[ Zawgyi ]
စစ်ကောင်စီတပ်တွေ ဖမ်းဆီးသွားတဲ့ထဲက အသက်မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးငယ်တွေကို ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးနဲ့အညီ ဆောင်ရွက်ဖို့လိုတယ်လို့ သူတို့အရေးဆောင်ရွက်နေတဲ့ ရှေ့နေတွေက တောင်းဆိုနေကြပါတယ်။ လက်ရှိမှာ ဖမ်းခံထားရတဲ့ ကလေးငယ်တွေဟာ ကလေးသူငယ်ဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးဥပဒေတွေ ဆုံးရှုံးနေတယ်လို့ပြောပါတယ်။ ဒီအကြောင်း အပြည့်အစုံ ရန်ကုန်ကပေးပို့လာတဲ့ သတင်းကို မအင်ကြင်းနိုင်က တင်ပြထားပါတယ်။
စစ်တပ်က ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီးနောက်မှာ နိုင်ငံတဝန်းကန့်ကွက်ဆန္ဒပြမှုတွေကို စစ်တပ်က ဖြိုခွဲဖမ်းဆီးတဲ့ထဲ အသက်မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးသူငယ်တွေ ပါဝင်နေပါတယ်။ ဖမ်းဆီးခံရတဲ့ အသက်မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးငယ် မြန်မာတနိုင်ငံလုံးမှာ ရာဂဏန်းရှိနေပြီး။ ကလေးသူငယ်ဆိုင်ရာ ဥပဒေ အခွင့်အရေးတွေကို ဆုံးရှုံးနေတယ်လို့ ကလေးငယ်တွေအရေး လိုက်ပါဆောင်ရွက်ပေးနေတဲ့ ရှေ့နေတဦးက အခုလိုပြောပါတယ်။
“ဥပဒေအခွင့်အရေး ဆုံးရှုံးတာ စဖမ်းကတည်းက ဆုံးရှုံးတယ်လို့ပဲပြောရမယ်။ ဘာလို့လည်းဆိုရင် ကလေးတွေကို ဖမ်းတဲ့အခါမှာ လက်ထိပ်မခတ်ရဘူး မရိုက်နှက်ရဘူး။ ပြီးရင်ဘာကြောင့်ဖမ်းတယ်ဆိုတာ ရှင်းပြရမယ်။ ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ဥပဒေမှာ အတိအလင်းရှိပြီးသား ရဲက ဘယ်လိုဖမ်းရ မယဆိုတာက အစပါတယ်။ စဖမ်းကတည်းက ကလေးတွေက နှိပ်စက်ပြီး ညှင်းပန်းခံရတာ။ အထုထောင်း ခံရတာ နည်းမျိုးစုံ အဲ့ဒါက စဖမ်းကတည်းက နံပါတ် ၂ အသက် စိစစ်ရမယ်။ ရောက်တာနဲ့ အသက်စိစစ်ရမယ် ရဲအနေနဲ့ ကလေးတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စာရွက်စာတမ်းတွေကို စိစစ်ရမယ်။ မရှိရင် သက်ဆိုင်တဲ့ မိဘတွေကို မေးမြန်းရမယ်။ ဖြစ်နိုင်ရင် မိဘတွေကို အကြောင်းကြားရမယ်။ အုပ်ထိန်းသူ မိဘတွေ ဆွေမျိုးတွေကို အကြောင်းကြားရမယ်။ ဘယ်သူမှ အကြောင်းမကြားဘူး အခုလက်ရှိအခြေအနေက ဖမ်းခဲ့ရင်တောင် မိသားစုကို အသိပေးရမယ်ကိစ္စ မိသားစုတွေကို အသိမပေးတဲ့အပြင် မိသားစုတွေကို လိုက်စုံစမ်းရင်တောင် ဘယ်နားရှာရမှန်း မသိဘူး။ နံပါတ် ၃ က တရားရုံးကို အမြန်ဆုံး တင်ပို့ရမယ်။ တချို့ဟာဆို တရားရုံးမှာ မတင်ဘူး။ တင်ပို့တယ်လို့ ပြောသော်ငြားလည်း ရဲစခန်းမှာ ချုပ်ပိုင်ခွင့်မရှိဘူး။ အကျည်းထောင်မှာ ချုပ်ပိုင်ခွင့် လုံးဝမရှိဘူး။ ဥပဒေ အကြောင်းအရ ရဲစခန်းနဲ့ အကျဉ်းထောင်မှာ မည်သည့်အကြောင်းနဲ့မှ ချုပ်ခွင့်ပေးလို့ မရဘူး။ ချုပ်မိန့်လည်းမရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် ရဲစခန်းမှာ ကလေးတွေအများကြီးပဲကလေးတွေက ထိန်းသိမ်းရင် ဘယ်မှာ ထိန်းသိမ်းရမလဲ လူမှုဝန်ထမ်း ဦးစီးဌာနက သင်တန်းကျောင်းတွေရမယ်။ မိဘဆီပြန်အပ်လို့ ရမယ် သို့မဟုတ် စောင့်ရှာက်တဲ့ ဂေဟာတခုခုမှာ ထားလို့ရမယ့် အဲ့လိုတဆင့်ချင်းသွားရမှာ အဲ့လို ကျင့်သုံးတာ နည်းနေတယ်။ အဲ့မှာတင်တခု တရားရင်စီရင်ရေးမှာဆိုရင် ကလေးအမှုတွေကို အမြန်ဆုံး စိစစ်ပေးရမှာ တချို့နေရာတွေမှာ အဲ့လိုမလုပ်တဲ့အပြင် ပုံမှန် တရားစီရင်ရေးအတိုင်းပဲသွားနေတယ်။”
စစ်ကောင်စီတပ်တွေ ဖမ်းဆီးခဲ့သူတွေထဲက အသက်မပြည့်သေးသူ အများစုဟာ ရန်ကုန် မန္တလေးက ဖြစ်ပြီး ပဲခူး ပြည်စတဲ့မြို့တွေက ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဖမ်းခံရတဲ့ ကလေးငယ်တွေဟာ အာဏာသိမ်း ဆန့်ကျင်မှုတွေမှာ တိုက်ရိုက်ပါဝင် ပတ်သက်နေတာတွေလည်းရှိသလို ၊ တချို့က ကိုယ်တိုင်ပါဝင်တာမဟုတ်ပေမယ့် မိသားစုဝင်တဦးဦးပါဝင်ပတ်သက်တာကြောင့် ဖမ်းခံရသူတွေလည်းရှိပါတယ်။
မိုးကုတ်မြို့မှာတော့ အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒထုတ်ဖော်ပွဲတွေမှာ ပါဝင်တယ်ဆိုပြီး ဒေသခံတဦးကို စစ်ကောင်စီတပ်တွေက လာရောက်ဖမ်းဆီးရာမှာ ဖမ်းဆီးချင်တဲ့သူဟာ တိမ်းရှောင်နေတဲ့ အတွက် အိမ်မှာကျန်ရစ်တဲ့ အမျိုးသမီးနဲ့ သမီးဖြစ်သူ အသက် ၂၁ အရွယ် နဲ့ အသက် ၄ နှစ်အရွယ် ကလေးငယ်တွေကို ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင် သွားပြီး အခုချိန်ထိ ပြန်လွှတ်ပေးတာမရှိသေးပါဘူး။
ဒါ့အပြင် မြင်းခြံမြို့မှာဆိုရင်လည်း ယာဉ်ထိန်းရဲတဦးကို လက်နက်ကိုင်တစုက ဇွန် ၁၈ ရက်နေ့က ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်သွားတဲ့ဖြစ်စဉ်နဲ့ဆက်နွယ်လို့ လိုက်လံဖမ်းဆီးခံရသူတွေထဲမှာအသက် ၁၆နှစ်မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးငယ်တဦးလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ သူလွတ်လာဖို့ ကြိုးစားနေပေမယ့် ခုချိန်မလွတ်သေးဘူးလို့ ဖမ်းခံရတဲ့ကလေးရဲ့မိခင်က အခုလိုပြောပါတယ်။
“ဟိုတနေ့က အဖေ့ဘက်က ဘကြီးတွေရှိတယ်လေ။ ဒီကလေးကို အာမခံနဲ့ လာထုတ်လှည့်ဆိုတော့ ကျွန်မတို့ ဘကြီးတွေက ကြောက်လို့ မသွားချင်ဘူး။ ကျွန်မက ငိုယိုလို့ဆိုပြီး သွားတယ်။ ကျန်တဲ့သူတွေက လာအဖမ်းခံတဲ့ ကျွန်မတို့က နိုင်ငံရေးကို အစွန်းရောက် လှုပ်ရှားမှုလုပ်တယ်ပေါ့နော်။ ဒီကလေးကို ပြန်မလွှတ်ပေးဘူး။ ၂ ရက်နေ့ ရုံးချိန်းကြရင်တော့ အာမခံ ရမယ် မရဘူး မပြောလိုက်ဘူး စောင့်ကြည့်လို့ပဲ ပြောလိုက်တယ်။”
ယာဉ်ထိန်းရဲ သေဆုံးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လက်နက်တွေ ရှိတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းအရ အဲဒီကလေးရှိတဲ့ အိမ်ကိုရှာဖွေချိန်မှာ လက်နက်မတွေ့ရှိဘဲ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် ပိုစတာတွေနဲ့ အလံတချို့သာ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ အဓိက သံသယရှိတဲ့ ဦးလေးဖြစ်သူမမိတဲ့အတွက် ကလေးငယ်တွေကို ဖမ်းသွားပြီး၊ သူ့ဦးလေး လာအဖမ်းခံမှ လွှတ်မယ်လို့ တာဝန်ရှိသူတွေဖက်ကပြောခဲ့တယ်လို့ မိခင်ဖြစ်သူက ပြောပါတယ်။
အခုလိုအသက်မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးငယ်တွေ ဖမ်းဆီးခံနေရတာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကလေးသူငယ်အရေး ဆောင်ရွက်နေသူ တဦးက အခုလို မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။
“မိုးကုတ်က ကလေးလေး တယောက်ပေါ့ သူ့ဖခင်ကတော့ ဒီကိစ္စရပ်ကြောင့်မို့လို့ဖြစ်သွားတယ်။ ကလေးက သူ့ကိုချုပ်ထားတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ထွက်နေတာပေါ့နော်။ အဲ့လိုသတင်းကို ကြားရတဲ့အချိန်မှာ ကျွန်တော်တို့လို ကလေးသူငယ် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးသူတွေအရ ကြည့်မယ်ဆိုရင် တော်တော်ကို တုန်လှုပ်ဖို့ကောင်းတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အသက် ဒီ ၄ ၅ နှစ်ဆိုတဲ့အရွယ်လေးက ချုပ်နှောင်ထားရမယ့် အရွယ်မဟုတ်ပါဘူး။ ဘယ်လိုနည်းနဲ့မှ ချုပ်နှောင်ထားလို့ မရပါဘူး။ ဓားစာခံလည်း မရဘူး ဘယ်လိုနည်းနဲ့မှ မရပါဘူး။ တကယ်ဆိုရင် ၂၀၁၉ ကမှ ပြဌာန်းလိုက်တဲ့ လွှတ်တော်ထဲမှာ ပြဌာန်းလိုက်တဲ့ ကလေးသူငယ်အခွင့်ရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေမှာဆိုရင် အသက် ၁၈ နှစ်အောက်ကိုတောင်မှ ဥပဒေမဲ့ ထိန်းချုပ်ထားလို့မရဘူး။ လက်ရှိမှာ ကလေးသူငယ်များအတွက် အထူးသဖြင့် ထိခိုက်လွယ်တဲ့ ကလေးများ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ကလေးသူငယ် ဥပဒေကလည်း ပြဌာန်းပြီးသားလည်းဖြစ်တယ်။ ကိုယ်ကိုယ်တိုင် ပြဌာန်းထားတဲ့ ဥပဒေတွေကို ကိုယ်တိုင်တကယ်လိုက်နာဖို့ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ဖို့တော့ ပြန်ပြီးတော့မှ ဒီအချက်ကိုတော့ အမြဲတမ်း တာဝန်ရှိသူတွေက ဒီအချက်ကို သတိချပ်စေချင်တယ်။ အလေးထားစေချင်တယ်။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ကလေးသူငယ်များအခွင့်အရေးကာကွယ်မှုသဘောတူညီချက် CRC ကို လက်မှတ်ထိုးထားသလို၊ ပြည်တွင်းမှာလည်း ကလေးသူငယ်ဆိုင်ရာဥပဒေပြဌာန်းချက်ရှိပါတယ်။ အခု ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးမှုတွေဟာ ဒီ ဥပဒေတွေကိုချိုးဖောက်တာပဲလို့ ဥပဒေကျွမ်းကျင်သူတွေက ယူဆပါတယ်။
နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေး အသင်း AAPP ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေအရ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံတဝှမ်းမှာ ဖမ်းဆီးခံရသူ ၅ ထောင့် ၂ ရာကျော်ရှိပြီး အဲ့ထဲကမှ ၂၂၁ ဦးဟာ ထောင်ဒဏ်ချမှတ်ခံထားရသလို ဖမ်းဝရမ်း ထုတ်ခံထားရခြင်းကြောင့် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရသူ ၁၉၆၆ ယောက်ရှိပါတယ်။။ အာဏာ သိမ်းတာကို ဆန့်ကျင်တဲ့အတွက် စစ်တပ်က အကြမ်းဖက်ဖြိုခွင်းရာမှာ သေဆုံးသူ ၈၀၀ ကျော်ရှိပြီး အဲ့ထဲမှာ အသက်မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးငယ်တွေ ပါဝင်နေပါတယ်။ မြန်မာစစ်ကောင်စီဖက်ကတော့ AAPP ရဲ့ စာရင်းဟာ ချဲ့ကားလွန်းတယ်လို့ တုန့်ပြန်ထားပါတယ်။
[ Unicode ]
ကလေးအခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျနတေဲ့ စဈကောငျစီရဲ့ဥပဒစေိုးမိုးရေး
စဈကောငျစီတပျတှေ ဖမျးဆီးသှားတဲ့ထဲက အသကျမပွည့ျသေးတဲ့ ကလေးငယျတှကေို ကလေးသူငယျအခှင့ျအရေးနဲ့အညီ ဆောငျရှကျဖို့လိုတယျလို့ သူတို့အရေးဆောငျရှကျနတေဲ့ ရှေ့နတှေကေ တောငျးဆိုနကွေပါတယျ။ လကျရှိမှာ ဖမျးခံထားရတဲ့ ကလေးငယျတှဟော ကလေးသူငယျဆိုငျရာ အခှင့ျအရေးဥပဒတှေေ ဆုံးရှုံးနတေယျလို့ပွောပါတယျ။ ဒီအကွောငျး အပွည့ျအစုံ ရနျကုနျကပေးပို့လာတဲ့ သတငျးကို မအငျကွငျးနိုငျက တငျပွထားပါတယျ။
စဈတပျက ဖဖေောျဝါရီ ၁ ရကျနေ့ အာဏာသိမျးခဲ့ပွီးနောကျမှာ နိုငျငံတဝနျးကန့ျကှကျဆန်ဒပွမှုတှကေို စဈတပျက ဖွိုခှဲဖမျးဆီးတဲ့ထဲ အသကျမပွည့ျသေးတဲ့ ကလေးသူငယျတှေ ပါဝငျနပေါတယျ။ ဖမျးဆီးခံရတဲ့ အသကျမပွည့ျသေးတဲ့ ကလေးငယျ မွနျမာတနိုငျငံလုံးမှာ ရာဂဏနျးရှိနပွေီး။ ကလေးသူငယျဆိုငျရာ ဥပဒေ အခှင့ျအရေးတှကေို ဆုံးရှုံးနတေယျလို့ ကလေးငယျတှအေရေး လိုကျပါဆောငျရှကျပေးနတေဲ့ ရှေ့နတေဦးက အခုလိုပွောပါတယျ။
“ဥပဒအေခှင့ျအရေး ဆုံးရှုံးတာ စဖမျးကတညျးက ဆုံးရှုံးတယျလို့ပဲပွောရမယျ။ ဘာလို့လညျးဆိုရငျ ကလေးတှကေို ဖမျးတဲ့အခါမှာ လကျထိပျမခတျရဘူး မရိုကျနှကျရဘူး။ ပွီးရငျဘာကွောင့ျဖမျးတယျဆိုတာ ရှငျးပွရမယျ။ ကလေးသူငယျ အခှင့ျအရေးမြားဆိုငျရာ ဥပဒမှော အတိအလငျးရှိပွီးသား ရဲက ဘယျလိုဖမျးရ မယဆိုတာက အစပါတယျ။ စဖမျးကတညျးက ကလေးတှကေ နှိပျစကျပွီး ညှငျးပနျးခံရတာ။ အထုထောငျး ခံရတာ နညျးမြိုးစုံ အဲ့ဒါက စဖမျးကတညျးက နံပါတျ ၂ အသကျ စိစဈရမယျ။ ရောကျတာနဲ့ အသကျစိစဈရမယျ ရဲအနနေဲ့ ကလေးတှနေဲ့ ပတျသကျတဲ့ စာရှကျစာတမျးတှကေို စိစဈရမယျ။ မရှိရငျ သကျဆိုငျတဲ့ မိဘတှကေို မေးမွနျးရမယျ။ ဖွဈနိုငျရငျ မိဘတှကေို အကွောငျးကွားရမယျ။ အုပျထိနျးသူ မိဘတှေ ဆှမြေိုးတှကေို အကွောငျးကွားရမယျ။ ဘယျသူမှ အကွောငျးမကွားဘူး အခုလကျရှိအခွအေနကေ ဖမျးခဲ့ရငျတောငျ မိသားစုကို အသိပေးရမယျကိစ်စ မိသားစုတှကေို အသိမပေးတဲ့အပွငျ မိသားစုတှကေို လိုကျစုံစမျးရငျတောငျ ဘယျနားရှာရမှနျး မသိဘူး။ နံပါတျ ၃ က တရားရုံးကို အမွနျဆုံး တငျပို့ရမယျ။ တခြို့ဟာဆို တရားရုံးမှာ မတငျဘူး။ တငျပို့တယျလို့ ပွောသောျငွားလညျး ရဲစခနျးမှာ ခြုပျပိုငျခှင့ျမရှိဘူး။ အကညြျးထောငျမှာ ခြုပျပိုငျခှင့ျ လုံးဝမရှိဘူး။ ဥပဒေ အကွောငျးအရ ရဲစခနျးနဲ့ အကဉြျးထောငျမှာ မညျသည့ျအကွောငျးနဲ့မှ ခြုပျခှင့ျပေးလို့ မရဘူး။ ခြုပျမိန့ျလညျးမရှိဘူး။ ဒါပမေယ့ျ ရဲစခနျးမှာ ကလေးတှအေမြားကွီးပဲကလေးတှကေ ထိနျးသိမျးရငျ ဘယျမှာ ထိနျးသိမျးရမလဲ လူမှုဝနျထမျး ဦးစီးဌာနက သငျတနျးကြောငျးတှရေမယျ။ မိဘဆီပွနျအပျလို့ ရမယျ သို့မဟုတျ စောင့ျရှာကျတဲ့ ဂဟောတခုခုမှာ ထားလို့ရမယ့ျ အဲ့လိုတဆင့ျခငြျးသှားရမှာ အဲ့လို ကငြ့ျသုံးတာ နညျးနတေယျ။ အဲ့မှာတငျတခု တရားရငျစီရငျရေးမှာဆိုရငျ ကလေးအမှုတှကေို အမွနျဆုံး စိစဈပေးရမှာ တခြို့နရောတှမှော အဲ့လိုမလုပျတဲ့အပွငျ ပုံမှနျ တရားစီရငျရေးအတိုငျးပဲသှားနတေယျ။”
စဈကောငျစီတပျတှေ ဖမျးဆီးခဲ့သူတှထေဲက အသကျမပွည့ျသေးသူ အမြားစုဟာ ရနျကုနျ မန်တလေးက ဖွဈပွီး ပဲခူး ပွညျစတဲ့မွို့တှကေ ဖွဈကွပါတယျ။ ဖမျးခံရတဲ့ ကလေးငယျတှဟော အာဏာသိမျး ဆန့ျကငြျမှုတှမှော တိုကျရိုကျပါဝငျ ပတျသကျနတောတှလေညျးရှိသလို ၊ တခြို့က ကိုယျတိုငျပါဝငျတာမဟုတျပမေယ့ျ မိသားစုဝငျတဦးဦးပါဝငျပတျသကျတာကွောင့ျ ဖမျးခံရသူတှလေညျးရှိပါတယျ။
မိုးကုတျမွို့မှာတော့ အာဏာသိမျးမှုကို ဆန့ျကငြျဆန်ဒထုတျဖောျပှဲတှမှော ပါဝငျတယျဆိုပွီး ဒသေခံတဦးကို စဈကောငျစီတပျတှကေ လာရောကျဖမျးဆီးရာမှာ ဖမျးဆီးခငြျတဲ့သူဟာ တိမျးရှောငျနတေဲ့ အတှကျ အိမျမှာကနြျရဈတဲ့ အမြိုးသမီးနဲ့ သမီးဖွဈသူ အသကျ ၂၁ အရှယျ နဲ့ အသကျ ၄ နှဈအရှယျ ကလေးငယျတှကေို ဖမျးဆီးခေါျဆောငျ သှားပွီး အခုခြိနျထိ ပွနျလှှတျပေးတာမရှိသေးပါဘူး။
ဒါ့အပွငျ မွငျးခွံမွို့မှာဆိုရငျလညျး ယာဉျထိနျးရဲတဦးကို လကျနကျကိုငျတစုက ဇှနျ ၁၈ ရကျနေ့က ပဈခတျသတျဖွတျသှားတဲ့ဖွဈစဉျနဲ့ဆကျနှယျလို့ လိုကျလံဖမျးဆီးခံရသူတှထေဲမှာအသကျ ၁၆နှဈမပွည့ျသေးတဲ့ ကလေးငယျတဦးလညျး ပါဝငျပါတယျ။ သူလှတျလာဖို့ ကွိုးစားနပေမေယ့ျ ခုခြိနျမလှတျသေးဘူးလို့ ဖမျးခံရတဲ့ကလေးရဲ့မိခငျက အခုလိုပွောပါတယျ။
“ဟိုတနေ့က အဖေ့ဘကျက ဘကွီးတှရှေိတယျလေ။ ဒီကလေးကို အာမခံနဲ့ လာထုတျလှည့ျဆိုတော့ ကြှနျမတို့ ဘကွီးတှကေ ကွောကျလို့ မသှားခငြျဘူး။ ကြှနျမက ငိုယိုလို့ဆိုပွီး သှားတယျ။ ကနြျတဲ့သူတှကေ လာအဖမျးခံတဲ့ ကြှနျမတို့က နိုငျငံရေးကို အစှနျးရောကျ လှုပျရှားမှုလုပျတယျပေါ့နောျ။ ဒီကလေးကို ပွနျမလှှတျပေးဘူး။ ၂ ရကျနေ့ ရုံးခြိနျးကွရငျတော့ အာမခံ ရမယျ မရဘူး မပွောလိုကျဘူး စောင့ျကွည့ျလို့ပဲ ပွောလိုကျတယျ။”
ယာဉျထိနျးရဲ သဆေုံးတာနဲ့ ပတျသကျပွီး လကျနကျတှေ ရှိတယျဆိုတဲ့ သတငျးအရ အဲဒီကလေးရှိတဲ့ အိမျကိုရှာဖှခြေိနျမှာ လကျနကျမတှေ့ရှိဘဲ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီ အဖှဲ့ခြုပျ ပိုစတာတှနေဲ့ အလံတခြို့သာ တှေ့ရှိခဲ့ပါတယျ။ အဓိက သံသယရှိတဲ့ ဦးလေးဖွဈသူမမိတဲ့အတှကျ ကလေးငယျတှကေို ဖမျးသှားပွီး၊ သူ့ဦးလေး လာအဖမျးခံမှ လှှတျမယျလို့ တာဝနျရှိသူတှဖေကျကပွောခဲ့တယျလို့ မိခငျဖွဈသူက ပွောပါတယျ။
အခုလိုအသကျမပွည့ျသေးတဲ့ ကလေးငယျတှေ ဖမျးဆီးခံနရေတာတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး ကလေးသူငယျအရေး ဆောငျရှကျနသေူ တဦးက အခုလို မှတျခကြျပွုပါတယျ။
“မိုးကုတျက ကလေးလေး တယောကျပေါ့ သူ့ဖခငျကတော့ ဒီကိစ်စရပျကွောင့ျမို့လို့ဖွဈသှားတယျ။ ကလေးက သူ့ကိုခြုပျထားတယျဆိုတဲ့ သတငျးတှေ ထှကျနတောပေါ့နောျ။ အဲ့လိုသတငျးကို ကွားရတဲ့အခြိနျမှာ ကြှနျတောျတို့လို ကလေးသူငယျ ကာကှယျစောင့ျရှောကျရေးသူတှအေရ ကွည့ျမယျဆိုရငျ တောျတောျကို တုနျလှုပျဖို့ကောငျးတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ အသကျ ဒီ ၄ ၅ နှဈဆိုတဲ့အရှယျလေးက ခြုပျနှောငျထားရမယ့ျ အရှယျမဟုတျပါဘူး။ ဘယျလိုနညျးနဲ့မှ ခြုပျနှောငျထားလို့ မရပါဘူး။ ဓားစာခံလညျး မရဘူး ဘယျလိုနညျးနဲ့မှ မရပါဘူး။ တကယျဆိုရငျ ၂၀၁၉ ကမှ ပွဌာနျးလိုကျတဲ့ လှှတျတောျထဲမှာ ပွဌာနျးလိုကျတဲ့ ကလေးသူငယျအခှင့ျရေးဆိုငျရာ ဥပဒမှောဆိုရငျ အသကျ ၁၈ နှဈအောကျကိုတောငျမှ ဥပဒမေဲ့ ထိနျးခြုပျထားလို့မရဘူး။ လကျရှိမှာ ကလေးသူငယျမြားအတှကျ အထူးသဖွင့ျ ထိခိုကျလှယျတဲ့ ကလေးမြား ဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့လို့ ကလေးသူငယျ ဥပဒကေလညျး ပွဌာနျးပွီးသားလညျးဖွဈတယျ။ ကိုယျကိုယျတိုငျ ပွဌာနျးထားတဲ့ ဥပဒတှေကေို ကိုယျတိုငျတကယျလိုကျနာဖို့ ကာကှယျစောင့ျရှောကျဖို့တော့ ပွနျပွီးတော့မှ ဒီအခကြျကိုတော့ အမွဲတမျး တာဝနျရှိသူတှကေ ဒီအခကြျကို သတိခပြျစခေငြျတယျ။ အလေးထားစခေငြျတယျ။”
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ကလေးသူငယျမြားအခှင့ျအရေးကာကှယျမှုသဘောတူညီခကြျ CRC ကို လကျမှတျထိုးထားသလို၊ ပွညျတှငျးမှာလညျး ကလေးသူငယျဆိုငျရာဥပဒပွေဌာနျးခကြျရှိပါတယျ။ အခု ဖမျးဆီးစဈဆေးမှုတှဟော ဒီ ဥပဒတှေကေိုခြိုးဖောကျတာပဲလို့ ဥပဒကြှေမျးကငြျသူတှကေ ယူဆပါတယျ။
နိုငျငံရေး အကဉြျးသားမြား ကူညီစောင့ျရှောကျရေး အသငျး AAPP ရဲ့ ထုတျပွနျခကြျတှအေရ စဈတပျက အာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး မွနျမာနိုငျငံတဝှမျးမှာ ဖမျးဆီးခံရသူ ၅ ထောင့ျ ၂ ရာကြောျရှိပွီး အဲ့ထဲကမှ ၂၂၁ ဦးဟာ ထောငျဒဏျခမြှတျခံထားရသလို ဖမျးဝရမျး ထုတျခံထားရခွငျးကွောင့ျ ထှကျပွေးတိမျးရှောငျနရေသူ ၁၉၆၆ ယောကျရှိပါတယျ။။ အာဏာ သိမျးတာကို ဆန့ျကငြျတဲ့အတှကျ စဈတပျက အကွမျးဖကျဖွိုခှငျးရာမှာ သဆေုံးသူ ၈၀၀ ကြောျရှိပွီး အဲ့ထဲမှာ အသကျမပွည့ျသေးတဲ့ ကလေးငယျတှေ ပါဝငျနပေါတယျ။ မွနျမာစဈကောငျစီဖကျကတော့ AAPP ရဲ့ စာရငျးဟာ ခြဲ့ကားလှနျးတယျလို့ တုန့ျပွနျထားပါတယျ။
