(Zawgyi/Unicode)
ဒီအခြေအနေမှာ ဘာတွေကို အလေးထားရမလဲဆိုတာကို ကျနော် မိုးဇော်က ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်၊ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် (ငြိမ်း) ပါမောက္ခ ဒေါက်တာစိုးလွင်ငြိမ်းကို မေးမြန်းတင်ဆက်ထားပါတယ်။
ကိုမိုးဇော်။ ။ အရင်တုန်းက သိထားကြတာဆိုရင် Quarantine ၁၄ ရက်အတွင်းမှာ ရောဂါလက္ခဏာပြမယ်ပေါ့လေ။ အခုဆိုရင် မနေ့က တွေ့တဲ့ လူနာတစ်ယောက်ဆိုရင် Quarantine ၁၄ ရက်ကျော်ပြီးမှ သူ့မှာ ပိုးရှိတယ်ဆိုပြီးမှ တွေ့ရတဲ့အနေအထားမျိုးပေါ့။ ရောဂါလက္ခဏာလည်း မပြဘူးဆိုတော့ အဲလိုမျိုးအနေအထားမှာဆိုရင် ကျနော်တို့ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ အဓိက ဘာတွေကိုများဂရုစိုက်ရမလဲဆရာ။ အဲလို အခြေအနေမျိုးမှာဆိုရင်။
ဒေါက်တာစိုးလွင်ငြိမ်း။ ။ ၁၄ ရက်ထားတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ကတော့ ရောဂါပျိုးရက်က ၁၄ ရက်ရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် ကူးစက်ရောဂါကာကွယ်ရေးမှာ ဒီနည်းဗျူဟာကိုပဲ သုံးရတာပဲ။ ကျနော်တို့က ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေများတဲ့ High Risk Group တွေပေါ့။ ဥပမာ ရောဂါဖြစ်ခဲ့တဲ့နိုင်ငံက ပြန်လာတဲ့ လူတွေအကုန်လုံးမှာ ဒီရောဂါပိုး ပါလာနိုင်တယ်ဆိုပြီးတော့ သတ်မှတ်ပြီးတော့ ၁၄ရက်ထားလိုက်တာပေါ့။ စထားတဲ့နေ့က ၁ရက်ကနေပြီးတော့ ရောဂါပျိုးရက် ၁၄ရက်ထားလိုက်တယ်။ ဒီ ၁၄ရက်နောက်ပိုင်းမှာလည်း ရောဂါ လက္ခဏာပေါ်လာတဲ့လူတွေက ရှိနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ခုဏက Quarantine လုပ်ပြီးသားလူတွေကလည်းပဲ ခုနကလို ကိုယ်က High Risk Group ထဲမှာ ရောဂါဖြစ်နိုင်တဲ့ အုပ်စုထဲမှာ ပါတယ်ဆိုပြီးတော့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် သတိထားပြီးတော့ အိမ်မှာလည်းပဲ မိသားစုကို မကူးစက်အောင် စနစ်တကျ Social Distancing ပေါ့။ လိုအပ်တဲ့အကွာအဝေး၊ မကြာခဏ လက်ဆေးတာတို့၊ ဒီနှာချေ၊ ချောင်းဆိုး နေမကောင်းဖြစ်ရင်လည်းပဲ ကျန်းမာရေးဌာနကို သတင်းပို့ပြီးတော့ စောစောစီးစီးကုသမှု ခံယူဖို့တို့၊ အိမ်ထဲမှာပဲနေပြီး အပြင်မထွက်ဖို့ စသည်ဖြင့် ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ချက်တွေကို သေသေချာချာ အဲဒီလူတွေက ပိုပြီးတော့ တိတိကျကျ လိုက်နာ ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့သူတို့ကနေပြီး တဆင့်လည်း ခုနက Local Transmission ပေါ့။ နိုင်ငံခြား မသွားဘူးတဲ့သူတွေ၊ ရောဂါဖြစ်တဲ့သူတွေနဲ့ မထိတွေ့ဘူးတဲ့ သူတွေမှာ ရောဂါကူးစက်တာတွေ ရှိနိုင်ပါတယ်။
ကိုမိုးဇော်။ ။ အခုလောလောဆယ်မှာဆိုရင် ပြည်ပကနေ ပြန်လာတဲ့သူတွေက ကူးစက်တာတင်မဟုတ်ဘဲနဲ့ ပြည်တွင်းမှာ ရှိတဲ့လူအချင်းချင်းပါ ကူးစက်တဲ့ အခြေအနေတွေ့နေရတယ်ဆရာ။ အဲဒီအခြေအနေအပေါ်မှာ ဆရာအနေနဲ့ ဘယ်လိုမျိုး သတိပေးပြောကြားလိုပါလဲ ဆရာ။
ဒေါက်တာစိုးလွင်ငြိမ်း၊ ။ ကျနော်တို့ ရောဂါ စဖြစ်တဲ့ လူတွေကနေပြီးတော့ သူ့ရဲ့ မိသားစု သို့မဟုတ် သူ့နဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ကိုင်တွယ်ခဲ့တဲ့သူတွေကို ပထမဆုံးကူးစက်တာပေါ့။ ဒါက First Generation၊ အဲဒီကနေ တဆင့် Second Generation ကနေပြီးတော့ သူ့ မိတ်ဆွေ အပေါင်းအသင်း၊ နောက် Third Generation ကနေပြီး ဒီရပ်ကွက်ထဲ စသည်ဖြင့် ဒီလိုမျိုး အဆင့်ဆင့် ကူးသွားနိုင်တာကိုး။ ဒါကြောင့် မို့လို့လည်း နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲတို့ ဝန်ကြီးဌာနတို့ကနေပြီးတော့ နောက် တစ်ပတ်၊ နှစ်ပတ်အတွင်းမှာ ဒီ Local Transmission စရှိနေတဲ့အတွက်ကြောင့် လူတွေက Home Stay ပေါ့။ အိမ်မှာပဲနေပြီးတော့ စနစ်တကျ ဒီရောဂါ ကာကွယ်နည်းတွေကို စနစ်တကျ မလိုက်နာဘူး။ Social Distancing တွေကို သေချာမလိုက်နာဘူးဆိုရင် Local Transmission လူထုထဲမှာ စတင် ကူးစက်မှု ရှိနေတဲ့အတွက်ကြောင့် အလျင်အမြန် ကူးစက်သွားနိုင်တာပေါ့။ ဒါကြောင့်မို့ ခုနကလို လူစုလူဝေးနဲ့ နေရာကို မသွားဖို့ မလိုအပ်ဘဲနဲ့ အပြင်မထွက်တာတို့ ဒီလိုမျိုးတွေက တိတိကျကျ လိုက်နာဆောင်ရွက်ရမှာ။ တကယ်လို့ အဲလိုမဟုတ်ဘဲနဲ့ ဒီဟာကို ခပ်ပေါ့ပေါ့ပဲ သဘောထားပြီးတော့ လူစုလူဝေးနဲ့လည်း နေကြမယ်။ နောက် ခုဏကလို့ လက်ဆေးတဲ့ အကျင့်တို့၊ နှာစေးချောင်းဆိုးရင် အုပ်တဲ့အကျင့်တို့၊ နှာခေါင်းစည်း အုပ်တဲ့အကျင့်တို့ စသည့်ဖြင့် လိုအပ်တဲ့ ကာကွယ်ရေးတွေကို ထိထိရောက်ရောက် မဆောင်ရွက်လို့ ရှိရင်တော့ ရောဂါကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုက ပိုပြီးတော့ မြန်ဆန်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုလည်းပဲ ကြည့်ရတာတော့ ပြည်သူလူထုက တော်တော်လေးကို လိုက်နာဆောင်ရွက်တဲ့ အနေအထားမှာ ရှိတယ်။ နိုင်ငံတော်ကလည်း လိုအပ်တာတွေ ပံ့ပိုးပေးနေတယ်ဆိုတော့ ကျနော်ထင်တယ် သေသေချာချာ လူထုက တိတိကျကျ လိုက်နာဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင် ကူးစက်မှုအနည်းဆုံးနဲ့ ထိန်းချုပ်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပေါ့ပေါ့တန်တန်ပဲ သဘောထားမယ်ဆိုရင်တော့ ထိခိုက်မှုက ပိုမိုပြီးတော့ များပြားတဲ့အနေအထားမှာ ရှိပါတယ်။ လူထုထဲမှာ စတင်ကူးစက်မှုရှိနေတဲ့ အနေအထားမှာတော့ မိသားစု၊ မိသားစု၊ တစ်အိမ်ချင်း၊ တစ်အိမ်ချင်းကတော့ ကိုယ့်အိမ်ထဲမှာပဲ ကိုယ်နေပြီးတော့ လိုအပ်တဲ့ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုတွေကို တတပ်တအား ပါဝင်ပေးတာက အထိရောက်ဆုံး ကာကွယ်မှုဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။
[Unicode Version]
အိမျမှာနပွေီး လူစုလူဝေးရှောငျဖို့ ကနြျးမာရေးပညာရှငျ သတိပေး
ဒီအခွအေနမှော ဘာတှကေို အလေးထားရမလဲဆိုတာကို ကနြောျ မိုးဇောျက ကနြျးမာရေးနှင့ျ အားကစားဝနျကွီးဌာနရဲ့ အကွံပေးပုဂ်ဂိုလျ၊ ညှှနျကွားရေးမှူးခြုပျ (ငွိမျး) ပါမောက်ခ ဒေါကျတာစိုးလှငျငွိမျးကို မေးမွနျးတငျဆကျထားပါတယျ။
ကိုမိုးဇောျ။ ။ အရငျတုနျးက သိထားကွတာဆိုရငျ Quarantine ၁၄ ရကျအတှငျးမှာ ရောဂါလက်ခဏာပွမယျပေါ့လေ။ အခုဆိုရငျ မနေ့က တှေ့တဲ့ လူနာတဈယောကျဆိုရငျ Quarantine ၁၄ ရကျကြောျပွီးမှ သူ့မှာ ပိုးရှိတယျဆိုပွီးမှ တှေ့ရတဲ့အနအေထားမြိုးပေါ့။ ရောဂါလက်ခဏာလညျး မပွဘူးဆိုတော့ အဲလိုမြိုးအနအေထားမှာဆိုရငျ ကနြောျတို့ ပွညျသူတှအေနနေဲ့ အဓိက ဘာတှကေိုမြားဂရုစိုကျရမလဲဆရာ။ အဲလို အခွအေနမြေိုးမှာဆိုရငျ။
ဒေါကျတာစိုးလှငျငွိမျး။ ။ ၁၄ ရကျထားတယျဆိုတဲ့ အဓိပ်ပါယျကတော့ ရောဂါပြိုးရကျက ၁၄ ရကျရှိတဲ့အတှကျကွောင့ျ ကူးစကျရောဂါကာကှယျရေးမှာ ဒီနညျးဗြူဟာကိုပဲ သုံးရတာပဲ။ ကနြောျတို့က ရောဂါဖွဈနိုငျခွမြေားတဲ့ High Risk Group တှပေေါ့။ ဥပမာ ရောဂါဖွဈခဲ့တဲ့နိုငျငံက ပွနျလာတဲ့ လူတှအေကုနျလုံးမှာ ဒီရောဂါပိုး ပါလာနိုငျတယျဆိုပွီးတော့ သတျမှတျပွီးတော့ ၁၄ရကျထားလိုကျတာပေါ့။ စထားတဲ့နေ့က ၁ရကျကနပွေီးတော့ ရောဂါပြိုးရကျ ၁၄ရကျထားလိုကျတယျ။ ဒီ ၁၄ရကျနောကျပိုငျးမှာလညျး ရောဂါ လက်ခဏာပေါျလာတဲ့လူတှကေ ရှိနိုငျတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ ခုဏက Quarantine လုပျပွီးသားလူတှကေလညျးပဲ ခုနကလို ကိုယျက High Risk Group ထဲမှာ ရောဂါဖွဈနိုငျတဲ့ အုပျစုထဲမှာ ပါတယျဆိုပွီးတော့ ကိုယ့ျကိုယျကိုယျ သတိထားပွီးတော့ အိမျမှာလညျးပဲ မိသားစုကို မကူးစကျအောငျ စနဈတကြ Social Distancing ပေါ့။ လိုအပျတဲ့အကှာအဝေး၊ မကွာခဏ လကျဆေးတာတို့၊ ဒီနှာခြေ၊ ခြောငျးဆိုး နမေကောငျးဖွဈရငျလညျးပဲ ကနြျးမာရေးဌာနကို သတငျးပို့ပွီးတော့ စောစောစီးစီးကုသမှု ခံယူဖို့တို့၊ အိမျထဲမှာပဲနပွေီး အပွငျမထှကျဖို့ စသညျဖွင့ျ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနက ထုတျပွနျခကြျတှကေို သသေခြောခြာ အဲဒီလူတှကေ ပိုပွီးတော့ တိတိကကြြ လိုကျနာ ဆောငျရှကျဖို့ လိုပါတယျ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့သူတို့ကနပွေီး တဆင့ျလညျး ခုနက Local Transmission ပေါ့။ နိုငျငံခွား မသှားဘူးတဲ့သူတှေ၊ ရောဂါဖွဈတဲ့သူတှနေဲ့ မထိတှေ့ဘူးတဲ့ သူတှမှော ရောဂါကူးစကျတာတှေ ရှိနိုငျပါတယျ။
ကိုမိုးဇောျ။ ။ အခုလောလောဆယျမှာဆိုရငျ ပွညျပကနေ ပွနျလာတဲ့သူတှကေ ကူးစကျတာတငျမဟုတျဘဲနဲ့ ပွညျတှငျးမှာ ရှိတဲ့လူအခငြျးခငြျးပါ ကူးစကျတဲ့ အခွအေနတှေေ့နရေတယျဆရာ။ အဲဒီအခွအေနအေပေါျမှာ ဆရာအနနေဲ့ ဘယျလိုမြိုး သတိပေးပွောကွားလိုပါလဲ ဆရာ။
ဒေါကျတာစိုးလှငျငွိမျး၊ ။ ကနြောျတို့ ရောဂါ စဖွဈတဲ့ လူတှကေနပွေီးတော့ သူ့ရဲ့ မိသားစု သို့မဟုတျ သူ့နဲ့ အနီးကပျ ထိတှေ့ကိုငျတှယျခဲ့တဲ့သူတှကေို ပထမဆုံးကူးစကျတာပေါ့။ ဒါက First Generation၊ အဲဒီကနေ တဆင့ျ Second Generation ကနပွေီးတော့ သူ့ မိတျဆှေ အပေါငျးအသငျး၊ နောကျ Third Generation ကနပွေီး ဒီရပျကှကျထဲ စသညျဖွင့ျ ဒီလိုမြိုး အဆင့ျဆင့ျ ကူးသှားနိုငျတာကိုး။ ဒါကွောင့ျ မို့လို့လညျး နိုငျငံတောျအကွီးအကဲတို့ ဝနျကွီးဌာနတို့ကနပွေီးတော့ နောကျ တဈပတျ၊ နှဈပတျအတှငျးမှာ ဒီ Local Transmission စရှိနတေဲ့အတှကျကွောင့ျ လူတှကေ Home Stay ပေါ့။ အိမျမှာပဲနပွေီးတော့ စနဈတကြ ဒီရောဂါ ကာကှယျနညျးတှကေို စနဈတကြ မလိုကျနာဘူး။ Social Distancing တှကေို သခြောမလိုကျနာဘူးဆိုရငျ Local Transmission လူထုထဲမှာ စတငျ ကူးစကျမှု ရှိနတေဲ့အတှကျကွောင့ျ အလငြျအမွနျ ကူးစကျသှားနိုငျတာပေါ့။ ဒါကွောင့ျမို့ ခုနကလို လူစုလူဝေးနဲ့ နရောကို မသှားဖို့ မလိုအပျဘဲနဲ့ အပွငျမထှကျတာတို့ ဒီလိုမြိုးတှကေ တိတိကကြြ လိုကျနာဆောငျရှကျရမှာ။ တကယျလို့ အဲလိုမဟုတျဘဲနဲ့ ဒီဟာကို ခပျပေါ့ပေါ့ပဲ သဘောထားပွီးတော့ လူစုလူဝေးနဲ့လညျး နကွေမယျ။ နောကျ ခုဏကလို့ လကျဆေးတဲ့ အကငြ့ျတို့၊ နှာစေးခြောငျးဆိုးရငျ အုပျတဲ့အကငြ့ျတို့၊ နှာခေါငျးစညျး အုပျတဲ့အကငြ့ျတို့ စသည့ျဖွင့ျ လိုအပျတဲ့ ကာကှယျရေးတှကေို ထိထိရောကျရောကျ မဆောငျရှကျလို့ ရှိရငျတော့ ရောဂါကူးစကျပြံ့နှံ့မှုက ပိုပွီးတော့ မွနျဆနျမှာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အခုလညျးပဲ ကွည့ျရတာတော့ ပွညျသူလူထုက တောျတောျလေးကို လိုကျနာဆောငျရှကျတဲ့ အနအေထားမှာ ရှိတယျ။ နိုငျငံတောျကလညျး လိုအပျတာတှေ ပံ့ပိုးပေးနတေယျဆိုတော့ ကနြောျထငျတယျ သသေခြောခြာ လူထုက တိတိကကြြ လိုကျနာဆောငျရှကျမယျဆိုရငျ ကူးစကျမှုအနညျးဆုံးနဲ့ ထိနျးခြုပျနိုငျမှာ ဖွဈပါတယျ။ ပေါ့ပေါ့တနျတနျပဲ သဘောထားမယျဆိုရငျတော့ ထိခိုကျမှုက ပိုမိုပွီးတော့ မြားပွားတဲ့အနအေထားမှာ ရှိပါတယျ။ လူထုထဲမှာ စတငျကူးစကျမှုရှိနတေဲ့ အနအေထားမှာတော့ မိသားစု၊ မိသားစု၊ တဈအိမျခငြျး၊ တဈအိမျခငြျးကတော့ ကိုယ့ျအိမျထဲမှာပဲ ကိုယျနပွေီးတော့ လိုအပျတဲ့ ကာကှယျစောင့ျရှောကျမှုတှကေို တတပျတအား ပါဝငျပေးတာက အထိရောကျဆုံး ကာကှယျမှုဖွဈပါလိမ့ျမယျ။
