(Zawgyi/Unicode)
ဗစ်တိုးရီးယားလို့ ထင်ရှားတဲ့ ကလေးငယ်လေးရဲ့ အမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဥပဒေနဲ့ မညီတဲ့ လုပ်ရပ်တွေ လုပ်ခဲ့တဲ့ မှုခင်းရဲတပ်ဖွဲ့ အရာရှိ ၃ ဦးကို လိုအပ်သလို အရေးယူ ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ သမ္မတရဲ့ ခွင့်ပြုချက် ရပြီမို့ အခု မတ်လ ပထမပတ် အတွင်းမှာပဲ တရားစွဲဆိုမှုကို စတင်တော့မယ်လို့ ကလေးငယ်ဘက်က လိုက်ပါ ဆောင်ရွက်နေ သူတဲ့ ရှေ့နေတွေက ပြောပါတယ်။ သတင်းအပြည့်အစုံကို ဗွီအိုအေ သတင်းထောက် အိမ့်သန္တာထွန်းက ပြောပြပေးပါမယ်။
ဗစ်တိုးရီးယားအမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရဲတပ်ဖွဲ့က ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့ကပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ကလေးငယ်ရဲ့ အမည်အရင်းနဲ့ မိသားစုအချက်အလက်တွေကို ထုတ်ဖော် ပြောဆိုပြီး ဥပဒေကို ချိုးဖေါက်ခဲ့တဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့ တာဝန်ရှိသူ တွေကို လိုအပ်သလို အရေးယူ ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ သမ္မတက ညွှန်ကြားလိုက်တဲ့အကြောင်း သမ္မတရုံး ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဦးဇော်ဌေးက ဖေဖေါ်ဝါရီ ၂၁ ရက်မှာ ပြောကြားခဲ့တာပါ။
ဒီလို သမ္မတရုံးက ခွင့်ပြုလိုက်ပြီဖြစ်တဲ့အတွက် တရားစွဲဆိုဖို့ ကိစ္စကို မတ်လရဲ့ ပထမပတ် မှာပဲ စတင်တော့မှာဖြစ်တယ်လို့ ကလေးငယ်အတွက် လိုက်ပါဆောင်ရွက် ပေးနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်သော ရှေ့နေများအသင်း ILAM အဖွဲ့က တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ ဦးသိန်းသန်းဦးက ပြောပါတယ်။
“မတ်လ ပထမပတ်မှာ ပစ်မှုကြောင်းအရ တရားစွဲဖို့ ပြင်ဆင်ထားပါတယ်။ ရက်အတိအကျကတော့ မသိသေးဘူး ကိုထင်လင်းဦးက မိသားစုရဲ့ ကိုယ်စားလှယ် ပါဝါ ယူထားတာလေ သူတို့ ကော်မတီနဲ့ ညှိနှိုင်းရတာလေးတွေ ကျနော်တို့မှာရှိတယ်။ ဘယ်သူက တရားလို လုပ်မလဲ ဘာနဲ့ စွဲမလဲ ။ အဲ့ဒါလေးတွေ အပြီးသတ်လုပ်ပြီးရင် ကျနော်တို့ စွဲဖြစ်မှာပါ။ စွဲဖို့ ပြင်နေပါပြီ။ သမ္မတက ဒီလူတွေကို တရားစွဲဖို့ ခွင့်ပြုလိုက်ပြီလို့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ သမ္မတရုံးက ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ပြောတဲ့ အပေါ်မှာ ကျနော်တို့က အဲ့ဒါကို ဆက်တိုးမှာ။ ကျနော်တို့ဆီကို အင်ဒါရိုက်ခွင့်ပြုတာကျပြီဆိုပြီးတော့ သွားမှာ။ သမ္မတကြီးရဲ့ ညွှန်ကြားချက်အရ ဆိုပြီးတော့ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ မရဘူးဆိုရင် ကျနော်တို့ နောက်တဆင့် ဆက်သွားမယ်။”
ကလေးငယ်ရဲ့ မိဘကိုယ်စားလှယ် အဖြစ်လိုက်ပါ ဆောင်ရွက် နေတဲ့ စာရေးဆရာ ထင်လင်းဦးကလည်း ဒီရဲတပ်ဖွဲ့အရာရှိတွေရဲ့ လုပ်ရပ်ဟာ ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးဥပဒေနဲ့ ငြိစွန်းနေတဲ့အတွက် တရားစွဲဆိုနိုင်ဖို့ ပြင်ဆင်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ သွားနေတဲ့ လမ်းကြောင်းက ဗစ်တိုးရီးယားအတွက် ရဲတပ်ဖွဲ့ အကြီးအကဲ တစ်ချို့ ကနေပြီးတော့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ထုတ်ဖော်ပြောကြားသွားတဲ့ အတွက် ခလေးနစ်နာတယ်။ ဒါဟာ ကလေးသူငယ် အခွင့် အရေး ဥပဒေအရလည်းပဲ ငြိစွန်းနေတယ်။ အဲ့ဒီအတွက် ကျနော်က တရားစွဲမယ်။ အဲ့ဒီအရာကို ပထမဆုံး သမ္မတဆီက ခွင့်ပြုချက်တောင်းခဲ့တယ်။ ခု သမ္မတက သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြိးတွေ နဲ့ တာဝန်ရှိတဲ့သူတွေကို အရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေ ပြုလုပ်ဖို့အတွက် ခွင့်ပြုလိုက်ပြီလို့ သိရတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် အရပ်ဘက်တရားရုံးကနေပြီးတော့ တရားစွဲဖို့ ကျနော်တို့ လုပ်နေပါပြီ။”
လက်ရှိ ဗစ်တိုးရီးယားရဲ့ အမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျော်ဇောသတင်းထွက်နေသူ နှစ်ယောက်ကို အမှုအသစ် ပြန်ဖွင့်ဖို့ အကြံပေးကြပေမဲ့ မဖွင့်ချင်ဘူးလို့ ကလေးငယ် အတွက် လိုက်ပါ ဆောင်ရွက်နေသူ ဦးသက္ကမိုးညိုက ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် သံသယတရားခံ အောင်ကြီးကိုလည်း သက်သေ အခြေအမြစ် မခိုင်လုံဘူးဆိုပြီး ပြန်လွှတ်ပေးလိုက်ပြီး ဖြစ်တာကြောင့် အမှုတခုကို နှစ်ကြိမ် တရားစွဲတာမျိုး မဖြစ်အောင် အမှုထပ်မဖွင့်ချင်ဘူးလို့လည်း ပြောပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ လက်ရှိ ရဲတပ်ဖွဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေကို တရားစွဲဆိုမယ့် ကိစ္စကိုတော့ ဘယ်လို တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှု ရှိမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်နေတယ် လို့ ဦးသက္ကမိုးညိုက ပြောပါတယ်။
“ဒီအမှုနဲ့ပတ်သက်လို့က ဘယ်လိုများ တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုရှိမလဲဆိုတာပဲ စောင့်ကြည့်နေပါတယ် ကျနော်တို့ ဟိုလိုမျိုးကြီး အရေးယူဖို့ ဆိုတာမျိုးတော့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးထားတာမရှိပါဘူးခင်ဗျ။ တကယ်လို့ သူတို့ဘက်ကများ လုံလောက်သော တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုနဲ့ အရေးယူမှုတွေရှိလို့ရှိရင် ကျနော်တို့ Double Punishment မဖြစ်စေချင်ဘူးလေ။ အဲ့ဒါကြောင့် ကျနော်တို့က သူတို့ရဲ့ အခြေအနေကိုပဲ ဦးဆုံးစောင့်ကြည့်နေတာပါ။”
နေပြည်တော် Wisdom Hill ပုဂ္ဂလိက မူကြိုကျောင်းက သုံးနှစ်အရွယ် ဗစ်တိုးရီးယားလေး လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျူးလွန်ခံရတဲ့ အမှုမှာ သံသယတရားခံအဖြစ် အစွပ်စွဲခံထားရသူ အောင်ကြီးဟာ တရားရှင်လွတ်မြောက်ပြီး ဖြစ်သလို အမှုပြင်ဆင်မှု တင်သွင်းချက်ကိုလည်း တိုင်းဥပဒေရုံးက ပယ်ချခဲ့ပြီး ဖြစ်ပေမဲ့ အခုအချိန်အထိတော့ တရားခံ အစစ်ကို မထုတ်ဖေါ် နိုင်သေးပါဘူး။
[Unicode Version]
မှုခငျးရဲအရာရှိ သုံးဦးကို တရားစှဲဖို့ ဗဈတိုးရီးယားရှေ့နတှေေ ပွငျဆငျ
ဗဈတိုးရီးယားလို့ ထငျရှားတဲ့ ကလေးငယျလေးရဲ့ အမှုနဲ့ ပတျသကျပွီး ဥပဒနေဲ့ မညီတဲ့ လုပျရပျတှေ လုပျခဲ့တဲ့ မှုခငျးရဲတပျဖှဲ့ အရာရှိ ၃ ဦးကို လိုအပျသလို အရေးယူ ဆောငျရှကျနိုငျဖို့ သမ်မတရဲ့ ခှင့ျပွုခကြျ ရပွီမို့ အခု မတျလ ပထမပတျ အတှငျးမှာပဲ တရားစှဲဆိုမှုကို စတငျတော့မယျလို့ ကလေးငယျဘကျက လိုကျပါ ဆောငျရှကျနေ သူတဲ့ ရှေ့နတှေကေ ပွောပါတယျ။ သတငျးအပွည့ျအစုံကို ဗှီအိုအေ သတငျးထောကျ အိမ့ျသန်တာထှနျးက ပွောပွပေးပါမယျ။
ဗဈတိုးရီးယားအမှုနဲ့ ပတျသကျပွီး ရဲတပျဖှဲ့က ၂၀၁၉ ခုနှဈ ဒီဇငျဘာလ ၁၉ ရကျနေ့ကပွုလုပျခဲ့တဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ကလေးငယျရဲ့ အမညျအရငျးနဲ့ မိသားစုအခကြျအလကျတှကေို ထုတျဖောျ ပွောဆိုပွီး ဥပဒကေို ခြိုးဖေါကျခဲ့တဲ့ ရဲတပျဖှဲ့ တာဝနျရှိသူ တှကေို လိုအပျသလို အရေးယူ ဆောငျရှကျနိုငျဖို့ သမ်မတက ညှှနျကွားလိုကျတဲ့အကွောငျး သမ်မတရုံး ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ ဦးဇောျဌေးက ဖဖေေါျဝါရီ ၂၁ ရကျမှာ ပွောကွားခဲ့တာပါ။
ဒီလို သမ်မတရုံးက ခှင့ျပွုလိုကျပွီဖွဈတဲ့အတှကျ တရားစှဲဆိုဖို့ ကိစ်စကို မတျလရဲ့ ပထမပတျ မှာပဲ စတငျတော့မှာဖွဈတယျလို့ ကလေးငယျအတှကျ လိုကျပါဆောငျရှကျ ပေးနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံ လှတျလပျသော ရှေ့နမြေားအသငျး ILAM အဖှဲ့က တရားလှှတျတောျရှေ့နေ ဦးသိနျးသနျးဦးက ပွောပါတယျ။
“မတျလ ပထမပတျမှာ ပဈမှုကွောငျးအရ တရားစှဲဖို့ ပွငျဆငျထားပါတယျ။ ရကျအတိအကကြတော့ မသိသေးဘူး ကိုထငျလငျးဦးက မိသားစုရဲ့ ကိုယျစားလှယျ ပါဝါ ယူထားတာလေ သူတို့ ကောျမတီနဲ့ ညှိနှိုငျးရတာလေးတှေ ကနြောျတို့မှာရှိတယျ။ ဘယျသူက တရားလို လုပျမလဲ ဘာနဲ့ စှဲမလဲ ။ အဲ့ဒါလေးတှေ အပွီးသတျလုပျပွီးရငျ ကနြောျတို့ စှဲဖွဈမှာပါ။ စှဲဖို့ ပွငျနပေါပွီ။ သမ်မတက ဒီလူတှကေို တရားစှဲဖို့ ခှင့ျပွုလိုကျပွီလို့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ သမ်မတရုံးက ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ ပွောတဲ့ အပေါျမှာ ကနြောျတို့က အဲ့ဒါကို ဆကျတိုးမှာ။ ကနြောျတို့ဆီကို အငျဒါရိုကျခှင့ျပွုတာကပြွီဆိုပွီးတော့ သှားမှာ။ သမ်မတကွီးရဲ့ ညှှနျကွားခကြျအရ ဆိုပွီးတော့ ဆကျလကျလုပျဆောငျသှားမှာ ဖွဈပါတယျ။ မရဘူးဆိုရငျ ကနြောျတို့ နောကျတဆင့ျ ဆကျသှားမယျ။”
ကလေးငယျရဲ့ မိဘကိုယျစားလှယျ အဖွဈလိုကျပါ ဆောငျရှကျ နတေဲ့ စာရေးဆရာ ထငျလငျးဦးကလညျး ဒီရဲတပျဖှဲ့အရာရှိတှရေဲ့ လုပျရပျဟာ ကလေးသူငယျ အခှင့ျအရေးဥပဒနေဲ့ ငွိစှနျးနတေဲ့အတှကျ တရားစှဲဆိုနိုငျဖို့ ပွငျဆငျနတေယျလို့ ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ သှားနတေဲ့ လမျးကွောငျးက ဗဈတိုးရီးယားအတှကျ ရဲတပျဖှဲ့ အကွီးအကဲ တဈခြို့ ကနပွေီးတော့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ထုတျဖောျပွောကွားသှားတဲ့ အတှကျ ခလေးနဈနာတယျ။ ဒါဟာ ကလေးသူငယျ အခှင့ျ အရေး ဥပဒအေရလညျးပဲ ငွိစှနျးနတေယျ။ အဲ့ဒီအတှကျ ကနြောျက တရားစှဲမယျ။ အဲ့ဒီအရာကို ပထမဆုံး သမ်မတဆီက ခှင့ျပွုခကြျတောငျးခဲ့တယျ။ ခု သမ်မတက သကျဆိုငျရာဝနျကွိးတှေ နဲ့ တာဝနျရှိတဲ့သူတှကေို အရေးယူဆောငျရှကျမှုတှေ ပွုလုပျဖို့အတှကျ ခှင့ျပွုလိုကျပွီလို့ သိရတယျ။ အဲ့ဒါကွောင့ျ အရပျဘကျတရားရုံးကနပွေီးတော့ တရားစှဲဖို့ ကနြောျတို့ လုပျနပေါပွီ။”
လကျရှိ ဗဈတိုးရီးယားရဲ့ အမှုနဲ့ ပတျသကျပွီး ကြောျဇောသတငျးထှကျနသေူ နှဈယောကျကို အမှုအသဈ ပွနျဖှင့ျဖို့ အကွံပေးကွပမေဲ့ မဖှင့ျခငြျဘူးလို့ ကလေးငယျ အတှကျ လိုကျပါ ဆောငျရှကျနသေူ ဦးသက်ကမိုးညိုက ပွောပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ သံသယတရားခံ အောငျကွီးကိုလညျး သကျသေ အခွအေမွဈ မခိုငျလုံဘူးဆိုပွီး ပွနျလှှတျပေးလိုကျပွီး ဖွဈတာကွောင့ျ အမှုတခုကို နှဈကွိမျ တရားစှဲတာမြိုး မဖွဈအောငျ အမှုထပျမဖှင့ျခငြျဘူးလို့လညျး ပွောပါတယျ။
ဒါပမေဲ့ လကျရှိ ရဲတပျဖှဲ့ တာဝနျရှိသူတှကေို တရားစှဲဆိုမယ့ျ ကိစ်စကိုတော့ ဘယျလို တာဝနျယူမှု တာဝနျခံမှု ရှိမလဲဆိုတာ စောင့ျကွည့ျနတေယျ လို့ ဦးသက်ကမိုးညိုက ပွောပါတယျ။
“ဒီအမှုနဲ့ပတျသကျလို့က ဘယျလိုမြား တာဝနျယူမှု တာဝနျခံမှုရှိမလဲဆိုတာပဲ စောင့ျကွည့ျနပေါတယျ ကနြောျတို့ ဟိုလိုမြိုးကွီး အရေးယူဖို့ ဆိုတာမြိုးတော့ တိုငျပငျဆှေးနှေးထားတာမရှိပါဘူးခငျဗြ။ တကယျလို့ သူတို့ဘကျကမြား လုံလောကျသော တာဝနျယူမှု တာဝနျခံမှုနဲ့ အရေးယူမှုတှရှေိလို့ရှိရငျ ကနြောျတို့ Double Punishment မဖွဈစခေငြျဘူးလေ။ အဲ့ဒါကွောင့ျ ကနြောျတို့က သူတို့ရဲ့ အခွအေနကေိုပဲ ဦးဆုံးစောင့ျကွည့ျနတောပါ။”
နပွေညျတောျ Wisdom Hill ပုဂ်ဂလိက မူကွိုကြောငျးက သုံးနှဈအရှယျ ဗဈတိုးရီးယားလေး လိငျပိုငျးဆိုငျရာ ကြူးလှနျခံရတဲ့ အမှုမှာ သံသယတရားခံအဖွဈ အစှပျစှဲခံထားရသူ အောငျကွီးဟာ တရားရှငျလှတျမွောကျပွီး ဖွဈသလို အမှုပွငျဆငျမှု တငျသှငျးခကြျကိုလညျး တိုငျးဥပဒရေုံးက ပယျခခြဲ့ပွီး ဖွဈပမေဲ့ အခုအခြိနျအထိတော့ တရားခံ အစဈကို မထုတျဖေါျ နိုငျသေးပါဘူး။
