(Zawgyi/Unicode)
ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကြောင့် ထိခိုက်မှုကြီးကြီးမားမားရှိခဲ့တဲ့ ဟိုတယ်နဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေ ပြန်လည်ပတ်နိုင်ဖို့ အစိုးရက ကူညီထောက်ပံ့ရေးအစီအစဉ်လုပ်ပေမယ့်၊ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု အားနည်းတာကြောင့် အကျိုးသက်ရောက်မှုမရှိသေးဘူးလို့ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်တွေဘက်က ယူဆပါတယ်။ ဒီသတင်းကို မမေခ ပြောပြမှာပါ။
ကပ်ဘေးအလွန်စီးပွားရေးကုစားမှု အစီအစဉ်အဖြစ်နဲ့ COVID-19 တုံ့ပြန်ရေး ရန်ပုံငွေလျာထားပြီး အစိုးရက ထိခိုက်သွားတဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ကူညီဖို့ လတ်တလောမှာ ကျပ်ငွေ ဘီလီယံတရာ ကျော် လျာထားသတ်မှတ်သုံးစွဲနေတာပါ။ ချေးငွေကို တနှစ်ကို အတိုးနှှုန်း ၁ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ တနှစ်သတ်မှတ် ထုတ်ချေးတာပါ။
ပထမအသုတ် ချေးငွေထုတ်ချေးမှုပိုင်းမှာ တိကျစွာစစ်ဆေးနိုင်မှု အားနည်းချက်တွေ ရှိခဲ့သလို လုပ်ငန်းတခုချင်း ဆီအလိုက် သတ်မှတ်ချက် ချေးငွေ ချပေးမှုပိုင်းမှာလည်း အားနည်းတာတွေ ရှိခဲ့တယ်လို့ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းဒုဥက္ကဌ ဦးခင်အောင်ထွန်း က VOA ကို ပြောပါတယ်။
“မြန်မြန်ထုတ်ပေးရမယ်ဆိုတာ ရှိနေတော့ သူတို့ကလည်း စာရွက်ပေါ်မှာ တင်လာတဲ့ Criteria တွေနဲ့ ထားပါတော့..တထောင် တောင်းတဲ့လူကို ၂၀၀-၃၀၀ ဒီလိုမျိုး ထုတ်ပေးလိုက်တာပေါ့နော်။ ထုတ်ပေးလိုက်တဲ့အပေါ်မှာ Ground ကိုတော့ သေချာ check မလုပ်နိုင်ဘူး။ စိစစ်တဲ့ဘက်ကလည်း အားနည်းချက်တွေ ရှိကောင်း ရှိသွားနိုင်တယ်၊ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့တနေ့ကို ရာချီပြီးတော့ စစ်ရတာ။ စစ်တဲ့ဘက်က အားနည်းချက်ရှိသွားမယ်ဆိုရင်တော့ ပြန် review လုပ်ပြီးတော့ ရသင့်ရထိုက်တဲ့သူကို ပြန်ပေးတာမျိုး၊ လိုအပ်နေတဲ့လူတွေကို case by case ကြည့်ပေးတာမျိုးပေါ့။”
ရန်ပုံငွေအစီအစဉ်ကနေ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းနဲ့အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းအပါအဝင် လုပ်ငန်းပေါင်း ၂၀၀ကျော်ကို ချေးငွေ ထုတ်ချေးခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ အချို့လုပ်ငန်းတွေကို ချေးငွေချထားပေးမှုမှာ လုပ်ငန်းလည်ပတ်လောက်အောင် မလောက်မင ဖြစ်တယ်လို့ ဝေဖန်မှုတွေရှိပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဟိုတယ်ခရီးသွားလုပ်ငန်း ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးရဲ့ မိသားစုပိုင်လုပ်ငန်းကို ကျပ်ငွေသိန်းထောင်ဂဏန်း ချေးငွေချပေးတဲ့အပေါ်မှာလည်း ဝေဖန် ပြစ်တင်မှုတွေရှိနေပါတယ်။ ပထမဆုံး ကြုံရတဲ့အခြေအနေမို့ လွဲချော်မှုအချို့ ရှိကောင်းရှိနိုင်တယ်လို့ ဦးခင်အောင်ထွန်းက ယူဆပါတယ်။
“ အမြန်လုပ်ရတာမို့ တချို့အာနည်းတာတွေ ရှိတာကို ကျနော်တို့က ပြန်တင်ပြဖို့ လုပ်နေတာတွေကတော့ စတဲ့ company လုပ်ငန်းတွေ တချို့ရှိတယ်။ ၆ လ ပဲ ရှိဦးမယ်၊ ၁ နှစ်ပဲ ရှိဦးမယ် ၊ ၁ နှစ်ခွဲ ပဲ ရှိဦးမယ် အဲဒါတွေကိုလည်း ကျနော်တို့က စဉ်းစားပေးဖို့လိုတယ် ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ သူတို့က investment ထည့်ထားတယ် ၊ လုပ်ထားတယ်၊ အခုအချိန်မှာ လုံး၀ မထောက်ပံ့ဘူးဆိုရင် သူတို့ ပြိုလဲသွားမယ်။ ဒါတွေကိုလည်း လုပ်ပေးဖို့လိုတယ်။ နောက်တခုကတော့ ချေးငွေကို လျှောက်တဲ့အခါမှာ တချို့ sufficient မဖြစ်ခဲ့ဘူး ဒါတွေက လုပ်ငန်း ဆက်လက်ရှင်သန်မှာ လောလောဆည်မှာတော့ လုပ်သားအင်အားတဝက်တော့ လျော့ရမယ် နောက်သူ့လုပ်ငန်း ကောင်းလာရင် ၂ နှစ်- ၃ နှစ်အတွင်းမှာ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း ပြန်ဖြစ်လာနိုင်တယ်။ ဒါမျိုးတွေဆိုရင်လည်း အခုတော့ မဟုတ်ပေမယ့် နောက် ၂ လ-၃ လမှာ စိစစ်ပြီးတော့ ပြန်ချပေးရမယ်။ နောက်တခုကတော့ တကယ်လုပ်ငန်းကို ထိခိုက်သွားပြီးတော့ ဒီ ချေးငွေနဲ့ မလုံလောက်ရင် ဘာပေးနိုင်မလဲဆိုတာအပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ အထူးချေးငွေလိုမျိုး အစိုးရက ချပေးသင့်တယ်။”
လိုအပ်သလောက် မရသေးတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေကိုလည်း ထပ်မံတိုးမြင့်ကူညီသွားဖို့ တာဝန်ရှိ သူတွေကို တင်ပြထားတယ်လို့လည်း ဦးခင်အောင်ထွန်းက ပြောပါတယ်။
ကပ်ရောဂါဆိုးကြီးက အချိန်ဘယ်လောက်ယူသွားမလဲဆိုတာ သိဖို့ခက်ခဲနေဆဲ ဒီအချိန်မှာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ရှင်သန်နိုင်ဖို့ဆိုရင် သေချာတိကျတဲ့ အချက်အလက်တွေနဲ့ ငွေကြေးထောက်ပံ့ ပေးနိုင်ဖို့လိုတယ်လို့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်အသင်း နာယက ဦးသက်လွင်တိုးက ပြောပါတယ်။
“ ကျနော်ကတော့ ဒါကို ထိရောက်မှုမရှိဘူးလို့ မပြောနိုင်ပေမယ့် နှေးကွေးမှုတွေတော့ရှိခဲ့တယ်၊ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒါက ပထမဦးဆုံးအတွေ့အကြုံဖြစ်သလို လုပ်ရတဲ့ အင်အားတွေကလည်း ကန့်သတ်ချက်တွေရှိတယ်။ Transparency ဘာလို့ မရှိသလဲဆိုတာက ခုနက အတွေ့အကြုံနဲ့ ဆိုင်သလို တချို့ကိစ္စတွေမှာ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရင်လည်း မလိုလားအပ်တာတွေ နှောင့်နှေးမူတွေဖြစ်မှာ ကြောက်သွားတာတို့တွေလည်း ပါမှာပေါ့နော်။ အဲဒါကြောင့် ဒါတွေကို ဖြစ်စေချင်တာကတော့ ဒီကုမ္ပဏီက ဒီလောက်တောင်းတယ် ၊ ဒီလောက်ပဲ ပေးနိုင်တယ် ဘာကြောင့်ပေးနိုင်သလဲဆိုတာ သူ့ရဲ့ Value အနေအထားကို တွက်ချက်ကြည့်တဲ့အခါကျတော့ ဘာတွေ မပြည့်တာတွေရှိတယ်။ အခွန်ဆောင်တာပဲဖြစ်ဖြစ် သူ့ရဲ့ ဝင်ငွေ အမြတ်ပြတာပဲ ဖြစ်ဖြစ် သူ့ရဲ့ Business plan တွေပဲ ဖြစ်ဖြစ် ဒါတွေကြောင့် အမှတ်တွေ နည်းနေလို့ ဖြစ်တယ်ဆိုတာမျိုးကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းလာချပြရင် ဘယ်သူမှ မပြောတော့ဘူး။ဒါတွေဟာ ဘာပေတံနဲ့ တိုင်းသလဲဆိုတာ ထိရောက်မှုရှိမရှိဆိုတာကတော့ ထိရောက်မှု အတိုင်းအတာ တခုတော့ ရှိပါတယ် ဆိုတာပဲ ပြောချင်ပါတယ်။”
အခု အစိုးရချေးငွေတွေဟာ ကပ်ဘေးကြောင့် အမှန်တကယ် ထိခိုက်မှုရှိတဲ့ နိုင်ငံသားပိုင်လုပ်ငန်း တွေ ကို ချေးပေးတာဖြစ်ပါတယ်။ အခွန်ပေးဆောင်မှု၊ အလုပ်သမားတွေအတွက် လူမှုဖူလုံကြေးထည့်သွင်းမှု၊ လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှု၊ ဝန်ထမ်းခန့်ထားမှုတွေအပေါ်တွေကိုကြည့်ပြီး လုပ်ငန်းရွေးချယ်မှုနဲ့ ချေးငွေပမာဏကို သတ်မှတ်ဆုံးဖြတ်တယ်လို့ အစိုးရဘက်က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
..................
မွနျမာအစိုးရရဲ့ စီးပှားရေးကုစားမှုအစီအစဉျ အားနညျးခကြျတှအေပေါျ လုပျငနျးရှငျတှေ ဝဖေနျ
(Unicode)
ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါကွောင့ျ ထိခိုကျမှုကွီးကွီးမားမားရှိခဲ့တဲ့ ဟိုတယျနဲ့ ခရီးသှားလုပျငနျးတှေ ပွနျလညျပတျနိုငျဖို့ အစိုးရက ကူညီထောကျပံ့ရေးအစီအစဉျလုပျပမေယ့ျ၊ ပှင့ျလငျးမွငျသာမှု အားနညျးတာကွောင့ျ အကြိုးသကျရောကျမှုမရှိသေးဘူးလို့ ဟိုတယျလုပျငနျးရှငျတှဘေကျက ယူဆပါတယျ။ ဒီသတငျးကို မ မခေ ပွောပွမှာပါ။
ကပျဘေးအလှနျစီးပှားရေးကုစားမှု အစီအစဉျအဖွဈနဲ့ COVID-19 တုံ့ပွနျရေး ရနျပုံငှလြောထားပွီး အစိုးရက ထိခိုကျသှားတဲ့ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှကေို ကူညီဖို့ လတျတလောမှာ ကပြျငှေ ဘီလီယံတရာ ကြောျ လြာထားသတျမှတျသုံးစှဲနတောပါ။ ခြေးငှကေို တနှဈကို အတိုးနှှုနျး ၁ ရာခိုငျနှုနျးနဲ့ တနှဈသတျမှတျ ထုတျခြေးတာပါ။
ပထမအသုတျ ခြေးငှထေုတျခြေးမှုပိုငျးမှာ တိကစြှာစဈဆေးနိုငျမှု အားနညျးခကြျတှေ ရှိခဲ့သလို လုပျငနျးတခုခငြျး ဆီအလိုကျ သတျမှတျခကြျ ခြေးငှေ ခပြေးမှုပိုငျးမှာလညျး အားနညျးတာတှေ ရှိခဲ့တယျလို့ ဟိုတယျလုပျငနျးရှငျမြား အသငျးဒုဥက်ကဌ ဦးခငျအောငျထှနျး က VOA ကို ပွောပါတယျ။
“မွနျမွနျထုတျပေးရမယျဆိုတာ ရှိနတေော့ သူတို့ကလညျး စာရှကျပေါျမှာ တငျလာတဲ့ Criteria တှနေဲ့ ထားပါတော့..တထောငျ တောငျးတဲ့လူကို ၂၀၀-၃၀၀ ဒီလိုမြိုး ထုတျပေးလိုကျတာပေါ့နောျ။ ထုတျပေးလိုကျတဲ့အပေါျမှာ Ground ကိုတော့ သခြော check မလုပျနိုငျဘူး။ စိစဈတဲ့ဘကျကလညျး အားနညျးခကြျတှေ ရှိကောငျး ရှိသှားနိုငျတယျ၊ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့တနေ့ကို ရာခြီပွီးတော့ စဈရတာ။ စဈတဲ့ဘကျက အားနညျးခကြျရှိသှားမယျဆိုရငျတော့ ပွနျ review လုပျပွီးတော့ ရသင့ျရထိုကျတဲ့သူကို ပွနျပေးတာမြိုး၊ လိုအပျနတေဲ့လူတှကေို case by case ကွည့ျပေးတာမြိုးပေါ့။”
ရနျပုံငှအေစီအစဉျကနေ ဟိုတယျလုပျငနျးနဲ့အထညျခြုပျလုပျငနျးအပါအဝငျ လုပျငနျးပေါငျး ၂၀၀ကြောျကို ခြေးငှေ ထုတျခြေးခဲ့ပွီးဖွဈပါတယျ။ ဒီနရောမှာ အခြို့လုပျငနျးတှကေို ခြေးငှခေထြားပေးမှုမှာ လုပျငနျးလညျပတျလောကျအောငျ မလောကျမင ဖွဈတယျလို့ ဝဖေနျမှုတှရှေိပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ဟိုတယျခရီးသှားလုပျငနျး ပွညျထောငျစုဝနျကွီးရဲ့ မိသားစုပိုငျလုပျငနျးကို ကပြျငှသေိနျးထောငျဂဏနျး ခြေးငှခေပြေးတဲ့အပေါျမှာလညျး ဝဖေနျ ပွဈတငျမှုတှရှေိနပေါတယျ။ ပထမဆုံး ကွုံရတဲ့အခွအေနမေို့ လှဲခြောျမှုအခြို့ ရှိကောငျးရှိနိုငျတယျလို့ ဦးခငျအောငျထှနျးက ယူဆပါတယျ။
“ အမွနျလုပျရတာမို့ တခြို့အာနညျးတာတှေ ရှိတာကို ကနြောျတို့က ပွနျတငျပွဖို့ လုပျနတောတှကေတော့ စတဲ့ company လုပျငနျးတှေ တခြို့ရှိတယျ။ ၆ လ ပဲ ရှိဦးမယျ၊ ၁ နှဈပဲ ရှိဦးမယျ ၊ ၁ နှဈခှဲ ပဲ ရှိဦးမယျ အဲဒါတှကေိုလညျး ကနြောျတို့က စဉျးစားပေးဖို့လိုတယျ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ သူတို့က investment ထည့ျထားတယျ ၊ လုပျထားတယျ၊ အခုအခြိနျမှာ လုံး၀ မထောကျပံ့ဘူးဆိုရငျ သူတို့ ပွိုလဲသှားမယျ။ ဒါတှကေိုလညျး လုပျပေးဖို့လိုတယျ။ နောကျတခုကတော့ ခြေးငှကေို လြှောကျတဲ့အခါမှာ တခြို့ sufficient မဖွဈခဲ့ဘူး ဒါတှကေ လုပျငနျး ဆကျလကျရှငျသနျမှာ လောလောဆညျမှာတော့ လုပျသားအငျအားတဝကျတော့ လြော့ရမယျ နောကျသူ့လုပျငနျး ကောငျးလာရငျ ၂ နှဈ- ၃ နှဈအတှငျးမှာ ၁၀၀ ရာခိုငျနှုနျး ပွနျဖွဈလာနိုငျတယျ။ ဒါမြိုးတှဆေိုရငျလညျး အခုတော့ မဟုတျပမေယ့ျ နောကျ ၂ လ-၃ လမှာ စိစဈပွီးတော့ ပွနျခပြေးရမယျ။ နောကျတခုကတော့ တကယျလုပျငနျးကို ထိခိုကျသှားပွီးတော့ ဒီ ခြေးငှနေဲ့ မလုံလောကျရငျ ဘာပေးနိုငျမလဲဆိုတာအပေါျမှာ မူတညျပွီးတော့ အထူးခြေးငှလေိုမြိုး အစိုးရက ခပြေးသင့ျတယျ။”
လိုအပျသလောကျ မရသေးတဲ့ လုပျငနျးရှငျတှကေိုလညျး ထပျမံတိုးမွင့ျကူညီသှားဖို့ တာဝနျရှိ သူတှကေို တငျပွထားတယျလို့လညျး ဦးခငျအောငျထှနျးက ပွောပါတယျ။
ကပျရောဂါဆိုးကွီးက အခြိနျဘယျလောကျယူသှားမလဲဆိုတာ သိဖို့ခကျခဲနဆေဲ ဒီအခြိနျမှာ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ ရှငျသနျနိုငျဖို့ဆိုရငျ သခြောတိကတြဲ့ အခကြျအလကျတှနေဲ့ ငှကွေေးထောကျပံ့ ပေးနိုငျဖို့လိုတယျလို့ ခရီးသှားလုပျငနျးရှငျအသငျး နာယက ဦးသကျလှငျတိုးက ပွောပါတယျ။
“ ကနြောျကတော့ ဒါကို ထိရောကျမှုမရှိဘူးလို့ မပွောနိုငျပမေယ့ျ နှေးကှေးမှုတှတေော့ရှိခဲ့တယျ၊ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ ဒါက ပထမဦးဆုံးအတှေ့အကွုံဖွဈသလို လုပျရတဲ့ အငျအားတှကေလညျး ကန့ျသတျခကြျတှရှေိတယျ။ Transparency ဘာလို့ မရှိသလဲဆိုတာက ခုနက အတှေ့အကွုံနဲ့ ဆိုငျသလို တခြို့ကိစ်စတှမှော ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျးပွောရငျလညျး မလိုလားအပျတာတှေ နှောင့ျနှေးမူတှဖွေဈမှာ ကွောကျသှားတာတို့တှလေညျး ပါမှာပေါ့နောျ။ အဲဒါကွောင့ျ ဒါတှကေို ဖွဈစခေငြျတာကတော့ ဒီကုမ်ပဏီက ဒီလောကျတောငျးတယျ ၊ ဒီလောကျပဲ ပေးနိုငျတယျ ဘာကွောင့ျပေးနိုငျသလဲဆိုတာ သူ့ရဲ့ Value အနအေထားကို တှကျခကြျကွည့ျတဲ့အခါကတြော့ ဘာတှေ မပွည့ျတာတှရှေိတယျ။ အခှနျဆောငျတာပဲဖွဈဖွဈ သူ့ရဲ့ ဝငျငှေ အမွတျပွတာပဲ ဖွဈဖွဈ သူ့ရဲ့ Business plan တှပေဲ ဖွဈဖွဈ ဒါတှကွေောင့ျ အမှတျတှေ နညျးနလေို့ ဖွဈတယျဆိုတာမြိုးကို ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျးလာခပြွရငျ ဘယျသူမှ မပွောတော့ဘူး။ဒါတှဟော ဘာပတေံနဲ့ တိုငျးသလဲဆိုတာ ထိရောကျမှုရှိမရှိဆိုတာကတော့ ထိရောကျမှု အတိုငျးအတာ တခုတော့ ရှိပါတယျ ဆိုတာပဲ ပွောခငြျပါတယျ။”
အခု အစိုးရခြေးငှတှေဟော ကပျဘေးကွောင့ျ အမှနျတကယျ ထိခိုကျမှုရှိတဲ့ နိုငျငံသားပိုငျလုပျငနျး တှေ ကို ခြေးပေးတာဖွဈပါတယျ။ အခှနျပေးဆောငျမှု၊ အလုပျသမားတှအေတှကျ လူမှုဖူလုံကွေးထည့ျသှငျးမှု၊ လုပျငနျးလညျပတျမှု၊ ဝနျထမျးခန့ျထားမှုတှအေပေါျတှကေိုကွည့ျပွီး လုပျငနျးရှေးခယြျမှုနဲ့ ခြေးငှပေမာဏကို သတျမှတျဆုံးဖွတျတယျလို့ အစိုးရဘကျက ထုတျပွနျထားပါတယျ။
