။ စည္းကမ္းသတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ကိုက္ညီရဲ႕လားဆိုတာကို လာေလ့လာတာျဖစ္ပါတယ္။"
ဒီကေန႔ ၾကားနာပြဲမွာ ေျမာက္ပိုင္းခ႐ိုင္ရဲတပ္ဖဲ႔ြမွဴး။ ဒုတိယရဲမွဴးႀကီးယုႏိုင္ကတရားလိုလုပ္ၿပီး သတင္းေထာက္ ၂ ေယာက္ကို အစိုးရလႈိ႕ဝွက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃ ၁ (ဂ) နဲ႔ အမႈတင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အက်ဳိးေဆာင္ေတြကတဆင့္ အမႈတင္တာျဖစ္ၿပီး တရားလိုကိုယ္တိုင္ကေတာ့ တရားခြင္ကို မလာပါဘူး။ တရားသူႀကီးက သတင္းေထာက္ ၂ ေယာက္ကို ေမးျမန္းတာ။ အမႈတင္တဲ့ တရားလိုေ႐ွ႕ေန၊ အယူခံတင္တဲ့ တရားခံေ႐ွ႕ေနေတြနဲ႔ အျပန္အလွန္ အေမးအေျဖလုပ္တာက ၁၀ မိနစ္ေလာက္သာ ၾကာပါတယ္။ ဇန္နဝါရီ ၂၃ ရက္ေန႔ကို ေနာက္ထပ္႐ံုးခ်ိန္းအျဖစ္ထပ္ခ်ိန္းပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒအႀကံေပး Sean Bain ကေတာ့ သတင္းေထာက္ေတြကို ခ်က္ခ်င္းလႊတ္ေပးသင့္တယ္လို႔ေျပာပါတယ္။
"ဥပေဒေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူေတြနဲ႔ဖဲြ႔ထားတဲ့ အဖဲြ႔အစည္းအေနနဲ႔ ဥပေဒ႐ႈေဒါင့္က ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ဖမ္းဆီးခံထားရသူေတြကို အျမန္ဆံုးလႊတ္ေပးသင့္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ျပစ္မႈဆိုင္ရာက်င့္ထံုး ဥပေဒထဲက မ ွ်တတဲ့တရားစီရင္ခံရပိုင္ခြင့္ကို သူတို႔ ခ်ဳိးေဖာက္ခံထားရပါတယ္။ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ပထမဆံုး တရား႐ံုးမထုတ္ခင္ ေ႐႕ွေနနဲ႔ႀကိဳတင္ေတ႔ြၿပီး အမႈကိုခုခံဖုိ႔ အတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ခြင့္မရခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ကို အျမန္ဆံုး ျပန္လႊတ္ေပးသင့္ပါတယ္။"
ရဲတပ္ဖဲြ႔ဖက္က Reuters သတင္းေထာက္ ၂ ေယာက္ကုိ အမႈတင္တဲ့အေပၚ အင္မတန္စိတ္ပ်က္တယ္လို႔ Reuters သတင္းဌာနကလည္း ဒီကေန႔ ႐ံုးခ်ိန္းအၿပီးမွာ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္အစိုးရအပါအဝင္ ႏုိင္ငံတကာအစိုးရေတြကလည္း သတင္းေထာက္ေတြကို လႊတ္ေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆိုေနၾကတာပါ။ Reuters သတင္းေထာက္ေတြကို ဖမ္းဆီးထားတဲ့လုပ္ရပ္ဟာ သတင္းေထာက္ေတြအတြက္ စိုးရိမ္စရာ အေႏွာင့္အယွက္ေပးမႈျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ EU သံအမတ္ႀကီးက ႏိုင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံထံ စာေရးသားၿပီး သတင္းေထာက္ေတြကို ျပန္လႊတ္ေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။ EU အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကို မျပတ္ေလ့လာေနတယ္လို႔ သံတမန္ Andreas Magnusson ကေျပာပါတယ္။
"ဥေရာပသမဂၢအေနနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ မျပတ္ေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အေျခခံမူေတြကို ေလးစားဖုိ႔လည္း အၿမဲမျပတ္တိုက္တြန္းေနပါတယ္။ မ ွ်မ ွ်တတတရားစီရင္ေရးဆိုတာကို ေလးစားလိုက္နာဖုိ႔လည္း အၿမဲတိုက္တြန္းေနပါတယ္။ ဥေရာပသမဂၢဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ မိတ္ေဆြျဖစ္တာနဲ႔အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲကို ေထာက္ခံေနပါတယ္။ တခ်ိိန္ထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကိုလည္း မျပတ္ေလ့လာေနပါတယ္။ အနာဂါတ္မွာေတာ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အေျခအေန တိုးတက္လာလိမ့္မယ္လို႔ ေမ ွ်ာ္လင့္ပါတယ္။"
Reuters သတင္းေထာက္ေတြကို ဖမ္းဆီးထားတဲ့ အမႈကေန ျပည္သူေတြအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့သတင္းမ်ဳိးေတြကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သတင္းယူႏုိင္ခြင့္ပိုင္းမွာ ဂယက္႐ိုက္ခတ္မႈေတြ႐ွိလာႏိုင္တယ္ဆိုတာ အစိုးရအေနနဲ႔ျမင္သင့္တယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒအႀကံေပးက ေထာက္ျပပါတယ္။
" ဒီအမႈရဲ႕ ေလးနက္မႈကုိ အစိုးရအေနနဲ႔ အေသအခ်ာၾကည့္မယ္လို႔ ေမ ွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဒီအမႈေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ရတဲ့ သတင္းမ်ဳိးေတြ။ ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့သတင္းမ်ဳိးေတြကို သတင္းမီဒီယာေတြဖက္က လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သတင္းရယူႏိုင္ခြင့္အေပၚ ဂယက္႐ိုက္ခတ္မႈေတြ႐ွိလာႏိုင္တယ္ဆိုတာအျပင္။ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အခန္းက႑အေပၚလည္း ဂယက္႐ိုက္မႈေတြ႐ွိႏိင္တယ္ဆိုတာကို အစိုးရ ျမင္ၾကည့္ႏိုင္မယ္လို႔ ေမ ွ်ာ္လင့္ပါတယ္။"
သတင္းေထာက္ ၂ ေယာက္ကို ႏိုင္ငံေတာ္လႈ႔ိဝွက္ခ်က္ဥပေဒနဲ႔ တရားဆက္စဲြဖုိ႔ ဒီကေန႔တရား႐ံုးမွာတင္လိုက္တဲ့အေပၚ စိတ္ပ်က္မိေၾကာင္း အေမရိကန္သံ႐ံုးကလည္း ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ထြန္းကားဖုိ႔အတြက္ သတင္းေထာက္ေတြအေနနဲ႔ သတင္းစံုစမ္းခြင့္႐ွိရမယ္လို႔ ေျပာထားၿပီး သူတို႔ကို အျမန္ဆံုး ျပန္လႊတ္ေပးဖုိ႔ သံ႐ံုးရဲ႕ ဒီကေန႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
