ဆန္ဒပြပွဲ သေနတ်ဒဏ်ရာ အရေးပေါ်ပြုစုခြင်း

ဆန္ဒပြပွဲ သေနတ်ဒဏ်ရာ အရေးပေါ်ပြုစုခြင်း

ဆန္ဒပြပွဲတွင်း မြန်မာလုံခြုံရေးအဖွဲ့တွေက သေနတ်နဲ့ပစ်ဖြိုခွင်းတာကြောင့်၊ အသက်အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ဒဏ်ရာတွေအတွက်၊ အရေးပေါ်ကယ်တင်ပြုစုမူ အဆင့်ဆင့်ရှိတယ်လို့၊ အရေးပေါ်ဆေးပညာကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။

အသက်အန္တရာယ်စိုးရိမ်ရတဲ့ လူနာတွေ လုံခြုံတဲ့နေရာ ရောက်လာပြီးလျှင်၊ လူနာသတိရမရ စကြည့်တာကစပြီး၊ ABCDE ဆိုတဲ့ အရေးပေါ်ပြုစုကုသမူ အဆင့်ဆင့်ပါတယ်။ လူနာသတိရ၊မရအတွက်တော့ ပုံမှန်မေးကြည့်၊ ခေါ်ကြည့်လျှင် သိသာပါတယ်။ ပုံမှန်မေးတာ၊ ခေါ်တာနဲ့ မလူပ်လျှင်၊ မတုံ့ပြန်လျှင်တော့၊ လူနာကို နည်းနည်းနာအောင်လုပ်ခြင်း (ဥပမာ ရင်ညွန့်ကို လက်နဲ့ဖိပြီးနှိုးကြည့်ခြင်း) ဖြင့်၊ တော်ရုံသတိမရသူအနေနဲ့ ပြန်ပြီးတုံ့ပြန်လာနိုင်ပါတယ်။ လူနာ သတိရနေလျှင်တော့၊ ပထမဆုံး (A) ဖြစ်တဲ့ Airway အသက်ရူလမ်းကြောင်း ပွင့် မပွင့် စကြည့်ဖို့လိုပါတယ်။ လူနာစကားပြောနေနိုင်လျှင် အသက်ရူလမ်းကြောင်းလည်း အလိုလိုပွင့်နေပြီးသားပါ။ အသက်ရူလမ်းကြောင်း ပိတ်နေလျှင်တော့၊ ဟောက်နေသူလိုမျိုး ဂလုဂလု မြည်နေနိုင်ပါတယ်။ သတိမေ့နေတဲ့ လူနာတွေမှာလည်း အသက်ရူလမ်းကြောင်း ပိတ်နေနိုင်ပါတယ်။ ပါးစပ်ထဲမှာ သွေးတွေ၊ ကွမ်းဖတ်တွေနဲ့ အချွဲတွေကြောင့် ပိတ်နိုင်တာမို့၊ ဒါတွေကို ဖယ်ထုတ်ပေးသင့်ပါတယ်၊ ပါးစပ်ဟပြီး လက်နဲ့နှိုက် ဖယ်ထုတ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ အသက်ရူလမ်းကြောင်း မကောင်းသူကို သယ်ဆောင်ရာမှာလည်း၊ လူနာကို တစောင်းထား (ဘေးကိုစောင်းထားပြီး) သယ်သင့်ပါတယ်။ ပက်လက်သယ်လျှင် လျှာပြန်ခေါက်ပြီး အသက်ရူလမ်းကြောင်း ပြန်ပိတ်သွားနိုင်လို့ပါ။ ဘေးစောင်းထားလျှင်တော့ အသက်ရူလမ်းကြောင်းကို ပိုပွင့်စေနိုင်ပါတယ်။

အသက်ရူလမ်းကြောင်းပွင့် မပွင့် ကြည့်တာနဲ့ တပြိုင်နက်တည်း လုပ်သင့်တာက၊ လည်ပင်းရိုး ဖြောင့်နေအောင်ပါ။ ဒဏ်ရာအများအပြားမှာ လည်ပင်းရိုး ဒဏ်ရာရနိုင်တာကြောင့် လည်ပင်းဘေးကို စောင်းမသွားဖို့ လိုပါတယ်။ ခေါင်းရဲ့ နားရွက် ဘေးနှစ်ဘက်မှာ၊ ရနိုင်တဲ့ပစ္စည်း (ဥပမာ အုတ်နီခဲ) နဲ့ ခုပြီး လည်ပင်း မစောင်းသွားဘဲ တည့်နေအောင် ထိန်းပေးထားနိုင်ပါတယ်။ လူနာကိုရွေ.ရာမှာလည်း ခေါင်းရဲ့ နားရွက်ဘေး နှစ်ဘက်ကို လက်ဖျံနှစ်ဖက်ကြား ထည့်ထိန်းပေးပြီး လည်ပင်းမလူပ်အောင်ထားကာ၊ ပခုံးအရင်းနေရာကနေ၊ လက်မနှစ်ခုကို နံရိုးပေါ်ထားပြီး၊ ကျန်လက်ချောင်း လေးချောင်းစီကို နောက်ကျောမှာထားကာ၊ လူနာအပေါ်ပိုင်းကို မသယ်သင့်ပါတယ်။ ကားပေါ်ရောက်သွားလျှင်လည်း၊ ခေါင်းဘေး နှစ်ဘက်ကို အလားတူ တစ်ခုခုနဲ့ (ဥပမာ အုတ်နီခဲ ဆက်ထားပြီး) မစောင်းအောင် ထိန်းထားပေးသင့်ပါတယ်။

နောက် (B) ဖြစ်တဲ့ Breathing လူနာ အသက်ရူ မရူကို ဒုတိယအဆင့်အဖြစ် ကြည့်ရူစစ်ဆေးပါတယ်။ ရင်ဘတ်ကို လှန်ထားပြီး ရင်ဘတ်နိမ့်လိုက် မြင့်လိုက်ဖြစ်နေလျှင် အသက်ရူနေတာ သေချာစေပါတယ်။ အသက်မရူပါက အထက်ပါ အသက်ရူလမ်းကြောင်း ဖွင့်ပေးခြင်းဖြင့်လည်း အသက်ပြန် ရှူစေနိုင်ပါတယ်။ တစ်မိနစ်အတွင်း ရှူတဲ့အကြိမ် (၁၀) ကြိမ်အောက် (သို့မဟုတ်) (၂၉) ကြိမ်အထက် ဖြစ်နေလျှင်တော့ အရေးပေါ်အခြေအနေ ဖြစ်ပါတယ်။ အသက်ကောင်းကောင်းမရှူပါက၊ အောက်ဆီဂျင်ပိုက်ရှိလျှင် အောက်ဆီဂျင် ပေးထားသင့်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အသက်ရူရာမှာ ရင်ဘတ် နှစ်ဘက်လုံးမှာ၊ ရင်ဘတ်အနိမ့်အမြင့် ညီတူဖြစ် မဖြစ်ကိုလည်း အသေအချာကြည့်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ အကြောင်းက ရင်ဘတ် သေနပ်ဒဏ်ရာ ရထားလျှင် အဆုပ်တစ်ဘက်မှာ သွေးထွက်ပြီး၊ အလုပ်မလုပ်တော့ကာ၊ အဲ့ဒိဘက်မှာ ရင်ဘတ်အနိမ့်အမြင့် မရှိနိုင်တော့လို့ပါ။ အခုလို အဆုပ်ထဲ သွေးဝင်ဒဏ်ရာ ရထားလျှင်တော့၊ အရင်တစ်ပတ်ပြောခဲ့သလို ရင်ဘတ် သုံးဘက်ကို ပတ်တီးစည်းပေးပြီး (Three-way Dressing/ Three-sided Dressing)၊ လေအဝင်အထွက်ရှိအောင် တစ်ဘက်ကို ဖွင့်ထားပေးသင့်ပါတယ်။

နောက်ဆုံး C ဖြစ်တဲ့ Circulation သွေးစီးဆင်း လည်ပတ်မူ ကောင်းမကောင်း စစ်တာအတွက် သွေးပေါင်ချိန်တိုင်းစက် မြေပြင်မှာ သုံးဖို့မလွယ်တာမို့ လက်ကောက်ဝတ် သွေးခုန်နှုန်းနဲ့ လည်ပင်းဘေး တစ်ဘက်တစ်ချက် သွေးခုန်နှုန်းတွေကို စမ်းတတ်လျှင် စမ်းပေးသင့်ပါတယ်။ ဒီသွေးခုန်နှုန်းက တစ်မိနစ်မှာ (၁၂၀) အထက် အများကြီး ကျော်သွားလျှင်တော့ အရေးပေါ်အဆင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ သွေးခုန်နှုန်း မစမ်းတတ်လျှင်တော့ ရင်ညွှန့်ရိုး အလယ်တည့်တည့်ကို လမ်မနှင့်ဖိပြီး ၃ စက္ကန့်ကြာအောင် (တစ်ထောင့်တစ်၊ တစ်ထောင့်နှစ်၊ တစ်ထောင့်သုံးရွတ်ကာ) ပြန်လွှတ်လိုက်ချိန် အရင်သွေး ဖျော့သွားတဲ့နေရာတွေမှာ သွေးပြန်နီမြန်းလာလျှင်တော့၊ လူနာသွေးလှည့်ပတ်မူ ကောင်းနေတာ သိနိုင်ပါတယ်။ အကယ်၍ (၃) စက္ကန့်ကျော် (၄) စက္ကန့်၊ (၅) စက္ကန့်ကြာ ဖိထားပြီး ပြန်လွှတ်ချိန်မှာမှ၊ တဖြည်းဖြည်းသာ သွေးပြန်နီလာလျှင်တော့၊ သွေးလှည့်ပတ်မူ မကောင်းတဲ့အခြေအနေ ရှော့ခ် သတိလစ်တာ (Shock) ဖြစ်တဲ့ အရေးပေါ်အဆင့် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ နောက်အဆင့်တွေဖြစ်တဲ့ D နဲ့ E ကတော့ အပြင်လူတွေ မလုပ်နိုင်ဘဲ၊ ဆရာဝန်သာ လုပ်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ C (Circulation) သွေးလှည့်ပတ်မူအဆင့်မှာပဲ၊ သေလောက်အောင် သွေးထွက်မူ ရှိ မရှိကိုလည်း စစ်ဆေးဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ သွေးထွက်တဲ့နေရာကို တွေ့အောင် အဝတ်အစားတွေကို ဖယ်ရှားပြီး၊ အသေအချာ ရှာသင့်ပါတယ်။ ဘောင်းဘီအောက် သွေးထွက်နေလျှင်လည်း ဘောင်းဘီကို ဆွဆုတ်ပစ်၊ ချွတ်ပစ်သင့်ပါတယ်။ ခန္တာကိုယ် နောက်ကျောဖက်မှာလည်း ဒဏ်ရာရှိ မရှိ စစ်ကြည့်သင့်ပါတယ်။ ဒဏ်ရာက လည်ပင်းမှာ ဖြစ်နေလျှင်တော့၊ ပတ်တီးကို ဖြစ်တဲ့ဘက်မှာ ဖိအားပေးစည်းပြီး၊ ဒဏ်ရာမရှိတဲ့ဘက်ကို ဖြေလျော့ပေးထားသင့်ပါတယ်၊ အကြောင်းက လည်ပင်းညှစ်ထားသလိုဖြစ်ပြီး၊ ဦးနှောက်ကို သွေးမစီးတာဖြစ်ကာ သေဆုံးသွားစေနိုင်လို့ပါ။ ရှင်းအောင်ကတော့၊ ဒဏ်ရာရတဲ့ လည်ပင်းတစ်ဘက်ကိုပဲ ပတ်တီးကြားခံကာ လက်နဲ့ဖိထားပေးပြီး၊ သွေးထိန်းပေးထားနိုင်ပါတယ်။

နောက်တစ်ခုကတော့ ခြေတွေလက်တွေကို သေနတ်ထိလျှင်၊ သွေးထွက်တာအပြင် အရိုးပါကျိုးသွားလေ့ ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် သွေးထွက်တဲ့နေရာကို ပတ်တီးနဲ့ ဖိပြီးတင်းအောင် ပတ်စည်းကာ၊ ဒဏ်ရာအပေါ်နားမှာလည်း သွေးထိန်းကြိုး (ဖြစ်နိုင်လျှင် တင်းစေနိုင်တဲ့ စက်ဘီးရာဘာကျွတ်၊ သားရည်ကြိုးကွင်းမျိုး) နဲ့ ပတ်တီး (သို့မဟုတ်) အဝတ်အောက်ကခံပြီး၊ တင်းအောင်စည်းပေးသင့် (လျော့နေလျှင် သွေးပိုထွက်နိုင်တာမို့ သတိထားစောင့်ကြည့်ပြီး၊ လိုအပ်လျှင် တင်းအောင်ပြန်စည်းသင့်) ကာ၊ ကျိုးထားတဲ့အရိုး မလှုပ်သွားအောင်လည်း၊ ဝါးခြမ်းပြားလို မာတာမျိုးနဲ့ ဒဏ်ရာအောက်ဘက်ကခံပြီး၊ မလှုပ်နိုင်အောင် ကြပ်စည်းပေးထားသင့်ပါတယ်။ သွေးတိတ်ကြိုး စစည်းတဲ့အချိန်ကိုတော့ မှတ်သားထားပြီး၊ လူနာနဲ့အတူ စာ (သို့မဟုတ်) စကားနဲ့ မှာလိုက်သင့်ပါတယ်၊ အကြောင်းက (၃) နာရီကျော် စည်းထားမိလျှင် မကောင်းတဲ့ဓာတ်တွေ ထွက်လာနိုင်ပြီး၊ ပတ်တီးပြန်ဖွင့်ချိန်မှာ သွေးထဲကိုဝင်လာကာ လူနာအသက်ဆုံးသွားနိုင်လို့ပါ။

ဒါ့အပြင် အခုဆန္ဒပြပွဲအတွင်း ရတဲ့သေနတ်ဒဏ်ရာတွေမှာ၊ တင်ပါဆုံကို ထိတာတွေ တွေ့လာရတာအတွက်လည်း အထူးသတိပြု ကိုင်တွယ်သင့်ပါတယ်။ ဒီဒဏ်ရာမှာ တင်ပါဆုံးရိုးကျိုးပြီး သွေးထွက်များကာ၊ အတွင်း အနီးနားက အရေးပါတဲ့ အင်္ဂါတွေကို ထိခိုက်သွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် တင်ပါဆုံရိုး မလှုပ်စေနိုင်ဖို့အတွက်၊ ဝမ်းဗိုက်ခါးနေရာလောက် ဘေးနှစ်ဘက်မှာ ငေါထွက်နေပြီး စမ်းရလွယ်တဲ့ တင်ပါဆုံအရိုးဆစ်မာနေရာ (ASIS – Anterior Superior Iliac Spine) အပေါ်ကနေ၊ ပေါင်အလယ်နားအထိရှည်တဲ့ တင်ပါဆုံသိုင်းထိန်းကွင်း (Pelvic Binder) မျိုးဖြစ်အောင်၊ ပုဆိုးကိုသုံး ထိန်းပေးပြီး၊ လူနှစ်ဦးအနေနဲ့ ဒီလူနာကို ဆွဲသယ်ပေးသင့်ပါတယ်။

ဒီအကြောင်းပိုမိုသိရှိနားလည်းအောင် ကိုဝင်းမင်း က ဆန္ဒပြပွဲထဲမှာ ကိုယ်တိုင်ပါဝင်ကယ်ဆယ် ကုသပေးနေတဲ့၊ အမည်မဖော်လိုသူ အရေးပေါ် ထိခိုက်ဒဏ်ရာ အထူးကုဆရာဝန်ကြီးကို ဆက်သွယ်မေးထားပါတယ်။

==Unicode==

ဆန်ဒပွပှဲတှငျး မွနျမာလုံခွုံရေးအဖှဲ့တှကေ သနေတျနဲ့ပဈဖွိုခှငျးတာကွောင့ျ၊ အသကျအန်တရာယျရှိတဲ့ ဒဏျရာတှအေတှကျ၊ အရေးပေါျကယျတငျပွုစုမူ အဆင့ျဆင့ျရှိတယျလို့၊ အရေးပေါျဆေးပညာကြှမျးကငြျသူတှကေ ဆိုပါတယျ။

အသကျအန်တရာယျစိုးရိမျရတဲ့ လူနာတှေ လုံခွုံတဲ့နရော ရောကျလာပွီးလြှငျ၊ လူနာသတိရမရ စကွည့ျတာကစပွီး၊ ABCDE ဆိုတဲ့ အရေးပေါျပွုစုကုသမူ အဆင့ျဆင့ျပါတယျ။ လူနာသတိရ၊မရအတှကျတော့ ပုံမှနျမေးကွည့ျ၊ ခေါျကွည့ျလြှငျ သိသာပါတယျ။ ပုံမှနျမေးတာ၊ ခေါျတာနဲ့ မလူပျလြှငျ၊ မတုံ့ပွနျလြှငျတော့၊ လူနာကို နညျးနညျးနာအောငျလုပျခွငျး (ဥပမာ ရငျညှန့ျကို လကျနဲ့ဖိပွီးနှိုးကွည့ျခွငျး) ဖွင့ျ၊ တောျရုံသတိမရသူအနနေဲ့ ပွနျပွီးတုံ့ပွနျလာနိုငျပါတယျ။ လူနာ သတိရနလြှေငျတော့၊ ပထမဆုံး (A) ဖွဈတဲ့ Airway အသကျရူလမျးကွောငျး ပှင့ျ မပှင့ျ စကွည့ျဖို့လိုပါတယျ။ လူနာစကားပွောနနေိုငျလြှငျ အသကျရူလမျးကွောငျးလညျး အလိုလိုပှင့ျနပွေီးသားပါ။ အသကျရူလမျးကွောငျး ပိတျနလြှေငျတော့၊ ဟောကျနသေူလိုမြိုး ဂလုဂလု မွညျနနေိုငျပါတယျ။ သတိမေ့နတေဲ့ လူနာတှမှောလညျး အသကျရူလမျးကွောငျး ပိတျနနေိုငျပါတယျ။ ပါးစပျထဲမှာ သှေးတှေ၊ ကှမျးဖတျတှနေဲ့ အခြှဲတှကွေောင့ျ ပိတျနိုငျတာမို့၊ ဒါတှကေို ဖယျထုတျပေးသင့ျပါတယျ၊ ပါးစပျဟပွီး လကျနဲ့နှိုကျ ဖယျထုတျပေးနိုငျပါတယျ။ အသကျရူလမျးကွောငျး မကောငျးသူကို သယျဆောငျရာမှာလညျး၊ လူနာကို တစောငျးထား (ဘေးကိုစောငျးထားပွီး) သယျသင့ျပါတယျ။ ပကျလကျသယျလြှငျ လြှာပွနျခေါကျပွီး အသကျရူလမျးကွောငျး ပွနျပိတျသှားနိုငျလို့ပါ။ ဘေးစောငျးထားလြှငျတော့ အသကျရူလမျးကွောငျးကို ပိုပှင့ျစနေိုငျပါတယျ။

အသကျရူလမျးကွောငျးပှင့ျ မပှင့ျ ကွည့ျတာနဲ့ တပွိုငျနကျတညျး လုပျသင့ျတာက၊ လညျပငျးရိုး ဖွောင့ျနအေောငျပါ။ ဒဏျရာအမြားအပွားမှာ လညျပငျးရိုး ဒဏျရာရနိုငျတာကွောင့ျ လညျပငျးဘေးကို စောငျးမသှားဖို့ လိုပါတယျ။ ခေါငျးရဲ့ နားရှကျ ဘေးနှဈဘကျမှာ၊ ရနိုငျတဲ့ပစ်စညျး (ဥပမာ အုတျနီခဲ) နဲ့ ခုပွီး လညျပငျး မစောငျးသှားဘဲ တည့ျနအေောငျ ထိနျးပေးထားနိုငျပါတယျ။ လူနာကိုရှေ.ရာမှာလညျး ခေါငျးရဲ့ နားရှကျဘေး နှဈဘကျကို လကျဖြံနှဈဖကျကွား ထည့ျထိနျးပေးပွီး လညျပငျးမလူပျအောငျထားကာ၊ ပခုံးအရငျးနရောကနေ၊ လကျမနှဈခုကို နံရိုးပေါျထားပွီး၊ ကနြျလကျခြောငျး လေးခြောငျးစီကို နောကျကြောမှာထားကာ၊ လူနာအပေါျပိုငျးကို မသယျသင့ျပါတယျ။ ကားပေါျရောကျသှားလြှငျလညျး၊ ခေါငျးဘေး နှဈဘကျကို အလားတူ တဈခုခုနဲ့ (ဥပမာ အုတျနီခဲ ဆကျထားပွီး) မစောငျးအောငျ ထိနျးထားပေးသင့ျပါတယျ။

နောကျ (B) ဖွဈတဲ့ Breathing လူနာ အသကျရူ မရူကို ဒုတိယအဆင့ျအဖွဈ ကွည့ျရူစဈဆေးပါတယျ။ ရငျဘတျကို လှနျထားပွီး ရငျဘတျနိမ့ျလိုကျ မွင့ျလိုကျဖွဈနလြှေငျ အသကျရူနတော သခြောစပေါတယျ။ အသကျမရူပါက အထကျပါ အသကျရူလမျးကွောငျး ဖှင့ျပေးခွငျးဖွင့ျလညျး အသကျပွနျ ရှူစနေိုငျပါတယျ။ တဈမိနဈအတှငျး ရှူတဲ့အကွိမျ (၁၀) ကွိမျအောကျ (သို့မဟုတျ) (၂၉) ကွိမျအထကျ ဖွဈနလြှေငျတော့ အရေးပေါျအခွအေနေ ဖွဈပါတယျ။ အသကျကောငျးကောငျးမရှူပါက၊ အောကျဆီဂငြျပိုကျရှိလြှငျ အောကျဆီဂငြျ ပေးထားသင့ျပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ အသကျရူရာမှာ ရငျဘတျ နှဈဘကျလုံးမှာ၊ ရငျဘတျအနိမ့ျအမွင့ျ ညီတူဖွဈ မဖွဈကိုလညျး အသအေခြာကွည့ျဖို့ အရေးကွီးပါတယျ။ အကွောငျးက ရငျဘတျ သနေပျဒဏျရာ ရထားလြှငျ အဆုပျတဈဘကျမှာ သှေးထှကျပွီး၊ အလုပျမလုပျတော့ကာ၊ အဲ့ဒိဘကျမှာ ရငျဘတျအနိမ့ျအမွင့ျ မရှိနိုငျတော့လို့ပါ။ အခုလို အဆုပျထဲ သှေးဝငျဒဏျရာ ရထားလြှငျတော့၊ အရငျတဈပတျပွောခဲ့သလို ရငျဘတျ သုံးဘကျကို ပတျတီးစညျးပေးပွီး (Three-way Dressing/ Three-sided Dressing)၊ လအေဝငျအထှကျရှိအောငျ တဈဘကျကို ဖှင့ျထားပေးသင့ျပါတယျ။

နောကျဆုံး C ဖွဈတဲ့ Circulation သှေးစီးဆငျး လညျပတျမူ ကောငျးမကောငျး စဈတာအတှကျ သှေးပေါငျခြိနျတိုငျးစကျ မွပွေငျမှာ သုံးဖို့မလှယျတာမို့ လကျကောကျဝတျ သှေးခုနျနှုနျးနဲ့ လညျပငျးဘေး တဈဘကျတဈခကြျ သှေးခုနျနှုနျးတှကေို စမျးတတျလြှငျ စမျးပေးသင့ျပါတယျ။ ဒီသှေးခုနျနှုနျးက တဈမိနဈမှာ (၁၂၀) အထကျ အမြားကွီး ကြောျသှားလြှငျတော့ အရေးပေါျအဆင့ျ ဖွဈပါတယျ။ ဒီနရောမှာ သှေးခုနျနှုနျး မစမျးတတျလြှငျတော့ ရငျညှှန့ျရိုး အလယျတည့ျတည့ျကို လမျမနှင့ျဖိပွီး ၃ စက်ကန့ျကွာအောငျ (တဈထောင့ျတဈ၊ တဈထောင့ျနှဈ၊ တဈထောင့ျသုံးရှတျကာ) ပွနျလှှတျလိုကျခြိနျ အရငျသှေး ဖြော့သှားတဲ့နရောတှမှော သှေးပွနျနီမွနျးလာလြှငျတော့၊ လူနာသှေးလှည့ျပတျမူ ကောငျးနတော သိနိုငျပါတယျ။ အကယျ၍ (၃) စက်ကန့ျကြောျ (၄) စက်ကန့ျ၊ (၅) စက်ကန့ျကွာ ဖိထားပွီး ပွနျလှှတျခြိနျမှာမှ၊ တဖွညျးဖွညျးသာ သှေးပွနျနီလာလြှငျတော့၊ သှေးလှည့ျပတျမူ မကောငျးတဲ့အခွအေနေ ရှော့ချ သတိလဈတာ (Shock) ဖွဈတဲ့ အရေးပေါျအဆင့ျ ဖွဈနိုငျပါတယျ။ နောကျအဆင့ျတှဖွေဈတဲ့ D နဲ့ E ကတော့ အပွငျလူတှေ မလုပျနိုငျဘဲ၊ ဆရာဝနျသာ လုပျနိုငျမှာ ဖွဈပါတယျ။

ဒါပမေဲ့ C (Circulation) သှေးလှည့ျပတျမူအဆင့ျမှာပဲ၊ သလေောကျအောငျ သှေးထှကျမူ ရှိ မရှိကိုလညျး စဈဆေးဖို့ အရေးကွီးပါတယျ။ သှေးထှကျတဲ့နရောကို တှေ့အောငျ အဝတျအစားတှကေို ဖယျရှားပွီး၊ အသအေခြာ ရှာသင့ျပါတယျ။ ဘောငျးဘီအောကျ သှေးထှကျနလြှေငျလညျး ဘောငျးဘီကို ဆှဆုတျပဈ၊ ခြှတျပဈသင့ျပါတယျ။ ခန်တာကိုယျ နောကျကြောဖကျမှာလညျး ဒဏျရာရှိ မရှိ စဈကွည့ျသင့ျပါတယျ။ ဒဏျရာက လညျပငျးမှာ ဖွဈနလြှေငျတော့၊ ပတျတီးကို ဖွဈတဲ့ဘကျမှာ ဖိအားပေးစညျးပွီး၊ ဒဏျရာမရှိတဲ့ဘကျကို ဖွလြေော့ပေးထားသင့ျပါတယျ၊ အကွောငျးက လညျပငျးညှဈထားသလိုဖွဈပွီး၊ ဦးနှောကျကို သှေးမစီးတာဖွဈကာ သဆေုံးသှားစနေိုငျလို့ပါ။ ရှငျးအောငျကတော့၊ ဒဏျရာရတဲ့ လညျပငျးတဈဘကျကိုပဲ ပတျတီးကွားခံကာ လကျနဲ့ဖိထားပေးပွီး၊ သှေးထိနျးပေးထားနိုငျပါတယျ။

နောကျတဈခုကတော့ ခွတှေလေကျတှကေို သနေတျထိလြှငျ၊ သှေးထှကျတာအပွငျ အရိုးပါကြိုးသှားလေ့ ရှိပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ သှေးထှကျတဲ့နရောကို ပတျတီးနဲ့ ဖိပွီးတငျးအောငျ ပတျစညျးကာ၊ ဒဏျရာအပေါျနားမှာလညျး သှေးထိနျးကွိုး (ဖွဈနိုငျလြှငျ တငျးစနေိုငျတဲ့ စကျဘီးရာဘာကြှတျ၊ သားရညျကွိုးကှငျးမြိုး) နဲ့ ပတျတီး (သို့မဟုတျ) အဝတျအောကျကခံပွီး၊ တငျးအောငျစညျးပေးသင့ျ (လြော့နလြှေငျ သှေးပိုထှကျနိုငျတာမို့ သတိထားစောင့ျကွည့ျပွီး၊ လိုအပျလြှငျ တငျးအောငျပွနျစညျးသင့ျ) ကာ၊ ကြိုးထားတဲ့အရိုး မလှုပျသှားအောငျလညျး၊ ဝါးခွမျးပွားလို မာတာမြိုးနဲ့ ဒဏျရာအောကျဘကျကခံပွီး၊ မလှုပျနိုငျအောငျ ကွပျစညျးပေးထားသင့ျပါတယျ။ သှေးတိတျကွိုး စစညျးတဲ့အခြိနျကိုတော့ မှတျသားထားပွီး၊ လူနာနဲ့အတူ စာ (သို့မဟုတျ) စကားနဲ့ မှာလိုကျသင့ျပါတယျ၊ အကွောငျးက (၃) နာရီကြောျ စညျးထားမိလြှငျ မကောငျးတဲ့ဓာတျတှေ ထှကျလာနိုငျပွီး၊ ပတျတီးပွနျဖှင့ျခြိနျမှာ သှေးထဲကိုဝငျလာကာ လူနာအသကျဆုံးသှားနိုငျလို့ပါ။

ဒါ့အပွငျ အခုဆန်ဒပွပှဲအတှငျး ရတဲ့သနေတျဒဏျရာတှမှော၊ တငျပါဆုံကို ထိတာတှေ တှေ့လာရတာအတှကျလညျး အထူးသတိပွု ကိုငျတှယျသင့ျပါတယျ။ ဒီဒဏျရာမှာ တငျပါဆုံးရိုးကြိုးပွီး သှေးထှကျမြားကာ၊ အတှငျး အနီးနားက အရေးပါတဲ့ အငျ်ဂါတှကေို ထိခိုကျသှားနိုငျပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ တငျပါဆုံရိုး မလှုပျစနေိုငျဖို့အတှကျ၊ ဝမျးဗိုကျခါးနရောလောကျ ဘေးနှဈဘကျမှာ ငေါထှကျနပွေီး စမျးရလှယျတဲ့ တငျပါဆုံအရိုးဆဈမာနရော (ASIS – Anterior Superior Iliac Spine) အပေါျကနေ၊ ပေါငျအလယျနားအထိရှညျတဲ့ တငျပါဆုံသိုငျးထိနျးကှငျး (Pelvic Binder) မြိုးဖွဈအောငျ၊ ပုဆိုးကိုသုံး ထိနျးပေးပွီး၊ လူနှဈဦးအနနေဲ့ ဒီလူနာကို ဆှဲသယျပေးသင့ျပါတယျ။

ဒီအကွောငျးပိုမိုသိရှိနားလညျးအောငျ ကိုဝငျးမငျး က ဆန်ဒပွပှဲထဲမှာ ကိုယျတိုငျပါဝငျကယျဆယျ ကုသပေးနတေဲ့၊ အမညျမဖောျလိုသူ အရေးပေါျ ထိခိုကျဒဏျရာ အထူးကုဆရာဝနျကွီးကို ဆကျသှယျမေးထားပါတယျ။