၂၀၂၂ နှစ်လယ် မှာ ကမ္ဘာ့ လူဦးရေ ၇၀% ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထိုးနိုင်ဖို့ ကုလ မျှော်မှန်း

{{Zawgyi/Unicode}}

ဒီနှစ် ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကုန်လောက်မှာ ကမ္ဘာ့လူဦးရေရဲ့ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ကိုဗစ် ၁၉ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးသားဖြစ်စေဖို့နဲ့ ၂၀၂၂ နှစ်လည် လောက်မှာတော့ ကမ္ဘာတလွှားမှာ ရာခိုင်နှုန်း ၇၀ လောက် အထိ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသား ဖြစ်စေဖို့ ကုလသမဂ္ဂက ရည်မှန်းထားကြောင်း အတွင်းရေးမှုးချုပ် Antonio Guterres က ပြောပါတယ်။

အခုအချိန်မှာ ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်မှုဟာ တလကို ဆေးလုံးရေပေါင်း ၁.၅ ဘီလီယံလောက် ထုတ်လုပ်နိုင်တာကြောင့် ဒီနှစ်ကုန်လောက်မှာဆို နိုင်ငံအားလုံးမှာရှိတဲ့ လူဦးရေ ရဲ့ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း ကို ဆေးထိုးပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ ဆေးအလုံးရေ ၈ ဘီလီယံလောက်ကို စုစည်းနိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ ကမ္ဘာတလွှားမျှမျှတတ ဆေးဖြန့်ဖြူးပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ကြောင်း ပြောသွားတာပါ။

WHO ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ အကြီးအကဲ Tedros Adhanom Ghebreyesus ကတော့ အခုအချိန်အထိဆို ကမ္ဘာတလွှား ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး အလုံးရေ ၆.၅ ဘီလီယံလောက် ဖြန့်ဖြူးပေးခဲ့ပြီး ဖြစ်ကြောင်းနဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း သတ်မှတ်ချက်ကို ပြည့်မီဖို့ ဆိုရင် နောက်ထပ် ဆေးအလုံးရေး ၅ ဘီလီယံ လိုနေသေးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ဒါပေမယ့် လက်ရှိ ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်နေတဲ့ နှုန်းကိုကြည့်ရင် အခုလျာထားတဲ့ သတ်မှတ်ချက် ပြည့်မီစေဖို့ လုပ်နိုင်မှာ ဖြစ်ကြောင်းလည်း ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဆေးထုတ်လုပ်မှုမှာ ပြဿနာမရှိပေမယ့် ဖြန့်ဖြူးရာမှာ ပြဿနာရှိနေတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။

အစောပိုင်းတုန်းကတော့ စက်တင်ဘာလကုန်လောက်မှာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတိုင်းအတွက် သူ့နိုင်ငံတွင်းလူဦးရေရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံပြီးစေဖို့ ရည်မှန်းခဲ့တာ ဖြစ်ပေမယ့် နိုင်ငံပေါင်း ၅၆ နိုင်ငံ အထူးသဖြင့် အာဖရိကနဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသတွေက နိုင်ငံတွေမှာ သတ်မှတ်ချက်အတိုင်းလုပ်မပေးနိုင်ခဲ့ပါဘူး။

အဲဒီနိုင်ငံတွေမှာ လူဦးရေရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ဆေးထိုးနှံပေး နိုင်ဖို့ ကာကွယ်ဆေး အလုံးပေါင်း သန်း ၂၀၀ လောက် လိုအပ်တယ်လို့လည်း WHO က ပြောပါတယ်။

ကာကွယ်ဆေးကို ပထမအသုတ်အနေနဲ့ အသက်ရွယ်ကြီးရင့်သူတွေ၊ ကျန်းမာရေး လုပ်သားတွေနဲ့ ခုခံကာကွယ်နိုင်စွမ်း နည်းပါးတဲ့သူတွေကို ဦးစားပေးထိုးပေးဖို့ လိုအပ်တာပါ။ ဒုတိယအနေနဲ့ လူကြီးတွေနဲ့ တတိယအသုတ်မှာမှ လူငယ်တွေကို ထိုးနှံပေးဖို့ WHO က အဆင့် ၃ ဆင့် သတ်မှတ်ထားတာပါ။

အခုချိန်အထိ ကမ္ဘာတလွှား ကိုဗစ်အကူးစက်ခံရသူ သန်း ၂၃၀ ကျော်ရှိပြီး သေဆုံးရသူက ၅ သန်းနီးပါး ရှိနေတယ်လို့ ကိုဗစ်ရောဂါ စောင့်ကြည့်မှတ်တမ်းတင်တဲ့ Johns Hopkins တက္ကသိုလ် စစ်တမ်းမှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။

.........................................

{{Unicode}}

ဒီနှဈ ၂၀၂၁ ခုနှဈကုနျလောကျမှာ ကမ်ဘာ့လူဦးရရေဲ့ ၄၀ ရာခိုငျနှုနျးမှာ ကိုဗဈ ၁၉ ကာကှယျဆေး ထိုးပွီးသားဖွဈစဖေို့နဲ့ ၂၀၂၂ နှဈလညျ လောကျမှာတော့ ကမ်ဘာတလှှားမှာ ရာခိုငျနှုနျး ၇၀ လောကျ အထိ ကာကှယျဆေးထိုးပွီးသား ဖွဈစဖေို့ ကုလသမဂ်ဂက ရညျမှနျးထားကွောငျး အတှငျးရေးမှုးခြုပျ Antonio Guterres က ပွောပါတယျ။

အခုအခြိနျမှာ ကာကှယျဆေးထုတျလုပျမှုဟာ တလကို ဆေးလုံးရပေေါငျး ၁.၅ ဘီလီယံလောကျ ထုတျလုပျနိုငျတာကွောင့ျ ဒီနှဈကုနျလောကျမှာဆို နိုငျငံအားလုံးမှာရှိတဲ့ လူဦးရေ ရဲ့ ၄၀ ရာခိုငျနှုနျး ကို ဆေးထိုးပေးနိုငျမှာ ဖွဈပါတယျ။ တကယျလို့ ဆေးအလုံးရေ ၈ ဘီလီယံလောကျကို စုစညျးနိုငျမယျဆိုရငျတော့ ကမ်ဘာတလှှားမြှမြှတတ ဆေးဖွန့ျဖွူးပေးနိုငျမှာ ဖွဈကွောငျး ပွောသှားတာပါ။

WHO ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ အကွီးအကဲ Tedros Adhanom Ghebreyesus ကတော့ အခုအခြိနျအထိဆို ကမ်ဘာတလှှား ကိုဗဈကာကှယျဆေး အလုံးရေ ၆.၅ ဘီလီယံလောကျ ဖွန့ျဖွူးပေးခဲ့ပွီး ဖွဈကွောငျးနဲ့ ၇၀ ရာခိုငျနှုနျး သတျမှတျခကြျကို ပွည့ျမီဖို့ ဆိုရငျ နောကျထပျ ဆေးအလုံးရေး ၅ ဘီလီယံ လိုနသေေးတယျလို့ ပွောပါတယျ။

ဒါပမေယ့ျ လကျရှိ ကာကှယျဆေး ထုတျလုပျနတေဲ့ နှုနျးကိုကွည့ျရငျ အခုလြာထားတဲ့ သတျမှတျခကြျ ပွည့ျမီစဖေို့ လုပျနိုငျမှာ ဖွဈကွောငျးလညျး ပွောပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ဆေးထုတျလုပျမှုမှာ ပွူနာမရှိပမေယ့ျ ဖွန့ျဖွူးရာမှာ ပွူနာရှိနတေယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။

အစောပိုငျးတုနျးကတော့ စကျတငျဘာလကုနျလောကျမှာ ကမ်ဘာ့နိုငျငံတိုငျးအတှကျ သူ့နိုငျငံတှငျးလူဦးရရေဲ့ ၁၀ ရာခိုငျနှုနျးလောကျကို ကာကှယျဆေး ထိုးနှံပွီးစဖေို့ ရညျမှနျးခဲ့တာ ဖွဈပမေယ့ျ နိုငျငံပေါငျး ၅၆ နိုငျငံ အထူးသဖွင့ျ အာဖရိကနဲ့ အရှေ့အလယျပိုငျးဒသေတှကေ နိုငျငံတှမှော သတျမှတျခကြျအတိုငျးလုပျမပေးနိုငျခဲ့ပါဘူး။

အဲဒီနိုငျငံတှမှော လူဦးရရေဲ့ ၁၀ ရာခိုငျနှုနျးကို ဆေးထိုးနှံပေး နိုငျဖို့ ကာကှယျဆေး အလုံးပေါငျး သနျး ၂၀၀ လောကျ လိုအပျတယျလို့လညျး WHO က ပွောပါတယျ။

ကာကှယျဆေးကို ပထမအသုတျအနနေဲ့ အသကျရှယျကွီးရင့ျသူတှေ၊ ကနြျးမာရေး လုပျသားတှနေဲ့ ခုခံကာကှယျနိုငျစှမျး နညျးပါးတဲ့သူတှကေို ဦးစားပေးထိုးပေးဖို့ လိုအပျတာပါ။ ဒုတိယအနနေဲ့ လူကွီးတှနေဲ့ တတိယအသုတျမှာမှ လူငယျတှကေို ထိုးနှံပေးဖို့ WHO က အဆင့ျ ၃ ဆင့ျ သတျမှတျထားတာပါ။

အခုခြိနျအထိ ကမ်ဘာတလှှား ကိုဗဈအကူးစကျခံရသူ သနျး ၂၃၀ ကြောျရှိပွီး သဆေုံးရသူက ၅ သနျးနီးပါး ရှိနတေယျလို့ ကိုဗဈရောဂါ စောင့ျကွည့ျမှတျတမျးတငျတဲ့ Johns Hopkins တက်ကသိုလျ စဈတမျးမှာ ဖေါျပွထားပါတယျ။