[[ ZAWGYI / UNICODE ]]
ပညာရေးကဏ္ဍကို မတိုက်ခိုက်ရေး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကွန်ရက် တောင်းဆို
စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်း အသီးသီးအနေနဲ့ စာသင်ကျောင်းတွေကို မိမိတို့စစ်ရေးအတွက် အသုံးပြုတာကိုရော ၊ ကျောင်းတွေကို တိုက်ခိုက်နေတာ မျိုးကိုပါ ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့ GCPEA ခေါ် ပညာရေးကဏ္ဍ တိုက်ခိုက်ခံရမှု-ကာကွယ်ရေး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ညွှန့်ပေါင်းအဖွဲ့က တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့(၂)နှစ်အတွင်း ကမ္ဘာတလွှား ပညာရေးကဏ္ဍ တိုက်ခိုက်ခံရမှု ပိုတိုးလာတယ်ဆိုတဲ့ GCPEA ရဲ့ အစီရင်ခံစာ ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် တာဝန်ရှိသူတွေက အခုလို ပြောဆိုလိုက်တာပါ။ ဆက်သွယ် မေးမြန်းထားတဲ့ ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က တင်ပြထားပါတယ်။
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအတော်များများမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် စာသင်ကျောင်းတွေ ယာယီ ပိတ်ခဲ့ဖူးရာက ၊ တပူပေါ်နှစ်ပူဆင့် ဆိုသလို တချို့နိုင်ငံတွေမှာ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေကြောင့် လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်အတွင်း တကမ္ဘာလုံးမှာ စာသင်ကျောင်း တိုက်ခိုက်ခံရမှုပေါင်း (၅,၀၀၀)ကျော် ရှိလာတယ်လို့ (Global Coalition to Protect Education from Attack - GCPEA) ရဲ့ ဇွန်လ(၁)ရက်နေ့ထုတ် Education Under Attack 2022 အစီရင်ခံစာသစ်မှာ ဖေါ်ပြလိုက်တာပါ။
အဲဒီလို တိုက်ခိုက်မှုတွေအတွင်း တကမ္ဘာလုံးက ဆရာ/ဆရာမ ကျောင်းသားနဲ့ ပညာရေးဝန်ထမ်း စုစုပေါင်း(၉,၀၀၀)ကျော် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရတာ ဒါမှမဟုတ် သေဆုံးခဲ့ရတာမျိုး ရှိခဲ့တယ်လို့လည်း စာမျက်နှာ(၂၆၅)ရှိတဲ့ အစီရင်ခံစာက ဆိုပါတယ်။
အဲဒီလို ကမ္ဘာတလွှား စာသင်ကျောင်းတွေ တိုက်ခိုက်ခံရတဲ့ နိုင်ငံစာရင်းထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံကိုလည်း ထည့်သွင်းဖေါ်ပြထားပါတယ်။ GCPEA အဖွဲ့ရဲ့ လေ့လာမှုအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်အတွင်း အထူးသဖြင့် စစ်တပ် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း စာသင်ကျောင်းတွေကို တိုက်ခိုက်တာ၊ စစ်စခန်းတွေအဖြစ် အသုံးချတာ စတဲ့ လုပ်ရပ်ပေါင်း(၂၀၀)ကျော်ရှိတယ်လို့ ဒီအစီရင်ခံစာ ပြုစုရာမှာပါဝင်တဲ့ သုတေသီ Dr. Marika Tsolakis က ရှင်းပြပါတယ်။
" မြန်မာနိုင်ငံမှာရော အခြားနိုင်ငံတချို့မှာပါ အစိုးရတပ်ဖွဲ့ကရော အစိုးရမဟုတ်တဲ့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကပါ ပညာရေးကဏ္ဍကို တိုက်ခိုက်နေတာ တွေ့ရပြီး၊ စာသင်းကျောင်းနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေကို စစ်ရေးစခန်းတွေအဖြစ် အသုံးချနေ ကြတာပါ။ ဒါက တကယ့်ပြသနာကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ပညာရေးကဏ္ဍ တိုက်ခိုက်ခံရမှုပေါင်း (၂၂၀)ကျော်ရှိပါတယ်။ "
ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ် PDF နဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ တချို့ကတော့ စစ်ကောင်စီတပ်ရဲ့ လက်နက်ကြီး ပစ်ခတ်မှုနဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအတွင်း စာသင်ကျောင်းတွေ ပျက်စီးခဲ့ရတယ်လို့ ပြစ်တင် ပြောဆိုသလို၊ PDF အဖွဲ့တွေဟာ စာသင်ကျောင်းနဲ့ ပညာရေးမှူးရုံးတွေကို ဗုံးထောင်တိုက်ခိုက်တာ ဖေါက်ခွဲတာတွေ လုပ်ခဲ့တယ်လို့ စစ်ကောင်စီဘက်က ပြန်လည် စွပ်စွဲခဲ့ပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်း ဆန့်ကျင်တဲ့အဖွဲ့တွေရဲ့ ဖေါက်ခွဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အခုချိန်ထိ စာသင်ကျောင်းပေါင်း (၃၀၀)ကျော်ပျက်စီးခဲ့ရပြီး ပညာရေးဝန်ထမ်း (၃၀)ကျော် သေဆုံးခဲ့ရတယ်လို့ စစ်ကောင်စီက သူတို့ရဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွေမှာ ဖေါ်ပြခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီတိုက်ခိုက်မှုတွေမှာ ဘယ်ဖက်ကပဲ တာဝန်ရှိသည်ဖြစ်စေ GCPEA အဖွဲ့အနေနဲ့ ကျူးလွန်တဲ့ အဖွဲ့တွေကို ပြစ်တင်ပြောဆိုဖို့ ရည်ရွယ်တာ မဟုတ်ပဲ၊ စစ်ရေးပဋိပက္ခကြောင့် ပညာရေးကဏ္ဍ ထိခိုက်နေရပုံကို မီးမောင်းထိုးပြချင်တာလို့ GCPEA အဖွဲ့ သုတေသီ Dr. Marika Tsolakis က ပြောပါတယ်။
" ဒီ အစီရင်ခံစာရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကိုက တဖက်ဖက်ကို အပြစ်တင် ပြောဆိုဖို့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဘယ်သူတွေက ဒါကို ကျူးလွန်နေပါတယ်ဆိုပြီး ဖေါ်ထုတ်ဖို့လည်း မဟုတ်ပါဘူး။ စစ်ရေးပဋိပက္ခကြောင့် ပညာသင်ယူနိုင်ခွင့် ကိစ္စမှာ ဘယ်လောက် ထိခိုက်နေရသလဲ ဆိုတာကိုသာ ပြောချင်တာပါ။ "
ပညာရေးကဏ္ဍ တိုက်ခိုက်မှုတွကြောင့် လူငယ်တွေ ပညာသင်ကြားပိုင်ခွင့် ဆုံးရှုံးသွားစေတယ်လို့ သူက ထောက်ပြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျောင်းတွေကို တိုက်ခိုက်တာမျိုး ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ အသီးသီးကို GCPEA က တိုက်တွန်းကြောင်း Dr. Marika Tsolakis က ပြောပါတယ်။
" တပ်မတော်လို အစိုးရ တပ်ဖွဲ့ကိုရော ၊ အစိုးရတပ်ဖွဲ့မဟုတ်တဲ့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကိုပါ တောင်းဆိုချင်တာက ကျောင်းတွေကို မိမိတို့ စစ်စခန်းတွေအဖြစ် အသုံးပြုတာကို ရှောင်ကြဉ်ကြပါ ၊ စာသင်ကျောင်းတွေ တိုက်ခိုက်တာမျိုးကိုလည်း ရှောင်ကြဉ်ကြပါလို့ တောင်းဆိုချင်ပါတယ်။ "
အဲဒီလို တိုက်ခိုက်မှုတွေအတွက် ဘယ်သူ့မှာ တာဝန်ရှိသလဲဆိုတာ စုံစမ်းဖေါ်ထုတ်ပြီး ဥပဒေကြောင်းအရ အရေးယူသင့်တယ်လို့လည်း သက်ဆိုင်ရာအစိုးရတွေကို တိုက်တွန်းကြောင်း GCPEA အစီရင်ခံစာမှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။
တက္ကသိုလ်ကောလိပ်အပါအဝင် တကမ္ဘာလုံးက စာသင်ကျောင်းတွေကို ဖောက်ခွဲ တိုက်ခိုက်တာနဲ့ တပ်စွဲတာတွေဟာ ၂၀၁၉ နဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှစ်အတွင်း သုံးပုံတစ်ပုံ မြင့်တက်သွားခဲ့ပြီး၊ မနှစ် ၂၀၂၁ တုန်းကလည်း ကိုဗစ်ကာလ ကျောင်းပိတ်ရက် များတဲ့ ကြားထဲက အလားတူနှုန်းမျိုး ဆက်ရှိနေတယ်လို့ GCPEA အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။
စာသင်ကျောင်း တိုက်ခိုက်ခံရမှုများတဲ့ နိုင်ငံတွေထဲမှာ မြန်မာအပါအဝင် အာဖဂနစ္စတန်၊ ကိုလံဘီယာ၊ နိုင်ဂျီးရီးယား၊ အီသီယိုပီးယား၊ မိုဇမ်ဘစ်၊ ဘာကီနာ ဖာဆို၊ မာလီ၊ အဇာဘိုင်ဂျန်တို့ဖြစ်ကြတယ်လို့ အစီရင်ခံစာကရေးပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ပညာရေးကဏ္ဍကို မတိုက်ခိုက်ရေး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကွန်ရက် တောင်းဆို
==========================
{{ UNICODE }}
ပညာရေးကဏ်ဍကို မတိုကျခိုကျရေး ကမ်ဘာလုံးဆိုငျရာကှနျရကျ တောငျးဆို
စဈတပျက အာဏာသိမျးထားတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့အစညျး အသီးသီးအနနေဲ့ စာသငျကြောငျးတှကေို မိမိတို့စဈရေးအတှကျ အသုံးပွုတာကိုရော ၊ ကြောငျးတှကေို တိုကျခိုကျနတော မြိုးကိုပါ ရှောငျကွဉျကွဖို့ GCPEA ခေါျ ပညာရေးကဏ်ဍ တိုကျခိုကျခံရမှု-ကာကှယျရေး ကမ်ဘာလုံးဆိုငျရာ ညှှန့ျပေါငျးအဖှဲ့က တိုကျတှနျးလိုကျပါတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့(၂)နှဈအတှငျး ကမ်ဘာတလှှား ပညာရေးကဏ်ဍ တိုကျခိုကျခံရမှု ပိုတိုးလာတယျဆိုတဲ့ GCPEA ရဲ့ အစီရငျခံစာ ထှကျပေါျလာပွီးနောကျ တာဝနျရှိသူတှကေ အခုလို ပွောဆိုလိုကျတာပါ။ ဆကျသှယျ မေးမွနျးထားတဲ့ ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက တငျပွထားပါတယျ။
ကမ်ဘာ့နိုငျငံအတောျမြားမြားမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ စာသငျကြောငျးတှေ ယာယီ ပိတျခဲ့ဖူးရာက ၊ တပူပေါျနှဈပူဆင့ျ ဆိုသလို တခြို့နိုငျငံတှမှော လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ လှနျခဲ့တဲ့ ၂ နှဈအတှငျး တကမ်ဘာလုံးမှာ စာသငျကြောငျး တိုကျခိုကျခံရမှုပေါငျး (၅,၀၀၀)ကြောျ ရှိလာတယျလို့ (Global Coalition to Protect Education from Attack - GCPEA) ရဲ့ ဇှနျလ(၁)ရကျနေ့ထုတျ Education Under Attack 2022 အစီရငျခံစာသဈမှာ ဖေါျပွလိုကျတာပါ။
အဲဒီလို တိုကျခိုကျမှုတှအေတှငျး တကမ်ဘာလုံးက ဆရာ/ဆရာမ ကြောငျးသားနဲ့ ပညာရေးဝနျထမျး စုစုပေါငျး(၉,၀၀၀)ကြောျ ထိခိုကျဒဏျရာရတာ ဒါမှမဟုတျ သဆေုံးခဲ့ရတာမြိုး ရှိခဲ့တယျလို့လညျး စာမကြျနှာ(၂၆၅)ရှိတဲ့ အစီရငျခံစာက ဆိုပါတယျ။
အဲဒီလို ကမ်ဘာတလှှား စာသငျကြောငျးတှေ တိုကျခိုကျခံရတဲ့ နိုငျငံစာရငျးထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံကိုလညျး ထည့ျသှငျးဖေါျပွထားပါတယျ။ GCPEA အဖှဲ့ရဲ့ လေ့လာမှုအရ မွနျမာနိုငျငံမှာ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂ နှဈအတှငျး အထူးသဖွင့ျ စဈတပျ အာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး စာသငျကြောငျးတှကေို တိုကျခိုကျတာ၊ စဈစခနျးတှအေဖွဈ အသုံးခတြာ စတဲ့ လုပျရပျပေါငျး(၂၀၀)ကြောျရှိတယျလို့ ဒီအစီရငျခံစာ ပွုစုရာမှာပါဝငျတဲ့ သုတသေီ Dr. Marika Tsolakis က ရှငျးပွပါတယျ။
" မွနျမာနိုငျငံမှာရော အခွားနိုငျငံတခြို့မှာပါ အစိုးရတပျဖှဲ့ကရော အစိုးရမဟုတျတဲ့ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှကေပါ ပညာရေးကဏ်ဍကို တိုကျခိုကျနတော တှေ့ရပွီး၊ စာသငျးကြောငျးနဲ့ တက်ကသိုလျတှကေို စဈရေးစခနျးတှအေဖွဈ အသုံးခနြေ ကွတာပါ။ ဒါက တကယ့ျပွသနာကွီး ဖွဈပါတယျ။ စဈတပျက အာဏာသိမျးခဲ့ပွီးနောကျပိုငျး မွနျမာနိုငျငံတှငျး ပညာရေးကဏ်ဍ တိုကျခိုကျခံရမှုပေါငျး (၂၂၀)ကြောျရှိပါတယျ။ "
ပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျ PDF နဲ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတပျဖှဲ့ တခြို့ကတော့ စဈကောငျစီတပျရဲ့ လကျနကျကွီး ပဈခတျမှုနဲ့ လကွေောငျးတိုကျခိုကျမှုအတှငျး စာသငျကြောငျးတှေ ပကြျစီးခဲ့ရတယျလို့ ပွဈတငျ ပွောဆိုသလို၊ PDF အဖှဲ့တှဟော စာသငျကြောငျးနဲ့ ပညာရေးမှူးရုံးတှကေို ဗုံးထောငျတိုကျခိုကျတာ ဖေါကျခှဲတာတှေ လုပျခဲ့တယျလို့ စဈကောငျစီဘကျက ပွနျလညျ စှပျစှဲခဲ့ပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျး ဆန့ျကငြျတဲ့အဖှဲ့တှရေဲ့ ဖေါကျခှဲတိုကျခိုကျမှုကွောင့ျ အခုခြိနျထိ စာသငျကြောငျးပေါငျး (၃၀၀)ကြောျပကြျစီးခဲ့ရပွီး ပညာရေးဝနျထမျး (၃၀)ကြောျ သဆေုံးခဲ့ရတယျလို့ စဈကောငျစီက သူတို့ရဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲတှမှော ဖေါျပွခဲ့ပါတယျ။
အဲဒီတိုကျခိုကျမှုတှမှော ဘယျဖကျကပဲ တာဝနျရှိသညျဖွဈစေ GCPEA အဖှဲ့အနနေဲ့ ကြူးလှနျတဲ့ အဖှဲ့တှကေို ပွဈတငျပွောဆိုဖို့ ရညျရှယျတာ မဟုတျပဲ၊ စဈရေးပဋိပက်ခကွောင့ျ ပညာရေးကဏ်ဍ ထိခိုကျနရေပုံကို မီးမောငျးထိုးပွခငြျတာလို့ GCPEA အဖှဲ့ သုတသေီ Dr. Marika Tsolakis က ပွောပါတယျ။
" ဒီ အစီရငျခံစာရဲ့ ရညျရှယျခကြျကိုက တဖကျဖကျကို အပွဈတငျ ပွောဆိုဖို့ မဟုတျပါဘူး။ ဘယျသူတှကေ ဒါကို ကြူးလှနျနပေါတယျဆိုပွီး ဖေါျထုတျဖို့လညျး မဟုတျပါဘူး။ စဈရေးပဋိပက်ခကွောင့ျ ပညာသငျယူနိုငျခှင့ျ ကိစ်စမှာ ဘယျလောကျ ထိခိုကျနရေသလဲ ဆိုတာကိုသာ ပွောခငြျတာပါ။ "
ပညာရေးကဏ်ဍ တိုကျခိုကျမှုတှကွောင့ျ လူငယျတှေ ပညာသငျကွားပိုငျခှင့ျ ဆုံးရှုံးသှားစတေယျလို့ သူက ထောကျပွပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ကြောငျးတှကေို တိုကျခိုကျတာမြိုး ရှောငျကွဉျကွဖို့ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့ အသီးသီးကို GCPEA က တိုကျတှနျးကွောငျး Dr. Marika Tsolakis က ပွောပါတယျ။
" တပျမတောျလို အစိုးရ တပျဖှဲ့ကိုရော ၊ အစိုးရတပျဖှဲ့မဟုတျတဲ့ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှကေိုပါ တောငျးဆိုခငြျတာက ကြောငျးတှကေို မိမိတို့ စဈစခနျးတှအေဖွဈ အသုံးပွုတာကို ရှောငျကွဉျကွပါ ၊ စာသငျကြောငျးတှေ တိုကျခိုကျတာမြိုးကိုလညျး ရှောငျကွဉျကွပါလို့ တောငျးဆိုခငြျပါတယျ။ "
အဲဒီလို တိုကျခိုကျမှုတှအေတှကျ ဘယျသူ့မှာ တာဝနျရှိသလဲဆိုတာ စုံစမျးဖေါျထုတျပွီး ဥပဒကွေောငျးအရ အရေးယူသင့ျတယျလို့လညျး သကျဆိုငျရာအစိုးရတှကေို တိုကျတှနျးကွောငျး GCPEA အစီရငျခံစာမှာ ဖေါျပွထားပါတယျ။
တက်ကသိုလျကောလိပျအပါအဝငျ တကမ်ဘာလုံးက စာသငျကြောငျးတှကေို ဖောကျခှဲ တိုကျခိုကျတာနဲ့ တပျစှဲတာတှဟော ၂၀၁၉ နဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှဈအတှငျး သုံးပုံတဈပုံ မွင့ျတကျသှားခဲ့ပွီး၊ မနှဈ ၂၀၂၁ တုနျးကလညျး ကိုဗဈကာလ ကြောငျးပိတျရကျ မြားတဲ့ ကွားထဲက အလားတူနှုနျးမြိုး ဆကျရှိနတေယျလို့ GCPEA အဖှဲ့က ပွောပါတယျ။
စာသငျကြောငျး တိုကျခိုကျခံရမှုမြားတဲ့ နိုငျငံတှထေဲမှာ မွနျမာအပါအဝငျ အာဖဂနစ်စတနျ၊ ကိုလံဘီယာ၊ နိုငျဂြီးရီးယား၊ အီသီယိုပီးယား၊ မိုဇမျဘဈ၊ ဘာကီနာ ဖာဆို၊ မာလီ၊ အဇာဘိုငျဂနြျတို့ဖွဈကွတယျလို့ အစီရငျခံစာကရေးပါတယျ။