[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့တို့အကြား စစ်ရေးတင်းမာမှုအတွင်း အခုနှစ် ၆ လအတွင်း ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်မှာ တိုက်ပွဲနဲ့ ဆက်စပ်လို့ အရပ်သား ၄၀ သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ ချင်းစစ်ရှောင်ကူညီရေးကော်မီတီကနေ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုနိုင်ကွန်းအိန်က တင်ဆက်ပေးမှာပါ။
ပလက်ဝမြို့နယ်မှာ ၂၀၂၀ နှစ်ဆန်းပိုင်းကနေဇွန်လအထိ စစ်ရေးပဋိပက္ခဖြစ်စဉ်အတွင်း အရပ်သား ၄၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ ချင်းစစ်ရှောင်ကူညီရေးကော်မီတီအတွင်းရေးမှူး ဦးကျော်အောင်က ပြောပါတယ်။
“အခုဒီ ဇန်နဝါရီလကနေ ဇွန်လအထိဆိုရင် လက်ရှိ ပလက်ဝမြို့နယ်သေဆုံးမှုကတော့ ၄၉ လောက်ရှိပါပြီး။ အဲဒီ ၄၀ ထဲ မှာ ဗုံးကြဲပြီးတော့သေတဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်တွေတော့ အများဆုံးရှိတယ်။ တချို့ကတော့ ဘယ်အဖွဲ့အစည်းမှ မသိဘူး။ အဲဒီလိုမျိုး အသတ်ခံရတယ်။ သတ်ပြီးမှပဲ အလောင်းတွေပြန်တွေ့ရတယ်။ တချို့က ကျည်ထိမှန်ပြီးတော့ သေဆုံးရတယ်။ အဲဒီလိုမျိုးတွေ။”
ဒီသေဆုံးမှုမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ မတ်လကစပြီး မြန်မာ့တပ်မတော်က လေကြောင်းကနေ ပစ်ခတ်ခဲ့လို့ မိတ်စာဝ၊ ဝက်မ၊ နန်းချောင်း၊ ၀ ကျေးရွာက ရွာသား ၂၉ ဦး၊ ပလက်ဝမြို့ပေါ်နဲ့ ပီၤွဝုန်းရွာက ၈ ဦး လက်နက်ကြီး ထိမှန်သေဆုံးခဲ့ပြီး အမည်မသိ အဖွဲ့က ပစ်ခတ်လို့ ၃ ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း စာရင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ပလက်ဝမြို့နယ်မှာ နှစ်ဘက်ပဋိပက္ခအတွင်း အရပ်သားတွေအပေါ် ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်မှုတွေ ရှိနေတာကြောင့် ဒေသခံတွေ စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေတယ်လို့ ပလက်ဝမြို့နယ်မဲဆန္ဒနယ်က အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် ဆလိုင်းမျိုးထိုက်က ပြောပါတယ်။
“အခုလက်ရှိ အခြေအနေအထိတော့ သေဆုံးသူ ဒဏ်ရာရတဲ့သူက ကျနော်တို့တွေက အတိကျပြောဖို့တော့ အရမ်းခက်တယ်။ ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ လေယာဉ်ပျံသံတွေ ကြားတယ်ဆိုရင်တော့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေ ကလေးသူငယ်တွေကတော့ ဘယ်နားမှာ ပုန်းကြမလဲပေါ့။ သေနတ်သံကြားရင် ဘယ်နားမှာ ကျည်ဆံ မိမလဲပေါ့။ ဒါတွေက စိုးရိမ်စရာ အနေ အထားရှိတာပေါ့နော်။”
ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်ဘက်က တိုက်ပွဲဖြစ်စဉ်တွေမှာ လက်နက်ကျည်ထိမှန်မှုကြောင့် အရပ်သားတွေသေဆုံးမှု၊ ဒဏ်ရာရမှု၊ နေအိမ်မီလောင်မှုတွေရှိခဲ့ပေမဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ဘက်ကရော AA ဘက်ကပါ သူတို့အဖွဲ့လက်ချက် မဟုတ်ကြောင်း ငြင်းဆိုနေကြပါတယ်။
ဒီလိုစစ်ရေးဖြစ်စဉ်အတွင်း ဒဏ်ရာရရှိသူအများအပြားရှိခဲ့သလို လူဦးရေ ၇,၀၀၀ ကျော်ဟာလည်း စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်နေရပါတယ်။
လက်ရှိ ပလက်ဝမြို့အတွင်း စစ်ရှောင်တွေနဲ့ မြို့ခံတွေဟာ စားနပ်ရိက္ခာအခက်ခဲ ရှိနေတယ်လို့ ဦးကျော်အောင်က ဆက်ပြောပါတယ်။
“မီးစာမှာရော၊ ပလက်ဝမြို့ပေါ်မှာရော ပြီးတော့ဆမီးမှာလည်း လူဦးရေပေါင်းကတော့ ၇,၁၅၄ ကျနော်တို့ ၅ လပိုင်းက ရခဲ့တဲ့အချက်အလက်ပေါ့။ ဆမီးမှာ ခိုလှုံတဲ့ IDP တွေကျတော့ မတူပီကနေ ဆမီးကိုသွားလို့ရတယ်။ ကူညီလို့ ရတယ်။ အခုပိုပြီးမှ အခက်ခဲရတာက ပလက်ဝမှာရှိတဲ့ IDP တွေပေါ့။ သူတို့ကတော့ အင်မတန်မှ အခက်ခဲရှိတယ်။ ဆမီးနဲ့ ပလက်ဝက လုံးဝကိုသွားလို့ မရဘူး။ ဆမီးမှာ အခုဆန်တွေ အများကြီးရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီပလက်ဝကို ပို့လို့ မရဘူး။ လမ်းကြောင်းက လုံး၀ အခြေအနေမကောင်းဘူး။ ပလက်ဝမြို့ပေါ်မှာရှိတဲ့ IDP တွေသာမက လူထုတွေတော်တော်များများကတော့ စားဝတ်နေရေးတွေတော်တော်လည်း အခက်ခဲရှိတယ်။”
ပလက်ဝမြို့နယ်ရဲ့ အဓိကအားထားရာ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ဆက်စပ်ရာ ကုလားတန်မြစ်ကြောင်းလမ်းဟာလည်း စစ်ရေးတင်းမာဆဲ အခြေအနေကြောင့် ပိတ်ပင်ထားရပါတယ်။
လက်ရှိရခိုင်နဲ့ ချင်းပြည်နယ်ထဲမှာ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့တို့ အကြား တိုက်ပွဲတွေအတွင်း အရပ်သားတွေအပေါ် ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်မှုတွေ ပိုများလာတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ဆိုပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲမှာလဲ ၂၀၁၈နှစ်ကုန်ပိုင်းကနေ ၂၀၂၀ ဇွန်လအထိ တိုက်ပွဲဖြစ်စဉ်အတွင်း လူသေဆုံးမှု ၂၅၀ ကျော် ဒဏ်ရာရရှိသူ ၅၅၀ ကျော်နဲ့ အဖမ်းဆီးခံရသူ ၅၀၀ ကျော်ရှိနေပြီးစစ်ရှောင်ဦးရေ ၂၀၀,၀၀၀ သိန်းခန့် ရှိနေတယ်လို့ ရခိုင်လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေက စာရင်းပြုစုထားပါတယ်။
[Unicode Version]
တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ ပလကျဝမွို့နယျမှာ ဒီနှဈထဲ သဆေုံးသူ အရပျသား ၄၀ ခန့ျရှိ
မွနျမာစဈတပျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့တို့အကွား စဈရေးတငျးမာမှုအတှငျး အခုနှဈ ၆ လအတှငျး ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့နယျမှာ တိုကျပှဲနဲ့ ဆကျစပျလို့ အရပျသား ၄၀ သဆေုံးခဲ့တယျလို့ ခငြျးစဈရှောငျကူညီရေးကောျမီတီကနေ ထုတျပွနျခဲ့တဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကိုနိုငျကှနျးအိနျက တငျဆကျပေးမှာပါ။
ပလကျဝမွို့နယျမှာ ၂၀၂၀ နှဈဆနျးပိုငျးကနဇှေနျလအထိ စဈရေးပဋိပက်ခဖွဈစဉျအတှငျး အရပျသား ၄၀ ခန့ျ သဆေုံးခဲ့တယျလို့ ခငြျးစဈရှောငျကူညီရေးကောျမီတီအတှငျးရေးမှူး ဦးကြောျအောငျက ပွောပါတယျ။
“အခုဒီ ဇနျနဝါရီလကနေ ဇှနျလအထိဆိုရငျ လကျရှိ ပလကျဝမွို့နယျသဆေုံးမှုကတော့ ၄၉ လောကျရှိပါပွီး။ အဲဒီ ၄၀ ထဲ မှာ ဗုံးကွဲပွီးတော့သတေဲ့ လူပုဂ်ဂိုလျတှတေော့ အမြားဆုံးရှိတယျ။ တခြို့ကတော့ ဘယျအဖှဲ့အစညျးမှ မသိဘူး။ အဲဒီလိုမြိုး အသတျခံရတယျ။ သတျပွီးမှပဲ အလောငျးတှပွေနျတှေ့ရတယျ။ တခြို့က ကညြျထိမှနျပွီးတော့ သဆေုံးရတယျ။ အဲဒီလိုမြိုးတှေ။”
ဒီသဆေုံးမှုမှာ ပွီးခဲ့တဲ့ မတျလကစပွီး မွနျမာ့တပျမတောျက လကွေောငျးကနေ ပဈခတျခဲ့လို့ မိတျစာဝ၊ ဝကျမ၊ နနျးခြောငျး၊ ၀ ကြေးရှာက ရှာသား ၂၉ ဦး၊ ပလကျဝမွို့ပေါျနဲ့ ပီၤှဝုနျးရှာက ၈ ဦး လကျနကျကွီး ထိမှနျသဆေုံးခဲ့ပွီး အမညျမသိ အဖှဲ့က ပဈခတျလို့ ၃ ဦး သဆေုံးခဲ့ကွောငျး စာရငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။
ပလကျဝမွို့နယျမှာ နှဈဘကျပဋိပက်ခအတှငျး အရပျသားတှအေပေါျ ပဈမှတျထား တိုကျခိုကျမှုတှေ ရှိနတောကွောင့ျ ဒသေခံတှေ စိုးရိမျမှုတှေ ရှိနတေယျလို့ ပလကျဝမွို့နယျမဲဆန်ဒနယျက အမြိုးသားလှှတျတောျ ကိုယျစားလှယျ ဆလိုငျးမြိုးထိုကျက ပွောပါတယျ။
“အခုလကျရှိ အခွအေနအေထိတော့ သဆေုံးသူ ဒဏျရာရတဲ့သူက ကနြောျတို့တှကေ အတိကပြွောဖို့တော့ အရမျးခကျတယျ။ ပွောမယျဆိုရငျတော့ လယောဉျပြံသံတှေ ကွားတယျဆိုရငျတော့ သကျကွီးရှယျအိုတှေ ကလေးသူငယျတှကေတော့ ဘယျနားမှာ ပုနျးကွမလဲပေါ့။ သနေတျသံကွားရငျ ဘယျနားမှာ ကညြျဆံ မိမလဲပေါ့။ ဒါတှကေ စိုးရိမျစရာ အနေ အထားရှိတာပေါ့နောျ။”
ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့နယျဘကျက တိုကျပှဲဖွဈစဉျတှမှော လကျနကျကညြျထိမှနျမှုကွောင့ျ အရပျသားတှသေဆေုံးမှု၊ ဒဏျရာရမှု၊ နအေိမျမီလောငျမှုတှရှေိခဲ့ပမေဲ့ မွနျမာစဈတပျဘကျကရော AA ဘကျကပါ သူတို့အဖှဲ့လကျခကြျ မဟုတျကွောငျး ငွငျးဆိုနကွေပါတယျ။
ဒီလိုစဈရေးဖွဈစဉျအတှငျး ဒဏျရာရရှိသူအမြားအပွားရှိခဲ့သလို လူဦးရေ ၇,၀၀၀ ကြောျဟာလညျး စဈဘေးတိမျးရှောငျနရေပါတယျ။
လကျရှိ ပလကျဝမွို့အတှငျး စဈရှောငျတှနေဲ့ မွို့ခံတှဟော စားနပျရိက်ခာအခကျခဲ ရှိနတေယျလို့ ဦးကြောျအောငျက ဆကျပွောပါတယျ။
“မီးစာမှာရော၊ ပလကျဝမွို့ပေါျမှာရော ပွီးတော့ဆမီးမှာလညျး လူဦးရပေေါငျးကတော့ ၇,၁၅၄ ကနြောျတို့ ၅ လပိုငျးက ရခဲ့တဲ့အခကြျအလကျပေါ့။ ဆမီးမှာ ခိုလှုံတဲ့ IDP တှကေတြော့ မတူပီကနေ ဆမီးကိုသှားလို့ရတယျ။ ကူညီလို့ ရတယျ။ အခုပိုပွီးမှ အခကျခဲရတာက ပလကျဝမှာရှိတဲ့ IDP တှပေေါ့။ သူတို့ကတော့ အငျမတနျမှ အခကျခဲရှိတယျ။ ဆမီးနဲ့ ပလကျဝက လုံးဝကိုသှားလို့ မရဘူး။ ဆမီးမှာ အခုဆနျတှေ အမြားကွီးရှိတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီပလကျဝကို ပို့လို့ မရဘူး။ လမျးကွောငျးက လုံး၀ အခွအေနမေကောငျးဘူး။ ပလကျဝမွို့ပေါျမှာရှိတဲ့ IDP တှသောမက လူထုတှတေောျတောျမြားမြားကတော့ စားဝတျနရေေးတှတေောျတောျလညျး အခကျခဲရှိတယျ။”
ပလကျဝမွို့နယျရဲ့ အဓိကအားထားရာ ရခိုငျပွညျနယျနဲ့ ဆကျစပျရာ ကုလားတနျမွဈကွောငျးလမျးဟာလညျး စဈရေးတငျးမာဆဲ အခွအေနကွေောင့ျ ပိတျပငျထားရပါတယျ။
လကျရှိရခိုငျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျထဲမှာ မွနျမာစဈတပျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့တို့ အကွား တိုကျပှဲတှအေတှငျး အရပျသားတှအေပေါျ ပဈမှတျထားတိုကျခိုကျမှုတှေ ပိုမြားလာတယျလို့ ဒသေခံတှကေ ဆိုပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျထဲမှာလဲ ၂၀၁၈နှဈကုနျပိုငျးကနေ ၂၀၂၀ ဇှနျလအထိ တိုကျပှဲဖွဈစဉျအတှငျး လူသဆေုံးမှု ၂၅၀ ကြောျ ဒဏျရာရရှိသူ ၅၅၀ ကြောျနဲ့ အဖမျးဆီးခံရသူ ၅၀၀ ကြောျရှိနပွေီးစဈရှောငျဦးရေ ၂၀၀,၀၀၀ သိနျးခန့ျ ရှိနတေယျလို့ ရခိုငျလူမှုအဖှဲ့အစညျးတှကေ စာရငျးပွုစုထားပါတယျ။
