[Zawgyi/Unicode]
တပ်မတော်ကနေ နိုင်ငံတော်အာဏာကို ထိန်းသိမ်းလိုက်ပြီးနောက်ပိုင်း စစ်ရေးတင်းမာနေဆဲ ရှမ်းပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်ဒုက္ခသည် စခန်းတွေမှာ အကူညီပြတ်တောက်ပြီး စားနပ်ရိက္ခာအကူညီ လိုအပ်နေတဲ့အကြောင်းကိုတော့ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုနိုင်ကွန်းအိန်ကနေ တင်ဆက်ပေးမှာပါ။
ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းဒေသက တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အချင်းချင်းတွေအကြား စစ်ရေးတင်းမာမှုကြောင့် နေရပ်ကနေ တိမ်းရှာင်နေရတဲ့ စစ်ရှောင်တွေဟာ လက်ရှိ တပ်မတော်ကနေ နိုင်ငံတော်အာဏာကို ထိန်းသိမ်းလိုက်ပြီး နောက်ပိုင်း အကူညီပေးဆောင်မှုကင်းမဲ့လာတာကြောင့် စားဝတ်နေရေးအခက်အခဲနဲ့ ရင်ဆိုင်နေကြရတာပါ။
နမ္မတူမြို့နယ်အတွင်းက စစ်ရှောင် ၇၀၀ ခန့်ဟာ လက်ရှိမတည်ငြိမ်တဲ့ နိုင်ငံရေးအခြေအနေကြောင့် အကူညီပြတ်နေလို့ အခက်ခဲရှိနေကြောင်း နမ္မတူစစ်ရှောင်ကယ်ဆယ်ရေးကော်မီတီဥက္ကဋ္ဌ စိုင်းဘဉာဏ်ကပြောပါတယ်။
“ပြတ်တောက်မှုဆိုတာက အခုကာလမှာလည်း ဆန္ဒပြနေ၊ ဘာပြ နေတာဆိုတော့ လာပြီးတော့ လှူဒါန်းတာတွေ၊ ပေးတာတွေ မရှိဘူးပေါ့။ စားဝတ်နေရေးက ခုလောလောဆယ်က ၃၊ ၄ ရက်လောက်တော့ ရသေးတယ်ဗျ။ နောက် ရက်ပိုင်းပြီးရင်တော့ လိုအပ်ပြီပေါ့။ စစ်ဘေးရှောင်တွေက လူဟောင်း၊ လူသစ်အားလုံးပေါင်းမယ်ဆို ၇၀၀ လောက် ရှိတယ်ပေါ့။ လူဟောင်းက ၅၀၀ ကျော်တယ်။ လူသစ်ကတော့ ၁၅၀ ကျော်။”
နမ္မတူမြို့နယ်ဘက်မှာ တအာင်းပလောင် TNLA အဖွဲ့နဲ့ တောင်ပိုင်းရှမ်းပြည်တပ်မတော် RCSS/SSA တို့အကြား ဒီနေ့ အထိဖြစ်ပွါးနေဆဲတိုက်ပွဲကြောင့် စစ်ရှောင်တွေ ထပ်တိုးလာတယ်လို့ စိုင်းဘဉာဏ်က ဆက်ပြောပါတယ်။
“တိုက်ပွဲအခုလည်း ဖြစ်နေတုန်းပဲလေ။ ပစ်တာက ကျနော်တို့ မန်စံအနီးတဝိုက်မှာ အဲဒီမှာဖြစ်နေတာ ဒီမနက်လေ။ TNLA နဲ့ RCSS ပါ။ စစ်ဘေးရှောင်တွေက လောလောဆယ် ကျနော်ဆီရောက်နေတာက ၁၅၇ ယောက်။ မန်စံဘက်က အခု ၃၀၀ ကျော်သွားပြီး။ ဒီနေ့လည်း မန်စံအပိုင်းလည်း ပြန်တိုးလာတယ်။ ကျနော်တို့အပိုင်းလည်း ပြန်တိုးလာတယ်။”
ဒေသတွင်း တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့အချင်းချင်းတိုက်ပွဲနဲ့ တပ်မတော်တို့အကြားတိုက်ပွဲကြောင့် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းဒေသက ကျောက်မဲမြို့နယ်မှာလည်း စစ်ရှောင် ၂,၀၀၀ ကျော်ဟာ စားဝတ်နေရေး ခက်ခဲလာတယ်လို့ ကျောက်မဲမြို့ ဇီဝိတလူမှုကူညီရေးအသင်းတာဝန်ခံ ဦးတင်မောင်သိန်းကပြောပါတယ်။
“ကျောက်မဲစစ်ရှောင်ကတော့ ပထမတနေရာကတော့ လွယ်အန်တင်းအုပ်စုက ၇ ရွာရှောင်လာတာ ၁,၀၀၀ ကျော် လောက်ရှိတာပေါ့။ အဲဒါကကျောက်မဲမြို့ပေါ်မှာ ရှိတဲ့ ဘုန်းကြီးကျောင်းတို့၊ ဘာတို့မှာ ထားထားတယ်။ နောက်တနေရာကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ တပတ်လောက်အချိန်မှာတော့ စံဘက်နယ်ထဲမှာဗျ။ အဲဒီရွာထဲမှာလည်း နေရာ ၃ နေရာလောက် ခွဲထားတာပေါ့လေ။ ဆိုတော့အဲဒီမှာလည်း လူဦးရေ ၁,၀၀၀ နီးပါးလောက်ရှိတယ်။ အုပ်ချုပ်ရေးအနေနဲ့တော့ သူတို့လည်း ပထမပိုင်းတော့ ကူနိုင်တာပေါ့ဗျာ။ နောက်ပိုင်း စစ်အုပ်ချုပ်ရေးတောက်လျှောက်ဝင်လာတဲ့အချိန်မှာ မဖြစ်နိုင်တော့ဘူးပေါ့နော်။ သူတို့ဘက်ကလည်း အခက်ခဲတွေရှိမှာပါ။”
ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်ဘက်မှာတော့ WFP ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအစီအစဉ်နဲ့ ရိက္ခာအခက်ခဲမရှိပေမဲ့ ဆမီးမြို့ဘက်မှာတော့ စစ်ရှောင်တွေနေ အိမ်ပျက်စီးမှုတွေ ရှိနေတာကြောင့် အကူညီလိုအပ်နေတယ်လို့ ဆမီးမြို့ခံတဦးက ပြောပါတယ်။
“စစ်အာဏာသိမ်းတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ အရင်တုန်းကလို အထောက်အပံ့တွေ မရတော့ဘူး။ အခုသူတို့ရဲ့ ယာယီစခန်း... ဝါးတွေနဲ့ လုပ်ထားတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်စခန်းတွေကလည်း အကုန်လုံး ပိုးထိုးပြီးတော့ ပြိုကျပြီးတော့ သူတို့အတွက် နေရေးထိုင်ရေးလည်း အဆင်မပြေတော့ဘူးပေါ့။”
ပလက်ဝမြို့က စစ်ရှောင်တွေကတော့ WFP ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအစီအစဉ်နဲ့ ဆန်ရိက္ခာ ၇ လစာ ရရှိထားပြီးလို့လည်း ဒုက္ခသည်ကူညီရေးကော်မီတီတွေကပြောပါတယ်။
ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့နဲ့ မြန်မာစစ်တပ်တို့အကြား စစ်ရေးပဋိပက္ခကြောင့် ချင်းပြည်နယ်ပလက်ဝမြို့နယ်ဒေသခံ ၄,၀၀၀ ခန့်ဟာ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်အဖြစ်နဲ့ စစ်ဘေးတိမ်းရှောင် နေရပြီး နေရပ်ရင်းကိုပြန်လို့ မရသေးတဲ့ အခြေအနေမှာ ရှိနေပါတယ်။
AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့နဲ့ မြန်မာစစ်တပ်အကြားမှာ ယာယီအားဖြင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲမှုရထားတာကြောင့် ရခိုင်နဲ့ ချင်းပြည်နယ်တွင်းမှာတော့ တိုက်ပွဲတွေ လတ်တလော ဖြစ်ပွားမှု မရှိသေးတဲ့အခြေအနေမှာ ရှိနေပါတယ်။
[Unicode Version]
ရှမျးစဈပွေးဒုက်ခသညျတှေ အရေးပေါျအကူအညီ လိုအပျ
တပျမတောျကနေ နိုငျငံတောျအာဏာကို ထိနျးသိမျးလိုကျပွီးနောကျပိုငျး စဈရေးတငျးမာနဆေဲ ရှမျးပွညျနယျမှာရှိတဲ့ စဈဘေးရှောငျဒုက်ခသညျ စခနျးတှမှော အကူညီပွတျတောကျပွီး စားနပျရိက်ခာအကူညီ လိုအပျနတေဲ့အကွောငျးကိုတော့ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကိုနိုငျကှနျးအိနျကနေ တငျဆကျပေးမှာပါ။
ရှမျးပွညျနယျ မွောကျပိုငျးဒသေက တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့အခငြျးခငြျးတှအေကွား စဈရေးတငျးမာမှုကွောင့ျ နရေပျကနေ တိမျးရှာငျနရေတဲ့ စဈရှောငျတှဟော လကျရှိ တပျမတောျကနေ နိုငျငံတောျအာဏာကို ထိနျးသိမျးလိုကျပွီး နောကျပိုငျး အကူညီပေးဆောငျမှုကငျးမဲ့လာတာကွောင့ျ စားဝတျနရေေးအခကျအခဲနဲ့ ရငျဆိုငျနကွေရတာပါ။
နမ်မတူမွို့နယျအတှငျးက စဈရှောငျ ၇၀၀ ခန့ျဟာ လကျရှိမတညျငွိမျတဲ့ နိုငျငံရေးအခွအေနကွေောင့ျ အကူညီပွတျနလေို့ အခကျခဲရှိနကွေောငျး နမ်မတူစဈရှောငျကယျဆယျရေးကောျမီတီဥက်ကဋ်ဌ စိုငျးဘဉာဏျကပွောပါတယျ။
“ပွတျတောကျမှုဆိုတာက အခုကာလမှာလညျး ဆန်ဒပွနေ၊ ဘာပွ နတောဆိုတော့ လာပွီးတော့ လှူဒါနျးတာတှေ၊ ပေးတာတှေ မရှိဘူးပေါ့။ စားဝတျနရေေးက ခုလောလောဆယျက ၃၊ ၄ ရကျလောကျတော့ ရသေးတယျဗြ။ နောကျ ရကျပိုငျးပွီးရငျတော့ လိုအပျပွီပေါ့။ စဈဘေးရှောငျတှကေ လူဟောငျး၊ လူသဈအားလုံးပေါငျးမယျဆို ၇၀၀ လောကျ ရှိတယျပေါ့။ လူဟောငျးက ၅၀၀ ကြောျတယျ။ လူသဈကတော့ ၁၅၀ ကြောျ။”
နမ်မတူမွို့နယျဘကျမှာ တအာငျးပလောငျ TNLA အဖှဲ့နဲ့ တောငျပိုငျးရှမျးပွညျတပျမတောျ RCSS/SSA တို့အကွား ဒီနေ့ အထိဖွဈပှါးနဆေဲတိုကျပှဲကွောင့ျ စဈရှောငျတှေ ထပျတိုးလာတယျလို့ စိုငျးဘဉာဏျက ဆကျပွောပါတယျ။
“တိုကျပှဲအခုလညျး ဖွဈနတေုနျးပဲလေ။ ပဈတာက ကနြောျတို့ မနျစံအနီးတဝိုကျမှာ အဲဒီမှာဖွဈနတော ဒီမနကျလေ။ TNLA နဲ့ RCSS ပါ။ စဈဘေးရှောငျတှကေ လောလောဆယျ ကနြောျဆီရောကျနတောက ၁၅၇ ယောကျ။ မနျစံဘကျက အခု ၃၀၀ ကြောျသှားပွီး။ ဒီနေ့လညျး မနျစံအပိုငျးလညျး ပွနျတိုးလာတယျ။ ကနြောျတို့အပိုငျးလညျး ပွနျတိုးလာတယျ။”
ဒသေတှငျး တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျတပျဖှဲ့အခငြျးခငြျးတိုကျပှဲနဲ့ တပျမတောျတို့အကွားတိုကျပှဲကွောင့ျ ရှမျးပွညျနယျမွောကျပိုငျးဒသေက ကြောကျမဲမွို့နယျမှာလညျး စဈရှောငျ ၂,၀၀၀ ကြောျဟာ စားဝတျနရေေး ခကျခဲလာတယျလို့ ကြောကျမဲမွို့ ဇီဝိတလူမှုကူညီရေးအသငျးတာဝနျခံ ဦးတငျမောငျသိနျးကပွောပါတယျ။
“ကြောကျမဲစဈရှောငျကတော့ ပထမတနရောကတော့ လှယျအနျတငျးအုပျစုက ၇ ရှာရှောငျလာတာ ၁,၀၀၀ ကြောျ လောကျရှိတာပေါ့။ အဲဒါကကြောကျမဲမွို့ပေါျမှာ ရှိတဲ့ ဘုနျးကွီးကြောငျးတို့၊ ဘာတို့မှာ ထားထားတယျ။ နောကျတနရောကတော့ ပွီးခဲ့တဲ့ တပတျလောကျအခြိနျမှာတော့ စံဘကျနယျထဲမှာဗြ။ အဲဒီရှာထဲမှာလညျး နရော ၃ နရောလောကျ ခှဲထားတာပေါ့လေ။ ဆိုတော့အဲဒီမှာလညျး လူဦးရေ ၁,၀၀၀ နီးပါးလောကျရှိတယျ။ အုပျခြုပျရေးအနနေဲ့တော့ သူတို့လညျး ပထမပိုငျးတော့ ကူနိုငျတာပေါ့ဗြာ။ နောကျပိုငျး စဈအုပျခြုပျရေးတောကျလြှောကျဝငျလာတဲ့အခြိနျမှာ မဖွဈနိုငျတော့ဘူးပေါ့နောျ။ သူတို့ဘကျကလညျး အခကျခဲတှရှေိမှာပါ။”
ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့နယျဘကျမှာတော့ WFP ကမ်ဘာ့စားနပျရိက်ခာအစီအစဉျနဲ့ ရိက်ခာအခကျခဲမရှိပမေဲ့ ဆမီးမွို့ဘကျမှာတော့ စဈရှောငျတှနေေ အိမျပကြျစီးမှုတှေ ရှိနတောကွောင့ျ အကူညီလိုအပျနတေယျလို့ ဆမီးမွို့ခံတဦးက ပွောပါတယျ။
“စဈအာဏာသိမျးတဲ့နောကျပိုငျးမှာ အရငျတုနျးကလို အထောကျအပံ့တှေ မရတော့ဘူး။ အခုသူတို့ရဲ့ ယာယီစခနျး... ဝါးတှနေဲ့ လုပျထားတဲ့ စဈဘေးရှောငျစခနျးတှကေလညျး အကုနျလုံး ပိုးထိုးပွီးတော့ ပွိုကပြွီးတော့ သူတို့အတှကျ နရေေးထိုငျရေးလညျး အဆငျမပွတေော့ဘူးပေါ့။”
ပလကျဝမွို့က စဈရှောငျတှကေတော့ WFP ကမ်ဘာ့စားနပျရိက်ခာအစီအစဉျနဲ့ ဆနျရိက်ခာ ၇ လစာ ရရှိထားပွီးလို့လညျး ဒုက်ခသညျကူညီရေးကောျမီတီတှကေပွောပါတယျ။
ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့နဲ့ မွနျမာစဈတပျတို့အကွား စဈရေးပဋိပက်ခကွောင့ျ ခငြျးပွညျနယျပလကျဝမွို့နယျဒသေခံ ၄,၀၀၀ ခန့ျဟာ စဈပွေးဒုက်ခသညျအဖွဈနဲ့ စဈဘေးတိမျးရှောငျ နရေပွီး နရေပျရငျးကိုပွနျလို့ မရသေးတဲ့ အခွအေနမှော ရှိနပေါတယျ။
AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့နဲ့ မွနျမာစဈတပျအကွားမှာ ယာယီအားဖွင့ျ အပဈအခတျရပျစဲမှုရထားတာကွောင့ျ ရခိုငျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျတှငျးမှာတော့ တိုကျပှဲတှေ လတျတလော ဖွဈပှားမှု မရှိသေးတဲ့အခွအေနမှော ရှိနပေါတယျ။
