(Zawgyi/Unicode)
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထုတ္ တရားမဝင္ ကိုဗစ္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေစ်းကြက္ထဲ ေရာက္မလာေအာင္ ေစာင့္ၾကည့္စစ္ေဆးဖို႔ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနက ျပင္ဆင္ေနတဲ့ အေၾကာင္း ေျပာျပမွာပါ။ ဗီြအိုေအျမန္မာပိုင္းသတင္းေထာက္ ကိုေဇာ္ထက္ တင္ဆက္ထားပါတယ္။
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထုတ္ ကိုဗစ္ကာကြယ္ေဆး ေရာင္းခ်တဲ့ ေၾကာ္ျငာေတြ လူမႈကြန္ရက္ နဲ႔ ျပင္ပေဆးဆိုင္ေတြမွာ အခုတေလာ ပ်ံ႕ႏွံ႔လာၿပီးေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ ေစ်းကြက္ထဲ ေရာက္မလာေအာင္ ကာကြယ္ဖုိ႔ က်န္းမာေရးနဲ႔ အားကစား၀န္ဝန္ႀကီးဌာနက တုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္ေတြကုိ ညႊန္ၾကားလုိက္တာပါ။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထုတ္ ကိုဗစ္ကာကြယ္ေဆးေတြဟာ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ WHO ရဲ႕ အာမခံခ်က္မပါတဲ့အတြက္ တရားဝင္မႈ မရွိတာေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေစ်းကြက္ထဲ ေရာက္လာမယ့္ အႏၱရာယ္ကုိ သတိထားဖုိ႔လုိတဲ့အေၾကာင္း အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရးဦးစီးဌာန FDA ေျပာခြင့္ရသူတဦးျဖစ္သူ စစ္ကိုင္းတိုင္း တိုင္းဦးစီးမႉး ေဒါက္တာထြန္းလင္းေအာင္က ဗြီအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“အဓိက အဲဒါတရားမဝင္ဘူး၊ တရားမဝင္အျဖစ္ပဲ က်ေနာ္တို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္၊ WHO မွ ဒီဟာကို လက္မခံေသးတာ။ တကယ္ ဒီေဆးက လက္ခံႏိုင္တဲ့ အတိုင္းအတာ ရွိတယ္ဆိုရင္ဗ်ာ တရားဝင္ WHO မွာ သူတို႔ အစစ္ေဆးခံၿပီးေတာ့မွ ဥပမာ တိရိစၱာန္မွာ စမ္းရင္ ေအာင္တာေတြ႕တယ္၊ ေနာက္တခုက volunteer နဲ႔အရင္စစ္တယ္၊ စစ္ၿပီးေတာ့မွ တကယ့္လူနာေတြနဲ႔ စမ္းၾကည့္တယ္ေပါ့၊ အဲဒီလို အဆင့္ဆင့္ေတြ trial လုပ္ၾကည့္လို႔ အိုေကတယ္ဆိုမွ WHO ကလည္း ခြင့္ျပဳမွာေလ။ အဲဒီလိုခြင့္ျပဳၿပီဆိုမွ ဒီေဆးက တကယ္ကို successful ျဖစ္တယ္၊ တကယ္လည္း apply ျဖစ္တယ္ သုံးလို႔ရတယ္ဆိုတဲ့ အေနအထားမ်ိဳးကို သူတို႔ announce ( ေၾကညာ) လိမ့္မယ္၊ အဲဒီအခါက်မွ က်ေနာ္တို႔က သုံးရဲမွာေလ။ အခုက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔လိုႏိုင္ငံကို ငယ္ႏိုင္ေပါ့ဗ်ာ အဲဒီသေဘာတရားနဲ႔ လာၿပီးအဲလိုလုပ္လို႔ေတာ့ မရဘူးထင္တယ္ က်ေနာ္ေတာ့။”
ေစ်းကြက္ထဲမွာ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတာ ရွိမရွိ စုံစမ္းေပးဖို႔ ျပည္နယ္နဲ႔တိုင္း အားလုံးကို က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီးဌာနက အေၾကာင္းၾကားထားၿပီး စစ္ကိုင္းတိုင္းကေတာ့ မနက္ျဖန္ စစ္ေဆးေရးစလုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေစ်းကြက္ထဲေရာက္ေနတဲ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထုတ္ ကိုဗစ္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးတမ်ိဳးရဲ႕ တန္ဖိုးဟာ ပ်မ္းမွ် တ႐ုတ္ယြမ္ေငြ ၆၀၀ ဝန္းက်င္ ျမန္မာေငြနဲ႔ဆို ၁သိန္းေက်ာ္ ရွိပါတယ္။ အေမရိကန္ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံႀကီး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ လူနဲ႔စမ္းသပ္တဲ့အထိ ကိုဗစ္ကပ္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆး ထုတ္လုပ္ဖို႔ႀကိဳးစားေနၾကေပမဲ့ စမ္းသပ္မႈေတြ ေနာက္ဆုံးအဆင့္ကို မေရာက္ေသးဘူးလို႔ ေဒါက္တာထြန္းလင္းေအာင္က ဆက္ေျပာပါတယ္။
“ တ႐ုတ္ကထုတ္တဲ့ေဆးသည္ WHO ကလည္း အသိအမွတ္မျပဳထားေသးသလို က်န္တဲ့ ႐ုရွားတို႔၊ ကိုရီးယားတို႔၊ အိႏၵိယတို႔ ထုတ္ေနၾကတယ္၊ သူတို႔လည္း research မွာက phase 3 အဆင့္ေလာက္ပဲ ရွိေသးတယ္ phase 4 မေရာက္ေသးဘူး၊ စမ္းသပ္ဆဲကာလ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ ဘယ္ႏိုင္ငံမွ အခုအခ်ိန္ထိကေတာ့ ေအာင္ျမင္တဲ့ ကာကြယ္ေဆး မထုတ္ႏိုင္ေသးဘူး။”
စက္တင္ဘာ ၂၆ရက္က တ႐ုတ္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး မစၥတာဝမ္ယိ သဘာပတိအေနနဲ႔ က်င္းပခဲ့တဲ့ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈပေပ်ာက္ေရးနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ား ပူေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရး အဆင့္ျမင့္အစည္းအေဝးကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရးဝန္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ဦးေက်ာ္တင္က လည္းအြန္လိုင္းကေန တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီအစည္းအေဝးမွာ ကမာၻ႔ျပည္သူေတြ အသုံးျပဳႏိုင္မယ့္ ကာကြယ္ေဆးအျဖစ္ ျဖန႔္ေဝေပးဖို႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို ႀကိဳဆိုေၾကာင္းနဲ႔ ဒီေဆးကို ေစ်းသက္သက္သာသာနဲ႔ ေစာေစာစီးစီးရဖို႔အတြက္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို ေမတၱာရပ္ခံထားပါတယ္။ မၾကာေသးခင္က ျမန္မာႏုိင္ငံ ခရီးစဥ္အတြင္း ျမန္မာအစုိးရ အဆင့္ျမင့္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံခဲ့တဲ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဝမ္ယိကေတာ့ ကိုဗစ္ကာကြယ္ေဆး အေစာဆုံး ေထာက္ပံ့ေပးဖို႔ ဆႏၵရွိေၾကာင္းလည္း ေျပာဆိုထားပါတယ္။
............
(Unicode)
တရုတ်နိုင်ငံထုတ် တရားမဝင် ကိုဗစ်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးတွေ မြန်မာနိုင်ငံ ဈေးကွက်ထဲ ရောက်မလာအောင် စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြင်ဆင်နေတဲ့ အကြောင်း ပြောပြမှာပါ။ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုဇော်ထက် တင်ဆက်ထားပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံထုတ် ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ရောင်းချတဲ့ ကြော်ငြာတွေ လူမှုကွန်ရက် နဲ့ ပြင်ပဆေးဆိုင်တွေမှာ အခုတလော ပျံ့နှံ့လာပြီးနောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဈေးကွက်ထဲ ရောက်မလာအောင် ကာကွယ်ဖို့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ဝန်ကြီးဌာနက တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်တွေကို ညွှန်ကြားလိုက်တာပါ။ တရုတ်နိုင်ငံထုတ် ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO ရဲ့ အာမခံချက်မပါတဲ့အတွက် တရားဝင်မှု မရှိတာကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ ဈေးကွက်ထဲ ရောက်လာမယ့် အန္တရာယ်ကို သတိထားဖို့လိုတဲ့အကြောင်း အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဦးစီးဌာန FDA ပြောခွင့်ရသူတဦးဖြစ်သူ စစ်ကိုင်းတိုင်း တိုင်းဦးစီးမှူး ဒေါက်တာထွန်းလင်းအောင်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“အဓိက အဲဒါတရားမဝင်ဘူး၊ တရားမဝင်အဖြစ်ပဲ ကျနော်တို့ သတ်မှတ်ထားတယ်၊ WHO မှ ဒီဟာကို လက်မခံသေးတာ။ တကယ် ဒီဆေးက လက်ခံနိုင်တဲ့ အတိုင်းအတာ ရှိတယ်ဆိုရင်ဗျာ တရားဝင် WHO မှာ သူတို့ အစစ်ဆေးခံပြီးတော့မှ ဥပမာ တိရိစ္တာန်မှာ စမ်းရင် အောင်တာတွေ့တယ်၊ နောက်တခုက volunteer နဲ့အရင်စစ်တယ်၊ စစ်ပြီးတော့မှ တကယ့်လူနာတွေနဲ့ စမ်းကြည့်တယ်ပေါ့၊ အဲဒီလို အဆင့်ဆင့်တွေ trial လုပ်ကြည့်လို့ အိုကေတယ်ဆိုမှ WHO ကလည်း ခွင့်ပြုမှာလေ။ အဲဒီလိုခွင့်ပြုပြီဆိုမှ ဒီဆေးက တကယ်ကို successful ဖြစ်တယ်၊ တကယ်လည်း apply ဖြစ်တယ် သုံးလို့ရတယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုးကို သူတို့ announce ( ကြေညာ) လိမ့်မယ်၊ အဲဒီအခါကျမှ ကျနော်တို့က သုံးရဲမှာလေ။ အခုကျတော့ ကျနော်တို့လိုနိုင်ငံကို ငယ်နိုင်ပေါ့ဗျာ အဲဒီသဘောတရားနဲ့ လာပြီးအဲလိုလုပ်လို့တော့ မရဘူးထင်တယ် ကျနော်တော့။”
ဈေးကွက်ထဲမှာ ပျံ့နှံ့နေတာ ရှိမရှိ စုံစမ်းပေးဖို့ ပြည်နယ်နဲ့တိုင်း အားလုံးကို ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနက အကြောင်းကြားထားပြီး စစ်ကိုင်းတိုင်းကတော့ မနက်ဖြန် စစ်ဆေးရေးစလုပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဈေးကွက်ထဲရောက်နေတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံထုတ် ကိုဗစ်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးတမျိုးရဲ့ တန်ဖိုးဟာ ပျမ်းမျှ တရုတ်ယွမ်ငွေ ၆၀၀ ဝန်းကျင် မြန်မာငွေနဲ့ဆို ၁သိန်းကျော် ရှိပါတယ်။ အမေရိကန် အပါအဝင် နိုင်ငံကြီး တော်တော်များများမှာ လူနဲ့စမ်းသပ်တဲ့အထိ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်ဖို့ကြိုးစားနေကြပေမဲ့ စမ်းသပ်မှုတွေ နောက်ဆုံးအဆင့်ကို မရောက်သေးဘူးလို့ ဒေါက်တာထွန်းလင်းအောင်က ဆက်ပြောပါတယ်။
“ တရုတ်ကထုတ်တဲ့ဆေးသည် WHO ကလည်း အသိအမှတ်မပြုထားသေးသလို ကျန်တဲ့ ရုရှားတို့၊ ကိုရီးယားတို့၊ အိန္ဒိယတို့ ထုတ်နေကြတယ်၊ သူတို့လည်း research မှာက phase 3 အဆင့်လောက်ပဲ ရှိသေးတယ် phase 4 မရောက်သေးဘူး၊ စမ်းသပ်ဆဲကာလ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ ဘယ်နိုင်ငံမှ အခုအချိန်ထိကတော့ အောင်မြင်တဲ့ ကာကွယ်ဆေး မထုတ်နိုင်သေးဘူး။”
စက်တင်ဘာ ၂၆ရက်က တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မစ္စတာဝမ်ယိ သဘာပတိအနေနဲ့ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုပပျောက်ရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ ပူပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး အဆင့်မြင့်အစည်းအဝေးကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးကျော်တင်က လည်းအွန်လိုင်းကနေ တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။
ဒီအစည်းအဝေးမှာ ကမ္ဘာ့ပြည်သူတွေ အသုံးပြုနိုင်မယ့် ကာကွယ်ဆေးအဖြစ် ဖြန့်ဝေပေးဖို့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ကြိုဆိုကြောင်းနဲ့ ဒီဆေးကို ဈေးသက်သက်သာသာနဲ့ စောစောစီးစီးရဖို့အတွက် တရုတ်နိုင်ငံကို မေတ္တာရပ်ခံထားပါတယ်။ မကြာသေးခင်က မြန်မာနိုင်ငံ ခရီးစဉ်အတွင်း မြန်မာအစိုးရ အဆင့်မြင့်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိကတော့ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး အစောဆုံး ထောက်ပံ့ပေးဖို့ ဆန္ဒရှိကြောင်းလည်း ပြောဆိုထားပါတယ်။
