(Zawgyi/Unicode)
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးမှုတွေနဲ့ ကူးစက်မှုတွေ တိုးလာနေတာနဲ့အမျှ ရောဂါပိုးရှိ၊ မရှိ စစ်ဆေးဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အရှိန်မြင့် ဆောင်ရွက်နေချိန်မှာပဲ ပြည်တွင်းဈေးကွက်မှာ ရောဂါပိုးစစ်တဲ့ ပစ္စည်းတွေ ရောင်းချနေတဲ့ အန္တရာယ်ကိုလည်း သတိပေးနေတဲ့အကြောင်း တင်ပြချင်ပါတယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မမေခက ပြောပြမှာပါ။
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် လပိုင်းအတွင်း သေဆုံးသူ ၂၀၀ ကျော်နဲ့ ကူးစက်သူ ၁ သောင်းကျော် တိုးလာသလို နောက်ထပ်လည်း ရောဂါကူးစက်မယ့် အန္တရာယ် ရှိနေတာကြောင့် ရောဂါပိုး စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေကို အရှိန်မြှင့်ဆောင်ရွက်လာနေတာပါ။ ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုတွေ အဓိကကြုံနေရတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်း ဒီသီတင်းပတ်ကစလို့ တိုးမြှင့်စစ်ဆေးပေးနေကြောင်းလည်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုးက ပြောပါတယ်။
“ဆေးရုံ ၉ရုံစစ်တယ်။ ဒီနေ့တော့ အဲဒီ ဆေးရုံကြီး ၉ ရုံမှာ အရေအတွက်ပိုဖို့ရှိတယ် ခင်ဗျ။ မနေ့ကတော့ Report တွေ တက်မလာသေးဘူး။ မနေ့ကတော့ကျနော်တို့အားလုံး ၁၀၀ကျော်ကျော်လောက် စစ်လိုက်တယ်။ အဓိကတော့ Training အနေနဲ့ပေါ့နော် သင်ကြားရင်းနဲ့ စစ်ပေးတဲ့သဘောပေါ့နော်။ရန်ကုန်ဆေးရုံကြီးမှာတော့ မနေ့က ၆၀လောက်စစ်တယ်။ တယောက်မှတော့ positive မဖြစ်ဘူး ဒါပေမယ့် လှိုင်သာယာမှာတော့ တချို့ positive ဖြစ်တာတွေ ရှိတယ်။ အဲဒါတွေကို ကျနော်တို့ စုပြီးတော့ ထုတ်ပြန်ပါမယ်ခင်ဗျ။ ရန်ကုန်မှာရှိတဲ့ pilot အနေနဲ့ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိတဲ့ ဆေးရုံ ၉ရုံမကဘဲ ရန်ကုန်တိုင်း ဒေသကြီးမှာရှိတဲ့ ခရိုင်အဆင့်မြို့နယ် အဆင့် ဆေးရုံတွေ၊ တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ ဆေးရုံတွေကို လိုအပ်လာရင် လိုအပ်သလို မြို့နယ်ဆေးရုံအထိပေါ့နော် ဒါကိုတော့ ကျနော်တို့ အဆင့်လိုက် ဆောင်ရွက်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။”
ကိုဗစ်ရောဂါ ရှိမရှိကို စစ်ဆေးနိုင်မယ့် ပစ္စည်းတွေ ဒီလကုန်မှာ နောက်ထပ် ၂သိန်းထပ်ရဖို့ရှိနေကြောင်းလည်း ပြောပါတယ်။ စစ်ဆေးရာမှာတော့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း၊ သံသယလူနာ၊ အရေးပေါ် ခွဲစိတ်မယ့်လူနာတွေအပြင်၊ အတည်ပြုလူနာတွေနဲ့ တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ဖူးသူတွေကို အဓိက ဦးစားပေး စစ်ဆေးသွားမယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။
မိနစ်ပိုင်းအတွင်း ကိုဗစ်ပိုးရှိမရှိ အဖြေသိနိုင်မယ့် သိန်းနဲ့ချီတဲ့ test kit ပစ္စည်းတွေ ရောက်လာတဲ့အခါ ရန်ကုန်သာမက အခြားတိုင်းနဲ့ပြည်နယ်တွေကိုပါ ပေးပို့အသုံးပြုသွားမှာ ဖြစ်တယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
ရောဂါပိုး စစ်ဆေးမှုတွေ တိုးလာတာနဲ့အမျှ အတည်ပြုလူနာတွေ တိုးလာနိုင်တာကြောင့် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ဖို့ လိုတယ်လို့လည်း အထွေထွေရောဂါကု ဆရာဝန်ကြီးဒေါက်တာမိုးအောင်ကျော်နိုင်က ပြောပါတယ်။
“ဒီ Rapid Antigen test တွေပေါ်ပေါက်လာပြီး စစ်ဆေးနိုင်တာကတော့ ကောင်းကျိုး တွေအများကြီးပဲရှိတယ်။ ဆိုးကျိုးဆိုတော့ ဆိုးကျိုးရယ်တော့ပြောမရဘူး။ အကယ်၍များ အဲလို စစ်ဆေးလိုက်ပြီးရင် ခုနက ပိုးရှိတဲ့လူတွေ ပိုတွေ့လာမှာပေါ့နော် ။ ပိုးတွေ့တဲ့လူတွေ တပြိုင်တည်း အများကြီးဖြစ်လာနိုင်တယ် ဒါကို ဆရာတို့ စနစ်တကျ ကိုင်တွယ်နိုင်ဖို့ အရေးကြီးတယ်။ ကိုင်တွယ်နိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ အကျိုးအများကြီးရှိတယ်။ ဆိုတော့ တခုပဲ ရှိတာက သူတို့ စီစဉ်ဆောင်ရွက်နိုင်မယ့်အတိုင်းအတာ ပမာဏထက် ကျော်လွန်ပြီးတော့ ပိုးတွေ့တဲ့လူတွေ များလာရင်အတွက် Stretegy တခု အဲဒီအခါကျမှ ပြောင်းရမှာပေါ့နော်။ အခုလက်ရှိ လုပ်နေတဲ့ အစီအမံအတိုင်းပဲ ဆရာတို့ လိုက်နာဖို့လိုတယ်။ နောက်တခု လူတွေအနေနနဲ့ကလည်း တိတိကျကျ ဆက်ပြီးတော့လိုက်နာဆောင်ရွက်သွားဖို့ လိုတယ်ပေါ့။”
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန တာဝန်ရှိသူတွေက ရောဂါပိုး စစ်ဆေးမှုတွေကို အရှိန်မြှင့် ဆောင်ရွက်လာနေချိန်မှာပဲ ရောဂါလက္ခဏာ သံသယကြောင့် စိုးရိမ်စိတ်နဲ့ စစ်ဆေးချင်တဲ့သူတွေလည်း တိုးလာနေပါတယ်။ အခုဆိုရင် ပြည်တွင်း ဆေးဈေးကွက်မွာ ရောဂါပိုး ရှိ မရှိသွေးဖောက်စစ်ဆေးတဲ့ ပစ္စည်းတွေ ရောင်းချလာနေတဲ့အတွက် သတိထားဖို့လည်း ဒေါက်တာ သန်းနိုင်စိုးက သတိပေးပါတယ်။
“ဒီ Test kit ကိုတော့ ကမ္ဘာကျန်းမာရေးအဖွဲ့က အသိမှတ်ပြုတာ ရက်ပိုင်းဘဲရှိသေးတယ်။ ကျန်တာတွေကို အသိမှတ် ပြုထားခြင်း မရှိပါဘူး။ အသိအမတ်မပြုတဲ့ Test Kit တွေ နိုင်ငံအလိုက်အသိမှတ်ပြုတာရှိချင်ရှိမယ်။ နောက်တခါ ကမ္ဘာကျန်းမာရေးအဖွဲ့က အသိမှတ်ပြုတာ ကတော့ လက်တလောမှာ Standard Q တမျိုးပဲရှိသေးတယ်။ အသိအမှတ်ပြုတဲ့ Test Kit ဆိုတာ တကယ်တမ်းကျတော့ သူ့နည်းလမ်းတွေနဲ့ မှန်ကန်အောင်စစ်ဖို့လိုတယ်ခင်ဗျ။ ဒီ ကျနော်တို့ Standard Q တောင်မှ တရက် ၂ ရက်ကျော်သွားတဲ့ sample တွေမှာ ရေခဲသေတ္တာထဲထားပြီး ပြန်စစ်ရင်တောင်မှ အဖြေ မမှန်ဘူးပေါ့နော်။ ဖြစ်နိုင်ရင် ရေခဲသေတ္တာမှာ ထားပြီးတော့ ၄ နာရီအတွင်း စစ်နိုင်မှသာ အဖြေမှန်တာမျိုးလည်းရှိတယ်ပေါ့။ ဒီလိုမျိုး ဒီ Test ကတော့ ပေါ့စတစ်ဖြစ်တယ်ဆိုပြီး ဖေ့ဘုတ်ကြော်ငြာလေးနဲ့ သွားပြီးတော့ စစ်တာကတော့ လွဲဖို့များပါတယ်။ ဒါတွေနဲ့စစ်တာ လုံးဝမယုံကြည်သင့်ဘူးလို့ ပြောပြချင်တယ်။”
ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ဒီနေ့အစောပိုင်းအထိ ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ကိန်းဂဏန်းတွေအရ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ၂၈၄ ဦးနဲ့ ရောဂါကူးစက်သူ ၁၂၀၀၀ကျော် ရှိနေပါတယ်။
.............
ဈေးကှကျထဲက ကိုဗဈစမျးသပျပစ်စညျးတှေ မှနျကနျမှုရှိမရှိ သတိထားဖို့ ကနြျးမာရေးဌာနသတိပေး
(Unicode)
ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ သဆေုံးမှုတှနေဲ့ ကူးစကျမှုတှေ တိုးလာနတောနဲ့အမြှ ရောဂါပိုးရှိ၊ မရှိ စဈဆေးဖို့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက အရှိနျမွင့ျ ဆောငျရှကျနခြေိနျမှာပဲ ပွညျတှငျးဈေးကှကျမှာ ရောဂါပိုးစဈတဲ့ ပစ်စညျးတှေ ရောငျးခနြတေဲ့ အန်တရာယျကိုလညျး သတိပေးနတေဲ့အကွောငျး တငျပွခငြျပါတယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မမခေက ပွောပွမှာပါ။
ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ လပိုငျးအတှငျး သဆေုံးသူ ၂၀၀ ကြောျနဲ့ ကူးစကျသူ ၁ သောငျးကြောျ တိုးလာသလို နောကျထပျလညျး ရောဂါကူးစကျမယ့ျ အန်တရာယျ ရှိနတောကွောင့ျ ရောဂါပိုး စမျးသပျစဈဆေးမှုတှကေို အရှိနျမွှင့ျဆောငျရှကျလာနတောပါ။ ရောဂါပိုး ကူးစကျမှုတှေ အဓိကကွုံနရေတဲ့ ရနျကုနျတိုငျးအတှငျး ဒီသီတငျးပတျကစလို့ တိုးမွှင့ျစဈဆေးပေးနကွေောငျးလညျး ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာန ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ ဒေါကျတာသနျးနိုငျစိုးက ပွောပါတယျ။
“ဆေးရုံ ၉ရုံစဈတယျ။ ဒီနေ့တော့ အဲဒီ ဆေးရုံကွီး ၉ ရုံမှာ အရအေတှကျပိုဖို့ရှိတယျ ခငျဗြ။ မနေ့ကတော့ Report တှေ တကျမလာသေးဘူး။ မနေ့ကတော့ကနြောျတို့အားလုံး ၁၀၀ကြောျကြောျလောကျ စဈလိုကျတယျ။ အဓိကတော့ Training အနနေဲ့ပေါ့နောျ သငျကွားရငျးနဲ့ စဈပေးတဲ့သဘောပေါ့နောျ။ရနျကုနျဆေးရုံကွီးမှာတော့ မနေ့က ၆၀လောကျစဈတယျ။ တယောကျမှတော့ positive မဖွဈဘူး ဒါပမေယ့ျ လှိုငျသာယာမှာတော့ တခြို့ positive ဖွဈတာတှေ ရှိတယျ။ အဲဒါတှကေို ကနြောျတို့ စုပွီးတော့ ထုတျပွနျပါမယျခငျဗြ။ ရနျကုနျမှာရှိတဲ့ pilot အနနေဲ့ ဆောငျရှကျလကြျရှိတဲ့ ဆေးရုံ ၉ရုံမကဘဲ ရနျကုနျတိုငျး ဒသေကွီးမှာရှိတဲ့ ခရိုငျအဆင့ျမွို့နယျ အဆင့ျ ဆေးရုံတှေ၊ တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျမှာရှိတဲ့ ဆေးရုံတှကေို လိုအပျလာရငျ လိုအပျသလို မွို့နယျဆေးရုံအထိပေါ့နောျ ဒါကိုတော့ ကနြောျတို့ အဆင့ျလိုကျ ဆောငျရှကျသှားမှာ ဖွဈပါတယျ။”
ကိုဗဈရောဂါ ရှိမရှိကို စဈဆေးနိုငျမယ့ျ ပစ်စညျးတှေ ဒီလကုနျမှာ နောကျထပျ ၂သိနျးထပျရဖို့ရှိနကွေောငျးလညျး ပွောပါတယျ။ စဈဆေးရာမှာတော့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျး၊ သံသယလူနာ၊ အရေးပေါျ ခှဲစိတျမယ့ျလူနာတှအေပွငျ၊ အတညျပွုလူနာတှနေဲ့ တိုကျရိုကျထိတှေ့ဖူးသူတှကေို အဓိက ဦးစားပေး စဈဆေးသှားမယျလို့ သူကပွောပါတယျ။
မိနဈပိုငျးအတှငျး ကိုဗဈပိုးရှိမရှိ အဖွသေိနိုငျမယ့ျ သိနျးနဲ့ခြီတဲ့ test kit ပစ်စညျးတှေ ရောကျလာတဲ့အခါ ရနျကုနျသာမက အခွားတိုငျးနဲ့ပွညျနယျတှကေိုပါ ပေးပို့အသုံးပွုသှားမှာ ဖွဈတယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။
ရောဂါပိုး စဈဆေးမှုတှေ တိုးလာတာနဲ့အမြှ အတညျပွုလူနာတှေ တိုးလာနိုငျတာကွောင့ျ ကွိုတငျပွငျဆငျဖို့ လိုတယျလို့လညျး အထှထှေရေောဂါကု ဆရာဝနျကွီးဒေါကျတာမိုးအောငျကြောျနိုငျက ပွောပါတယျ။
“ဒီ Rapid Antigen test တှပေေါျပေါကျလာပွီး စဈဆေးနိုငျတာကတော့ ကောငျးကြိုး တှအေမြားကွီးပဲရှိတယျ။ ဆိုးကြိုးဆိုတော့ ဆိုးကြိုးရယျတော့ပွောမရဘူး။ အကယျ၍မြား အဲလို စဈဆေးလိုကျပွီးရငျ ခုနက ပိုးရှိတဲ့လူတှေ ပိုတှေ့လာမှာပေါ့နောျ ။ ပိုးတှေ့တဲ့လူတှေ တပွိုငျတညျး အမြားကွီးဖွဈလာနိုငျတယျ ဒါကို ဆရာတို့ စနဈတကြ ကိုငျတှယျနိုငျဖို့ အရေးကွီးတယျ။ ကိုငျတှယျနိုငျမယျဆိုရငျတော့ အကြိုးအမြားကွီးရှိတယျ။ ဆိုတော့ တခုပဲ ရှိတာက သူတို့ စီစဉျဆောငျရှကျနိုငျမယ့ျအတိုငျးအတာ ပမာဏထကျ ကြောျလှနျပွီးတော့ ပိုးတှေ့တဲ့လူတှေ မြားလာရငျအတှကျ Stretegy တခု အဲဒီအခါကမြှ ပွောငျးရမှာပေါ့နောျ။ အခုလကျရှိ လုပျနတေဲ့ အစီအမံအတိုငျးပဲ ဆရာတို့ လိုကျနာဖို့လိုတယျ။ နောကျတခု လူတှအေနနေနဲ့ကလညျး တိတိကကြြ ဆကျပွီးတော့လိုကျနာဆောငျရှကျသှားဖို့ လိုတယျပေါ့။”
ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာန တာဝနျရှိသူတှကေ ရောဂါပိုး စဈဆေးမှုတှကေို အရှိနျမွှင့ျ ဆောငျရှကျလာနခြေိနျမှာပဲ ရောဂါလက်ခဏာ သံသယကွောင့ျ စိုးရိမျစိတျနဲ့ စဈဆေးခငြျတဲ့သူတှလေညျး တိုးလာနပေါတယျ။ အခုဆိုရငျ ပွညျတှငျး ဆေးဈေးကှကျမှာ ရောဂါပိုး ရှိ မရှိသှေးဖောကျစဈဆေးတဲ့ ပစ်စညျးတှေ ရောငျးခလြာနတေဲ့အတှကျ သတိထားဖို့လညျး ဒေါကျတာ သနျးနိုငျစိုးက သတိပေးပါတယျ။
“ဒီ Test kit ကိုတော့ ကမ်ဘာကနြျးမာရေးအဖှဲ့က အသိမှတျပွုတာ ရကျပိုငျးဘဲရှိသေးတယျ။ ကနြျတာတှကေို အသိမှတျ ပွုထားခွငျး မရှိပါဘူး။ အသိအမတျမပွုတဲ့ Test Kit တှေ နိုငျငံအလိုကျအသိမှတျပွုတာရှိခငြျရှိမယျ။ နောကျတခါ ကမ်ဘာကနြျးမာရေးအဖှဲ့က အသိမှတျပွုတာ ကတော့ လကျတလောမှာ Standard Q တမြိုးပဲရှိသေးတယျ။ အသိအမှတျပွုတဲ့ Test Kit ဆိုတာ တကယျတမျးကတြော့ သူ့နညျးလမျးတှနေဲ့ မှနျကနျအောငျစဈဖို့လိုတယျခငျဗြ။ ဒီ ကနြောျတို့ Standard Q တောငျမှ တရကျ ၂ ရကျကြောျသှားတဲ့ sample တှမှော ရခေဲသတေ်တာထဲထားပွီး ပွနျစဈရငျတောငျမှ အဖွေ မမှနျဘူးပေါ့နောျ။ ဖွဈနိုငျရငျ ရခေဲသတေ်တာမှာ ထားပွီးတော့ ၄ နာရီအတှငျး စဈနိုငျမှသာ အဖွမှေနျတာမြိုးလညျးရှိတယျပေါ့။ ဒီလိုမြိုး ဒီ Test ကတော့ ပေါ့စတဈဖွဈတယျဆိုပွီး ဖေ့ဘုတျကွောျငွာလေးနဲ့ သှားပွီးတော့ စဈတာကတော့ လှဲဖို့မြားပါတယျ။ ဒါတှနေဲ့စဈတာ လုံးဝမယုံကွညျသင့ျဘူးလို့ ပွောပွခငြျတယျ။”
ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနရဲ့ ဒီနေ့အစောပိုငျးအထိ ထုတျပွနျထားတဲ့ ကိနျးဂဏနျးတှအေရ ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ သဆေုံးသူ ၂၈၄ ဦးနဲ့ ရောဂါကူးစကျသူ ၁၂၀၀၀ကြောျ ရှိနပေါတယျ။
