(Zawgyi/Unicode)
COVID-19 ကပ်ရောဂါကြောင့် စီးပွားရေးထိခိုက်မှု သက်သာစေရေး အစိုးရထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့ အစီအစဉ်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး မစုမြတ်မွန်က ဆက် တင်ပြပါမယ်။
ရည်မှန်းချက် ၇ ခု၊ မဟာဗြူဟာ ၁၀ ခု၊ ဆောင်ရွက်ရမယ့် အစီအစဉ် ၃၆ ခု၊ ဆောင်ရွက်နေတဲ့ အစီအစဉ် ၇၆ ခုပါဝင်တဲ့ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အစီအစဉ်တွေကို ဧပြီလ ၂၇ ရက်နေ့စွဲနဲ့ စီမံကိန်း၊ ဘဏ္ဍာရေးနဲ့ စက်မှုဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ အစီအစဉ်တွေထဲမှာ ဘဏ္ဍာရေး ထောက်ပံံ့မှုပေးပြီး၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ တိုးတက်အောင်လုပ်ရေး၊ ထိခိုက်နေတဲ့ အလုပ်သမားတွေ၊ အိမ်ထောင်စုတွေအတွက် ငွေကြေးအပါအဝင် ပံ့ပိုးကူညီမှုတွေပေးရေး၊ ကျန်းမာရေးစနစ် အားကောင်းခိုင်မာအောင်လုပ်ရေး စသဖြင့် ကဏ္ဍ ၇ ခုခွဲထားပါတယ်။ အဲဒီထဲက စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို အတိုးနှုန်းနည်းနည်းနဲ့ ငွေချေးတာအပါအဝင် တချို့အစီအစဉ်တွေကို စတင်ဆောင်ရွက်နေပြီး၊ ကျန်တဲ့အစီအစဉ်တွေကို သတ်မှတ်ချိန်ထား ဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
COVID-19 ကြောင့် စီးပွားရေးအပေါ် ရှောင်လွဲလို့ မရတဲ့ ထိခိုက်မှုတွေ သက်သာစေရေးနဲ့ မြန်မာ့စီးပွားရေး မြန်မြန်ဆန်ဆန် ပြန်လည် နာလန်ထူလာနိုင်ရေးအတွက် အထောက်အကူဖြစ်မယ့် အစီအစဉ်တွေဖြစ်တယ်လို့ နိ်ုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပြောကြားထားပါတယ်။ အစိုးရထုတ်ပြန်တဲ့ စီးပွားရေးအစီအစဉ်တွေအပေါ် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးကျော်နီခင်က ကြိုဆိုပေမဲ့ လက်တွေ့ထိရောက်နိုင်ရေးအတွက် ဒီထက်မက ငွေကြေးသုံးစွဲဖို့ မေ ျှာ်လင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ တချို့ Plan တွေကလည်း လုပ်နေဆဲဖြစ်တယ်။ တချို့ Plan တွေကလည်း လုပ်ပြီးသားတွေဖြစ်တယ်။ တချို့ကလည်း ဆက်လုပ်မယ်ဆိုတဲ့ Plan တွေကလည်း အများကြီးတွေ့ရတယ်။ ဥပမာ ၁၀၀ မီလီယံ မြန်မာကျပ်တွေ ပေးတာတွေက အခုလုပ်နေပြီ။ အခုလည်း ရတဲ့လူတွေ ရနေတာတွေတွေ့ရတယ်ပေါ့နော်။ Market response ကို ဖြစ်ဖို့အတွက်က ၂၀၀ နဲ့ ၅၀၀ ဘီလီယံလောက်လုပ်ပေးမယ်ဆိုရင် ကောင်းတာပေါ့နော်။ တခုပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ ဒီထက် ၁၀ ဆ မက ချပေးဖို့ကို ဖြစ်စေချင်တာပေါ့နော်။ နောက်တခါ မြန်မာ့စီးပွားရေးဘဏ်နဲ့ မြန်မာ Agriculture development bank မြန်မာ့လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်ပေါ့နော် ဒီဘဏ် ၂ ခုကို ပူးပေါင်းဖို့က ကမ္ဘာ့ဘဏ်ကနေပြီးတော့ ဦးစီးဖို့အတွက်လုပ်နေတာ ဒါဆိုရင် ဒီဟာ လည်း မြန်မြန်ဆန်ဆန် ဒီနှစ်မကုန်ခင် ဖြစ်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ အများကြီးကောင်းတာပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ လယ်ယာကဏ္ဍနဲ့ စိုက်ပျိုးရေး ကဏ္ဍ ကို ပိုပြီးတော့ နောက်ပြီးတော့ ချေးငွေတွေကအစ နောက်တခါ ဖြစ်သင့်ဖြစ်ထိုက်တဲ့ အတိုးနှုန်းနဲ့ ချေးပေးပြီးတော့ လုပ်သွားနိုင်မယ့်ဟာတွေ မြင်နေရတော့ ဒါတွေဟာ အများကြီးကောင်းတာပေါ့နော်။ နောက် credit guarantees ပေါ့ ကျနော်တို့ တခြား Financial sector မှာရှိတဲ့ ဘဏ်တွေအတွက်လည်း credit guarantees ရှိတဲ့အတွက် သူတို့ Loan တွေကို လုပ်ရတာ ပိုပြီးတော့ ကောင်းလာတာပေါ့နော်။ နောက်ပြီး Tax ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်တာတွေလည်း အများကြီး relief ဖြစ်မယ်လို့ တွေ့ရတယ်။ Digital ဘက်ကို လည်း ပါတဲ့အချက်တွေ ကျနော်တို့ ကြိုက်တဲ့ အချက်တွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ challenge Grant တွေလုပ်ပြီးတော့ တကယ့် international နေရာတွေ ပါလာပြီးတော့ လုပ်ပေးမယ့် ပလက်ဖောင်းတွေ ပေါ်လာရင် ကျနော်တို့အတွက် အများကြီး ဝမ်းသာရမှာပေါ့နော်။
E-commerce ပလက်ဖောင်းကိုတော့ အစိုးရက လုပ်တာကို သိပ်ပြီးတော့ သဘောမတူချင်ဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒါကို လုပ်လိုက်ရင်တော်ကြာ တကယ်မဖြစ်လာမှာကို စိုးရိမ်တယ်။ ဒါမျိုးဆိုတာ Alibaba လိုမျိုး private ကလုပ်တဲ့ဟာမှာဆိုရင် ပိုပြီးတော့ competitive ဖြစ်မယ်လို့ ကျနော်တို့ ယူဆတာပေါ့နော်။
မေး။ ။ သူတို့ လုပ်မယ့်အစီအစဉ်တချို့ကလည်း ခုနပြောသလို စလုပ်နေပြီဆိုတော့ အဲဒီ အစီအစဉ်တွေအားလုံးက တကယ်ပဲ စီးပွားရေးထိခိုက်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေအားလုံး လက်တွေ့အထောက်အပံ့ရဖို့ မျှော်လင့်သလားရှင့်။
ဦးကျော်နီခင်။ ။အကုန်လုံးကိုတော့ ကျနော်ထင်တယ် ပေးနိုင်ဖို့ကတော့ နည်းနည်း ခက်တယ်ပေါ့နော်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ sector wise ကနေ တဖြေးဖြေးချင်းဖြစ်သွားမှာပေါ့နော်။ ဥပမာ- Infrastructure project လိုမျိုး ဒီ Health care ဘက်က ဒီလို quality base ကလာတာမျိုးကနေ ပြန့်သွားရင် အဲဒီကနေပြီးတော့မှ ခရီးသွားလာမှုတွေ ၊ စားသောက်ဆိုင်တွေ၊ retail တွေပြန်တက်လာမယ်။ အဲလိုနဲ့ ဟိုတယ် sector တွေတဖြေးဖြေး ပြန်ပြီးတော့ improve ဖြစ်လာမယ်ဆိုတာ တွေ့ရတယ်ပေါ့နော်။ ဒီအခွင့်အရေးကို ကျနော်တို့ အခုအချိန်မှာ ယူရမယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ နောက်တခါတော့ sector တိုင်းကို ရောက်ဖို့ကတော့ ကျနော်ထင်တယ် ချက်ချင်းကြီးတော့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ခုနက ကျနော်ပြောသလိုပဲ တဆင့်ချင်းတဆင့်မှ ရောက်သွားနိုင်တယ်။ အဲဒီတော့ အဲလိုမျိုးရောက်တဲ့အချိန်မှာ အထိခိုက်အနည်းဆုံး sector ကိုလည်း တတ်နိုင်သမျှ Sustain ဖြစ်အောင်လည်း allocation ဖြစ်အောင်လုပ်ပြီး ပေးသင့်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။
တခုပဲပေါ့နော် ကျနော်တို့ စီးပွားရေး လောကကနေ မျှော်လင့်တာကတော့ ဒီ ဟာကြီး package တခုလုံးမှာ US ၂- ၃ ဘီလီယံလောက်တော့ ရှိတယ်လို့တော့ အပြင်မှာတော့ ပြောနေတာကြားရတာပေါ့နော်။ ဒီအထဲမှာတော့ မတွေ့ရဘူးဆိုတော့ ၂- ၃ ဘီလီယံလောက်ကို project ထဲကနေတဆင့် market ထဲကို ရောက်လာမယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့ မြန်မြန်ဆန်ဆန် relief ရမယ်။ ဒါတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ business သမားတွေကတော့ ဘယ်လိုပဲ ပြောပြော COVID ကိုရင်ဆိုင်ဖို့က အကုန်လုံးက ပြင်ဆင်နေပြီဆိုတော့လေ ဒီလိုမျိုး package က ဈေးကွက်ကို ရောက်လာမယ်ဆိုရင် ဝိုင်းပြီးလုပ်မယ်လို့ ကျနော်တို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ အဲဒီတော့ အစိုးရကို ကျနော်တို့အနေနဲ့ တိုက်တွန်းရမယ်ဆိုရင်တော့ ဈေးကွက်ထဲကို များများလေး ထည့်ပေးဖို့ ကျနော်တိုက်တွန်းချင်တာပေါ့နော်။”
နိုင်ငံတကာစီးပွားရေးဆိုင်ရာပညာရှင် ဒေါက်တာဇော်နိုင်ကတော့ အခုအစိုးရထုတ်ပြန်တဲ့ အစီအစဉ်တွေက ယေဘူယျဆန်တဲ့အတွက် အလုံးစုံ မပြည့်စုံဘူးလို့မြင်ပါတယ်။
“ COVID-19 ကြောင့်တနိုင်ငံလုံးက စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို တနိုင်ငံလုံးမှာရှိတဲ့ ပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်းတွေကို ၊ နောက်တခါ လူတွေကို ၊ နောက်တခါ ဝန်ထမ်းတွေကို အလုပ်သမားတွေကို သက်ရောက်မှုရှိတယ်။ အဲဒါတွေကို အစိုးရက သိပါတယ် ဆိုပြီးတော့ တုံ့ပြန်လိုက်တဲ့ တုံ့ပြန်ချက်တခုလို့ မြင်မိပါတယ်။ ဒီထက်ပိုပြီး ကျယ်ပြန့်တဲ့၊ ပိုပြီး ပြည့်စုံတဲ့ ဒီထက်ပိုပြီးလိုအပ်ချက်တွေကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်တဲ့ နောက်ထပ် plan တွေ အသေးစိတ် စီမံချက်တွေအများကြီးလိုဦးမယ်။ အခုက ၁၅ မျက်နှာ plan ဆိုတော့ ဒီလောက်ပဲ ရမှာပေါ့။ သူတို့ကိုယ်တိုင်လည်း အားရလိမ့်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။”
Overcoming as One ဆိုပြီးအစိုးရက အင်္ဂလိပ်လို ထုတ်ပြန်တဲ့ CERP အစီအစဉ်တွေထဲမှာ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ ပိုရရှိအောင်၊ ကုန်သွယ်ရေးပိုင်း ပိုတိုးတက်အောင်လုပ်သွားမယ့် အစီအစဉ်တွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို မြှင့်တင်မယ်ဆိုကဏ္ဍကို ဆောင်ရွက်တဲ့အခါ အစိုးရအနေနဲ့ သတိထားသင့်တာကိုလည်း ဒေါက်တာဇော်နိုင်က ခုလိုထောက်ပြပါတယ်။
“တချို့အခြေခံ အဆောက်အအုံ စီမံကိန်းတွေကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ရန်အတွက် အခြေအနေအရပ်ရပ်ကို သုံးသပ်ဖို့ နှိုင်းယှဉ်ဖို့ နောက်ပြီးတော့ အဲဒီလို project တွေမှာ လုပ်နေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ ကုမ္ပဏီတွေ ပြိုင်ဆိုင်ဖို့အတွက်ကို အချိန်ပေးပြီး လုပ်ရတာတွေရှိတယ်။ မြန်မြန်လုပ်ဆိုပြီးတော့ တချို့ကိစ္စတွေက လုပ်လို့မရဘူး။ အဲဒီတော့ အဲလိုဟာမျိုးတွေမှာ အစိုးရဌာနဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေကသော်လည်းကောင်း တချို့သော အစိုးရဌာနဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ နီးစပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေက သော်လည်းကောင်း မြန်မြန်လုပ်ဆိုတာမျိုးကို လိုချင်တဲ့အခါကျတော့ အခု လိုမျိုး COVID-19 economic relief plan ထဲမှာ တကြောင်းထည့်လိုက်တယ်။ အခြေခံအဆောက်အအုံ စီမံကိန်းတွေကို အမြန်ဆုံး အကောင်အထည်ဖော်ပါ ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်လေး တခု တပ်လိုက်တာနဲ့ ဘာဖြစ်သွားလဲဆိုတော့ ခုနကပြောတဲ့ ပြိုင်ဆိုင်မှုတွေ မရှိတော့ဘူး နောက်တခါ တခြား ယှဉ်ပြိုင်ဘက်တွေ အဆင်သင့်မဖြစ်တဲ့အချိန်မှာ ရော့လုပ်ဆိုပြီးတော့ ချက်ချင်း လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေ ချပေးလိုက်ဖို့အတွက်ကို ဖြစ်သွားနိုင်တယ် ဆိုတော့ အဲဒါမျိုးတွေကို သတိထားစေချင်တယ် အစိုးရကိုလေ။ ဒီလို အခြေခံ အဆောက်အအုံ စီမံကိန်းတွေကို ချက်ချင်း အကောင်အထည်ဖော်တယ် ဆိုတာမျိုးကတော့ နည်းနည်း သတိထားစေချင်တယ်။”
အစိုးရဌာနတိုင်းက ၂၀၁၉ - ၂၀၂၀ ဘတ်ဂျက်အသုံးစရိတ်ကို ၁၀% စီလေ ျှာ့ချပြီး COVID-19 အသုံးစရိတ်ထဲ ထည့်ဝင်သုံးစွဲသွားရေးပါဝင်တဲ့ CERP အစီအစဉ်အားလုံးကို ချက်ချင်း၊ အမြန်ဆုံး ဒါမှမဟုတ် ၂၀၂၀ ခုနှစ် မကုန်ခင်ဆောင်ရွက်ရမယ်လို့ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။
...............
စီးပှားရေးထိခိုကျမှု သကျသာစမေယ့ျ မွနျမာအစိုးရရဲ့ CERP အစီအစဉျ
(Unicode)
COVID-19 ကပျရောဂါကွောင့ျ စီးပှားရေးထိခိုကျမှု သကျသာစရေေး အစိုးရထုတျပွနျလိုကျတဲ့ အစီအစဉျတှနေဲ့ပတျသကျပွီး မစုမွတျမှနျက ဆကျ တငျပွပါမယျ။
ရညျမှနျးခကြျ ၇ ခု၊ မဟာဗွူဟာ ၁၀ ခု၊ ဆောငျရှကျရမယ့ျ အစီအစဉျ ၃၆ ခု၊ ဆောငျရှကျနတေဲ့ အစီအစဉျ ၇၆ ခုပါဝငျတဲ့ စီးပှားရေးဆိုငျရာ အစီအစဉျတှကေို ဧပွီလ ၂၇ ရကျနေ့စှဲနဲ့ စီမံကိနျး၊ ဘဏ်ဍာရေးနဲ့ စကျမှုဝနျကွီးဌာနက ထုတျပွနျပါတယျ။ အစီအစဉျတှထေဲမှာ ဘဏ်ဍာရေး ထောကျပံံ့မှုပေးပွီး၊ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ တိုးတကျအောငျလုပျရေး၊ ထိခိုကျနတေဲ့ အလုပျသမားတှေ၊ အိမျထောငျစုတှအေတှကျ ငှကွေေးအပါအဝငျ ပံ့ပိုးကူညီမှုတှပေေးရေး၊ ကနြျးမာရေးစနဈ အားကောငျးခိုငျမာအောငျလုပျရေး စသဖွင့ျ ကဏ်ဍ ၇ ခုခှဲထားပါတယျ။ အဲဒီထဲက စီးပှားရေးလုပျငနျးတှကေို အတိုးနှုနျးနညျးနညျးနဲ့ ငှခြေေးတာအပါအဝငျ တခြို့အစီအစဉျတှကေို စတငျဆောငျရှကျနပွေီး၊ ကနြျတဲ့အစီအစဉျတှကေို သတျမှတျခြိနျထား ဆောငျရှကျသှားမယျလို့ ဖောျပွထားပါတယျ။
COVID-19 ကွောင့ျ စီးပှားရေးအပေါျ ရှောငျလှဲလို့ မရတဲ့ ထိခိုကျမှုတှေ သကျသာစရေေးနဲ့ မွနျမာ့စီးပှားရေး မွနျမွနျဆနျဆနျ ပွနျလညျ နာလနျထူလာနိုငျရေးအတှကျ အထောကျအကူဖွဈမယ့ျ အစီအစဉျတှဖွေဈတယျလို့ နျိုငျငံတောျ အတိုငျပငျခံ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက ထုတျပွနျခကြျမှာ ပွောကွားထားပါတယျ။ အစိုးရထုတျပွနျတဲ့ စီးပှားရေးအစီအစဉျတှအေပေါျ စီးပှားရေးလုပျငနျးရှငျ ဦးကြောျနီခငျက ကွိုဆိုပမေဲ့ လကျတှေ့ထိရောကျနိုငျရေးအတှကျ ဒီထကျမက ငှကွေေးသုံးစှဲဖို့ မေ ြှာျလင့ျတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“ တခြို့ Plan တှကေလညျး လုပျနဆေဲဖွဈတယျ။ တခြို့ Plan တှကေလညျး လုပျပွီးသားတှဖွေဈတယျ။ တခြို့ကလညျး ဆကျလုပျမယျဆိုတဲ့ Plan တှကေလညျး အမြားကွီးတှေ့ရတယျ။ ဥပမာ ၁၀၀ မီလီယံ မွနျမာကပြျတှေ ပေးတာတှကေ အခုလုပျနပွေီ။ အခုလညျး ရတဲ့လူတှေ ရနတောတှတှေေ့ရတယျပေါ့နောျ။ Market response ကို ဖွဈဖို့အတှကျက ၂၀၀ နဲ့ ၅၀၀ ဘီလီယံလောကျလုပျပေးမယျဆိုရငျ ကောငျးတာပေါ့နောျ။ တခုပွောရမယျဆိုရငျတော့ ဒီထကျ ၁၀ ဆ မက ခပြေးဖို့ကို ဖွဈစခေငြျတာပေါ့နောျ။ နောကျတခါ မွနျမာ့စီးပှားရေးဘဏျနဲ့ မွနျမာ Agriculture development bank မွနျမာ့လယျယာစိုကျပြိုးရေးနဲ့ ဖှံ့ဖွိုးရေးဘဏျပေါ့နောျ ဒီဘဏျ ၂ ခုကို ပူးပေါငျးဖို့က ကမ်ဘာ့ဘဏျကနပွေီးတော့ ဦးစီးဖို့အတှကျလုပျနတော ဒါဆိုရငျ ဒီဟာ လညျး မွနျမွနျဆနျဆနျ ဒီနှဈမကုနျခငျ ဖွဈသှားမယျဆိုရငျတော့ အမြားကွီးကောငျးတာပေါ့။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ လယျယာကဏ်ဍနဲ့ စိုကျပြိုးရေး ကဏ်ဍ ကို ပိုပွီးတော့ နောကျပွီးတော့ ခြေးငှတှေကေအစ နောကျတခါ ဖွဈသင့ျဖွဈထိုကျတဲ့ အတိုးနှုနျးနဲ့ ခြေးပေးပွီးတော့ လုပျသှားနိုငျမယ့ျဟာတှေ မွငျနရေတော့ ဒါတှဟော အမြားကွီးကောငျးတာပေါ့နောျ။ နောကျ credit guarantees ပေါ့ ကနြောျတို့ တခွား Financial sector မှာရှိတဲ့ ဘဏျတှအေတှကျလညျး credit guarantees ရှိတဲ့အတှကျ သူတို့ Loan တှကေို လုပျရတာ ပိုပွီးတော့ ကောငျးလာတာပေါ့နောျ။ နောကျပွီး Tax ကိစ်စနဲ့ ပတျသကျတာတှလေညျး အမြားကွီး relief ဖွဈမယျလို့ တှေ့ရတယျ။ Digital ဘကျကို လညျး ပါတဲ့အခကြျတှေ ကနြောျတို့ ကွိုကျတဲ့ အခကြျတှေ အမြားကွီးရှိပါတယျ။ challenge Grant တှလေုပျပွီးတော့ တကယ့ျ international နရောတှေ ပါလာပွီးတော့ လုပျပေးမယ့ျ ပလကျဖောငျးတှေ ပေါျလာရငျ ကနြောျတို့အတှကျ အမြားကွီး ဝမျးသာရမှာပေါ့နောျ။
E-commerce ပလကျဖောငျးကိုတော့ အစိုးရက လုပျတာကို သိပျပွီးတော့ သဘောမတူခငြျဘူး။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ ဒါကို လုပျလိုကျရငျတောျကွာ တကယျမဖွဈလာမှာကို စိုးရိမျတယျ။ ဒါမြိုးဆိုတာ Alibaba လိုမြိုး private ကလုပျတဲ့ဟာမှာဆိုရငျ ပိုပွီးတော့ competitive ဖွဈမယျလို့ ကနြောျတို့ ယူဆတာပေါ့နောျ။
မေး။ ။ သူတို့ လုပျမယ့ျအစီအစဉျတခြို့ကလညျး ခုနပွောသလို စလုပျနပွေီဆိုတော့ အဲဒီ အစီအစဉျတှအေားလုံးက တကယျပဲ စီးပှားရေးထိခိုကျတဲ့ လုပျငနျးတှအေားလုံး လကျတှေ့အထောကျအပံ့ရဖို့ မြှောျလင့ျသလားရှင့ျ။
ဦးကြောျနီခငျ။ ။အကုနျလုံးကိုတော့ ကနြောျထငျတယျ ပေးနိုငျဖို့ကတော့ နညျးနညျး ခကျတယျပေါ့နောျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ sector wise ကနေ တဖွေးဖွေးခငြျးဖွဈသှားမှာပေါ့နောျ။ ဥပမာ- Infrastructure project လိုမြိုး ဒီ Health care ဘကျက ဒီလို quality base ကလာတာမြိုးကနေ ပွန့ျသှားရငျ အဲဒီကနပွေီးတော့မှ ခရီးသှားလာမှုတှေ ၊ စားသောကျဆိုငျတှေ၊ retail တှပွေနျတကျလာမယျ။ အဲလိုနဲ့ ဟိုတယျ sector တှတေဖွေးဖွေး ပွနျပွီးတော့ improve ဖွဈလာမယျဆိုတာ တှေ့ရတယျပေါ့နောျ။ ဒီအခှင့ျအရေးကို ကနြောျတို့ အခုအခြိနျမှာ ယူရမယျလို့ မွငျပါတယျ။ နောကျတခါတော့ sector တိုငျးကို ရောကျဖို့ကတော့ ကနြောျထငျတယျ ခကြျခငြျးကွီးတော့ မဖွဈနိုငျဘူး။ ခုနက ကနြောျပွောသလိုပဲ တဆင့ျခငြျးတဆင့ျမှ ရောကျသှားနိုငျတယျ။ အဲဒီတော့ အဲလိုမြိုးရောကျတဲ့အခြိနျမှာ အထိခိုကျအနညျးဆုံး sector ကိုလညျး တတျနိုငျသမြှ Sustain ဖွဈအောငျလညျး allocation ဖွဈအောငျလုပျပွီး ပေးသင့ျတယျလို့ မွငျပါတယျ။
တခုပဲပေါ့နောျ ကနြောျတို့ စီးပှားရေး လောကကနေ မြှောျလင့ျတာကတော့ ဒီ ဟာကွီး package တခုလုံးမှာ US ၂- ၃ ဘီလီယံလောကျတော့ ရှိတယျလို့တော့ အပွငျမှာတော့ ပွောနတောကွားရတာပေါ့နောျ။ ဒီအထဲမှာတော့ မတှေ့ရဘူးဆိုတော့ ၂- ၃ ဘီလီယံလောကျကို project ထဲကနတေဆင့ျ market ထဲကို ရောကျလာမယျဆိုရငျ ကနြောျတို့ မွနျမွနျဆနျဆနျ relief ရမယျ။ ဒါတှနေဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ business သမားတှကေတော့ ဘယျလိုပဲ ပွောပွော COVID ကိုရငျဆိုငျဖို့က အကုနျလုံးက ပွငျဆငျနပွေီဆိုတော့လေ ဒီလိုမြိုး package က ဈေးကှကျကို ရောကျလာမယျဆိုရငျ ဝိုငျးပွီးလုပျမယျလို့ ကနြောျတို့ မြှောျလင့ျပါတယျ။ အဲဒီတော့ အစိုးရကို ကနြောျတို့အနနေဲ့ တိုကျတှနျးရမယျဆိုရငျတော့ ဈေးကှကျထဲကို မြားမြားလေး ထည့ျပေးဖို့ ကနြောျတိုကျတှနျးခငြျတာပေါ့နောျ။”
နိုငျငံတကာစီးပှားရေးဆိုငျရာပညာရှငျ ဒေါကျတာဇောျနိုငျကတော့ အခုအစိုးရထုတျပွနျတဲ့ အစီအစဉျတှကေ ယဘေူယဆြနျတဲ့အတှကျ အလုံးစုံ မပွည့ျစုံဘူးလို့မွငျပါတယျ။
“ COVID-19 ကွောင့ျတနိုငျငံလုံးက စီးပှားရေးလုပျငနျးတှကေို တနိုငျငံလုံးမှာရှိတဲ့ ပုဂ်ဂလိက လုပျငနျးတှကေို ၊ နောကျတခါ လူတှကေို ၊ နောကျတခါ ဝနျထမျးတှကေို အလုပျသမားတှကေို သကျရောကျမှုရှိတယျ။ အဲဒါတှကေို အစိုးရက သိပါတယျ ဆိုပွီးတော့ တုံ့ပွနျလိုကျတဲ့ တုံ့ပွနျခကြျတခုလို့ မွငျမိပါတယျ။ ဒီထကျပိုပွီး ကယြျပွန့ျတဲ့၊ ပိုပွီး ပွည့ျစုံတဲ့ ဒီထကျပိုပွီးလိုအပျခကြျတှကေို ဖွည့ျဆညျးပေးနိုငျတဲ့ နောကျထပျ plan တှေ အသေးစိတျ စီမံခကြျတှအေမြားကွီးလိုဦးမယျ။ အခုက ၁၅ မကြျနှာ plan ဆိုတော့ ဒီလောကျပဲ ရမှာပေါ့။ သူတို့ကိုယျတိုငျလညျး အားရလိမ့ျမှာ မဟုတျဘူးလို့ ထငျပါတယျ။”
Overcoming as One ဆိုပွီးအစိုးရက အငျ်ဂလိပျလို ထုတျပွနျတဲ့ CERP အစီအစဉျတှထေဲမှာ နိုငျငံခွားရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုတှေ ပိုရရှိအောငျ၊ ကုနျသှယျရေးပိုငျး ပိုတိုးတကျအောငျလုပျသှားမယ့ျ အစီအစဉျတှလေညျး ပါဝငျပါတယျ။ ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုတှကေို မွှင့ျတငျမယျဆိုကဏ်ဍကို ဆောငျရှကျတဲ့အခါ အစိုးရအနနေဲ့ သတိထားသင့ျတာကိုလညျး ဒေါကျတာဇောျနိုငျက ခုလိုထောကျပွပါတယျ။
“တခြို့အခွခေံ အဆောကျအအုံ စီမံကိနျးတှကေို အကောငျအထညျဖောျဖို့ရနျအတှကျ အခွအေနအေရပျရပျကို သုံးသပျဖို့ နှိုငျးယှဉျဖို့ နောကျပွီးတော့ အဲဒီလို project တှမှော လုပျနတေဲ့ အဖှဲ့အစညျးတှေ ကုမ်ပဏီတှေ ပွိုငျဆိုငျဖို့အတှကျကို အခြိနျပေးပွီး လုပျရတာတှရှေိတယျ။ မွနျမွနျလုပျဆိုပွီးတော့ တခြို့ကိစ်စတှကေ လုပျလို့မရဘူး။ အဲဒီတော့ အဲလိုဟာမြိုးတှမှော အစိုးရဌာနဆိုငျရာ အဖှဲ့အစညျးတှကေသောျလညျးကောငျး တခြို့သော အစိုးရဌာနဆိုငျရာ အဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ နီးစပျတဲ့ ကုမ်ပဏီတှကေ သောျလညျးကောငျး မွနျမွနျလုပျဆိုတာမြိုးကို လိုခငြျတဲ့အခါကတြော့ အခု လိုမြိုး COVID-19 economic relief plan ထဲမှာ တကွောငျးထည့ျလိုကျတယျ။ အခွခေံအဆောကျအအုံ စီမံကိနျးတှကေို အမွနျဆုံး အကောငျအထညျဖောျပါ ဆိုတဲ့ ခေါငျးစဉျလေး တခု တပျလိုကျတာနဲ့ ဘာဖွဈသှားလဲဆိုတော့ ခုနကပွောတဲ့ ပွိုငျဆိုငျမှုတှေ မရှိတော့ဘူး နောကျတခါ တခွား ယှဉျပွိုငျဘကျတှေ အဆငျသင့ျမဖွဈတဲ့အခြိနျမှာ ရော့လုပျဆိုပွီးတော့ ခကြျခငြျး လုပျပိုငျခှင့ျတှေ ခပြေးလိုကျဖို့အတှကျကို ဖွဈသှားနိုငျတယျ ဆိုတော့ အဲဒါမြိုးတှကေို သတိထားစခေငြျတယျ အစိုးရကိုလေ။ ဒီလို အခွခေံ အဆောကျအအုံ စီမံကိနျးတှကေို ခကြျခငြျး အကောငျအထညျဖောျတယျ ဆိုတာမြိုးကတော့ နညျးနညျး သတိထားစခေငြျတယျ။”
အစိုးရဌာနတိုငျးက ၂၀၁၉ - ၂၀၂၀ ဘတျဂကြျအသုံးစရိတျကို ၁၀% စီလေ ြှာ့ခပြွီး COVID-19 အသုံးစရိတျထဲ ထည့ျဝငျသုံးစှဲသှားရေးပါဝငျတဲ့ CERP အစီအစဉျအားလုံးကို ခကြျခငြျး၊ အမွနျဆုံး ဒါမှမဟုတျ ၂၀၂၀ ခုနှဈ မကုနျခငျဆောငျရှကျရမယျလို့ သတျမှတျထားပါတယျ။
