ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ ကုလသမဂၢ လုံၿခံဳေရးေကာင္စီက ဆက္လက္ ေစာင့္ၾကည့္သြားမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အလွည့္က်ဥကၠ႒ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး Nikki Haley က အဂၤါေန႔မွာ ေျပာၾကား လိုက္ပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ႏိုင္ငံတကာ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖဲြ႔ကိုလည္း ေထာက္ခံတဲ့အေၾကာင္း သူကေျပာသြားပါတယ္။ အေမရိကန္အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖဲြ႔ကလည္း ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ဒီအဖဲြ႔နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပ ေပးထားပါတယ္။
ဧၿပီလ ၁၈ ရက္ေန႔က ကုလသမဂၢလုံၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းအရာလုိက္ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ လုံၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ အလွည့္က် ဥကၠ႒လည္းျဖစ္၊ ကုလသမဂၢဆုိင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီးလည္းျဖစ္တဲ့ Nikki Haley က ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ ဆက္လက္ ေစာင့္ၾကည့္သြားမွာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ထည့္သြင္း ေျပာၾကားသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက အေျခအေနေတြကုိ က်မတုိ႔ ဆက္လက္ ေစာင့္ၾကည့္သြားမွာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ရွိ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈရဲ႕ ရလဒ္အျဖစ္ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ တုိးတက္မႈေတြ ႐ွိေနေပမဲ့ အစိုးရအာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ထင္႐ွားတဲ့ လူမႈေရး လႈပ္႐ွားမႈေတြေၾကာင့္ ဘာသာေရးနဲ႔ လူမ်ဳိးေရးဖိႏွိပ္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚေနတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။”
ဒါ့အျပင္ အဲဒီလုိ ဖိႏွိပ္မႈေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆုိးက်ဳိးေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔လည္း သံအမတ္ႀကီး Nikki Haley က အခုလုိ ဆက္ေျပာပါတယ္။
“အဲဒီလို လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ရ သူေတြဟာ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံေတြဆီကို ထြက္ေျပးၾကရသလို အဆိုးဆံုး အေျခအေနမွာ အစြန္းေရာက္ဝါဒဆီကို တြန္းပို႔သလိုျဖစ္ေနတယ္ပါတယ္။ ဒီစြပ္စြဲခ်က္ေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးဖုိ႔ စစ္မွန္ၿပီး သီးျခား လြတ္လပ္တဲ့ စုံစမ္း စစ္ေဆးမႈေတြကုိ အျမန္ဆုံး လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ႏိုင္ငံတကာ အခ်က္အလက္ ႐ွာေဖြေရးအဖဲြ႕ မၾကာေသးခင္က ဖဲြ႔စည္းခဲ့တဲ့အေပၚ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ေထာက္ခံခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။”
လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈနဲ႔ ပဋိပကၡ ဆက္စပ္ေနတဲ့ကိစၥကို ေဆြးေႏြးတဲ့ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အထူးစည္းေဝးပြဲမွာ သံအမတ္ႀကီး Haley က အဲဒီလုိ ေျပာၾကားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ပါတ္သက္လုိ႔ လက္ေတြ႔က်တဲ့ သီးျခား လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ အျမန္ဆံုး လုိအပ္တယ္လို႔လည္း သံအမတ္ႀကီးက ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ကုလသမဂၢ လုံၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ အခု ေျပာၾကားခဲ့တဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ျမန္မာအစုိးရကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ ေျပာၾကားခဲ့တဲ့ သေဘာထားအတုိင္း ရပ္တည္သြားမယ္လုိ႔ ျမန္မာသမၼတရုံး ၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ဦးေဇာ္ေဌးက ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ တုန္႔ျပန္ ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း လူ႔အဖဲြ႔အစည္း ႏွစ္ခုအၾကားက သဟဇာတျဖစ္ေစဖုိ႔ အေျခအေနဟာ အရပ္သား အစိုးရသစ္ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ႀကီးမားတဲ့ စိန္ေခၚခ်က္တရပ္ ျဖစ္တယ္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္လည္း ႏိုင္ငံတကာအေနနဲ႔ ရခိုင္အေရးကိစၥမွာ အျပစ္တင္ ရႈတ္ခ်တာမ်ိဳးထက္ အျပဳသေဘာေဆာင္ ခ်ဥ္းကပ္တာဟာ ျမန္မာအစိုးရကို အမွန္တကယ္ ကူညီရာေရာက္မယ္လို႔ ျမန္မာဒုတိယ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္တင္က ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၈ ရက္ေန႔က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အီးယူ - ဥေရာပသမဂၢက ကမကထျပဳ တင္သြင္းတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အဆုိျပဳခ်က္ကုိ မတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔က အတည္ျပဳရာမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူၿပီး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရသူေတြအတြက္ တရားနည္းလမ္း တက် ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သီးျခား လြတ္လပ္တဲ့ ႏုိင္ငံတကာ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရးအဖြဲ႔ကုိ ေစလြတ္ဖုိ႔လဲ တုိက္တြန္းထားပါတယ္။
လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီဥကၠ႒ Joaquin Alexander Maza Martelli က ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔ကုိ ဖြဲ႔ဖုိ႔ ျပင္ဆင္ေနတယ္လုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ ေျပာခြင့္ရ Rolando Gomez က သတင္းေထာက္ေတြကုိ ေျပာပါတယ္။ ဒီအေတာအတြင္း ျမန္မာအစုိးရထံ စာပုိ႔ဖုိ႔ စတင္ ျပင္ဆင္ေနၿပီးေတာ့ ဒီ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားအဖြဲ႔မွာ မႈခင္းေဆးပညာရွင္ေတြနဲ႔ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈ စုံစမ္း စစ္ေဆးေရးမွဴးေတြ ပါ၀င္မယ့္ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရး အဖြဲ႔ကုိ ဖြဲ႔ဖုိ႔လည္း ျပင္ေနေၾကာင္း အဲဒီ ေျပာခြင့္ရက ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာအစုိးကေတာ့ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရး ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔စည္းတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ကန္႔ကြက္ထားၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢဳိလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း မ်ဳိးျဖတ္ ရွင္းလင္းမႈ မရွိဘူးလုိ႔ မၾကာေသးခင္က ဘီဘီစီ သတင္းဌာနနဲ႔ ျပဳလုပ္တဲ့ ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းခန္းမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
Brad Adams ဟာ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔က အာရွေရးရာ တာ၀န္ခံတဦး ျဖစ္ပါတယ္။ သူက - အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရးေကာ္မရွင္ကုိ ကုလသမဂၢက ဖြဲ႔စည္းထားတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမန္မာအစုိးရရဲ႕ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈ မပါလည္း ဒီေကာ္မရွင္က လုပ္စရာရွိတာကုိ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္သြားမွာျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရးေကာ္မရွင္ကုိ ကုလသမဂၢက ဖြဲ႔စည္းထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာအစုိးရရဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ပါသည္ျဖစ္ေစ၊ မပါသည္ျဖစ္ေစ ဒီေကာ္မရွင္က လုပ္စရာရွိတာကုိ ဆက္လုပ္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာအစုိးရကေတာ့ အဲဒီ ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ သေဘာမတူဘူးလုိ႔ ေျပာထားၿပီးသားပါ။ ျမန္မာအစုိးရထဲက အရာရွိတခ်ဳိ႕ကလဲ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈ လုပ္မွာမဟုတ္ဘူးဆုိတာကုိ ေျပာထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ႏုိင္ငံေရး အယူအဆ လုံး၀ မရွိတဲ့၊ အခ်က္အလက္ေတြ စုေစာင္းႏုိင္မယ့္ သီးျခား လြတ္လပ္တဲ့ ပုဂၢဳိလ္ကုိ ရွာေဖြ ေရြးခ်ယ္ေနပါတယ္။”
ဒါေၾကာင့္လည္း ျမန္မာအစုိးရဘက္က ေျပာခ်င္တဲ့ အခ်က္ေတြ ေျပာခြင့္ရေအာင္ ဒီေကာ္မရွင္နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းဟာ ျမန္မာ အစုိးရအတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့ ေရြးခ်ယ္မႈျဖစ္မယ္လုိ႔ Brad Adams က ေျပာပါတယ္။
“အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရးေကာ္မရွင္က စုေစာင္း တင္ျပမယ့္ အစီရင္ခံစာဟာ ျမန္မာအစုိးရအေပၚ ႀကီးမားစြာ ထိခုိက္ နစ္နာေစမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမန္မာအစုိးရရဲ႕ အျမင္သေဘာထားေတြ၊ ေျပာခ်င္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပခြင့္ရေအာင္ ဒီေကာ္မရွင္နဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ တုိက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီကိစၥကုိ ရုိးသား ပြင့္လင္းစြာ လုပ္ေဆာင္ရာလည္း ေရာက္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ အဓိက ရန္သူဟာ စစ္တပ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီိကိစၥဟာ NLD အစုိးရအတြက္ ႀကီးမားတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ တခုျဖစ္ပါတယ္။”
ရခုိင္ျပည္နယ္၊ ေမာင္ေတာေဒသမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေအာက္တုိဘာလတုန္းက နယ္ျခားေစာင့္ ကင္းစခန္းေတြကုိ လက္နက္ကုိင္ ေသာင္းက်န္းသူ တခ်ဳိ႕က ၀င္ေရာက္ တုိက္ခုိက္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြက နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး လုပ္ေဆာင္စဥ္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ ေျပာဆုိမႈေတြ ထြက္လာခဲ့တာပါ။ ဒါ့အျပင္ လုံၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႔ေတြက ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းမႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့အတြက္ ေဒသခံ ရုိဟင္ဂ်ာ မြတ္ဆလင္ ၇ ေသာင္းေလာက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံဘက္ကုိ ထြက္ေျပး ခုိလႈံခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
