သစ္ပင္ေလးတပင္ဟာ ျမက္ပင္တပင္ ျဖစ္ပေစ ဘယ္ေလာက္ပဲ ငယ္ငယ္ ေရကို ထိမ္းထားႏိုင္ ပါတယ္။ A tree is a small dam လို႔ ေျပာၾကၿပီး သစ္ပင္ကေလး တပင္ဟာ ေရကာတာေလး လိုပါပဲ ေရကို ထိမ္းထားႏိုင္ ပါတယ္။ သူက ေျမႀကီးကို ထိမ္းထားႏိုင္သလို ေျမႀကီးထဲက ေရအစိုဓါတ္ကိုလည္း ထိမ္းထားႏိုင္ၿပီး သူမရွိရင္ေတာ့ ေျမႀကီးေကာ ေရကိုပါ ထိမ္းမထားႏိုင္ပါဘူး။
ဒါ့ေၾကာင့္ သစ္ပင္မရွိတဲ့ ေဒသေတြမွာ ေျမႀကီးေတြဟာ ေရတိုက္စားမႈ ခံရၿပီး ဒီေျမစာေတြ ျမစ္ထဲေခ်ာင္းထဲ ေရာက္ကုန္တာမို႔ siltation လို႔ေခၚတဲ့ ႏံႈးေတြက်ၿပီး ေရတိမ္သြားတဲ့ အခါ ျမစ္ေခ်ာင္းေတြထဲ ရွိရမယ့္ ေရေတြဟာ ေဘးကိုလွ်ံတဲ့ အတြက္ ေရႀကီးတဲ့ အႏၱရာယ္ကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒီလိုပံုစံနဲ႔ ျမစ္ေရႀကီးတာဟာ သစ္ေတာထိမ္းသိမ္းဖို႔ လိုေနၿပီဆိုတာကို သတိေပးေနတာလို႔ သစ္ေတာပညာရွင္ ဦးဝင္းေမာ္က ေျပာပါတယ္။
အရင္ျပဌာန္းထားတဲ့ သစ္ေတာ ဥပေဒထဲမွာ ေခ်ာင္းေတြ ေျမာင္းေတြရဲ့ ေဘးမွာ ၂၂ ကိုုက္ အကြာေဝး ရွိတဲ့ သံႀကိဳးတႀကိဳးစာ ေတာလံုးဝ မခုတ္ဖုိ႔ တားျမစ္ထားပါတယ္။ ေတာကိုလံုးဝမထိရ ဆိုတဲ့ထဲမွာ သစ္ပင္၊ ဝါးပင္၊ ျမက္ပင္ေတြပါ ပါပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ အဲဒီစံနစ္ဟာ ေပ်ာက္သေလာက္နီးပါး ျဖစ္ေနၿပီး ေခ်ာင္းေျမာင္းေတြကို အေဝးလွမ္း ျမင္ႏိုင္ၿပီျဖစ္သလို ရွိေနသင့္တဲ့ ေတာလမ္းလည္း မရွိေတာ့တာမို႔ ဒါဟာ ျမစ္ေရႀကီး ေရလွ်ံမႈရဲ့ အစလို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
World Forestry Congress ရဲ့ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈ အမ်ားဆံုး ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ဘရာဇီးလ္နဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားၿပီးရင္ တတိယေနရာမွာ လိုက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီလို ျဖစ္လာရတဲ့ အရင္းခံအေၾကာင္းရင္းထဲမွာ သစ္ခိုးထုတ္မႈက အဓိက က်ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သစ္ေတာဌာနအပိုင္းက တည္တံ့တဲ့ သစ္ေတာေတြ ရေအာင္ ထိမ္းသိမ္းေနတယ္လုိ႔ ေျပာေပမယ့္ သစ္ေတာထဲက သစ္ေတြကို တရားမဝင္ ခိုးထုတ္ ေနတာကိုေတာ့ ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္း ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္း မရွိပါဘူး။
ျမန္မာႏိုုင္ငံမွာ အရင္က အေရာက္အေပါက္နဲၿပီး လူေနမထူထပ္တဲ့ ေဒသေတြ အထူးသျဖင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ပဲခူးရိုုးမဟာ သစ္ေတာေတြနဲ႔ လႊမ္းေနခဲ့ေပမယ့္ အခုုအခါမွာ လူေတြရဲ့ မသိနားမလည္မႈ၊ သိရက္နဲ႔ လဒ္စားမႈေတြအျပင္ စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့ သစ္ေတာခုုတ္မႈေတြေၾကာင့္ ေတာျပဳန္းတဲ့ ဒဏ္ကိုု ခံေနရတာပါ။ အခုုေနာက္ပိုုင္း ပိုုဖြံ႔ၿဖိဳးလာၿပီး လမ္းပမ္း ဆက္သြယ္ေရး ပိုုေကာင္း လာတဲ့အခါမွာေတာ့ လမ္းေဘးဝဲယာ သစ္ေတာေတြပါ ေပ်ာက္ကုုန္ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
ကၽြန္းပင္ေတြရဲ့ မိခင္ေနရပ္ရင္း ျဖစ္တဲ့ ပဲခူးရိုုးမ The home of the teak မွာ ကၽြန္းပင္ ရွာမရျဖစ္လာသလိုု တရုုတ္ ဘက္က ပိေတာက္နဲ႔ ထမလန္းကိုု ႀကံဳးဝယ္ေနတာမိုု႔ သစ္မာပင္ေတြထဲက ဒီ ၂ မ်ိဳးဟာ ေပ်ာက္သေလာက္ ျဖစ္ကုုန္ၿပီ လိုု႔လည္း ေျပာပါတယ္။ သစ္ေတာဌာနက ကၽြန္းပင္ေတြ ျပန္စိုုက္ေပမယ့္ ဒါဟာ ေနာင္ အႏွစ္ ၆၀ ေက်ာ္မွ သံုုးႏိုုင္မွာမိုု႔ ေနာင္ ဒီလိုု သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳး မေရာက္ေစဖိုု႔ ဥပေဒစိုုးမိုုးေရးကိုု ဦးစားေပးဖိုု႔ လိုုေနၿ့ပီလိုု႔လည္း ေျပာပါတယ္။
တာရွည္ခံတဲ့ သစ္ေတာထိမ္းသိမ္းေရးအတြက္ working plan ခ်ၿပီး စံနစ္တက် လုုပ္ေဆာင္ရမွာပါ။ ဒါ့အျပင္ social, financial and environment လိုု႔ေခၚတဲ့ စီးပြါးေရးအရ တြက္ေခ်ကိုုက္ဖုုိ႔၊ သဘာဝ ပါတဝန္းက်င္ ခိုုင္ခန္႔ေနဖိုု႔အျပင္ ေဒသခံေတြ မသံုုးစြဲရပဲ ႏိုုင္ငံျခားပဲ ထုုတ္ေရာင္းတာလိုုမ်ိဳး မမ ွ်တမႈေတြ လည္း ကင္းဖုုိ႔ လိုုပါတယ္။
သစ္ေတာေတြ ကိုု ျပဳန္းတီးေအာင္ လူကလုုပ္တာမိုု႔ သစ္ေတာမျပဳန္းေအာင္ လူေတြကိုု အဓိက ထိမ္းဖိုု႔လိုုအပ္တယ္ လုုိ႔လည္း ဦးဝင္းေမာ္က ေျပာပါတယ္။
