[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာနိုင်ငံ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း စက်ရုံအလုပ်ရုံတွေရဲ့ အလုပ်သမား ၈,၀၀၀ ကျော်လောက် ရောဂါပိုးကူးစက်ခံထားတယ်လို့ အလုပ်သမားအရေး လှုပ်ရှားသူတွေက ပြောပါတယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မအဂ္ဂနွန်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
ကပ်ရောဂါ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေး သတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ ပြန်လည်လုပ်ကိုင်နိုင်ကြောင်း ခွင့်ပြုလိုက်ပြီးနောက် တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ်က စက်ရုံတချို့မှာ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။
ကိုဗစ်ဒုတိယလှိုင်းကာလမှာ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန၊ အလုပ်သမားအရေးလှုပ်ရှားသူတွေ အပါအဝင် သုံးပွင့်ဆိုင်ရာဆွေးနွေးရာမှာ ဝန်ကြီးဌာနက ပေးတဲ့ စရင်းအရ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရတဲ့ အလုပ်သမားပေါင်း ၈,၀၀၀ ကျော်ရှိတယ်လို့လည်း မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလုပ်သမားသမဂ္ဂများ အဖွဲ့ချုပ်(CTUM) လက်ထောက်အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဒေါ်ဖြိုးစန္ဒာစိုးက ပြောပါတယ်။
“အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက ပေးတဲ့ စာရင်းအရ၊ ဒါ ကျမတို့ကို ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးရော နောက်ပြီး လူမှုဖူလုံရေးအဖွဲ့က ပေးတဲ့ စာရင်းကတော့ အလုပ်သမားတွေကြားထဲမှာကို ကူးစက်ခံရတဲ့သူက ၈,၀၀၀ ကျော်သွားပါပြီ။ ပထမလှိုင်းမှာ စက်ရုံအလုပ်ရုံက သိပ်မရှိခဲ့ဘူး။ ၃၀၀ ကျော်လောက်ပဲ confirm case ရှိခဲ့တာဆိုတော့ အဲ့အခါတုန်းက စက်ရုံအလုပ်ရုံမှာက ကျမတို့တွေ့တယ်ဆိုတာက တစ်ယောက်စ၊ နှစ်ယောက်စပဲ တွေ့ခဲ့တာပေါ့နော်။ အခု ဒီဒုတိယလှိုင်းမှာကျတော့ ကျမတို့ ဒါ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနကနေပြီးတော့ ကျမတို့ သုံးပွင့်ဆိုင်မှာ ပြောကြားတဲ့ သတင်းအရတော့ ၈,၀၀၀ ကျော်သွားပြီ။”
စက်ရုံတွေမှာ ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရတဲ့ အလုပ်သမားတွေ၊ ပိုးတွေ့လူနာနဲ့ ထိတွေ့ခဲ့တဲ့ အလုပ်သမားတွေ အလုပ်မဆင်းနိုင်တဲ့ကာလအတွင်းမှာ စက်ရုံက လုပ်ခလစာဖြတ်တောက်တာ၊ လူမှုဖူလုံကြေး ခံစားခွင့် အပြည့်အဝမရတာတွေလည်း ရှိနေတယ်လို့ အလုပ်သမားလှုပ်ရှားသူတွေက ပြောပါတယ်။
ကုန်ထုတ်နဲ့ စက်မှုလက်မှု အလုပ်သမားများအဖွဲ့ချုပ်က အဖွဲ့ဝင်တွေမှာလည်း အတည်ပြုလူနာဖြစ်သွားသူကို စာရင်းပြုစုထားတာ ကူးစက်သူပေါင်း ၁၄၀ ကျော်ရှိပြီး ကူးစက်ခံရတဲ့ အလုပ်သမားအများစုမှာ ကားအတူစီးချိန်၊ ထမင်းစားချိန်မှာ ကူးစက်ခံရတယ်လို့ ယူဆရကြောင်း စာရင်းပြုစုထားသူ IWFM ရုံးတာဝန်ခံ ဦးမင်းသိန်းဟန်က ပြောပါတယ်။
“စက်ရုံ ၁၀ ရုံမှာ ကျနော်တို့ ဒီ positive လူနာက ၁၄၃ ဦးပေ့ါနော်... ရှိထားတယ်ပေါ့၊ ထမင်းစားတောင်မှာ ထမင်းအတူတူစားကြတဲ့ အခါမှာ သူတို့ အဲ့ဒီကနေပြီးတော့ ဖြစ်နိုင်ခြေများတယ်လို့ပြောတာနော်။ တိတိကျကျတော့ အဲ့ဒီက ကူးတယ်လို့တော့ မသိဟုတ်ဘူးပေါ့နော်။ ဒါပေမဲ့ positive လူနာရှိတယ်။ အဲ့ positive လူနာနဲ့ တစ်ယောက်နဲ့ ထမင်းအတူစားတယ်ဆိုတော့ သူ positive ဖြစ်သွားပြီးတော့ quarantine ဝင်သွားပြီးတဲ့ ရက်အနည်းငယ်ထဲမှာပဲ သူနဲ့ အတူတူထမင်းစားခဲ့တဲ့ သူက positive ထပ်ဖြစ်တယ်ပေါ့။ ဒါဆို သူနဲ့တူတူ ထမင်းစားလို့ ကူးတယ်လို့ ကျနော်တို့ ယူဆတယ်ပေါ့နော်။”
လှိုင်သာယာမြို့နယ်မှာ ဒီကနေ့အထိ ကိုဗစ်ရောဂါပိုးအတည်ပြု လူနာ ၃,၅၃၂ ထဲမှာ စက်ရုံအလုပ်သမားတွေက ၁,၂၀၀ ကျော်ရှိနေတာကြောင့် အလုပ်ရှင်၊ အလုပ်သမားတွေကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ စည်းကမ်းအတိုင်း လိုက်နာဖို့လိုအပ်တယ်လို့ မြို့နယ် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးနဲ့ ကုသရေးဦးစီးဌာနမှူး ဒေါက်တာမြတ်မြတ်နှင်းက သတိပေးပြောဆိုပါတယ်။
“အလုပ်အချိန်မှာပေါ့နော် Mask တပ်ဖို့နဲ့ လက်ခဏခဏဆေးပေးဖို့နော်။ အဓိက ကျမတို့က အလုပ်ချိန်မှာပေါ့နော်... ထမင်းစားတဲ့အချိန်မှာ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက်ပေါ့နော်၊ ထမင်းတူတူ မစားဖို့ပေါ့နော်။ ထမင်းစားတဲ့အချိန်မှာ Mask တွေ ဘယ်လိုမှ တပ်လို့မရဘူးလေ။ စကားလက်စုံပြောပြီး မစားဖို့ပေါ့နော်၊ ပြီးလို့ရှိရင် တတ်နိုင်လို့ရှိရင် စက်ရုံပိုင်ရှင်တွေက မျက်နှာချင်းဆိုင်ပြီးတော့ အလုပ်မလုပ်စေပေးဖို့ပေါ့နော်။ အလုပ်သမားတွေကိုတော့ တကယ်လို့ လုပ်မယ်ဆိုလို့ရှိရင်လည်း ၆ ပေခွာပြီးတော့ face shield ပေါ့နော်။ Mask တွေမကဘဲနဲ့ face shield ပါတပ်ပြီးတော့ လုပ်ဖို့အတွက် ကျမတို့ အကြံပြုပါတယ်ပေါ့။ တစ်ခုကကျတော့ ဖယ်ရီစီးတဲ့အချိန်မှာလည်း ကျမတို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ပုံစံလေးတွေရှိတယ်ပေါ့နော်၊ လိုက်နာဖို့အတွက် အကြံပြုချင်ပါတယ်နော်။”
စက်ရုံတွေမှာ အကြိုအပို့လုပ်တဲ့ ကားတွေမှာလည်း လမ်းညွှန်ချက်တွေကို လိုက်နာမှု အားနည်းတာတွေ ရှိသလို လုပ်ငန်းခွင်မှာလည်း သတ်မှတ်ထားတဲ့ အကွာအဝေးအတိုင်း အလုပ်လုပ်ဖို့ အားနည်းနေဆဲဖြစ်တာကြောင့် ရောဂါကူးစက်မှု အန္တရာယ် ကြုံနေရတာလို့လည်း ပြောပါတယ်။
အလုပ်သမားတွေ ရောဂါ ကူးစက်မှုနှုန်းမြင့်တက်နေတာကြောင့် စက်ရုံ အလုပ်ရုံတွေကို စိစစ် ထိန်းကြောင်းပေးဖို့ အလုပ်သမားတွေနဲ့ အလုပ်သမားအရေး လှုပ်ရှားသူတွေက တိုင်ကြားခဲ့ပေမဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေ ဖြေရှင်းပေးတာမရှိသေးလို့ အလုပ်သမားတွေက ပြောပါတယ်။
ကိုဗစ်ရောဂါကူးစက်မှုတွေကို ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ဖို့ ကူးစက်မှုတွေ အများဆုံး ကြုံနေရတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းအပါအဝင် နေရာတချို့မှာ အိမ်ပြင်မထွက်ရ အမိန့်ထုတ်ထားပေမဲ့ စက်ရုံအလုပ်ရုံတွေကိုတော့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေနဲ့အညီ လုပ်ကိုင်ခွင့်ပြုထားတဲ့ အချိန်ထဲမှာပဲ အခုလို အတည်ပြုလူနာဖြစ်သွားတာပါ။
[Unicode Version]
တိုငျးနဲ့ပွညျနယျ စကျရုံတှမှော ကိုဗဈကူးသူ ၈,၀၀၀ ကြောျ
မွနျမာနိုငျငံ ကိုဗဈကပျရောဂါကာလအတှငျး စကျရုံအလုပျရုံတှရေဲ့ အလုပျသမား ၈,၀၀၀ ကြောျလောကျ ရောဂါပိုးကူးစကျခံထားတယျလို့ အလုပျသမားအရေး လှုပျရှားသူတှကေ ပွောပါတယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မအဂ်ဂနှနျက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
ကပျရောဂါ ကာကှယျထိနျးခြုပျရေး သတျမှတျခကြျတှနေဲ့ ကိုကျညီတဲ့ လုပျငနျးတှေ ပွနျလညျလုပျကိုငျနိုငျကွောငျး ခှင့ျပွုလိုကျပွီးနောကျ တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျက စကျရုံတခြို့မှာ ရောဂါကူးစကျမှုတှေ ဖွဈပေါျလာပါတယျ။
ကိုဗဈဒုတိယလှိုငျးကာလမှာ အလုပျသမားဝနျကွီးဌာန၊ အလုပျသမားအရေးလှုပျရှားသူတှေ အပါအဝငျ သုံးပှင့ျဆိုငျရာဆှေးနှေးရာမှာ ဝနျကွီးဌာနက ပေးတဲ့ စရငျးအရ ရောဂါပိုး ကူးစကျခံရတဲ့ အလုပျသမားပေါငျး ၈,၀၀၀ ကြောျရှိတယျလို့လညျး မွနျမာနိုငျငံလုံးဆိုငျရာ အလုပျသမားသမဂ်ဂမြား အဖှဲ့ခြုပျ(CTUM) လကျထောကျအထှထှေအေတှငျးရေးမှူး ဒေါျဖွိုးစန်ဒာစိုးက ပွောပါတယျ။
“အလုပျသမားဝနျကွီးဌာနက ပေးတဲ့ စာရငျးအရ၊ ဒါ ကမြတို့ကို ပွညျထောငျစုဝနျကွီးရော နောကျပွီး လူမှုဖူလုံရေးအဖှဲ့က ပေးတဲ့ စာရငျးကတော့ အလုပျသမားတှကွေားထဲမှာကို ကူးစကျခံရတဲ့သူက ၈,၀၀၀ ကြောျသှားပါပွီ။ ပထမလှိုငျးမှာ စကျရုံအလုပျရုံက သိပျမရှိခဲ့ဘူး။ ၃၀၀ ကြောျလောကျပဲ confirm case ရှိခဲ့တာဆိုတော့ အဲ့အခါတုနျးက စကျရုံအလုပျရုံမှာက ကမြတို့တှေ့တယျဆိုတာက တဈယောကျစ၊ နှဈယောကျစပဲ တှေ့ခဲ့တာပေါ့နောျ။ အခု ဒီဒုတိယလှိုငျးမှာကတြော့ ကမြတို့ ဒါ အလုပျသမားဝနျကွီးဌာနကနပွေီးတော့ ကမြတို့ သုံးပှင့ျဆိုငျမှာ ပွောကွားတဲ့ သတငျးအရတော့ ၈,၀၀၀ ကြောျသှားပွီ။”
စကျရုံတှမှော ကိုဗဈကူးစကျခံရတဲ့ အလုပျသမားတှေ၊ ပိုးတှေ့လူနာနဲ့ ထိတှေ့ခဲ့တဲ့ အလုပျသမားတှေ အလုပျမဆငျးနိုငျတဲ့ကာလအတှငျးမှာ စကျရုံက လုပျခလစာဖွတျတောကျတာ၊ လူမှုဖူလုံကွေး ခံစားခှင့ျ အပွည့ျအဝမရတာတှလေညျး ရှိနတေယျလို့ အလုပျသမားလှုပျရှားသူတှကေ ပွောပါတယျ။
ကုနျထုတျနဲ့ စကျမှုလကျမှု အလုပျသမားမြားအဖှဲ့ခြုပျက အဖှဲ့ဝငျတှမှောလညျး အတညျပွုလူနာဖွဈသှားသူကို စာရငျးပွုစုထားတာ ကူးစကျသူပေါငျး ၁၄၀ ကြောျရှိပွီး ကူးစကျခံရတဲ့ အလုပျသမားအမြားစုမှာ ကားအတူစီးခြိနျ၊ ထမငျးစားခြိနျမှာ ကူးစကျခံရတယျလို့ ယူဆရကွောငျး စာရငျးပွုစုထားသူ IWFM ရုံးတာဝနျခံ ဦးမငျးသိနျးဟနျက ပွောပါတယျ။
“စကျရုံ ၁၀ ရုံမှာ ကနြောျတို့ ဒီ positive လူနာက ၁၄၃ ဦးပေ့ါနောျ... ရှိထားတယျပေါ့၊ ထမငျးစားတောငျမှာ ထမငျးအတူတူစားကွတဲ့ အခါမှာ သူတို့ အဲ့ဒီကနပွေီးတော့ ဖွဈနိုငျခွမြေားတယျလို့ပွောတာနောျ။ တိတိကကြတြော့ အဲ့ဒီက ကူးတယျလို့တော့ မသိဟုတျဘူးပေါ့နောျ။ ဒါပမေဲ့ positive လူနာရှိတယျ။ အဲ့ positive လူနာနဲ့ တဈယောကျနဲ့ ထမငျးအတူစားတယျဆိုတော့ သူ positive ဖွဈသှားပွီးတော့ quarantine ဝငျသှားပွီးတဲ့ ရကျအနညျးငယျထဲမှာပဲ သူနဲ့ အတူတူထမငျးစားခဲ့တဲ့ သူက positive ထပျဖွဈတယျပေါ့။ ဒါဆို သူနဲ့တူတူ ထမငျးစားလို့ ကူးတယျလို့ ကနြောျတို့ ယူဆတယျပေါ့နောျ။”
လှိုငျသာယာမွို့နယျမှာ ဒီကနေ့အထိ ကိုဗဈရောဂါပိုးအတညျပွု လူနာ ၃,၅၃၂ ထဲမှာ စကျရုံအလုပျသမားတှကေ ၁,၂၀၀ ကြောျရှိနတောကွောင့ျ အလုပျရှငျ၊ အလုပျသမားတှကေနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက ထုတျပွနျထားတဲ့ စညျးကမျးအတိုငျး လိုကျနာဖို့လိုအပျတယျလို့ မွို့နယျ ပွညျသူ့ကနြျးမာရေးနဲ့ ကုသရေးဦးစီးဌာနမှူး ဒေါကျတာမွတျမွတျနှငျးက သတိပေးပွောဆိုပါတယျ။
“အလုပျအခြိနျမှာပေါ့နောျ Mask တပျဖို့နဲ့ လကျခဏခဏဆေးပေးဖို့နောျ။ အဓိက ကမြတို့က အလုပျခြိနျမှာပေါ့နောျ... ထမငျးစားတဲ့အခြိနျမှာ တဈယောကျနဲ့ တဈယောကျပေါ့နောျ၊ ထမငျးတူတူ မစားဖို့ပေါ့နောျ။ ထမငျးစားတဲ့အခြိနျမှာ Mask တှေ ဘယျလိုမှ တပျလို့မရဘူးလေ။ စကားလကျစုံပွောပွီး မစားဖို့ပေါ့နောျ၊ ပွီးလို့ရှိရငျ တတျနိုငျလို့ရှိရငျ စကျရုံပိုငျရှငျတှကေ မကြျနှာခငြျးဆိုငျပွီးတော့ အလုပျမလုပျစပေေးဖို့ပေါ့နောျ။ အလုပျသမားတှကေိုတော့ တကယျလို့ လုပျမယျဆိုလို့ရှိရငျလညျး ၆ ပခှောပွီးတော့ face shield ပေါ့နောျ။ Mask တှမေကဘဲနဲ့ face shield ပါတပျပွီးတော့ လုပျဖို့အတှကျ ကမြတို့ အကွံပွုပါတယျပေါ့။ တဈခုကကတြော့ ဖယျရီစီးတဲ့အခြိနျမှာလညျး ကမြတို့ သတျမှတျထားတဲ့ ပုံစံလေးတှရှေိတယျပေါ့နောျ၊ လိုကျနာဖို့အတှကျ အကွံပွုခငြျပါတယျနောျ။”
စကျရုံတှမှော အကွိုအပို့လုပျတဲ့ ကားတှမှောလညျး လမျးညှှနျခကြျတှကေို လိုကျနာမှု အားနညျးတာတှေ ရှိသလို လုပျငနျးခှငျမှာလညျး သတျမှတျထားတဲ့ အကှာအဝေးအတိုငျး အလုပျလုပျဖို့ အားနညျးနဆေဲဖွဈတာကွောင့ျ ရောဂါကူးစကျမှု အန်တရာယျ ကွုံနရေတာလို့လညျး ပွောပါတယျ။
အလုပျသမားတှေ ရောဂါ ကူးစကျမှုနှုနျးမွင့ျတကျနတောကွောင့ျ စကျရုံ အလုပျရုံတှကေို စိစဈ ထိနျးကွောငျးပေးဖို့ အလုပျသမားတှနေဲ့ အလုပျသမားအရေး လှုပျရှားသူတှကေ တိုငျကွားခဲ့ပမေဲ့ တာဝနျရှိသူတှေ ဖွရှေငျးပေးတာမရှိသေးလို့ အလုပျသမားတှကေ ပွောပါတယျ။
ကိုဗဈရောဂါကူးစကျမှုတှကေို ကာကှယျထိနျးခြုပျဖို့ ကူးစကျမှုတှေ အမြားဆုံး ကွုံနရေတဲ့ ရနျကုနျတိုငျးအပါအဝငျ နရောတခြို့မှာ အိမျပွငျမထှကျရ အမိန့ျထုတျထားပမေဲ့ စကျရုံအလုပျရုံတှကေိုတော့ ကနြျးမာရေးဆိုငျရာ စညျးမဉြျးစညျးကမျးတှနေဲ့အညီ လုပျကိုငျခှင့ျပွုထားတဲ့ အခြိနျထဲမှာပဲ အခုလို အတညျပွုလူနာဖွဈသှားတာပါ။
