စစ္အတြင္း ဂ်ပန္ရဲ႕ အတင္းအဓမၼခိုင္းေစခံခဲ့ရတဲ့ ေတာင္ကိုရီးယားလုပ္သားေတြအတြက္ ကိုရီးယားအစိုးရရဲ႕ ေဖာင္ေဒးရွင္းက တဆင့္ ေလ်ာ္ေၾကးေပးအပ္ဖို႔ အစီအစဥ္ကို ေတာင္ကိုရီးယားက တနလၤာေန႔မွာေၾကညာပါတယ္။ ၁၉၁၀ ကေန ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ကိုရီးယားကြၽန္းဆြယ္မွာ ဂ်ပန္တို႔ရဲ႕ ၃၅ ႏွစ္ၾကာသိမ္းပိုက္ထားတဲ့ ကာလအတြင္း ရက္စက္ၾကမ္းတမ္းတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေၾကာင့္ ေတာင္ကိုရီးယားနဲ႔ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံၾကား ဆက္ဆံေရး ကာလရွည္ၾကာတင္းမာခဲ့ပါတယ္။ ကိုလိုနီေခတ္ကာလ ကိုရီးယားႏိုင္ငံသား ၇ သိန္း ၈ ေသာင္းေလာက္ကို ဂ်ပန္က အတင္းအဓမၼခိုင္းေစခဲ့တယ္လို႔ ကိုရီးယားႏိုင္ငံက အခ်က္အလက္ေတြက ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဒီလို အတင္းအဓမၼခိုင္းေစခံခဲ့ရတဲ့ ေတာင္ကိုရီးယား လုပ္သားေတြအတြက္ ေတာင္းပန္ဖို႔နဲ႔ ေလ်ာ္ေၾကးေပးအပ္ဖို႔ အစီအစဥ္ေတြကို ညႇိႏႈိင္းေနေပမယ့္ သေဘာတူညီခ်က္မရရွိဘဲျဖစ္ေနခဲ့တာပါ။
အခုေနာက္ပိုင္း ေျမာက္ကိုရီးယားက န်ဴကလီးယားလက္နက္ စမ္းသပ္မႈေတြ ဆက္တိုက္လုပ္လာတာကို တန္ျပန္တဲ့ အေနနဲ႔ေရာ၊ အာရွအင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြၾကား ဆက္ဆံေရးတိုးျမႇင့္ဖို႔ပါ ရည္႐ြယ္ၿပီးေတာ့ အခုလို ေလ်ာ္ေၾကးေပးအပ္မယ့္ အစီအစဥ္ကို ေတာင္ကိုရီးယားအစိုးရက ၾကားဝင္လုပ္ေဆာင္တာပါ။ ဒီအစီအစဥ္မွာ ဂ်ပန္စစ္တပ္က အတင္းအဓမၼလိင္ကြၽန္ျပဳခိုင္းေစခံခဲ့ရတဲ့ ကိုရီးယားအမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ေတာ့ မပါဝင္ပါဘူး။ အခုလို ေတာင္ကိုရီးယားက ေလ်ာ္ေၾကးေပးအပ္ေပးမယ့္ အစီအစဥ္ကို ဂ်ပန္နဲ႔ အေမရိကန္တို႔က ႀကိဳဆိုၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ထိခိုက္နစ္နာခဲ့ရသူ မိသားစုေတြနဲ႔ ကိုယ္စားလွယ္ေတြကေတာ့ ဒီအစီအစဥ္ေၾကာင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံဘက္က အျပည့္အဝေတာင္းပန္မႈ မရွိေတာ့မွာနဲ႔ ဂ်ပန္ကုမၸဏီေတြကေန တိုက္႐ိုက္ေလ်ာ္ေၾကးရဖို႔ အခြင့္အလမ္းေတြ နည္းပါးသြားႏိုင္တာေၾကာင့္ အစိုးရေလ်ာ္ေၾကးေပးမယ့္ အစီအစဥ္ကို လက္မခံေၾကာင္းေျပာဆိုပါတယ္။
