မြန်မာ့တပ်မတော်အပါအဝင် လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းအားလုံးအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေဖြစ်နေတဲ့ဒေသတွေမှာ ကလေးငယ်တွေအပေါ် အကြမ်းဖက် ညှဉ်းပမ်း နှိပ်စက်မှု အားလုံးကို ချက်ခြင်းရပ်တန့်ဖို့နဲ့ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်နေဆဲ တိုင်းရင်းဒေသတွေက ကလေးတွေအပေါ် ပြင်းထန်ဆိုးရွားလှတဲ့ အကြမ်းဖက်မှု ကျူးလွန်သူ မှန်သမျှ မည်သူ့ကိုမဆို အပြစ်ပေးအရေးယူဖို့ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေကနေ မြန်မာအစိုးရကို တိုက်တွန်း တောင်းဆိုလိုက်တဲ့အပေါ် မြန်မာ့လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူတွေဘက်က ကြိုဆိုလိုက်ပါတယ်။
ကလေးစစ်သား စုဆောင်းမှုအပါအဝင် ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးအရေးယူမှုတွေကို လုံးဝရပ်တန့်ပေးဖို့ ကလေးတွေကို ဥပဒေအရ လုံခြုံကာကွယ်ပေးဖို့ ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူတွေက တောင်းဆိုပါတယ်။ မဆုမွန် စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
ဇူလိုင်လ ၃၀ရက်နေ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နယူးယောက် ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ်မှာ ပြုလုပ်တဲ့ လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ ကလေးသူငယ်နဲ့ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခ ဆိုင်ရာ အလုပ်အဖွဲ့ရဲ့ ၃၈ ကြိမ်မြောက် အစည်းအဝေးကနေ မြန်မာနိုင်ငံတွင်းက စိုးရိမ်ဖွယ်ရာအခြေအနေမှာရှိနေတဲ့ ကလေးသူငယ်ဆိုင်ရာ အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်၊ အကြမ်းဖက်ခံရမှုတွေ လုံးဝအဆုံးသတ်ဖို့ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ အစိုးရ အာဏာပိုင်တွေကို ကုလလုံခြုံရေးကောင်စီက တိုက်တွန်းတောင်းဆိုလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီလိုမျိုး ကုလလုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ တောင်းဆိုချက်အပေါ် မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားတောင်းဆိုဆောင်ရွက်နေတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူတွေဘက်က ကြိုဆိုထောက်ခံတဲ့အကြောင်း မြန်မာ့လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူ ညီမျှခြင်းမြန်မာအဖွဲ့ရဲ့ ဒါရိုက်တာဦးအောင်မျိုးမင်းက ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းကိုအခုလိုပြောပါတယ်။
“မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေး အထူးသဖြင့် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခအတွင်းမှာရှိတဲ့ ကလေးတွေရဲ့ အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီကို ကျနော်တို့ အမြဲတမ်း တင်နေတာ တွေ့ရပါတယ်။ အများစုက ဘာတွေ့ရသလဲဆိုတော့ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခအတွင်းမှာဖြစ်တဲ့ ကလေးသူငယ် သတ်ဖြတ်မှုတွေ ၊ နှိတ်စက်မှုတွေ ဒါတွေ ဆက်ပြီးရှိနေသေးတယ်ဆိုတာ တွေ့ရတယ်။ အဲဒီတော့ သူတို့အနေနဲ့ကတော့ ဒါကို သူတို့ ဒီထက်ပိုပြီးတော့ ကာကွယ်ပေးဖို့အတွက် တောင်းဆိုတာ အမှန်တော့ ဖြစ်သင့်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခဖြစ်နေတဲ့ ကချင်၊ ရှမ်းနဲ့ ရခိုင်ဒေသတွေမှာ ကျနော်တို့ ကလေးတွေ အထူးသဖြင့် အရပ်သားကလေးတွေ သေဆုံးမှုတွေ၊ လသားကလေးတွေ ထိခိုက်မှုတွေ ဖြစ်နေတယ်။ ဘယ်သူ့ကျည်ဆံကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ်ပဋိပက္ခအတွင်းမှာ ကလေးတွေ သေဆုံးမှုမဖြစ်အောင် ပိုမိုစောင့်ရှောက်ဖို့လိုတာကို မီးမောင်းထိုးပြလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်တခုကတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်ဘက်မှာပေါ့နော် ဖမ်းဆီးမှုတွေ ရှိလာတဲ့အချိန်မှာ တချို့သောအရွယ်တွေက ၁၈ နှစ်အောက် ကလေးတွေ ပါဝင်နေတာ တွေ့ရတယ်။ အဲဒီတော့ ဒါမျိုးတွေ ကျနော်တို့ ကြည့်မယ်ဆိုရင် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခအတွင်းမှာ ရှိတဲ့ ကလေးတွေဘဝက မလုံခြုံဘူး အဲဒီကိစ္စကို အစိုးရက ပိုမိုလုပ်ဆောင်ပေးဖို့အတွက် တိုက်တွန်းထားတယ်။ ဒါကို အလေးထားလုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။”
တိုက်ပွဲတွေဖြစ်နေဆဲ တိုင်းရင်းဒေသတွေက ကလေးတွေအပေါ် ပြင်းထန်ဆိုးရွားလှတဲ့ အကြမ်းဖက်မှု ကျူးလွန်သူ မှန်သမျှ မည်သူ့ကိုမဆို အပြစ်ပေးအရေးယူဖို့ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေကနေ မြန်မာအစိုးရကို တိုက်တွန်း တောင်းဆိုလိုက်တဲ့အပေါ် မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ကလေးသူငယ်တွေအပေါ် ကျူးလွန်မှုတွေကို တကယ်ပဲ ဥပဒေကြောင်းအရ အရေးယူအပြစ်ပေးနိုင်ပါပြီလားဆိုတာကိုလည်း ဦးအောင်မျိုးမင်းက အခုလိုပြောပါတယ်။
“ အခုမကြာမီက ပြဌာန်းလိုက်တဲ့ ကလေးသူငယ်ဆိုင်ရာ အခွင့်အရေး ဥပဒေထဲမှာဆိုရင် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခအတွင်းမှာ ကလေးတွေအပေါ်မှာ အကြမ်းဖက်မှုကို ဘယ်သူပဲ ကျူးလွန်ကျူးလွန် အရေးယူရမယ်ဆိုတာ ပါပြီးသား ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါက အရင်တုန်းက မပါခဲ့တဲ့ တိုးတက်မှုတခုလို့ ပြောလို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် ဥပဒေက အခုအထိ နေရာတိုင်းမှာ မြေပြင်အထိကို အသက်ဝင်မှု မရှိသေးဘူး။ ပြီးတော့ အရေးယူမှုအပိုင်းမှာ ကြည့်တဲ့အခါမှာ ကျနော်တို့ တိုင်းပြည်မှာ impunity လို့ခေါ်တဲ့ အပြစ်ရှိတဲ့သူတွေက အပြစ်ပေးခံတာမရှိပဲနဲ့ လွတ်မြောက်နေတဲ့ ယာဉ်ကျေးမှုက ရှိနေတုန်းပဲခင်ဗျ။ အထူးသဖြင့် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခအတွင်းမှာ စစ်တပ်တွေကနေ ကျူးလွန်လို့ရှိရင် ဒီအမှုတွေကို ထိထိရောက်ရောက် အရေးမယူပဲနဲ့ လွတ်မြောက်နေတာတွေ ရှိသေးတဲ့အတွက် ဥပဒေသာ ရှိပေမယ့် လက်တွေ့မှာ အရေးယူဖို့အတွက် အခက်အခဲအများကြီးရှိနေတယ်။ တပ်မတော်တာဝန်ရှိသူတွေကို အရေးယူပါတယ်ဆိုတဲ့ ကိန်းဂဏန်းတွေ ထွက်လာတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘယ်လိုမျိုး အရေးယူလဲဆိုတာကို ကျနော်သေသေချာချာမသိဘူး။ အဲဒီတော့ တပ်မတော်ဘက်က ပြောကောင်းပြောနိုင်ပါတယ်။ သူတို့အရေးယူပါတယ် ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်မှုတွေ ရှိပါတယ်ဆိုပေမယ့် ဘယ်လိုမျိုးအရေးယူသလဲ ဘယ်လောက်အထိ ထိထိရောက်ရောက်အရေးယူသလဲဆိုတာ ကျနော်တို့ သာမန်အရပ်သားတွေ သိလောက်တဲ့အနေအထားမျိုးမရှိသေးဘူး။ အဲဒါက ကျနော်တို့အတွက် စိုးရိမ်စရာကောင်းတဲ့ အချက်ဖြစ်ပါတယ်။”
အထူးသဖြင့် စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေအတွင်း ကလေးသူငယ်တွေရဲ့ အခွင့်အရေးချိုးဖောက်တဲ့ ပြစ်မှုကျူးလွန်မှုတွေထဲ ကလေးစစ်သား စုဆောင်း၊ အသုံးပြုမှုက ဒီနှစ်ပိုင်းတွေထဲမှာ လျော့ကျသွားတယ်လို့ဆိုနိုင်ပေမဲ့ ကလေးစစ်သားစုဆောင်းမှုက လုံးဝပပျောက်သွားတဲ့ အနေအထားမရှိသေးတာက စိုးရိမ်စရာဖြစ်နေသေးတယ်လို့လည်း ကလေးစစ်သားပပျောက်ရေး တစိုက်မတ်မတ်တောင်းဆို လှုပ်ရှားခဲ့သူတဦး လည်းဖြစ်တဲ့ ဦးအောင်မျိုးမင်းက သုံးသပ်ပါတယ်။
“ကလေးစစ်သား အသုံးပြုမှုနဲ့ ပတ်သက်ရင်တော့ စစ်တပ်က အရင်တုန်းကလို ကျနော်တို့ စေခိုင်းတာတွေ၊ သွင်းတာတွေ ၊ အတင်းအကျပ် ဖမ်းဆီးလုပ်ဆောင်တာတွေ လျော့သွားတာ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကလေးစစ်သားအသုံးပြုမှုက စစ်တပ်တဘက်တည်း ကြည့်လို့မရပါဘူး။ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေရဲ့ အတွင်းမှာ ကလေးစစ်သားအသုံးပြုမှုရှိရင်လည်း နိုင်ငံက ကလေးစစ်သားအသုံးပြုမှု ရှိတယ်လို့ စွပ်စွဲခံရပါတယ်။”
ကုလလုံခြုံရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးပြုလုပ်တဲ့ တရက်တည်းမှာပဲ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ကလေးများနဲ့ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ် အထူးကိုယ်စားလှယ် Virginia Gamba ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အစီရင်ခံစာကိုလည်း လုံခြုံရေးကောင်စီ အလုပ်အဖွဲ့မှာ ဆွေးနွေးခဲ့ကြတာပါ။ မနက်ဖြန် သောကြာနေ့ သြဂုတ်လ (၂)ရက်နေ့ လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ကလေးများနဲ့ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ် အထူးကိုယ်စားလှယ် Virginia Gamba ရဲ့ နှစ်ပတ်လည် အစီရင်ခံစာအပေါ် တံခါးဖွင့် ဆွေးနွေးပွဲပြုလုပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
