ဆိုရွယ္မီဒီယာထြန္းကားလာတာနဲ႔အတူ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ ဝါဒျဖန႔္ခ်ိမႈေတြ ရွင္သန္ႀကီးထြားလာတဲ့ အက်ိဴးဆက္ဟာ သတင္းမီဒီယာေလာကကို တိုက္ခိုက္ၿခိမ္းေျခာက္ေနသလို သတင္းသမားေတြအေနနဲ႔ လူထုကို သတင္းေတြတင္ျပတဲ့ေနရာမွာ အခက္အခဲေတြရွိလာေနပါတယ္။ မအင္ၾကင္းႏိုင္က စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။
ဒီကေန႔ ကမာၻတဝွမ္းက သတင္းမီဒီယာသမားေတြရဲ႕ အေျခအေနဆိုး႐ြားေနခ်ိန္မွာ အထူးသျဖင့္ သတင္းျဖန႔္ခ်ိတဲ့အပိုင္းမွာ သိသိသာသာထင္ထင္ရွားရွားေျပာင္းလဲလာတဲ့အေပၚမွာ သတင္းသမားေတြ တိုက္ခိုက္ၿခိမ္းေျခာက္ခံေနရတာျဖစ္တယ္လို႔ ႏိုဘယ္လ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ဖိလစ္ပိုင္ သတင္းေထာက္ Maria Ressa က AFP သတင္းဌာနနဲ႔ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းရာမွာ ေျပာၾကားခဲ့တာပါ။
ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြဟာ အေျခအေနမွန္ အခ်က္အလက္ေတြကို ျငင္းပယ္ၿပီး ဝါဒျဖန႔္ခ်ိဖို႔ ပိုမိုလြယ္ကူေစသလို သမိုင္းျဖစ္ရပ္မွန္ေတြကို ေျပာင္းလဲေစတဲ့ အေျခအေနကို ၿပီးခဲ့တဲ့ ေမလ (၃)ရက္ေန႔ ကမာၻ႔သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔ အျဖစ္ ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံ ဂ်ီနီဗာမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ အထိမ္းအမွတ္အခမ္းအနားကို တက္ေရာက္လာတဲ့ Maria Ressa က AFP သတင္းဌာန ကို မီးေမာင္းထိုးေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံရဲ႕သမၼတ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအေျခအေနကို သူက ဥပမာေပး ေျပာဆိုရာမွာ- လက္ရွိ မဲအေရအတြက္ အျပတ္အသတ္အသာရေနတဲ့ ကြယ္လြန္သူအာဏာရွင္ ဖာဒီနန္မားကို႔စ္ သား ဖာဒီနန္ဘြန္ဘြန္မားကို႔စ္ဂ်ဴနီယာ ဟာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ကတည္းက အႏိုင္ရဖို႔ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနတဲ့အေျခအေနကို ေထာက္ျပသြားပါတယ္။
လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြမွာ နာမည္ဆိုးနဲ႔ ေက်ာ္ၾကားခဲ့တဲ့ သူ႔ဖခင္ အာဏာရွင္ေဟာင္း ဖာဒီနန္မားကိုစ္လက္ထက္ အႏွစ္ ၂၀ ၾကာအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ ကာလအတြင္း အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ၊ သတ္ျဖတ္မႈနဲ႔ အျခားအလြဲသုံးစားမႈေတြကို ရွိခဲ့ပါတယ္။ အခု သားျဖစ္သူ မားကိုစ္ဂ်ဴးနီးယားကေတာ့ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို ပစ္မွတ္ထားၿပီး ဆိုရွယ္မီဒီယာပလက္ေဖာင္းကို အသုံးခ်ခဲ့ရာမွာ အတုအေယာင္၊ အထင္အျမင္လြဲွမွားေစတဲ့ ပို႔စ္ေတြ၊ အခ်က္အလက္ေတြကို ျဖန႔္ေဝလႊမ္းမိုးခဲ့ၿပီး၊ ဒီအတြက္လည္း အက်ိဳးအျမတ္ေတြရရွိခဲ့ေၾကာင္း ဖိလစ္ပိုင္ေ႐ြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းေတြက ေဝဖန္ခဲ့ၾကတာပါ။
ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြမွာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ ဝါဒါျဖန႔္ခ်ိမႈ၊ လုပ္ႀကံသတင္းေတြနဲ႔ လႊမ္းမိုးခဲ့တဲ့ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဖိလစ္ပိုင္ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ မဟာမိတ္အဖြဲ႕Tsek.ph က ပါေမာကၡ Rachel Khan က AFP သတင္းဌာနကို အခုလိုေျပာပါတယ္။
"အမ်ားျပည္သူကို လွည့္ျဖားဖို႔ မဟုတ္မမွန္လုပ္ႀကံသတင္းဟာ အလြန္ ႀကီးမားတဲ့ အခန္းက႑ကေန ပါဝင္ေနတယ္လို႔ က်မျမင္ပါတယ္။ ဒီလို လုပ္ႀကံတဲ့ သတင္းေတြ ျခယ္လွယ္ေနတာကို လူအမ်ားက သတိမျပဳမိၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အသိဉာဏ္နဲ႔ ေ႐ြးခ်ယ္တာမ်ိဳး မဟုတ္တဲ့အတြက္ လူေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ကို လုယက္ခံရတဲ့အေျခအေနက ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းပါတယ္။"
မားကို႔စ္ ဂ်ဴနီယာဟာ သမၼတေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြက္ စကားစစ္ထိုးပြဲေတြမွာပါဝင္ ေျပာဆိုဖို႔နဲ႔ ဝါရင့္သတင္းေထာက္ေတြရဲ႕ ေမးခြန္းေတြကို ေျဖဆိုဖို႔ ျငင္းဆိုခဲ့တဲ့အခ်က္ကို ဖိလစ္ပိုင္သတင္းေထာက္ Ressa က ေထာက္ျပေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဒါအျပင္ မားကိုစ့္ဂ်ဴနီယာဟာ ဆိုရွယ္မီဒီယာမွာ သူ႔ရဲ႕ကိုယ္ပိုင္ျဖစ္ရပ္ဇာတ္လမ္းေတြကို ဖန္တီးၿပီး လူအမ်ားႀကိဳက္ ဝါဒျဖန႔္ခ်ိတဲ့ ပို႔စ္ေတြကိုပဲ ျဖန႔္ခ်ိခဲ့ၿပီး သတင္းသမားေတြဘက္က အခ်က္အလက္မွန္မမွန္ ေမးျမန္းစုံစမ္းခြင့္ကို လ်စ္လ်ဴရႈထားခဲ့တယ္လို႔လည္းဆိုပါတယ္။ ဒါဟာ ဆိုရွယ္မီဒီယာရဲ႕ ျပသနာအားနည္းခ်က္ျဖစ္တယ္လို႔ Ressa ကေျပာပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုစိန္ေခၚမႈေတြကိုရင္ဆိုင္ရတဲ့အခါမွာ သတင္းစာနယ္ဇင္းပညာရဲ႕ တာဝန္ဟာ အလြန္ကို အေရးႀကီးလာေၾကာင္း သူက AFP သတင္းဌာနကို အခုလိုေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
"က်မတို႔ရဲ႕လုပ္ရမယ့္ အလုပ္ကလြဲၿပီး အျခားေ႐ြးခ်ယ္စရာမရွိဘူးလို႔ က်မထင္ပါတယ္။ ဒီကေန႔ေခတ္ သတင္းပညာရဲ႕ တာဝန္ဟာ ဘယ္တုန္းကမွမတူေအာင္ ပိုၿပီးအေရးႀကီးေနၿပီးေတာ့ က်မတို႔ သတင္းသမားေတြအေနနဲ႔ ျပႆနာေတြ ပိုၿပီးႀကီးထြားမသြားေအာင္ႀကိဳးစားေနတာပါ။ ဒီေနရာမွာ အစိုးရေတြ၊ အျခား အစိုးရမဟုတ္တဲ့ NGO အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ က်မတို႔ရဲ႕ က်န္တဲ့ လူမႈအသိုင္းအားလုံး ပါဝင္ကူညီႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။ ဒါက က်မတို႔ ဖိလစ္ပိုင္က ေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြက္ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းတခုလုံးရဲ႕ ခ်ဥ္းကပ္မႈထဲက အစိတ္အပိုင္းအတခုအျဖစ္ က်မတို႔ ႀကိဳးစားေနတာပါ။"
လက္ရွိ စစ္အာဏာသိမ္းခံထားရတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြေၾကာင့္ သတင္းသမားေတြအေနနဲ႔ သတင္းတင္ဆက္တဲ့အခါ အခက္အခဲစိန္ေခၚမႈေတြရွိလာတဲ့ အေျခအေနကို ကမာ႐ြတ္သတင္းမီဒီယာကိုတည္ေထာင္သူ ကိုေနသန္ေမာင္က အခုလို ဗြီအိုေအကိုေျပာပါတယ္။
ဆိုရွယ္မီဒီယာေလာကမွာ ဥပေဒမဲ့ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနကို ႏိုဘယ္လ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ဖိလစ္ပိုင္သတင္းေထာက္ Maria Ressa ကေထာက္ျပခဲ့တဲ့အျပင္ နည္းပညာတိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္တဲ့ အယ္လဂိုရီသမ္ ဆိုတဲ့ ကြန္ျပဴတာအခ်က္အလက္စနစ္ေၾကာင့္ အမ်က္ေဒါသထြက္မႈ၊ အမုန္းပြားေစတဲ့ ျငင္းခုံမႈေတြကို အားေပးတဲ့ ပို႔စ္ေတြေၾကာင့္လည္း သတင္းသမားေတြအေပၚတိုက္ခိုက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြကို ပိုၿပီး အကာအကြယ္မဲ့ေစတယ္လို႔လည္း သူကေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
