(Zawgyi / Unicode)
ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ အတော်များများ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံနေရတဲ့အပေါ်မှာ စိုးရိမ်မိပြီး နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းအနေနဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ ရောဂါမကူးစက်ရအောင် လိုအပ်တဲ့ အကူအညီတွေ ပေးကြဖို့ကိုလည်း WHO က တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။ ဒီအကြောင်းနဲ့ပတ်သက်လို့ ဗွီအိုအေသတင်းထောက် Lisa Schlein ဂျနီဗာမြို့ကနေ သတင်းပေးပို့ထားတာကို ကိုရန်နိုင် တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ကမ္ဘာတဝှမ်းမှာ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ COVID-19 ကပ်ရောဂါကို အဆုံးသတ်စေဖို့အတွက် လူတိုင်း တာဝန်ရှိပြီး သူ့အခန်းကဏ္ဍနဲ့သူ ပါဝင်ဆောင်ရွက်နိုင်တယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ချုပ် (WHO) အကြီးအကဲ Tedros Ghebreyesus က ပြောလိုက်ပါတယ်။ ဒီထဲမှာ အဓိကကျတဲ့သူတွေကတော့ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကို ရှေ့ဆုံးကနေ ရင်ဆိုင်ပြီး ကာကွယ်ကုသပေးနေရတဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေပါ။
ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေဟာ အသက်အန္တရာယ်တွေ ကြားကနေ လူတွေကို ကယ်တင်နေတဲ့ တချိန်တည်းမှာပဲ သူတို့ကို အကာအကွယ်ပေးနိုင်မယ့် အထောက်အကူ ပစ္စည်းတွေကို မရကြဘူးလို့ WHO အကြီးအကဲ Ghebreyesus က ပြောလိုက်ပါတယ်။
“တချို့နိုင်ငံတွေမှာဆိုရင် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်အထိကို ရောဂါကူးစက်ခံရပါတယ်။ ဒါဟာ စိုးရိမ်စရာကောင်းတဲ့ အခြေအနေပါ။ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ အန္တရာယ်ရှိနေပြီဆိုရင် ကျနော်တို့အားလုံးဟာလည်း အန္တရာယ်ရှိနေတာပါ။”
တချို့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေကတော့ ဆေးရုံတွေမှာ ရောဂါကူးစက်ခံရတာ မဟုတ်ဘဲ သူတို့ရဲ့ အိမ်တွေနဲ့ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွေကနေ တဆင့် ရောဂါကူးစက်ခံရတာ ဖြစ်တယ်လို့ Dr. Ghebreyesus က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း အများစုကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ကုသမှုတွေကို ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းတွေကနေ ကူးစက်ခံရတာဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
အတော်များများဟာ COVID-19 ရောဂါနဲ့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါကူးစက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုကိုင်တွယ် ဆောင်ရွက်ရမလဲ ဆိုတာကို လေ့ကျင့်သင်ကြားမှုတွေ လုံလုံလောက်လောက် မရှိတာရယ် အတွေ့အကြုံ မရှိတာတွေရယ်ကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် နေမကောင်းဖြစ်တဲ့ လူနာတွေကို နာရီပေါင်းများစွာ ကုသပေးနေရပြီး အနားမရတာတွေကြောင့်လည်း ဗိုင်းရပ်စ်ကို ရင်ဆိုင်ဖို့အတွက် ကိုယ်ခံအား ကျဆင်းစေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ဒါပေမယ့်လည်း ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေအနေနဲ့ ရောဂါမကူးစက်အောင် ကာကွယ်တဲ့ PPE လို့ခေါ်တဲ့ ရောဂါကာကွယ်ရေး ဝတ်စုံတွေကို သေချာ စနစ်တကျ ဝတ်တဲ့အခါမှာ ရောဂါကူးစက်မှုတွေကို ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ အနေနဲ့ သူတို့ရဲ့အလုပ်ကို ဘေးအန္တရာယ်ကင်းကင်းနဲ့ ထိထိရောက်ရောက် လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့အတွက် နှာခေါင်းစည်းတွေ၊ လက်အိတ်တွေ၊ ရောဂါကာကွယ်ရေး ဝတ်စုံတွေနဲ့ တခြား လိုအပ်တဲ့ ရောဂါကာကွယ်ရေး ပစ္စည်းတွေကို ရဖို့က ပိုပြီးအရေးကြီးပါတယ်။”
ရောဂါကာကွယ်ရေးအတွက် လိုအပ်နေတဲ့ ပစ္စည်းကိရိယာတွေကို အဆင်ပြေလာစေဖို့အတွက် ကုလသမဂ္ဂက ပစ္စည်းကိရိယာ ထောက်ပံ့ရေးဆိုင်ရာ အလုပ်အဖွဲ့အသစ်တခုကို ဖွဲ့စည်းလိုက်ပြီး WHO နဲ့ ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာ အစီအစဉ်က ဒါကို ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်သွားမှာ ဖြစ်တယ်လို့ WHO အကြီးအကဲက ပြောပါတယ်။
အခုလို ကပ်ရောဂါကြီးကို စိုးရိမ်စရာကောင်းလောက်အောင် ရင်ဆိုင်နေရချိန်မှာ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ပစ္စည်းကိရိယာ ထောက်ပံ့ရေးဆိုင်ရာ အလုပ်အဖွဲ့အနေနဲ့ တကမ္ဘာလုံးမှာ လိုအပ်နေတဲ့ ပစ္စည်းအရေအတွက်ရဲ့ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်လောက် ပေးနိုင်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။
ဒီလိုအပ်ချက်ကို ပြည့်မီနိုင်ဖို့အတွက် ရောဂါအဆိုးရွားဆုံး ဖြစ်နေတဲ့ နေရာတွေကို ရောဂါမကူးစက်ရအောင် ကာကွယ်ပေးတဲ့ ဝတ်စုံတွေ၊ နှာခေါင်းစည်းတွေ၊ ရောဂါပိုးရှိမရှိ စစ်ဆေးတဲ့ ကိရိယာတွေနဲ့ ရောဂါကာကွယ်ရေးအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ ပစ္စည်း သန်း ၁၀၀ ကျော် လတိုင်း ပို့သွားနိုင်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဒီပစ္စည်းတွေကို သိုလှောင်ပြီး တင်ပို့ဖို့က ဒေါ်လာ သန်း ၂၈၀ လောက် ကုန်ကျမှာဖြစ်ပြီး ဒါတွေကို သိုလှောင် တင်ပို့တဲ့စရိတ်က ပိုများတယ်လို့ WHO အကြီးအကဲက ပြောပါတယ်။
-------------------------------------
(Unicode)
ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ COVID-19 ကူးစကျခံရမှု WHO စိုးရိမျ
ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ အတောျမြားမြား ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျခံနရေတဲ့အပေါျမှာ စိုးရိမျမိပွီး နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝိုငျးအနနေဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ ရောဂါမကူးစကျရအောငျ လိုအပျတဲ့ အကူအညီတှေ ပေးကွဖို့ကိုလညျး WHO က တောငျးဆိုလိုကျပါတယျ။ ဒီအကွောငျးနဲ့ပတျသကျလို့ ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ Lisa Schlein ဂနြီဗာမွို့ကနေ သတငျးပေးပို့ထားတာကို ကိုရနျနိုငျ တငျပွပေးထားပါတယျ။
ကမ်ဘာတဝှမျးမှာ ရငျဆိုငျနရေတဲ့ COVID-19 ကပျရောဂါကို အဆုံးသတျစဖေို့အတှကျ လူတိုငျး တာဝနျရှိပွီး သူ့အခနျးကဏ်ဍနဲ့သူ ပါဝငျဆောငျရှကျနိုငျတယျလို့ ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ခြုပျ (WHO) အကွီးအကဲ Tedros Ghebreyesus က ပွောလိုကျပါတယျ။ ဒီထဲမှာ အဓိကကတြဲ့သူတှကေတော့ ဗိုငျးရပျဈကူးစကျမှုကို ရှေ့ဆုံးကနေ ရငျဆိုငျပွီး ကာကှယျကုသပေးနရေတဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှပေါ။
ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှဟော အသကျအန်တရာယျတှေ ကွားကနေ လူတှကေို ကယျတငျနတေဲ့ တခြိနျတညျးမှာပဲ သူတို့ကို အကာအကှယျပေးနိုငျမယ့ျ အထောကျအကူ ပစ်စညျးတှကေို မရကွဘူးလို့ WHO အကွီးအကဲ Ghebreyesus က ပွောလိုကျပါတယျ။
“တခြို့နိုငျငံတှမှောဆိုရငျ ကနြျးမာရေးဝနျထမျး ၁၀ ရာခိုငျနှုနျးလောကျအထိကို ရောဂါကူးစကျခံရပါတယျ။ ဒါဟာ စိုးရိမျစရာကောငျးတဲ့ အခွအေနပေါ။ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ အန်တရာယျရှိနပွေီဆိုရငျ ကနြောျတို့အားလုံးဟာလညျး အန်တရာယျရှိနတောပါ။”
တခြို့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှကေတော့ ဆေးရုံတှမှော ရောဂါကူးစကျခံရတာ မဟုတျဘဲ သူတို့ရဲ့ အိမျတှနေဲ့ လူမှုအသိုငျးအဝိုငျးတှကေနေ တဆင့ျ ရောဂါကူးစကျခံရတာ ဖွဈတယျလို့ Dr. Ghebreyesus က ပွောပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး အမြားစုကတော့ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကာကှယျကုသမှုတှကေို ဆေးရုံ၊ ဆေးခနျးတှကေနေ ကူးစကျခံရတာဖွဈတယျလို့ ပွောပါတယျ။
အတောျမြားမြားဟာ COVID-19 ရောဂါနဲ့ အသကျရှူလမျးကွောငျးဆိုငျရာ ရောဂါကူးစကျမှုတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး ဘယျလိုကိုငျတှယျ ဆောငျရှကျရမလဲ ဆိုတာကို လေ့ကငြ့ျသငျကွားမှုတှေ လုံလုံလောကျလောကျ မရှိတာရယျ အတှေ့အကွုံ မရှိတာတှရေယျကွောင့ျ ဖွဈတယျလို့ ပွောပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ နမေကောငျးဖွဈတဲ့ လူနာတှကေို နာရီပေါငျးမြားစှာ ကုသပေးနရေပွီး အနားမရတာတှကွေောင့ျလညျး ဗိုငျးရပျဈကို ရငျဆိုငျဖို့အတှကျ ကိုယျခံအား ကဆြငျးစတေယျလို့ ပွောပါတယျ။
“ဒါပမေယ့ျလညျး ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှအေနနေဲ့ ရောဂါမကူးစကျအောငျ ကာကှယျတဲ့ PPE လို့ခေါျတဲ့ ရောဂါကာကှယျရေး ဝတျစုံတှကေို သခြော စနဈတကြ ဝတျတဲ့အခါမှာ ရောဂါကူးစကျမှုတှကေို ကာကှယျနိုငျပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ အနနေဲ့ သူတို့ရဲ့အလုပျကို ဘေးအန်တရာယျကငျးကငျးနဲ့ ထိထိရောကျရောကျ လုပျဆောငျနိုငျဖို့အတှကျ နှာခေါငျးစညျးတှေ၊ လကျအိတျတှေ၊ ရောဂါကာကှယျရေး ဝတျစုံတှနေဲ့ တခွား လိုအပျတဲ့ ရောဂါကာကှယျရေး ပစ်စညျးတှကေို ရဖို့က ပိုပွီးအရေးကွီးပါတယျ။”
ရောဂါကာကှယျရေးအတှကျ လိုအပျနတေဲ့ ပစ်စညျးကိရိယာတှကေို အဆငျပွလောစဖေို့အတှကျ ကုလသမဂ်ဂက ပစ်စညျးကိရိယာ ထောကျပံ့ရေးဆိုငျရာ အလုပျအဖှဲ့အသဈတခုကို ဖှဲ့စညျးလိုကျပွီး WHO နဲ့ ကမ်ဘာ့စားနပျရိက်ခာ အစီအစဉျက ဒါကို ပူးပေါငျးလုပျဆောငျသှားမှာ ဖွဈတယျလို့ WHO အကွီးအကဲက ပွောပါတယျ။
အခုလို ကပျရောဂါကွီးကို စိုးရိမျစရာကောငျးလောကျအောငျ ရငျဆိုငျနရေခြိနျမှာ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ ပစ်စညျးကိရိယာ ထောကျပံ့ရေးဆိုငျရာ အလုပျအဖှဲ့အနနေဲ့ တကမ်ဘာလုံးမှာ လိုအပျနတေဲ့ ပစ်စညျးအရအေတှကျရဲ့ ၃၀ ရာခိုငျနှုနျးကြောျလောကျ ပေးနိုငျဖို့ လိုအပျတယျလို့ သူကပွောပါတယျ။
ဒီလိုအပျခကြျကို ပွည့ျမီနိုငျဖို့အတှကျ ရောဂါအဆိုးရှားဆုံး ဖွဈနတေဲ့ နရောတှကေို ရောဂါမကူးစကျရအောငျ ကာကှယျပေးတဲ့ ဝတျစုံတှေ၊ နှာခေါငျးစညျးတှေ၊ ရောဂါပိုးရှိမရှိ စဈဆေးတဲ့ ကိရိယာတှနေဲ့ ရောဂါကာကှယျရေးအတှကျ မရှိမဖွဈလိုအပျတဲ့ ပစ်စညျး သနျး ၁၀၀ ကြောျ လတိုငျး ပို့သှားနိုငျဖို့ လိုအပျတယျလို့ ပွောပါတယျ။
ဒီပစ်စညျးတှကေို သိုလှောငျပွီး တငျပို့ဖို့က ဒေါျလာ သနျး ၂၈၀ လောကျ ကုနျကမြှာဖွဈပွီး ဒါတှကေို သိုလှောငျ တငျပို့တဲ့စရိတျက ပိုမြားတယျလို့ WHO အကွီးအကဲက ပွောပါတယျ။
