ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဒီဇင်ဘာလဆန်းပိုင်းက စစ်ကောင်စီက ဖမ်းဆီးထိမ်းသိမ်းထားတဲ့ ကချင်နှစ်ခြင်းအသင်းတော်(KBC) ဥက္ကဋ္ဌဟောင်း သိက္ခာတော်ရ ဆရာတော် ဒေါက်တာခလမ်ဆမ်ဆွန်ကို အကြမ်းဖက်မှုဥပဒေအမှုစွဲဆိုထားတဲ့အမှုအတွက် မနေ့က ရုံးထုတ်စစ်ဆေးပါတယ်။ ကနဦးစစ်ဆေးနေတဲ့ ပုဒ်မ ၁၇/၁နဲ့ ပုဒ်မ ၅၀၅-က ပုဒ်မနှစ်ခုအတွက် လာမယ့် ရုံးချိန်းမှာ စွဲချက်တင်မတင်ဆုံးဖြတ်ဖို့ ရှိနေတယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။ ရန်ကုန်ကပေးပို့ထားတဲ့သတင်းကို ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က ပြောပြမှာပါ။
မနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၅ ရက် မနက် ၉ နာရီခန့်က ထိုင်းနိုင်ငံကို ဆေးသွားကုဖို့ မန္တလေးအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်မှာ ဒေါက်တာခလမ်ဆမ်ဆွမ်ကို စစ်ကောင်စီ တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက စစ်ဆေး မေးမြန်း စရာရှိလို့ဆိုပြီး ဖမ်းဆီးခဲ့တာပါ။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇန်နဝါရီ ၁၁ရက် မှာတော့ ဗိုလ်မှူးသူအောင်ဇော် ဆိုသူ က မြစ်ကြီးနားရဲစခန်းမှာ မတရားအသင်း ဆက်သွယ်မှုဥပဒေပုဒ်မ ၁၇/၁၊ တပ်မတော်ကိုအကြည်ညို ပျက်အောင် သွေးထိုး လှုံ ဆော်မှု ၅၀၅-ကတို့နဲ့ အမှုဖွင့်ခဲ့ပြီး တရားရင်ဆိုင်နေရတာပါ။ ထပ်တိုးလိုက်တဲ့ အကြမ်းဖက်မှု ဥပဒေ ပုဒ်မ ၅၂(က)စွဲချက်ကိုတော့ မနေ့က ပထမဆုံးအကြိမ်ရုံးထုတ်စစ်ဆေးတယ်လို့ ရှေ့နေဖြစ်သူက ပြောပါတယ်။
"ဗိုလ်မှုးသူအောင်ဇော် သူဘဲတရားလိုပြန်လုပ်တာ။ အတူတူဘဲ တရားလိုကတော့ ဟိုပုဒ်မတွေနဲ့အတူတူဘဲ။ ဗိုလ်မှုးသူ အောင်ဇော်ကတရားလိုလုပ်တယ်။ သူ့ကိုစစ်တယ်။ နောက်တခြား သက်သေ ၂ ယောက်စစ်တယ်။ မနေ့က ၃ယောက်ကိုစစစ်ပါတယ်။"
ကနဦး စွဲဆိုထားတဲ့ ပုဒ်မ ၁၇/၁ နဲ့ ပုဒ်မ ၅၀၅-က ပုဒ်မနှစ်ခုအတွက်လဲ မနေ့ကစစ်ဆေးကြားနာမှုတွေ လုပ်ပြီး၊ အမှု ၂ မှုစလုံးကိုစွဲချက်တင်သင့်မသင့် နှစ်ဖက်လျှောက်လဲချက်ပေးခဲ့တယ်လို့သိရပါတယ်။ လာမယ့် ရုံးချိန်းမှာတော့ အဲဒီနှစ်မှုကို စွဲချက်တင်မှု လက်ခံ မခံဆိုတာ တရားရုံးက အမိန့်ချမယ်လို့ ရှေ့နေက ပြောပါတယ်။
"ကျမတို့ဘက်ကတော့ စွဲချက်မတင်သင့်ကြောင်းလျှောက်လဲချက်ပေးတယ်။ ရုံးချိန်းကတော့ အတူတူဘဲ အားလုံး ၂၈ရက်နေ့ပါ။ အဲဒီမှာကျတော့အမိန့်ချမှတ်လိမ့်မယ်။ စွဲချက်တင်လားမတင်လားပေါ့။ စွဲချက်တင်မတင်ဆိုတာက တရားသူကြီးကတော့ဆုံးဖြတ်မှာပါ"
ကျန်းမာရေးမကောင်းတာကြောင့်ဆေးစစ်ဖို့သွားချိန်မှာ အခုလိုဖမ်းဆီးခံခဲ့ရတဲ့ ဒေါက်တာခလမ်ဆမ်ဆွန်ရဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေနဲ့ပတ်သတ်လို့ မိသားစုဘက်က စိတ်ပူနေပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်ထိ မိသားစုနဲ့ တွေ့ခွင့်မရသေးဘူးလို့ မိသားစုဝင်တဦးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
ကချင်လူထုအကြား ဩဇာတိက္ကမကြီးမားတဲ့ ဒေါက်တာခလမ်ဆွမ်ဆွန်ကို မြစ်ကြီးနားထောင်မှာ ချုပ်နှောင် ထားတာပါ။ ဒေါက်တာခလမ်ဆမ်ဆွန်ဟာ KIA ဌာနချုပ်ရှိရာ လိုင်ဇာသို့သွားရောက်ပြီး၊ KIA ထိပ်သီး ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့တာကြောင့် ဖမ်းဆီးအရေးယူခံရတာလို့ နီးစပ်သူတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သတ်လို့တော့ စစ်ကောင်စီဘက်ကို မေးမြန်းပေမယ့် ပြန်လည်ဖြေဆိုတာတော့ မရှိပါဘူး။
KBC ဘက်ကတော့ ဆရာတော်လွတ်မြောက်ရေးအတွက် ကော်မတီတစ်ရပ်ဖွဲ့ပြီးနောက်၊ ဆရာတော်နဲ့ တွေ့ခွင့်ရရေး မြောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်ဘက်ကို စာပို့ထားပေမယ့် ခုချိန်ထိ အကြောင်းပြန်တာမရှိခဲ့ဘူးလို့ KBC တာဝန်ရှိသူတဦးက ပြောပါတယ်။
သိက္ခာတော်ရဆရာ ဒေါက်တာ ခလမ်ဆမ်ဆွမ် ဟာ KBC ရဲ့ အထွေထွေအတွင်းရေးမှုးချုပ်နဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ တာဝန်တွေကို ယူခဲ့သူဖြစ်ပြီး၊ ပြီးခဲ့တဲ့ အောက်တိုဘာလက ကချင်နှစ်ခြင်း ခရစ်ယာန်အဖွဲ့ချုပ် " KBC ရဲ့ အထူးအကြံပေးပုဂ္ဂိုလ် " အဖြစ် ခန့်အပ်ခံရပါတယ်။
လူနည်းစုတိုင်းရင်းသားတွေအပေါ် မြန်မာစစ်တပ်က ဘာသာရေး လွတ်လပ်ခွင့် ဖိနှိပ်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ၂၀၁၉ ခုနှစ်က အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအိမ်ဖြူတော်မှာ ကိုယ်တိုင်သွားရောက် တင်ပြခဲ့သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါအတွက်လည်း အဲဒီအချိန်တုန်းက သူ့ကို မြန်မာစစ်တပ်က တရားစွဲဆိုခဲ့ဖူးပြီး၊ နောက်ပိုင်း အမှု ရုတ်သိမ်းပေးခဲ့ပါတယ်။
ဒေါက်တာခလမ်ဆွမ်ဆွန်ကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့ တောင်းဆိုတဲ့ အကြောင်း၊ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဌာန ပြောခွင့်ရသူ Ned Price ကလည်း တွစ်တာလူမှုကွန်ယက်မှာ ရေးသားခဲ့ပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ဒေါက်တာခလမ်ဆမ်ဆွန် စွဲချက်အမှုများကြားနာစစ်ဆေး
{Unicode}
ဒေါကျတာခလမျဆမျဆှနျ စှဲခကြျအမှုမြားကွားနာစဈဆေး
ဖဖေောျဝါရီ ၂၂၊ ၂၀၂၃ (ဗှီအိုအေ၊မွနျမာ)
ပွီးခဲ့တဲ့နှဈ ဒီဇငျဘာလဆနျးပိုငျးက စဈကောငျစီက ဖမျးဆီးထိမျးသိမျးထားတဲ့ ကခငြျနှဈခွငျးအသငျးတောျ(KBC) ဥက်ကဋ်ဌဟောငျး သိက်ခာတောျရ ဆရာတောျ ဒေါကျတာခလမျဆမျဆှနျကို အကွမျးဖကျမှုဥပဒအေမှုစှဲဆိုထားတဲ့အမှုအတှကျ မနေ့က ရုံးထုတျစဈဆေးပါတယျ။ ကနဦးစဈဆေးနတေဲ့ ပုဒျမ ၁၇/၁နဲ့ ပုဒျမ ၅၀၅-က ပုဒျမနှဈခုအတှကျ လာမယ့ျ ရုံးခြိနျးမှာ စှဲခကြျတငျမတငျဆုံးဖွတျဖို့ ရှိနတေယျလို့လညျး သိရပါတယျ။ ရနျကုနျကပေးပို့ထားတဲ့သတငျးကို ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက ပွောပွမှာပါ။
မနှဈ ဒီဇငျဘာ ၅ ရကျ မနကျ ၉ နာရီခန့ျက ထိုငျးနိုငျငံကို ဆေးသှားကုဖို့ မန်တလေးအပွညျပွညျဆိုငျရာလဆေိပျမှာ ဒေါကျတာခလမျဆမျဆှမျကို စဈကောငျစီ တပျဖှဲ့ဝငျတှကေ စဈဆေး မေးမွနျး စရာရှိလို့ဆိုပွီး ဖမျးဆီးခဲ့တာပါ။ ပွီးခဲ့တဲ့ ဇနျနဝါရီ ၁၁ရကျ မှာတော့ ဗိုလျမှူးသူအောငျဇောျ ဆိုသူ က မွဈကွီးနားရဲစခနျးမှာ မတရားအသငျး ဆကျသှယျမှုဥပဒပေုဒျမ ၁၇/၁၊ တပျမတောျကိုအကွညျညို ပကြျအောငျ သှေးထိုး လှုံ ဆောျမှု ၅၀၅-ကတို့နဲ့ အမှုဖှင့ျခဲ့ပွီး တရားရငျဆိုငျနရေတာပါ။ ထပျတိုးလိုကျတဲ့ အကွမျးဖကျမှု ဥပဒေ ပုဒျမ ၅၂(က)စှဲခကြျကိုတော့ မနေ့က ပထမဆုံးအကွိမျရုံးထုတျစဈဆေးတယျလို့ ရှေ့နဖွေဈသူက ပွောပါတယျ။
"ဗိုလျမှုးသူအောငျဇောျ သူဘဲတရားလိုပွနျလုပျတာ။ အတူတူဘဲ တရားလိုကတော့ ဟိုပုဒျမတှနေဲ့အတူတူဘဲ။ ဗိုလျမှုးသူ အောငျဇောျကတရားလိုလုပျတယျ။ သူ့ကိုစဈတယျ။ နောကျတခွား သကျသေ ၂ ယောကျစဈတယျ။ မနေ့က ၃ယောကျကိုစစဈပါတယျ။"
ကနဦး စှဲဆိုထားတဲ့ ပုဒျမ ၁၇/၁ နဲ့ ပုဒျမ ၅၀၅-က ပုဒျမနှဈခုအတှကျလဲ မနေ့ကစဈဆေးကွားနာမှုတှေ လုပျပွီး၊ အမှု ၂ မှုစလုံးကိုစှဲခကြျတငျသင့ျမသင့ျ နှဈဖကျလြှောကျလဲခကြျပေးခဲ့တယျလို့သိရပါတယျ။ လာမယ့ျ ရုံးခြိနျးမှာတော့ အဲဒီနှဈမှုကို စှဲခကြျတငျမှု လကျခံ မခံဆိုတာ တရားရုံးက အမိန့ျခမြယျလို့ ရှေ့နကေ ပွောပါတယျ။
"ကမြတို့ဘကျကတော့ စှဲခကြျမတငျသင့ျကွောငျးလြှောကျလဲခကြျပေးတယျ။ ရုံးခြိနျးကတော့ အတူတူဘဲ အားလုံး ၂၈ရကျနေ့ပါ။ အဲဒီမှာကတြော့အမိန့ျခမြှတျလိမ့ျမယျ။ စှဲခကြျတငျလားမတငျလားပေါ့။ စှဲခကြျတငျမတငျဆိုတာက တရားသူကွီးကတော့ဆုံးဖွတျမှာပါ"
ကနြျးမာရေးမကောငျးတာကွောင့ျဆေးစဈဖို့သှားခြိနျမှာ အခုလိုဖမျးဆီးခံခဲ့ရတဲ့ ဒေါကျတာခလမျဆမျဆှနျရဲ့ ကနြျးမာရေးအခွအေနနေဲ့ပတျသတျလို့ မိသားစုဘကျက စိတျပူနပေါတယျ။ လကျရှိအခြိနျထိ မိသားစုနဲ့ တှေ့ခှင့ျမရသေးဘူးလို့ မိသားစုဝငျတဦးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
ကခငြျလူထုအကွား ဩဇာတိက်ကမကွီးမားတဲ့ ဒေါကျတာခလမျဆှမျဆှနျကို မွဈကွီးနားထောငျမှာ ခြုပျနှောငျ ထားတာပါ။ ဒေါကျတာခလမျဆမျဆှနျဟာ KIA ဌာနခြုပျရှိရာ လိုငျဇာသို့သှားရောကျပွီး၊ KIA ထိပျသီး ခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ တှေ့ဆုံခဲ့တာကွောင့ျ ဖမျးဆီးအရေးယူခံရတာလို့ နီးစပျသူတှကေ ပွောပါတယျ။ ဒါနဲ့ပတျသတျလို့တော့ စဈကောငျစီဘကျကို မေးမွနျးပမေယ့ျ ပွနျလညျဖွဆေိုတာတော့ မရှိပါဘူး။
KBC ဘကျကတော့ ဆရာတောျလှတျမွောကျရေးအတှကျ ကောျမတီတဈရပျဖှဲ့ပွီးနောကျ၊ ဆရာတောျနဲ့ တှေ့ခှင့ျရရေး မွောကျပိုငျးတိုငျးစဈဌာနခြုပျဘကျကို စာပို့ထားပမေယ့ျ ခုခြိနျထိ အကွောငျးပွနျတာမရှိခဲ့ဘူးလို့ KBC တာဝနျရှိသူတဦးက ပွောပါတယျ။
သိက်ခာတောျရဆရာ ဒေါကျတာ ခလမျဆမျဆှမျ ဟာ KBC ရဲ့ အထှထှေအေတှငျးရေးမှုးခြုပျနဲ့ ဥက်ကဋ်ဌ တာဝနျတှကေို ယူခဲ့သူဖွဈပွီး၊ ပွီးခဲ့တဲ့ အောကျတိုဘာလက ကခငြျနှဈခွငျး ခရဈယာနျအဖှဲ့ခြုပျ " KBC ရဲ့ အထူးအကွံပေးပုဂ်ဂိုလျ " အဖွဈ ခန့ျအပျခံရပါတယျ။
လူနညျးစုတိုငျးရငျးသားတှအေပေါျ မွနျမာစဈတပျက ဘာသာရေး လှတျလပျခှင့ျ ဖိနှိပျမှုနဲ့ ပတျသကျပွီး ၂၀၁၉ ခုနှဈက အမရေိကနျသမ်မတ ဒေါျနယျထရမ့ျကို အမရေိကနျပွညျထောငျစုအိမျဖွူတောျမှာ ကိုယျတိုငျသှားရောကျ တငျပွခဲ့သူလညျးဖွဈပါတယျ။ အဲဒါအတှကျလညျး အဲဒီအခြိနျတုနျးက သူ့ကို မွနျမာစဈတပျက တရားစှဲဆိုခဲ့ဖူးပွီး၊ နောကျပိုငျး အမှု ရုတျသိမျးပေးခဲ့ပါတယျ။
ဒေါကျတာခလမျဆှမျဆှနျကို ပွနျလှှတျပေးဖို့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုအနနေဲ့ တောငျးဆိုတဲ့ အကွောငျး၊ အမရေိကနျနိုငျငံခွားရေးဌာန ပွောခှင့ျရသူ Ned Price ကလညျး တှဈတာလူမှုကှနျယကျမှာ ရေးသားခဲ့ပါတယျ။