ဆိုရှယ်မီဒီယာထွန်းကားလာတာနဲ့အတူ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ဝါဒဖြန့်ချိမှုတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားလာတဲ့ အကျိူးဆက်ဟာ သတင်းမီဒီယာလောကကို တိုက်ခိုက်ခြိမ်းခြောက်နေသလို သတင်းသမားတွေအနေနဲ့ လူထုကို သတင်းတွေတင်ပြတဲ့နေရာမှာ အခက်အခဲတွေရှိလာနေပါတယ်။ မအင်ကြင်းနိုင်က စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
ဒီကနေ့ ကမ္ဘာတဝှမ်းက သတင်းမီဒီယာသမားတွေရဲ့ အခြေအနေဆိုးရွားနေချိန်မှာ အထူးသဖြင့် သတင်းဖြန့်ချိတဲ့အပိုင်းမှာ သိသိသာသာထင်ထင်ရှားရှားပြောင်းလဲလာတဲ့အပေါ်မှာ သတင်းသမားတွေ တိုက်ခိုက်ခြိမ်းခြောက်ခံနေရတာဖြစ်တယ်လို့ နိုဘယ်လ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရှင် ဖိလစ်ပိုင် သတင်းထောက် Maria Ressa က AFP သတင်းဌာနနဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်းရာမှာ ပြောကြားခဲ့တာပါ။
ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေဟာ အခြေအနေမှန် အချက်အလက်တွေကို ငြင်းပယ်ပြီး ဝါဒဖြန့်ချိဖို့ ပိုမိုလွယ်ကူစေသလို သမိုင်းဖြစ်ရပ်မှန်တွေကို ပြောင်းလဲစေတဲ့ အခြေအနေကို ပြီးခဲ့တဲ့ မေလ (၃)ရက်နေ့ ကမ္ဘာ့သတင်းလွတ်လပ်ခွင့်နေ့ အဖြစ် ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ ဂျီနီဗာမှာ ပြုလုပ်တဲ့ အထိမ်းအမှတ်အခမ်းအနားကို တက်ရောက်လာတဲ့ Maria Ressa က AFP သတင်းဌာန ကို မီးမောင်းထိုးပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံရဲ့သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲအခြေအနေကို သူက ဥပမာပေး ပြောဆိုရာမှာ- လက်ရှိ မဲအရေအတွက် အပြတ်အသတ်အသာရနေတဲ့ ကွယ်လွန်သူအာဏာရှင် ဖာဒီနန်မားကို့စ် သား ဖာဒီနန်ဘွန်ဘွန်မားကို့စ်ဂျူနီယာ ဟာ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင်ကတည်းက အနိုင်ရဖို့ အဆင်သင့်ဖြစ်နေတဲ့အခြေအနေကို ထောက်ပြသွားပါတယ်။
လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေမှာ နာမည်ဆိုးနဲ့ ကျော်ကြားခဲ့တဲ့ သူ့ဖခင် အာဏာရှင်ဟောင်း ဖာဒီနန်မားကိုစ်လက်ထက် အနှစ် ၂၀ ကြာအုပ်ချုပ်ခဲ့တဲ့ ကာလအတွင်း အကျင့်ပျက်ခြစားမှု၊ သတ်ဖြတ်မှုနဲ့ အခြားအလွဲသုံးစားမှုတွေကို ရှိခဲ့ပါတယ်။ အခု သားဖြစ်သူ မားကိုစ်ဂျူးနီးယားကတော့ ရွေးကောက်ပွဲကို ပစ်မှတ်ထားပြီး ဆိုရှယ်မီဒီယာပလက်ဖောင်းကို အသုံးချခဲ့ရာမှာ အတုအယောင်၊ အထင်အမြင်လွဲှမှားစေတဲ့ ပို့စ်တွေ၊ အချက်အလက်တွေကို ဖြန့်ဝေလွှမ်းမိုးခဲ့ပြီး၊ ဒီအတွက်လည်း အကျိုးအမြတ်တွေရရှိခဲ့ကြောင်း ဖိလစ်ပိုင်ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်နေတဲ့ အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေက ဝေဖန်ခဲ့ကြတာပါ။
ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေမှာ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ဝါဒါဖြန့်ချိမှု၊ လုပ်ကြံသတင်းတွေနဲ့ လွှမ်းမိုးခဲ့တဲ့ အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဖိလစ်ပိုင်ရွေးကောက်ပွဲကို စောင့်ကြည့်နေတဲ့ မဟာမိတ်အဖွဲ့Tsek.ph က ပါမောက္ခ Rachel Khan က AFP သတင်းဌာနကို အခုလိုပြောပါတယ်။
"အများပြည်သူကို လှည့်ဖြားဖို့ မဟုတ်မမှန်လုပ်ကြံသတင်းဟာ အလွန် ကြီးမားတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်နေတယ်လို့ ကျမမြင်ပါတယ်။ ဒီလို လုပ်ကြံတဲ့ သတင်းတွေ ခြယ်လှယ်နေတာကို လူအများက သတိမပြုမိကြပါဘူး။ ဒါကြောင့် အသိဉာဏ်နဲ့ ရွေးချယ်တာမျိုး မဟုတ်တဲ့အတွက် လူတွေရဲ့ လွတ်လပ်ခွင့်ကို လုယက်ခံရတဲ့အခြေအနေက ဝမ်းနည်းစရာကောင်းပါတယ်။"
မားကို့စ် ဂျူနီယာဟာ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲအတွက် စကားစစ်ထိုးပွဲတွေမှာပါဝင် ပြောဆိုဖို့နဲ့ ဝါရင့်သတင်းထောက်တွေရဲ့ မေးခွန်းတွေကို ဖြေဆိုဖို့ ငြင်းဆိုခဲ့တဲ့အချက်ကို ဖိလစ်ပိုင်သတင်းထောက် Ressa က ထောက်ပြပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဒါအပြင် မားကိုစ့်ဂျူနီယာဟာ ဆိုရှယ်မီဒီယာမှာ သူ့ရဲ့ကိုယ်ပိုင်ဖြစ်ရပ်ဇာတ်လမ်းတွေကို ဖန်တီးပြီး လူအများကြိုက် ဝါဒဖြန့်ချိတဲ့ ပို့စ်တွေကိုပဲ ဖြန့်ချိခဲ့ပြီး သတင်းသမားတွေဘက်က အချက်အလက်မှန်မမှန် မေးမြန်းစုံစမ်းခွင့်ကို လျစ်လျူရှုထားခဲ့တယ်လို့လည်းဆိုပါတယ်။ ဒါဟာ ဆိုရှယ်မီဒီယာရဲ့ ပြသနာအားနည်းချက်ဖြစ်တယ်လို့ Ressa ကပြောပါတယ်။
ဒါကြောင့် ဒီလိုစိန်ခေါ်မှုတွေကိုရင်ဆိုင်ရတဲ့အခါမှာ သတင်းစာနယ်ဇင်းပညာရဲ့ တာဝန်ဟာ အလွန်ကို အရေးကြီးလာကြောင်း သူက AFP သတင်းဌာနကို အခုလိုပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
"ကျမတို့ရဲ့လုပ်ရမယ့် အလုပ်ကလွဲပြီး အခြားရွေးချယ်စရာမရှိဘူးလို့ ကျမထင်ပါတယ်။ ဒီကနေ့ခေတ် သတင်းပညာရဲ့ တာဝန်ဟာ ဘယ်တုန်းကမှမတူအောင် ပိုပြီးအရေးကြီးနေပြီးတော့ ကျမတို့ သတင်းသမားတွေအနေနဲ့ ပြဿနာတွေ ပိုပြီးကြီးထွားမသွားအောင်ကြိုးစားနေတာပါ။ ဒီနေရာမှာ အစိုးရတွေ၊ အခြား အစိုးရမဟုတ်တဲ့ NGO အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ကျမတို့ရဲ့ ကျန်တဲ့ လူမှုအသိုင်းအားလုံး ပါဝင်ကူညီနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်မိပါတယ်။ ဒါက ကျမတို့ ဖိလစ်ပိုင်က ရွေးကောက်ပွဲအတွက် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတခုလုံးရဲ့ ချဉ်းကပ်မှုထဲက အစိတ်အပိုင်းအတခုအဖြစ် ကျမတို့ ကြိုးစားနေတာပါ။"
လက်ရှိ စစ်အာဏာသိမ်းခံထားရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေကြောင့် သတင်းသမားတွေအနေနဲ့ သတင်းတင်ဆက်တဲ့အခါ အခက်အခဲစိန်ခေါ်မှုတွေရှိလာတဲ့ အခြေအနေကို ကမာရွတ်သတင်းမီဒီယာကိုတည်ထောင်သူ ကိုနေသန်မောင်က အခုလို ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။
ဆိုရှယ်မီဒီယာလောကမှာ ဥပဒေမဲ့ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေကို နိုဘယ်လ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရှင် ဖိလစ်ပိုင်သတင်းထောက် Maria Ressa ကထောက်ပြခဲ့တဲ့အပြင် နည်းပညာတိုးတက်ပြောင်းလဲမှုဖြစ်တဲ့ အယ်လဂိုရီသမ် ဆိုတဲ့ ကွန်ပြူတာအချက်အလက်စနစ်ကြောင့် အမျက်ဒေါသထွက်မှု၊ အမုန်းပွားစေတဲ့ ငြင်းခုံမှုတွေကို အားပေးတဲ့ ပို့စ်တွေကြောင့်လည်း သတင်းသမားတွေအပေါ်တိုက်ခိုက် ခြိမ်းခြောက်မှုတွေကို ပိုပြီး အကာအကွယ်မဲ့စေတယ်လို့လည်း သူကပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
