အမေရိကန်စံတော်ချိန်အင်္ဂါနေ့ညပိုင်း လွန်ခဲ့တဲ့နာရီပိုင်းအတွင်း ပြောကြားခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတော် အခြေပြမိန့်ခွန်းဟာ သမ္မတ Joe Biden သမ္မတဖြစ် တာဝန်ယူပြီး လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ရှေ့ ဒုတိယအကြိမ် ပြောကြားတဲ့ မိန့်ခွန်းဖြစ်သလို အမေရိကန် အောက်လွှတ်တော်ကို ရီပတ်ဗလစ်ကန် ပါတီဝင် အမတ်တွေ အများစု လွှမ်းမိုးပြီးနောက် ပထမဆုံးအကြိမ်ပြောကြားတဲ့ မိန့်ခွန်းဖြစ်ပါတယ်။ သမ္မတ Joe Biden မိန့်ခွန်းပြောကြားတဲ့အချိန်မှာ ဒုသမ္မတ Kamala Harris နဲ့ ရီပတ်ဗလစ်ကန်ပါတီက အောက်လွှတ်တော် ဥက္ကဌ Kevin McCarthy တို့ နောက်မှာရှိနေခဲ့ပါတယ်။
ဒီနိုင်ငံတော် အခြေပြမိန့်ခွန်း မပြောကြားခင် ရက်ပိုင်းအလို ကောက်ခဲ့တဲ့ လူထုစစ်တမ်းတချို့မှာ သမ္မတ Joe Biden လက်ထက် အမေရိကန်စီးပွားရေး အခြေအနေ ထူးထူးခြားခြား တိုးတက်မှု မရှိတဲ့အကြောင်း ဖော်ပြတာကြောင့် သမ္မတရဲ့ စီးပွားရေး အစီအစဉ်တွေကို အများက အာရုံစိုက်ခဲ့ကြပါတယ်။ သမ္မတ Joe Biden ကတော့ ကိုဗစ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ လွန်မြောက်ပြီးနောက်ပိုင်း တိုင်းပြည်အတွင်းမှာ အလုပ်အကိုင်တွေ သန်းနဲ့ချီ ဖန်တီးနိုင်ခဲ့တာကို မိန့်ခွန်း စစခြင်း အဓိက ပြောဆိုသွားပါတယ်။ သမ္မတရဲ့ မိန့်ခွန်း ပထမပိုင်း မိနစ်လေးဆယ်ကျော်ဟာ ပြည်တွင်းစီးပွားရေးကိစ္စကပဲ အဓိက လွှမ်းမိုးခဲ့ပါတယ်။
"အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ သမိုင်းဆိုတာ တိုးတက်မှုနဲ့ ကြံ့ကြံ့ခံ ရပ်တည်မှုအကြောင်းပါ။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံဟာ အကြပ်အတည်း ကြုံခဲ့ရတဲ့ အချိန်ကထက်ပိုပြီး ခိုင်ခိုင်မာမာ ပေါ်လာတဲ့ တစ်ခုတည်းသော နိုင်ငံလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကို ကျနော်တို့ နောက်တစ်ကြိမ် လုပ်ရပါလိမ့်မယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်၊ ကျနော်တို့ ရဲ့ စီးပွားရေးဟာ ဒယိမ်းဒယိုင်နဲ့ လဲကျမလို ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ကျနော် ဒီနေ့ ဒီနေရာမှာ ရပ်နေတဲ့အချိန်မှာ အလုပ်အကိုင် ၁၂ သန်းကို ကျနော်တို့ ဖန်တီးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အရင်က သမ္မတတွေ လေးနှစ်အတွင်း ဖန်တီးခဲ့တဲ့ အလုပ်အကိုင်တွေထက် ၂ နှစ်အတွင်းမှာ ပိုပြီး ဖန်တီးပေးနိုင်ခဲ့တာပါ။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်က ကိုဗစ် ရောဂါကြောင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ပိတ်ခဲ့ရတယ်၊ ကျောင်းတွေ ပိတ်ခဲ့ရတယ်၊ ကပ်ရောဂါကြောင့် ဆုံးရှုံးလက်လွှတ်ခဲ့ရတာတွေ အများကြီးပါ။ ဒီနေ့ ကိုဗစ် ရောဂါဟာ ကျနော်တို့ ဘဝတွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ အနေအထားမှာ မရှိတော့ပါဘူး၊ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်က ကျနော်တို့ရဲ့ ဒီမိုကရေစီဟာ ပြည်တွင်းစစ်အပြီး အကြီးမားဆုံး ခြိမ်းခြောက်မှုကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပါတယ်။ ဒီနေ ဒဏ်ရာတွေနဲ့ ထိခိုက်မှုတွေကြားကပဲ ကျနော်တို့ရဲ့ ဒီမိုကရေစီဟာ ဦးမညွှတ်ပဲ၊ မကျိုးမကြေ ဆက်လက်ရှင်သန်နေပါတယ်။ "
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့ နောက်ထပ် စာမျက်နှာသစ်ကို ဖွင့်လှစ်ရာမှာ အားလုံး လက်တွဲဆောင်ရွက်ဖို့လည်း သမ္မတ Joe Biden က ရီပတ်ဗလစ်ကန်နဲ့ ဒီမိုကရက် အမတ်တွေကို တိုက်တွန်း ပြောဆိုသွားပါတယ်။
နိုင်ငံတော်အခြေပြမိန့်ခွန်း မပြောကြားခင် သီတင်းပတ်အနည်းငယ်အတွင်းကပဲ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ အစိုးရ လုပ်ငန်းတွေ ဆက်လက် လည်ပတ်နိုင်ဖို့ အသုံးစရိတ် ချေးငွေ ပမာဏတိုးရေး ရီပတ်ဗလစ်ကန်ပါတီဝင် အများစု လွှမ်းမိုးတဲ့ အောက်လွှတ်တော်နဲ့ အစိုးရအကြား ညှိနှိုင်းလို့ မရ ဖြစ်နေခဲ့ပါတယ်။ အစိုးရအကြွေးယူနိုင်တဲ့ ပမာဏ အကန့်အသတ်ကို မတိုးဘူးဆိုရင် အမေရိကန်အစိုးရ ပေးသင့်ပေးထိုက်တဲ့ ငွေကြေးတွေ မပေးနိုင်တော့မှာကို အများက စိုးရိမ်နေပါတယ်။ ဒီအခြေအနေကို အရောက်မခံဘူးလို့ ရီပတ်ဗစ်ကန်ရော ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ အမတ်တွေ ပြောနေပေမဲ့ အခုအချိန်အထိတော့ အစိုးရအသုံးစရိတ်ကို ညှိနှိုင်းလို့ မရသေးပါဘူး။ ဒါ့ကြောင့်လည်း နိုင်ငံတော်အခြေပြမိန့်ခွန်း ပြောကြားတဲ့အချိန်မှာ သမ္မတက ညီညွတ်ရေးကို အဓိက ထားပြောဆိုသွားပါတယ်။
"ရီပတ်ဗလစ်ကန် မိတ်ဆွေများခင်ဗျား၊ ပြီးခဲ့တဲ့ ကွန်ဂရက်စ်လွှတ်တော်မှာ ကျနော်တို့ အတူတူ လက်တွဲ လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်ဆိုရင်၊ အခု လွှတ်တော်အသစ်မှာလည်း ကျနော်တို့ အတူတူ လက်တွဲပြီး မလုပ်နိုင်စရာ အကြောင်း မရှိပါဘူး။ ပြည်သူတွေက ကျနော်တို့ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သတင်းစကားပါးပြီးသားပါ။ တိုက်ခိုက်ဖို့ အကျိုးအတွက် သက်သက် တိုက်ခိုက်နေကြတာ၊ အာဏာအကျိုးအတွက် အာဏာကို စွဲကိုင်ထားတာ၊ ပဋိပက္ခဖြစ်ဖို့ သက်သက် ပဋိပက္ခကို ဖန်တီးနေတာဟာ ရှေ့ဘယ်ကိုမှ မရောက်ပါဘူး။ ဒါ နိုင်ငံအတွက် ကျနော့ရဲ့ အမြဲတမ်း အမြင်သဘောထားပါ။ ဒီတိုင်းပြည်ရဲ့ တန်ဖိုးထားမှုတွေ ပြန်တည်ဆောက်ဖို့၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ ကျောရိုးကို ခိုင်မာအောင် ပြန်ဆောက်ဖို့၊ အလယ်လတ်တန်းစားမိသားစုတွေ၊ နောက် စုစည်းညီညွတ်တဲ့တိုင်းပြည်၊ ဒီအတွက် ခင်ဗျားတို့ ကျနော့ကို ဒီနေရာမှာ တာဝန်ပေး စေလွှတ်ခဲ့တာပါ။"
ရီပတ်ဗလစ်ကန် ပါတီဝင်တွေကတော့ သမ္မတဘိုင်ဒန်အစိုးရအနေနဲ့ နိုင်ငံတော်ရဲ့ ကြွေးမြီ လျော့ချနိုင်အောင် အစိုးရ အသုံးစရိတ်တွေ လျော့ချပေးဖို့ တောင်းဆိုနေပါတယ်။ ဒါမှလည်း အစိုးရလုပ်ငန်းတွေ ဆက်လက်လည်ပတ်နိုင်ဖို့ ချေးငွေ ပမာဏတိုးရေးကို သဘောတူနိုင်မယ်ဆိုပြီး ပြောဆိုထားတာပါ။
စီးပွားရေးရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုတွေမှာ အခြေခံအဆောက်အအုံတွေ မွန်းမံရေး ရင်းနှီးမြုပ်နှံဖို့ သမ္မတ Joe Biden က ပြောဆိုသွားပြီး လူတိုင်းအတွက် အလုပ်အကိုင်တွေ ဖန်တီးပေးဖို့ကို သူက အဓိက ပြောဆိုသွားပါတယ်။ ကမ္ဘာမှာ စီးပွားရေး အခိုင်အမာဆုံးဖြစ်ဖို့ အခြေခံအဆောက်အအုံတွေ ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့လိုတယ်လို့ သမ္မတ ဘိုင်ဒန်က ပြောဆိုပြီး အဝေးပြေးလမ်းတွေ၊ မြန်နှုန်းမြင့် အင်တာနက်လိုင်းတွေ၊ သန့်ရှင်းတဲ့ စွမ်းအင်ခေါ် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ဓါတ် ထုတ်လုပ်မှုလျော့ချတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ၊ စတာတွေမှာ ရင်းနှီးကြဖို့ တိုက်တွန်းသွားပါတယ်။
"ကျနော့ရဲ့ စီးပွားရေး အစီအစဉ်က လူတွေ မေ့လျော့နေတဲ့ နေရာတွေမှာ ရင်းနှီးမြုပ်နှံဖို့ပါ၊ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၄၀ စီးပွားရေး ကသောင်းကနင်း ဖြစ်ခဲ့တဲ့အချိန် လူတော်တော်များများ ဘေးဖယ်ခံရပြီး အမေ့ခံ အနေအထား ဆက်ဆံခံခဲ့ရပါတယ်။ အလုပ်အကိုင်တွေ ဆုံးရှုံးသွားကြပါတယ်။ ခင်ဗျားတို့ကိုယ်တိုင်နဲ့ ကလေးတွေအတွက် ရှေ့ဆက်ရမယ့်လမ်းတွေခက်ခဲခဲ့ကြပါတယ်။ တခြားကို မဖြစ်မနေ ပြောင်းရတော့မှာလား၊ အနာဂတ်ရှိပါအုံးမလား စိုးရိမ်ရတာတွေ ကြုံခဲ့ရပါတယ်၊ ကျနော် သိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘယ်သူမဆို ပါဝင်နိုင်မယ့် စီးပွားရေးကို ကျနော်တို့ တည်ဆောက်နေတာပါ။ အလုပ်အကိုင်တွေ ပြန်ပြီး ရလာနေပါပြီ၊ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်အတွင်း ကျနော်တို့ရဲ့ ရွေးချယ်မှုတွေကြောင့် ဂုဏ်သိက္ခာနဲ့ ရပ်တည်နိုင်တဲ့ ဘဝကို ပြန်ရနေပါပြီ။ ဒါက ရပ်တည်ရုန်းကန်ရတဲ့ အလုပ်သမားတွေ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို ပြန်တည်ဆောက်ဖို့နဲ့ ခင်ဗျားတို့ ဘဝတွေကို ပြောင်းလဲဖို့အတွက် အစီအစဉ်ကို အကြမ်းဗျဉ်းချပြတာပါ။
ပြီးခဲ့တဲ့လပိုင်းအတွင်း အမေရိကန် ပြည်တွင်းမှာ လုပ်ငန်းအသစ် ၁၀ သန်း စပြီး လျှောက်ထားနေပြီလို့လည်း ထည့်သွင်းပြောဆိုသွားပါတယ်။ စီးပွားရေး အကြပ်အတည်းနဲ့ ငွေကြေးဖေါင်းပွမှုတွေဟာ ကပ်ရောဂါဆိုးကြီးနဲ့ ယူကရိန်းကို တိုက်ခိုက်တဲ့ ရုရှားတဲ့ ကျုးကျော်စစ်ကြောင့်လို့ သမ္မတ ဘိုင်ဒန်က ပြောဆိုသွားပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်သူတွေအတွက် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု စရိတ်တွေလျော့ချနိုင်အောင် ဆေးဝါးကုန်ကျစရိတ်တွေ သက်သာအောင် မဖြစ်မနေ လုပ်ဆောင်ရေး ဥပဒေတွေ ပြဌာန်းနိုင်ရေး လုပ်ဆောင်ကြဖို့လည်း မိန့်ခွန်းထဲမှာ တိုက်တွန်း ပြောဆိုသွားပါတယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ အခွန်စနစ်ဟာ မျှတမှု မရှိတဲ့အကြောင်း ဝေဖန်သွားပြီး စီးပွားရေး ကော်ပိုရေးရှင်းကြီးတချို့ဟာ ဘီလျံနဲ့ချီအကျိုးအမြတ်တွေ ရနေပေမဲ့ ဖက်ဒရယ် အစိုးရကို အခွန်တစ်ပြားမှ မပေးတဲ့အကြောင်းလည်း သမ္မတ Biden က ထောက်ပြဝေဖန်သွားပါတယ်။ မျှတတဲ့ အခွန်စနစ်ပြောင်းလဲရေး ချမ်းသာတဲ့ ဘီလျ့နာသူဌေးကြီးတွေနဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေကို အခွန်တိုးကောက်ဖို့ သူအဆိုပြုထားတဲ့ ဥပဒေကို အတည်ပြုနိုင်ရေးလည်း လွှတ်တော်ကို တိုက်တွန်းသွားပါတယ်။
ကိုဗစ် ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ကျဆင်းသွားပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ကြေညာထားတဲ့ အရေးပေါ်ကျန်းမာရေး ကြေညာချက်တွေ ရုတ်သိမ်းတော့မယ်ဆိုပေမဲ့ ကူးစက်ရောဂါတိုက်ဖျက်ရေး ကာကွယ်ဆေးတွေ ဆက်ပြီးထုတ်လုပ်နိုင်အောင် ငွေကြေးပံ့ပိုးဖို့ လွှတ်တော်ကို သမ္မတ အိုင်ဒန်တိုက်တွန်းသွားပါတယ်။ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ လူပေါင်း တသန်းလောက် သေဆုံးခဲ့တာကို သူက ပြန်လည်သတိပေးသွားပါတယ်။
မကြာသေးခင်က Tennessee ပြည်နယ် Memphis မြို့မှာ ရဲအရာရှိတွေရဲ့ ရိုက်နှက်မှုကြောင့် သေဆုံးသွားတဲ့ အသက် ၂၉ နှစ်အရွယ် လူမည်းအမျိုးသား Tyre Nichols ရဲ့ မိသားစုဝင်တွေကို နိုင်ငံတော်အခြေပြမိန့်ခွန်း ပြောကြားတဲ့ လွှတ်တော်ခမ်းမကို ဖိတ်ကြားခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ တာဝန်ခံမှု ရှိလာစေရေး ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေရဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ထိန်းချုပ်ရေး လိုအပ်တဲ့ သင်တန်းတွေ ပေးဖို့ ကိစ္စတွေကို သမ္မတ ဘိုင်ဒန် အလေးအနက် ပြောဆိုသွားပါတယ်။
ပြီးခဲတဲ့ ရက်ပိုင်းက ပေါ်ပေါက်ခဲ့တဲ့ ကယ်လီဖိုးနီးယား ပြည်နယ် Monterey Park က သေနတ်ပစ်ခတ်မှု အတွင်း သေနတ်သမားဆီက သေနတ်ကို ဝင်လုခဲ့တဲ့ အသက် ၂၆ နှစ် အရွယ် Brandon Tsay ကို မိန့်ခွန်းပြောကြားတဲ့ လွှတ်တော်ခမ်းမထဲကို ဖိတ်ကြားခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ သေနတ်ကိုင်ဆောင်မှု ထိန်းချုပ်ရေး ဥပဒေတွေ ပြဌာန်းနိုင်အောင် ဒီမိုကရက်ဘက်က လုပ်ဆောင်ခဲ့တာတွေကို ပြောပြပြီး အမေရိကန် လူမှုအသိုက်အဝန်း အားလုံးကို ညီတူညီမျှ ကာကွယ်ပေးနိုင်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
အမေရိကန်ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးမှာ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး ကိစ္စကလည်း သမ္မတ ဘိုင်ဒန်အစိုးရ အများဆုံး ဝေဖန်ခံနေရတဲ့ကိစ္စဖြစ်ပြီး မက္ကဆီကို နယ်ခြားက ထောင်သောင်းချီတဲ့ ရွှေ့ပြောင်းဝင်ရောက်သူတွေကို တားဆီးရေး ကိစ္စ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို သမ္မတဘိုင်ဒန် မိန့်ခွန်းမှာ ခုခံကာကွယ်ပြောဆိုသွားပါတယ်။
နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနဲ့ ပတ်သက်လို့ အမေရိကန်ပြည်ထေင်စုက ဘီလျံနဲ့ချီ ထောက်ပံ့ပေးနေတဲ့ ရုရှားကျုးကျော်စစ်ကို တွန်းလှန်နေတဲ့ ယူကရိန်းစစ်ပွဲ အရေးကိစ္စကို မိန့်ခွန်းမှာ အဓိက ထည့်သွင်းပြောဆိုသွားပါတယ်။
ယူကရိန်းကို ရုရှားရဲ့ ကျုးကျော်မှုဟာ ဒီမိုကရေစီကို ကာကွယ်ရေး အခြေခံမူတွေကို စမ်းသပ်ခံရတဲ့ ကျုးကျော်မှုအဖြစ် သမ္မတဘိုင်ဒန်က ပြောဆိုသွားပြီး ယူကရိန်းပြည်သူတွေကို ဆက်လက်ထောက်ခံရေး အမေရိကန် ကတိကဝတ်တွေကို ပြောဆိုသွားပါတယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဆိုင်ရာ ယူကရိန်း သံအမတ်ကြီး Oksana Markarova ကိုလည်း မိန့်ခွန်းပြောကြားတဲ့ လွှတ်တော်ခန်းမထဲမှာ ဖိတ်ကြားခဲ့ပါတယ်။နိုင်ငံတော် အခြေပြမိန့်ခွန်းမပြောခင် ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာပဲ တရုတ်နိုင်ငံက ထောက်လှမ်းရေးလွှတ်လိုက်တယ်လို့ သံသယရှိတဲ့ မိုးပျံပူပေါင်းကြီး အမေရိကန် လေကြောင်းပိုင်နက်ထဲ ဝင်လာခဲ့တာကြောင့် အမေရိကန် စစ်တပ်က ပစ်ချခဲ့ပါတယ်။ မိုးပျံပူပေါင်းကို ပစ်ချရာမှာ အချိန်ကြန့်ကြာတယ်ဆိုပြီး ရီပတ်ဗလစ်ကန် ပါတီဘက်က ဝေဖန်ခဲ့သလို နိုင်ငံရေးအရ အငြင်းပွားမှုတွေလည်း ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပါတယ်။
သမ္မတ ဘိုင်ဒန်က သူ့ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့လုပ်ရပ်ကို ကာကွယ်ပြောဆိုပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ယှဉ်ပြိုင်မှုတွေကို ရင်ဆိုင်ရင်း လက်တွဲဆောင်ရွက်စရာတွေမှာ လက်တွဲနိုင်ပေမဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို မဖြစ်မနေ ကာကွယ်သွားမယ့်အကြောင်း ထည့်သွင်းပြောဆိုသွားပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန္နဝါရီလ ၆ ရက် လွှတ်တော်စီးနင်းခံရမှု အကြောင်း ပြန်လည်ပြောသွားပြီး နိုင်ငံရေးအကြမ်းဖက်မှုတွေနဲ့ ဒီမိုကရေစီအပေါ်တိုက်ခိုက်ခံရတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေအကြောင်း ပြောဆိုရင်း ဒီမိုကရေစီဟာ ပါတီစွဲနဲ့ ဆုံးဖြတ်ရမယ့်ကိစ္စမဟုတ်ဘူးလို့လည်း ပြောဆိုသွားပါတယ်။
မိန့်ခွန်းပြောကြားတဲ့ လွှတ်တော်ခန်းမထဲမှာ ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် နေအိမ်မှာတိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရတဲ့ အောက်လွှတ်တော် ဥက္ကဌဟောင်း Nancy Pelosi ရဲ့ ခင်ပွန်း Paul Pelosi ကိုလည်း ဖိတ်ကြားခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတရဲ့ မိန့်ခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရီပတ်ဗလစ်ကန်ပါတီဘက်က Arkansas ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေး Sarah Huckabee Sanders က ပြန်လည်ချေပတဲ့ မိန့်ခွန်းပြောဆိုသွားပါတယ်။
{Unicode}
သမ်မတ Biden နိုငျငံတောျအခွပွေမိန့ျခှနျး ကောကျနုတျခကြျ
အမရေိကနျစံတောျခြိနျအငျ်ဂါနေ့ညပိုငျး လှနျခဲ့တဲ့နာရီပိုငျးအတှငျး ပွောကွားခဲ့တဲ့ နိုငျငံတောျ အခွပွေမိန့ျခှနျးဟာ သမ်မတ Joe Biden သမ်မတဖွဈ တာဝနျယူပွီး လှှတျတောျနှဈရပျရှေ့ ဒုတိယအကွိမျ ပွောကွားတဲ့ မိန့ျခှနျးဖွဈသလို အမရေိကနျ အောကျလှှတျတောျကို ရီပတျဗလဈကနျ ပါတီဝငျ အမတျတှေ အမြားစု လှှမျးမိုးပွီးနောကျ ပထမဆုံးအကွိမျပွောကွားတဲ့ မိန့ျခှနျးဖွဈပါတယျ။ သမ်မတ Joe Biden မိန့ျခှနျးပွောကွားတဲ့အခြိနျမှာ ဒုသမ်မတ Kamala Harris နဲ့ ရီပတျဗလဈကနျပါတီက အောကျလှှတျတောျ ဥက်ကဌ Kevin McCarthy တို့ နောကျမှာရှိနခေဲ့ပါတယျ။
ဒီနိုငျငံတောျ အခွပွေမိန့ျခှနျး မပွောကွားခငျ ရကျပိုငျးအလို ကောကျခဲ့တဲ့ လူထုစဈတမျးတခြို့မှာ သမ်မတ Joe Biden လကျထကျ အမရေိကနျစီးပှားရေး အခွအေနေ ထူးထူးခွားခွား တိုးတကျမှု မရှိတဲ့အကွောငျး ဖောျပွတာကွောင့ျ သမ်မတရဲ့ စီးပှားရေး အစီအစဉျတှကေို အမြားက အာရုံစိုကျခဲ့ကွပါတယျ။ သမ်မတ Joe Biden ကတော့ ကိုဗဈရောဂါ ကူးစကျမှုတှေ လှနျမွောကျပွီးနောကျပိုငျး တိုငျးပွညျအတှငျးမှာ အလုပျအကိုငျတှေ သနျးနဲ့ခြီ ဖနျတီးနိုငျခဲ့တာကို မိန့ျခှနျး စစခွငျး အဓိက ပွောဆိုသှားပါတယျ။ သမ်မတရဲ့ မိန့ျခှနျး ပထမပိုငျး မိနဈလေးဆယျကြောျဟာ ပွညျတှငျးစီးပှားရေးကိစ်စကပဲ အဓိက လှှမျးမိုးခဲ့ပါတယျ။
"အမရေိကနျပွညျထောငျစုရဲ့ သမိုငျးဆိုတာ တိုးတကျမှုနဲ့ ကွံ့ကွံ့ခံ ရပျတညျမှုအကွောငျးပါ။ ကနြောျတို့ နိုငျငံဟာ အကွပျအတညျး ကွုံခဲ့ရတဲ့ အခြိနျကထကျပိုပွီး ခိုငျခိုငျမာမာ ပေါျလာတဲ့ တဈခုတညျးသော နိုငျငံလညျး ဖွဈပါတယျ။ ဒါကို ကနြောျတို့ နောကျတဈကွိမျ လုပျရပါလိမ့ျမယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂ နှဈ၊ ကနြောျတို့ ရဲ့ စီးပှားရေးဟာ ဒယိမျးဒယိုငျနဲ့ လဲကမြလို ဖွဈခဲ့ပါတယျ။ ကနြောျ ဒီနေ့ ဒီနရောမှာ ရပျနတေဲ့အခြိနျမှာ အလုပျအကိုငျ ၁၂ သနျးကို ကနြောျတို့ ဖနျတီးနိုငျခဲ့ပါတယျ။ အရငျက သမ်မတတှေ လေးနှဈအတှငျး ဖနျတီးခဲ့တဲ့ အလုပျအကိုငျတှထေကျ ၂ နှဈအတှငျးမှာ ပိုပွီး ဖနျတီးပေးနိုငျခဲ့တာပါ။
ပွီးခဲ့တဲ့ ၂ နှဈက ကိုဗဈ ရောဂါကွောင့ျ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ ပိတျခဲ့ရတယျ၊ ကြောငျးတှေ ပိတျခဲ့ရတယျ၊ ကပျရောဂါကွောင့ျ ဆုံးရှုံးလကျလှှတျခဲ့ရတာတှေ အမြားကွီးပါ။ ဒီနေ့ ကိုဗဈ ရောဂါဟာ ကနြောျတို့ ဘဝတှကေို ထိနျးခြုပျနိုငျတဲ့ အနအေထားမှာ မရှိတော့ပါဘူး၊ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂ နှဈက ကနြောျတို့ရဲ့ ဒီမိုကရစေီဟာ ပွညျတှငျးစဈအပွီး အကွီးမားဆုံး ခွိမျးခွောကျမှုကို ရငျဆိုငျခဲ့ရပါတယျ။ ဒီနေ ဒဏျရာတှနေဲ့ ထိခိုကျမှုတှကွေားကပဲ ကနြောျတို့ရဲ့ ဒီမိုကရစေီဟာ ဦးမညှှတျပဲ၊ မကြိုးမကွေ ဆကျလကျရှငျသနျနပေါတယျ။ "
အမရေိကနျပွညျထောငျစုအနနေဲ့ နောကျထပျ စာမကြျနှာသဈကို ဖှင့ျလှဈရာမှာ အားလုံး လကျတှဲဆောငျရှကျဖို့လညျး သမ်မတ Joe Biden က ရီပတျဗလဈကနျနဲ့ ဒီမိုကရကျ အမတျတှကေို တိုကျတှနျး ပွောဆိုသှားပါတယျ။
နိုငျငံတောျအခွပွေမိန့ျခှနျး မပွောကွားခငျ သီတငျးပတျအနညျးငယျအတှငျးကပဲ အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ အစိုးရ လုပျငနျးတှေ ဆကျလကျ လညျပတျနိုငျဖို့ အသုံးစရိတျ ခြေးငှေ ပမာဏတိုးရေး ရီပတျဗလဈကနျပါတီဝငျ အမြားစု လှှမျးမိုးတဲ့ အောကျလှှတျတောျနဲ့ အစိုးရအကွား ညှိနှိုငျးလို့ မရ ဖွဈနခေဲ့ပါတယျ။ အစိုးရအကွှေးယူနိုငျတဲ့ ပမာဏ အကန့ျအသတျကို မတိုးဘူးဆိုရငျ အမရေိကနျအစိုးရ ပေးသင့ျပေးထိုကျတဲ့ ငှကွေေးတှေ မပေးနိုငျတော့မှာကို အမြားက စိုးရိမျနပေါတယျ။ ဒီအခွအေနကေို အရောကျမခံဘူးလို့ ရီပတျဗဈကနျရော ဒီမိုကရကျတဈပါတီ အမတျတှေ ပွောနပေမေဲ့ အခုအခြိနျအထိတော့ အစိုးရအသုံးစရိတျကို ညှိနှိုငျးလို့ မရသေးပါဘူး။ ဒါ့ကွောင့ျလညျး နိုငျငံတောျအခွပွေမိန့ျခှနျး ပွောကွားတဲ့အခြိနျမှာ သမ်မတက ညီညှတျရေးကို အဓိက ထားပွောဆိုသှားပါတယျ။
"ရီပတျဗလဈကနျ မိတျဆှမြေားခငျဗြား၊ ပွီးခဲ့တဲ့ ကှနျဂရကျဈလှှတျတောျမှာ ကနြောျတို့ အတူတူ လကျတှဲ လုပျနိုငျခဲ့တယျဆိုရငျ၊ အခု လှှတျတောျအသဈမှာလညျး ကနြောျတို့ အတူတူ လကျတှဲပွီး မလုပျနိုငျစရာ အကွောငျး မရှိပါဘူး။ ပွညျသူတှကေ ကနြောျတို့ကို ရှငျးရှငျးလငျးလငျး သတငျးစကားပါးပွီးသားပါ။ တိုကျခိုကျဖို့ အကြိုးအတှကျ သကျသကျ တိုကျခိုကျနကွေတာ၊ အာဏာအကြိုးအတှကျ အာဏာကို စှဲကိုငျထားတာ၊ ပဋိပက်ခဖွဈဖို့ သကျသကျ ပဋိပက်ခကို ဖနျတီးနတောဟာ ရှေ့ဘယျကိုမှ မရောကျပါဘူး။ ဒါ နိုငျငံအတှကျ ကနြော့ရဲ့ အမွဲတမျး အမွငျသဘောထားပါ။ ဒီတိုငျးပွညျရဲ့ တနျဖိုးထားမှုတှေ ပွနျတညျဆောကျဖို့၊ အမရေိကနျပွညျထောငျစုရဲ့ ကြောရိုးကို ခိုငျမာအောငျ ပွနျဆောကျဖို့၊ အလယျလတျတနျးစားမိသားစုတှေ၊ နောကျ စုစညျးညီညှတျတဲ့တိုငျးပွညျ၊ ဒီအတှကျ ခငျဗြားတို့ ကနြော့ကို ဒီနရောမှာ တာဝနျပေး စလှေှတျခဲ့တာပါ။"
ရီပတျဗလဈကနျ ပါတီဝငျတှကေတော့ သမ်မတဘိုငျဒနျအစိုးရအနနေဲ့ နိုငျငံတောျရဲ့ ကွှေးမွီ လြော့ခနြိုငျအောငျ အစိုးရ အသုံးစရိတျတှေ လြော့ခပြေးဖို့ တောငျးဆိုနပေါတယျ။ ဒါမှလညျး အစိုးရလုပျငနျးတှေ ဆကျလကျလညျပတျနိုငျဖို့ ခြေးငှေ ပမာဏတိုးရေးကို သဘောတူနိုငျမယျဆိုပွီး ပွောဆိုထားတာပါ။
စီးပှားရေးရငျးနှီးမွုပျနှံမှုတှမှော အခွခေံအဆောကျအအုံတှေ မှနျးမံရေး ရငျးနှီးမွုပျနှံဖို့ သမ်မတ Joe Biden က ပွောဆိုသှားပွီး လူတိုငျးအတှကျ အလုပျအကိုငျတှေ ဖနျတီးပေးဖို့ကို သူက အဓိက ပွောဆိုသှားပါတယျ။ ကမ်ဘာမှာ စီးပှားရေး အခိုငျအမာဆုံးဖွဈဖို့ အခွခေံအဆောကျအအုံတှေ ပွနျလညျတညျဆောကျဖို့လိုတယျလို့ သမ်မတ ဘိုငျဒနျက ပွောဆိုပွီး အဝေးပွေးလမျးတှေ၊ မွနျနှုနျးမွင့ျ အငျတာနကျလိုငျးတှေ၊ သန့ျရှငျးတဲ့ စှမျးအငျခေါျ ကာဗှနျဒိုငျအောကျဆိုဒျဓါတျ ထုတျလုပျမှုလြော့ခတြဲ့ လုပျငနျးတှေ၊ စတာတှမှော ရငျးနှီးကွဖို့ တိုကျတှနျးသှားပါတယျ။
"ကနြော့ရဲ့ စီးပှားရေး အစီအစဉျက လူတှေ မေ့လြော့နတေဲ့ နရောတှမှော ရငျးနှီးမွုပျနှံဖို့ပါ၊ ပွီးခဲ့တဲ့ နှဈပေါငျး ၄၀ စီးပှားရေး ကသောငျးကနငျး ဖွဈခဲ့တဲ့အခြိနျ လူတောျတောျမြားမြား ဘေးဖယျခံရပွီး အမေ့ခံ အနအေထား ဆကျဆံခံခဲ့ရပါတယျ။ အလုပျအကိုငျတှေ ဆုံးရှုံးသှားကွပါတယျ။ ခငျဗြားတို့ကိုယျတိုငျနဲ့ ကလေးတှအေတှကျ ရှေ့ဆကျရမယ့ျလမျးတှခေကျခဲခဲ့ကွပါတယျ။ တခွားကို မဖွဈမနေ ပွောငျးရတော့မှာလား၊ အနာဂတျရှိပါအုံးမလား စိုးရိမျရတာတှေ ကွုံခဲ့ရပါတယျ၊ ကနြောျ သိပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဘယျသူမဆို ပါဝငျနိုငျမယ့ျ စီးပှားရေးကို ကနြောျတို့ တညျဆောကျနတောပါ။ အလုပျအကိုငျတှေ ပွနျပွီး ရလာနပေါပွီ၊ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂ နှဈအတှငျး ကနြောျတို့ရဲ့ ရှေးခယြျမှုတှကွေောင့ျ ဂုဏျသိက်ခာနဲ့ ရပျတညျနိုငျတဲ့ ဘဝကို ပွနျရနပေါပွီ။ ဒါက ရပျတညျရုနျးကနျရတဲ့ အလုပျသမားတှေ အမရေိကနျပွညျထောငျစုကို ပွနျတညျဆောကျဖို့နဲ့ ခငျဗြားတို့ ဘဝတှကေို ပွောငျးလဲဖို့အတှကျ အစီအစဉျကို အကွမျးဗဉြျးခပြွတာပါ။
ပွီးခဲ့တဲ့လပိုငျးအတှငျး အမရေိကနျ ပွညျတှငျးမှာ လုပျငနျးအသဈ ၁၀ သနျး စပွီး လြှောကျထားနပွေီလို့လညျး ထည့ျသှငျးပွောဆိုသှားပါတယျ။ စီးပှားရေး အကွပျအတညျးနဲ့ ငှကွေေးဖေါငျးပှမှုတှဟော ကပျရောဂါဆိုးကွီးနဲ့ ယူကရိနျးကို တိုကျခိုကျတဲ့ ရုရှားတဲ့ ကြုးကြောျစဈကွောင့ျလို့ သမ်မတ ဘိုငျဒနျက ပွောဆိုသှားပါတယျ။ အမရေိကနျပွညျသူတှအေတှကျ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှု စရိတျတှလြေော့ခနြိုငျအောငျ ဆေးဝါးကုနျကစြရိတျတှေ သကျသာအောငျ မဖွဈမနေ လုပျဆောငျရေး ဥပဒတှေေ ပွဌာနျးနိုငျရေး လုပျဆောငျကွဖို့လညျး မိန့ျခှနျးထဲမှာ တိုကျတှနျး ပွောဆိုသှားပါတယျ။
အမရေိကနျပွညျထောငျစုရဲ့ အခှနျစနဈဟာ မြှတမှု မရှိတဲ့အကွောငျး ဝဖေနျသှားပွီး စီးပှားရေး ကောျပိုရေးရှငျးကွီးတခြို့ဟာ ဘီလြံနဲ့ခြီအကြိုးအမွတျတှေ ရနပေမေဲ့ ဖကျဒရယျ အစိုးရကို အခှနျတဈပွားမှ မပေးတဲ့အကွောငျးလညျး သမ်မတ Biden က ထောကျပွဝဖေနျသှားပါတယျ။ မြှတတဲ့ အခှနျစနဈပွောငျးလဲရေး ခမြျးသာတဲ့ ဘီလြ့နာသူဌေးကွီးတှနေဲ့ စီးပှားရေးလုပျငနျးရှငျကွီးတှကေို အခှနျတိုးကောကျဖို့ သူအဆိုပွုထားတဲ့ ဥပဒကေို အတညျပွုနိုငျရေးလညျး လှှတျတောျကို တိုကျတှနျးသှားပါတယျ။
ကိုဗဈ ရောဂါကူးစကျမှုတှေ ကဆြငျးသှားပွီး အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ ကွညောထားတဲ့ အရေးပေါျကနြျးမာရေး ကွညောခကြျတှေ ရုတျသိမျးတော့မယျဆိုပမေဲ့ ကူးစကျရောဂါတိုကျဖကြျရေး ကာကှယျဆေးတှေ ဆကျပွီးထုတျလုပျနိုငျအောငျ ငှကွေေးပံ့ပိုးဖို့ လှှတျတောျကို သမ်မတ အိုငျဒနျတိုကျတှနျးသှားပါတယျ။ ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ လူပေါငျး တသနျးလောကျ သဆေုံးခဲ့တာကို သူက ပွနျလညျသတိပေးသှားပါတယျ။
မကွာသေးခငျက Tennessee ပွညျနယျ Memphis မွို့မှာ ရဲအရာရှိတှရေဲ့ ရိုကျနှကျမှုကွောင့ျ သဆေုံးသှားတဲ့ အသကျ ၂၉ နှဈအရှယျ လူမညျးအမြိုးသား Tyre Nichols ရဲ့ မိသားစုဝငျတှကေို နိုငျငံတောျအခွပွေမိန့ျခှနျး ပွောကွားတဲ့ လှှတျတောျခမျးမကို ဖိတျကွားခဲ့ပါတယျ။ အမရေိကနျ ရဲတပျဖှဲ့ဝငျတှေ တာဝနျခံမှု ရှိလာစရေေး ရဲတပျဖှဲ့ဝငျတှရေဲ့ အကွမျးဖကျမှုတှေ ထိနျးခြုပျရေး လိုအပျတဲ့ သငျတနျးတှေ ပေးဖို့ ကိစ်စတှကေို သမ်မတ ဘိုငျဒနျ အလေးအနကျ ပွောဆိုသှားပါတယျ။
ပွီးခဲတဲ့ ရကျပိုငျးက ပေါျပေါကျခဲ့တဲ့ ကယျလီဖိုးနီးယား ပွညျနယျ Monterey Park က သနေတျပဈခတျမှု အတှငျး သနေတျသမားဆီက သနေတျကို ဝငျလုခဲ့တဲ့ အသကျ ၂၆ နှဈ အရှယျ Brandon Tsay ကို မိန့ျခှနျးပွောကွားတဲ့ လှှတျတောျခမျးမထဲကို ဖိတျကွားခဲ့ပါတယျ။ အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ သနေတျကိုငျဆောငျမှု ထိနျးခြုပျရေး ဥပဒတှေေ ပွဌာနျးနိုငျအောငျ ဒီမိုကရကျဘကျက လုပျဆောငျခဲ့တာတှကေို ပွောပွပွီး အမရေိကနျ လူမှုအသိုကျအဝနျး အားလုံးကို ညီတူညီမြှ ကာကှယျပေးနိုငျဖို့ လိုအပျတယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။
အမရေိကနျပွညျတှငျးနိုငျငံရေးမှာ လူဝငျမှုကွီးကွပျရေး ကိစ်စကလညျး သမ်မတ ဘိုငျဒနျအစိုးရ အမြားဆုံး ဝဖေနျခံနရေတဲ့ကိစ်စဖွဈပွီး မက်ကဆီကို နယျခွားက ထောငျသောငျးခြီတဲ့ ရှှေ့ပွောငျးဝငျရောကျသူတှကေို တားဆီးရေး ကိစ်စ လုပျဆောငျခကြျတှကေို သမ်မတဘိုငျဒနျ မိန့ျခှနျးမှာ ခုခံကာကှယျပွောဆိုသှားပါတယျ။
နိုငျငံခွားရေးမူဝါဒနဲ့ ပတျသကျလို့ အမရေိကနျပွညျထငျေစုက ဘီလြံနဲ့ခြီ ထောကျပံ့ပေးနတေဲ့ ရုရှားကြုးကြောျစဈကို တှနျးလှနျနတေဲ့ ယူကရိနျးစဈပှဲ အရေးကိစ်စကို မိန့ျခှနျးမှာ အဓိက ထည့ျသှငျးပွောဆိုသှားပါတယျ။ ယူကရိနျးကို ရုရှားရဲ့ ကြုးကြောျမှုဟာ ဒီမိုကရစေီကို ကာကှယျရေး အခွခေံမူတှကေို စမျးသပျခံရတဲ့ ကြုးကြောျမှုအဖွဈ သမ်မတဘိုငျဒနျက ပွောဆိုသှားပွီး ယူကရိနျးပွညျသူတှကေို ဆကျလကျထောကျခံရေး အမရေိကနျ ကတိကဝတျတှကေို ပွောဆိုသှားပါတယျ။
အမရေိကနျပွညျထောငျစုဆိုငျရာ ယူကရိနျး သံအမတျကွီး Oksana Markarova ကိုလညျး မိန့ျခှနျးပွောကွားတဲ့ လှှတျတောျခနျးမထဲမှာ ဖိတျကွားခဲ့ပါတယျ။
နိုငျငံတောျ အခွပွေမိန့ျခှနျးမပွောခငျ ရကျပိုငျးအတှငျးမှာပဲ တရုတျနိုငျငံက ထောကျလှမျးရေးလှှတျလိုကျတယျလို့ သံသယရှိတဲ့ မိုးပြံပူပေါငျးကွီး အမရေိကနျ လကွေောငျးပိုငျနကျထဲ ဝငျလာခဲ့တာကွောင့ျ အမရေိကနျ စဈတပျက ပဈခခြဲ့ပါတယျ။ မိုးပြံပူပေါငျးကို ပဈခရြာမှာ အခြိနျကွန့ျကွာတယျဆိုပွီး ရီပတျဗလဈကနျ ပါတီဘကျက ဝဖေနျခဲ့သလို နိုငျငံရေးအရ အငွငျးပှားမှုတှလေညျး ပေါျပေါကျခဲ့ပါတယျ။ သမ်မတ ဘိုငျဒနျက သူ့ဆုံးဖွတျခကြျနဲ့လုပျရပျကို ကာကှယျပွောဆိုပွီး အမရေိကနျပွညျထောငျစုအနနေဲ့ တရုတျနိုငျငံရဲ့ ယှဉျပွိုငျမှုတှကေို ရငျဆိုငျရငျး လကျတှဲဆောငျရှကျစရာတှမှော လကျတှဲနိုငျပမေဲ့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုကို မဖွဈမနေ ကာကှယျသှားမယ့ျအကွောငျး ထည့ျသှငျးပွောဆိုသှားပါတယျ။
၂၀၂၁ ခုနှဈ ဇန်နဝါရီလ ၆ ရကျ လှှတျတောျစီးနငျးခံရမှု အကွောငျး ပွနျလညျပွောသှားပွီး နိုငျငံရေးအကွမျးဖကျမှုတှနေဲ့ ဒီမိုကရစေီအပေါျတိုကျခိုကျခံရတဲ့ ခွိမျးခွောကျမှုတှအေကွောငျး ပွောဆိုရငျး ဒီမိုကရစေီဟာ ပါတီစှဲနဲ့ ဆုံးဖွတျရမယ့ျကိစ်စမဟုတျဘူးလို့လညျး ပွောဆိုသှားပါတယျ။ မိန့ျခှနျးပွောကွားတဲ့ လှှတျတောျခနျးမထဲမှာ ကယျလီဖိုးနီးယားပွညျနယျ နအေိမျမှာတိုကျခိုကျခံခဲ့ရတဲ့ အောကျလှှတျတောျ ဥက်ကဌဟောငျး Nancy Pelosi ရဲ့ ခငျပှနျး Paul Pelosi ကိုလညျး ဖိတျကွားခဲ့ပါတယျ။ သမ်မတရဲ့ မိန့ျခှနျးနဲ့ ပတျသကျပွီး ရီပတျဗလဈကနျပါတီဘကျက Arkansas ပွညျနယျအုပျခြုပျရေး Sarah Huckabee Sanders က ပွနျလညျခြပေတဲ့ မိန့ျခှနျးပွောဆိုသှားပါတယျ။