ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၂၀၂၁ ခုႏွစ္က စစ္အာဏာသိမ္းၿပီး ၂ ႏွစ္အတြင္း အရပ္သားေတြ အစုလိုက္အၿပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္ခံရမႈေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္အထိ ႐ွိခဲ့တယ္လို႔ NUG အမ်ိဳးသားညီၫြတ္ေရးအစိုးရ လူ႔အခြင့္အေရးဝန္ႀကီး ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက ဗြီအိုေအကို ေျပာပါတယ္။ ဒီလ မတ္လ အေစာပိုင္းတုန္းကဆိုရင္ စစ္ကိုင္းတိုင္း တာတိုင္႐ြာမွာ အရပ္သား ၁၇ ဦးနဲ႔ ႐ွမ္းျပည္နယ္ ပင္ေလာင္းေဒသက နမ္းနိမ္း႐ြာမွာ အရပ္သား ၃၀ နီးပါး အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ခံရမႈေတြ ဆက္တိုက္ျဖစ္ခဲ့တာပါ။
စစ္ေကာင္စီလက္ေအာက္မွာ အရပ္သားေတြကို ပစ္မွတ္ထားတဲ့ အစုလိုက္အၿပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈေတြ ဘာေၾကာင့္ ဆိုးဆိုး႐ြား႐ြားျဖစ္ေနသလဲ။ ဘယ္သူေတြမွာ တာဝန္႐ွိသလဲ။ ကိုယ္တိုင္ႀကဳံေတြ႔ခဲ့ရသူေတြ၊ အေထာက္အထား မွတ္တမ္းျပဳစုေနသူေတြရဲ႕ေျပာဆိုခ်က္ေတြကို ဒီတပတ္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရးရာအစီအစဥ္မွာ မအင္ၾကင္းႏိုင္က စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။
"ဒီေနရာမွာေတာ့ ရြာသားေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ရဲ ႔ မွတ္တမ္းမွတ္ရာမွာေတာ့ စစ္ေကာင္စီရဲ ႔ သတ္ျဖတ္မႈ ျဖစ္တယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ ပစ္ထားတဲ့ က်ည္ဆံေတြ၊ သတ္ျဖတ္လိုက္တဲ့ အေျခအေနအားလံုးသည္ အရပ္သားေတြကို ရက္ရက္စက္စက္ ေက်ာင္းရဲ ႔နံရံေနာက္မွာ ထုႏွက္ေထာင္းထားတယ္။ ေဆးမွတ္တမ္းေတြအရ သူတုိ႔ရဲ ႔ ေက်ာကုန္းေတြမွာ ျခစ္ရာေတြ၊ ေဆးလိပ္မီးတို႔ထားတဲ့အရာေတြ။ တခ်ဳိ ႔ရဲ ႔ ေျခသလံုးမွာဆိုရင္ေတာ့ ရိုက္ခ်ဳိးထားအရာေတြ။ လက္ေတြမွာဆုိရင္ ရိုက္ခ်ဳိးထားတဲ့အရာေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရိွရထားတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ သူတုိ႔ေတြက ရက္ရက္စက္စက္ ႏိွပ္စက္ခံရတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေခါင္းေတြမွာနဲ႔ တခ်ဳိ ႔ဆို ပါးစပ္ကိုေတ့ၿပီးမွ ပစ္သတ္ခံရတဲ့ ရုပ္အေလာင္းေတြကို ေတြ႔ရတယ္။ ဒါကေတာ့ ဆရာဝန္ေတြက identify လုပ္ထားတဲ့ အရုပ္ေလာင္းေတြကို ေတြ႔ရပါတယ္။"
ဒါကေတာ့ နမ္းနိမ္းေက်း႐ြာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာ မတ္လ (၁၁) ရက္ေန႔က သံဃာေတာ္ သုံးပါးအပါအဝင္ အရပ္သား ၂၂ ဦး အစုလိုက္အၿပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရတာကို ေတြ႔႐ွိခဲ့တဲ့ ကရင္နီတိုင္းရင္းသားမ်ား ကာကြယ္ေရးတပ္ဖြဲ႕ (KNDF) ဥကၠဌ ခြန္ဘီဒူးက ေျပာသြားတာပါ။ ခြန္ဘီဒူးရဲ႕ ေျပာၾကားခ်က္ထဲမွာ ပစ္သတ္ခံရသူေတြနားမွာ ေတြ႔႐ွိရတဲ့ က်ည္ဆံေတြဟာ ျမန္မာစစ္တပ္သုံးတဲ့ က်ည္ဆံအမ်ိဳးအစားေတြ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈဟာ စစ္ေကာင္စီတပ္ေတြရဲ႕ လက္ခ်က္ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ကို အတည္ျပဳႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါအျပင္ စစ္တပ္က နမ္းနိမ္းေက်း႐ြာကေန ထြက္ခြာသြားၿပီးေနာက္ မတ္လ (၁၂)ရက္ေန႔မွာ KNDF နဲ႔ ေဒသခံ ပအို႔တိုင္းရင္းသား PDF တပ္ဖြဲ႔ေတြဟာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကို ေရာက္႐ွိလာၿပီး အရပ္သားေတြ သတ္ျဖတ္ခံထားရတာကို ေတြ႔ခဲ့ရတယ္လို႔ ခြန္ဘီဒူးက ဆိုပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ စစ္ေကာင္စီေျပာခြင့္ရ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဇာ္မင္းထြန္းကေတာ့ နမ္းနိမ္းဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာ အစုလိုက္အၿပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို အတည္ျပဳခဲ့ေပမယ့္ အဖြဲ႔အခ်င္းခ်င္းလုပ္ရပ္သာျဖစ္ၿပီး တပ္မေတာ္ကို စြပ္စြဲတာသာျဖစ္တယ္လို႔ ဗြီအိုေအကို မတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔က အခုလို တုံ႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
"မတ္လဆန္း၊ ေဖေဖၚဝါရီလကုန္ေလာက္ကစၿပီး KNPP, KNDF ဒီအဖြဲ႔ေတြကေတာ့ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔ေတြကေတာ့ ပအို႔ဝ္ေဒသဘက္မွာ ပိုၿပီးေတာ့ အဖ်က္ေမွာက္လုပ္ငန္းေတြ လုပ္လာတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ႏုိ္င္ငံေတာ္ရဲ ႔ တရားဝင္အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တဲ့ ပအို႔ဝ္ျပည္သူ႔စစ္ေတြ၊ ပအို႔ဝ္ေဒသမွာရိွတဲ့ ျပည္သူေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ လံုၿခံဳေရးနဲ႔ တရားဥပေဒ စိုမိုးေရးေတြ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ ရိွပါတယ္။ အဲဒီမွာေတာ့ ပင္ေလာင္း၊ ေဆာင္းေျပာင္းေဒသ နမ္းနိမ္းရြာ - အဲဒီမွာ တခ်ဳိ ႔ေသာ ပအုိ႔ဝ္ခြဲထြက္အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ KNDF အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီမွာေတာ့ ၉ ရက္ေန႔မွာျဖစ္တဲ့ ျဖစ္စဥ္တခ်ဳိ ႔ ရိွခဲ့တယ္။ တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ လံုၿခံဳေရးေဆာင္ရြက္ေနတာျဖစ္တယ္။ အခ်င္းခ်င္းျဖစ္ခဲ့တာေတြလည္း ရိွပါတယ္။ အဲဒီမွာ ေသဆံုးမႈေတြတခ်ဳိ ႔လည္း ရိွတာကို က်ေနာ္တုိ႔ သိရပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြ၊ တခ်ဳိ ႔ေသာကိစၥေတြက အခ်င္းခ်င္းျဖစ္ၿပီးေတာ့ တပ္မေတာ္ကေန လုပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာမ်ဳိးလည္း ေျပာခဲ့တာ ရိွပါတယ္။"
အခုလို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဇာ္မင္းထြန္း တုံ႔ျပန္ခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ KNDF ဥကၠဌ ခြန္ဘီဒူးရဲ႕ အျမင္ကေတာ့ -
"ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဇာ္မင္းထြန္းက အမ်ဳိးမ်ဳိးေျပာေနတယ္။ ေဇာ္မဲလံုးက တခုနဲ႔တခု ေျပာတဲ့ဟာေတြက မကိုက္ညီဘူး။ လိမ္တဲ့ဟာေတြက တခုၿပီးတခု ေပၚေနတဲ့ အေနအထားမ်ဳိးပဲ ေပၚလႊင္တယ္။ အခုေနာက္ဆံုးေတာ့ သူတုိ႔ သတ္လိုက္တယ္ေျပာၿပီးမွ ေနာက္အင္တာဗ်ဴးတခုမွာေတာ့ KNDF က သတ္တယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ အခ်င္းခ်င္းသတ္ျဖတ္ၾကတယ္ဆုိတဲ့ဟာမ်ဳိးေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိးေျပာေနတဲ့ေပၚမွာ အင္မတန္မွ အခ်က္အလက္ေပၚမွာေျပာတာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ လိမ္လည္ေျပာဖို႔ ႀကိဳးစားတာမ်ဳိး ျဖစ္ေနတယ္။ ဒီကိစၥမွာေတာ့ စစ္ေကာင္စီဘက္က လံုးလံုးလ်ားလ်ား တာဝန္ရိွတယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ သိရိွထားတယ္။ စစ္ေကာင္စီဘက္က တပ္မ၊ တပ္ရင္း သူတုိ႔က်န္ခဲ့တဲ့ အက်ၤီေတြအေနအထားကိုၾကည့္ရင္ေတာ့ စစ္ေကာင္စီဘက္က ေက်းရြာထဲဝင္ေရာက္လာၿပီးမွ သတ္ျဖတ္တယ္ဆုိတာကို က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရိွရတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ ဒီလိုသတ္ျဖတ္မႈကို က်ေနာ္တုိ႔က လုပ္စရာ အေၾကာင္းမရိွဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ေက်းရြာဘက္သားေတြ ျဖစ္တယ္။ ကရင္နီနဲ႔ ပအို႔ဝ္ေတြက အတူတူပဲ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ၾကတဲ့လူေတြ ျဖစ္တယ္။"
စစ္ေကာင္စီရဲ႕ Telegram account မွာလည္း နမ္းနိမ္းေက်း႐ြာမွာ အစုလိုက္အၿပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္ထားတဲ့ ဓါတ္ပုံေတြကို KNDF နဲ႔ အျခားေဒသခံအဖြဲ႔အစည္းေတြ မထုတ္ျပန္ခင္၊ အေစာဆုံး တင္ထားခဲ့တာကို ေတြ႔ျမင္ခဲ့ၾကရပါတယ္။ ဒီမတိုင္ခင္ လြန္ခဲ့တဲ့ သီတင္းတပတ္ေလာက္မွာ နမ္းနိမ္း႐ြာအနီး နယ္ေျမတဝိုက္မွာ စစ္တပ္ဟာ KNDF နဲ႔ မဟာမိတ္ေဒသခံ ပအို႔ဝ္ PDF တပ္ဖြဲ႔နဲ႔ တိုက္ပြဲေတြ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ အထူးသျဖင့္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာ ခိုလႈံေနတဲ့ အရပ္သားေတြကို စစ္တပ္က ေလေၾကာင္းကေန ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့အေပၚမွာ သူတို႔ဘက္က အရပ္သားေတြကို အကာအကြယ္ေပးတဲ့အေနနဲ႔ စစ္တပ္နဲ႔ တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ခဲ့ရတာလို႔ ခြန္ဘီဒူးက ဆိုပါတယ္။
ပအို႔ဝ္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသမွာ အခုလို အရပ္သားေတြ အစုလိုက္အၿပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္ခံရမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပအို႔ဝ္အမ်ိဳးသားမ်ားအဖြဲ႔ PNO ဦးေဆာင္ၿပီး ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕မွာ မတ္လ (၁၅) ရက္ေန႔က ဆႏၵျပပြဲျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီဆႏၵျပပြဲမွာ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈဟာ KNDF နဲ႔ ေဒသခံ PDF တပ္ဖြဲ႔ေတြ လက္ခ်က္ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ခြန္ဘီးဒူးက အခုလို တုံ႔ျပန္ပါတယ္။
"ဒီေန႔ဒီခ်ိန္မွာေတာ့ အာဏာရွင္လက္ထက္မွာေတာ့ ဘယ္သူမွ ဆႏၵျပခြင့္ မရတဲ့အခ်ိန္မွာ ဒီအဖြဲ႔အစည္းေတြ ျပည္သူ႔စစ္နဲ႔အတူ ဆႏၵျပခြင့္ရတာ အံ့ၾသစရာ ျဖစ္တယ္။ အေထာက္အထားမပါဘဲနဲ႔ စြပ္စြဲခ်က္ေတြပါတဲ့အရာေတြကိုပဲ ဒီရက္မွာ ေၾကြးေၾကာ္မႈေတြကို ေတြ႔ရတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဘက္မွာေတာ့ ရဲမႈခင္း၊ ရဲအေထာက္အထားေတြေကာ ဆရာဝန္ရဲ ႔ အေထာက္အထားေတြေကာ။ ေနာက္ ေက်းရြာဘက္မွာ က်ေနာ္တို႔ ဝင္ေရာက္ရွင္းလင္းတဲ့အခ်ိန္မွာ ေတြ႔ရိွထားတဲ့ အေလာင္းေတြအားလံုး က်ေနာ္တို႔ ဗီဒီယိုမွတ္တမ္းေတြ ရိွတယ္။ ေက်းရြာေတြကို ဗံုးက်ဲတာကလည္း စစ္ေကာင္စီ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီ ဗီဒီယိုမွတ္တမ္းေတြအားလံုးလည္း ရိွတယ္။ ၿပီးရင္ စစ္ေကာင္စီဘက္က က်ေနာ္တို႔နဲ႔ၾကားမွာ တိုက္ပြဲျဖစ္ၿပီးမွ က်န္ခဲ့တဲ့ သူတုိ႔ရဲ ႔ Badge တံဆိပ္ေတြ၊ သူတုိ႔ရဲ ႔ ဦးထုပ္ေတြကေန သက္ေသအမ်ားႀကီး ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္တယ္။ အေလာင္းကိုယ္ေပၚမွာ ေရာက္ေနတဲ့ က်ည္ဆံေတြ အမ်ဳိးအစားေတြျဖစ္တဲ့ စစ္ေကာင္စီရဲ ႔ ကပစက်ည္ဆံအခြံေတြက အေလာင္းေတြေဘးမွက်ၿပီးမွ က်ည္ဆံေတြကေတာ့ ကိုယ္ထဲမွာ က်န္ခဲ့တာေတြကိုလည္း ေဖာ္ထုတ္ေတြ႔ရိွႏိုင္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဟာေတြအားလံုးက က်ေနာ္တုိ႔မွာ ခိုင္လံုတဲ့အေထာက္အထား ရိွတယ္။ ဒီိထက္ပို စံုစမ္းစစ္ေဆးႏိုင္ဖုိ႔လည္း က်ေနာ္တို႔ အခ်ိန္မေရြး ခ်ျပႏုိင္ပါတယ္။"
စစ္အာဏာသိမ္းမႈကို လက္မခံဘဲ၊ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေနတဲ့ ကရင္နီျပည္နယ္ကို စစ္ေကာင္စီဘက္ကလည္း အင္အားသုံးႏွိမ္းနင္းေနရာမွာ အခုလို အစုလိုက္အၿပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈမ်ိဳးကို ၂၀၂၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔မွာ ဖ႐ူးဆိုၿမိဳ႕နယ္ ဒီေမာဆိုဘက္မွာ ကားေပါင္း ၈ စင္းနီးပါးကို စစ္ေကာင္စီတပ္ေတြက မီး႐ိႈ႕ခဲ့သလို အရပ္သား ၃၅ ေယာက္ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ ေသဆုံးခဲ့မႈမွာလည္း အ႐ွင္လတ္လတ္မီး႐ိႈ႕သတ္ခဲ့တယ္လို႔ ယူဆေၾကာင္း ခြန္ဘီဒူးက ဗြီအိုေအကို ေျပာပါတယ္။ ဒီျဖစ္ရပ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စစ္ေကာင္စီဘက္က သူတို႔ လက္ခ်က္မဟုတ္ေၾကာင္း ျငင္းဆိုထားပါတယ္။
ဒီႏွစ္ မတ္လအေစာပိုင္းမွာ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီးဘက္က စစ္ကိုင္းနဲ႔ ျမင္းမူၿမိဳ႕နယ္ေတြဘက္မွာလည္း အရပ္သားေတြ အစုလိုက္ အၿပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္ခံရမႈေတြ႐ွိခဲ့ၿပီး အထူးသျဖင့္ မတ္လ (၁) ရက္ေန႔က စစ္ေကာင္စီတပ္ေတြ အင္အားအလုံးအရင္းနဲ႔ ဝင္ေရာက္စီးနင္းခဲ့တဲ့ တာတိုင္ေက်း႐ြာမွာ အရပ္သား ၁၇ ဦး ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရတဲ့ ဓါတ္ပုံေတြကို ဆို႐ွယ္မီဒီယာေတြေပၚမွာ ျမင္ေတြ႔ခဲ့ၾကရတာပါ။ အဲဒီထဲမွာ စစ္ေကာင္စီတပ္ေတြ ဓါးစားခံ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီး (၃)ဦးဟာ သတ္ျဖတ္ျခင္းမခံရခင္မွာ မတရားျပဳက်င့္ခံခဲ့ရတဲ့ အေနအထားေတြ႔ျမင္ခဲ့ရတယ္လို႔ မ်က္ျမင္သက္ေသေတြက ဗြီအိုေအကို ေျပာပါတယ္။ အဲဒီထဲက အသက္ ၄၃ ႏွစ္အ႐ြယ္ မေဆြေဆြဦးရဲ႕ ခင္ပြန္းျဖစ္သူ ကိုေမာင္ေဇာ္က သူ႔အမ်ိဳးသမီး႐ုပ္အေလာင္းကို ကိုယ္တိုင္ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရတဲ့အေျခအေနကို ဗြီအိုေအကို အခုလိုေျပာျပပါတယ္။
"က်ေနာ့္မ်က္စိနဲ႔ ျမင္ခဲ့တာ သူ႔ရဲ ႔အတြင္းေဘာ္လီ ျပဳတ္တဲ့ဟာေတြေတြ႔တယ္။ လက္နဲ႔ကုတ္တဲ့ဟာေတြလည္း ေတြ႔တယ္။ က်ေနာ့္အမ်ဳိးသမီးရဲ ႔ ႏို႔ေတြမွာ မရွက္တမ္းေျပာရရင္ေတာ့၊ ႏုိ႔ေတြမွာလည္း လက္ကုတ္ရေတြေတြ႔တယ္။ ေအာက္မွာလည္း သူ႔ထမီးမွာလည္း သုတ္ရည္ေတြပြေနတယ္။ က်ေနာ့္အမ်ဳိးသမီးကို အဲဒီလိုလုပ္တာ က်ေနာ့္ရင္ထဲမွာ ဘယ္လိုမွ မေက်နပ္ေအာင္ ျဖစ္ေနတာ။ ဘယ္လိုမွ စိတ္ထဲက မေက်နပ္ဘူး။ အခု ေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္ဆင္းရဲတယ္။ က်ေနာ့္မိန္းမလည္း ဆံုးသြားတယ္။ က်ေနာ့္သားသမီးေတြနဲ႔ ဘယ္လိုေနထိုင္သြားမလဲဆိုတာကို စဥ္းစားေနတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ လုပ္ရတာလည္း ငါးဖမ္းလုပ္ငန္း၊ တေန႔လုပ္မွ တေန႔စားရတာ။ ေတာင္သူလုပ္တာလဲ မေတာက္တေခါက္ေလးေတြ။ ပဲေလးက်ဲမွ သံုးေလးေတာင္းေလာက္ရတာ။ သားသမီးေတြနဲ႔ ဘယ္လိုေရွ ႔ဆက္ရမယ္ဆိုတာကို ေတြးမိတိုင္း အိပ္လို႔လည္းမရ၊ စားလို႔လည္းမရ ျဖစ္ေနတယ္။"
က်န္ရစ္သူ သားသမီးသုံးဦးလည္း လက္႐ွိေဘးလြတ္ရာ ေတာေတာင္ေတြထဲမွာ ပုန္းေအာင္ေနၾကဆဲျဖစ္တယ္လို႔လည္း ကိုေမာင္ေဇာ္က ေျပာပါတယ္။ အရပ္သားေတြ သတ္ျဖတ္ခံရတဲ့ ကိစၥေတြမွာ စစ္ေကာင္စီဘက္က တုံ႔ျပန္ေလ့႐ွိတာက ႏွစ္ဘက္ထိပ္တိုက္ေတြ႔ၿပီး တိုက္ပြဲေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ တန္ျပန္ႏွိမ္နင္းတာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဆိုထားပါတယ္။ အခုလို အရပ္သားေတြေနတဲ့ေနရာေတြမွာ ျမန္မာစစ္တပ္က အျပင္းအထန္အင္အားသုံး တိုက္ခိုက္ေနမႈကို စစ္ရာဇဝတ္က်ဴးလြန္မႈအျဖစ္ ကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးအထူးကိုယ္စားလွယ္ Tom Andrews က ေထာက္ျပေျပာဆိုထားတာပါ။
စစ္အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ပိုင္း စစ္ေကာင္စီဘက္က ငါးဦးထက္ပိုၿပီး အရပ္သားေတြကို အစုလိုက္အျပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈေတြဟာ ၆၄ ႀကိမ္ထက္မနည္း ႐ွိခဲ့ေၾကာင္း NUG အမ်ိဳးသားညီၫြတ္ေရးအစိုးရ လူ႔အခြင့္အေရးဝန္ႀကီး ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက ဗြီအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
"ပထမဦးဆံုးကေတာ့ အၾကမ္းဖက္စစ္ေကာင္စီက ရည္ရြယ္ခ်က္အမ်ဳိးမ်ဳိးေတာ့ ရိွႏိုင္ပါတယ္။ ပထမဦးဆံုးကေတာ့ အခုလိုမ်ဳိး (၂) ႏွစ္ေက်ာ္တဲ့အထိ လက္နက္ဆြဲကိုင္ၿပီးေတာ့ တုိက္ပြဲဝင္ေနတဲ့သူေတြ နည္းအမ်ဳိးစံုနဲ႔ စစ္ေကာင္စီကို ဆန္႔က်င္ေနတဲ့ အင္အားစုေတြကို မင္းတို႔ကို ငါတုိ႔ အေသသတ္မယ္ဆိုတဲ့၊ ဒါမွမဟုတ္ ေတြ႔သမွ်လူ အကုန္လံုးကို ေခ်မႈန္းမယ္ဆိုတဲ့အသံ ထုတ္လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ "
ေမး ။ ။ အဲဒီေတာ့ NUG ကိုယ္တုိိင္ကလည္း ဒီလိုဆိုးရြားလွတဲ့ အေျခအေနေတြကို ကိုယ္တိုင္ေတြ႔ႀကံဳလာတဲ့လူေတြ၊ အသက္မေသဘဲ လြတ္ေျမာက္လာတဲ့ လူေတြနဲ႔ ေမးျမန္းထားတာေတြလည္း ရိွတဲ့အခါၾကေတာ့ ဒီလို သူတုိ႔ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ရဲ ႔ တရားမွ်တမႈဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္၊ သူတို႔ဘက္က ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြေကာ ဘယ္လိုေတြ႔ရသလဲ။ ဘယ္ေလာက္အထိရဖို႔ ရိွမလဲရွင့္။
ေျဖ ။ ။ ႀကံဳေတြ႔တဲ့လူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုတိုင္း က်ေနာ္တုိ႔မွာ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ရရိွတာ၊ က်ေနာ္တုိ႔အတြက္ အက်ဳိးတခုပါ။ ေနာက္တခုက က်ေနာ္တုိ႔ ဘာေတြ႔ရသလဲဆိုေတာ့ ျမန္မာျပည္သူေတြ၊ အထူးသျဖင့္ အခုနလုိ ရြာမီးရိွဳ ႔ခံ မိသားစုေတြ ေသဆံုးသြားလို႔၊ အၾကမ္းဖက္စစ္ေကာင္စီက ေမွ်ာ္မွန္းထားသလို၊ စိတ္ဓါတ္ေတြ ယိမ္းယိုင္းသြားမလားဆိုတာ လံုးဝမရိွပါဘူး။ သူတုို႔ေတြရဲ ႔ ေျပာၾကားတဲ့အခ်က္က က်ေနာ္တုိိ႔အတြက္ ပိုေတာင္အားရိွတယ္။ ဘာလဲဆိုေတာ့ ဒီလိုမ်ဳိး ဖိႏိွပ္ေလ၊ ပိုမိုၿပီးေတာ့ တြန္းလွန္ေလေလ ျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ အညာသူအညာသားေတြရဲ ႔ ရဲရဲေတာက္စကားေတြ၊ တုိင္းရင္းသူ တုိင္းရင္းသားေတြရဲ ႔ ေျပာၾကားတဲ့အခ်က္ေတြက သူတုိ႔ရဲ ႔ စိတ္ဓါတ္ပိုင္းဆိုင္ရာကို ေဖာ္ျပေနသလို၊ အၾကမ္းဖက္စစ္ေကာင္စီက ငါတုိ႔ အေၾကာက္တရားနဲ႔ ၿခိမ္းေျခာက္ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ရင္ ေၾကာက္သြားမယ္ဆိုတဲ့ တြက္ကိန္းက မွားယြင္းတယ္ဆိုတာကို ျပပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အၾကမ္းဖက္စစ္ေကာင္စီက ဘယ္ေလာက္အထိ အေၾကာက္တရားနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားႀကိဳးစား ျပည္သူေတြကေတာ့ အခုနလို ျဖစ္တဲ့ကိစၥေတြကို ျပန္လည္တြန္းလွန္ဖို႔ စိတ္ဓါတ္ အခုအခ်ိန္အထိ ဆက္လက္ရိွေနတုန္းပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္က ဘာလဲ။ အေရးတႀကီး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကေတာ့ အခုလိုမ်ဳိး ရက္ရက္စက္စက္ လူ႔အခြင့္အေရးတင္မကဘူး၊ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္စစ္ေကာင္စီရဲ ႔ လုပ္ရပ္ေတြကို အျမန္ဆံုး ရပ္ဆိုင္းေပးဖို႔ဆိုတဲ့ immediate action အဲဒါကို ေတာင္းပါတယ္။ အခုကာလမွာ တရားမွ်တမႈ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ အခက္အခဲရိွတာ သူတို႔သိတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ အရိုးတြန္းတဲ့အခ်ိန္မွာ အမွန္တရား ေဖာ္ေဆာင္ေပးဖို႔အတြက္ သူတုိ႔ဘက္က အရမ္းလုိအပ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ဒါေတြ မျဖစ္ဖုိ႔အတြက္ အၾကမ္းဖက္စစ္ေကာင္စီဆုိတဲ့ institution တခုက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မရိွဖို႔အတြက္ ျပည္သူေတြကို ကာကြယ္ေပးတဲ့ စစ္တပ္ပဲ လိုခ်င္တယ္။ ျပည္သူေတြကို သတ္ျဖတ္ေနတဲ့ စစ္တပ္ မလိုခ်င္ဘူး။ ဒါကို အနာဂတ္မွာ အာမခံေပးပါဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကို ေတြ႔ရပါတယ္။
======Unicode ========
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်က စစ်အာဏာသိမ်းပြီး ၂ နှစ်အတွင်း အရပ်သားတွေ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှုပေါင်း ၆၀ ကျော်အထိ ရှိခဲ့တယ်လို့ NUG အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ လူ့အခွင့်အရေးဝန်ကြီး ဦးအောင်မျိုးမင်းက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ ဒီလ မတ်လ အစောပိုင်းတုန်းကဆိုရင် စစ်ကိုင်းတိုင်း တာတိုင်ရွာမှာ အရပ်သား ၁၇ ဦးနဲ့ ရှမ်းပြည်နယ် ပင်လောင်းဒေသက နမ်းနိမ်းရွာမှာ အရပ်သား ၃၀ နီးပါး အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှုတွေ ဆက်တိုက်ဖြစ်ခဲ့တာပါ။
စစ်ကောင်စီလက်အောက်မှာ အရပ်သားတွေကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုတွေ ဘာကြောင့် ဆိုးဆိုးရွားရွားဖြစ်နေသလဲ။ ဘယ်သူတွေမှာ တာဝန်ရှိသလဲ။ ကိုယ်တိုင်ကြုံတွေ့ခဲ့ရသူတွေ၊ အထောက်အထား မှတ်တမ်းပြုစုနေသူတွေရဲ့ပြောဆိုချက်တွေကို ဒီတပတ် မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေးရာအစီအစဉ်မှာ မအင်ကြင်းနိုင်က စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
"ဒီနေရာမှာတော့ ရွာသားတွေကို ကျနော်တို့ရဲ့ မှတ်တမ်းမှတ်ရာမှာတော့ စစ်ကောင်စီရဲ့ သတ်ဖြတ်မှု ဖြစ်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲ ပစ်ထားတဲ့ ကျည်ဆံတွေ၊ သတ်ဖြတ်လိုက်တဲ့ အခြေအနေအားလုံးသည် အရပ်သားတွေကို ရက်ရက်စက်စက် ကျောင်းရဲ့နံရံနောက်မှာ ထုနှက်ထောင်းထားတယ်။ ဆေးမှတ်တမ်းတွေအရ သူတို့ရဲ့ ကျောကုန်းတွေမှာ ခြစ်ရာတွေ၊ ဆေးလိပ်မီးတို့ထားတဲ့အရာတွေ။ တချို့ရဲ့ ခြေသလုံးမှာဆိုရင်တော့ ရိုက်ချိုးထားအရာတွေ။ လက်တွေမှာဆိုရင် ရိုက်ချိုးထားတဲ့အရာတွေကို ကျနော်တို့ တွေ့ရှိရထားတယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့ သူတို့တွေက ရက်ရက်စက်စက် နှိပ်စက်ခံရတယ်။ ပြီးတော့ ခေါင်းတွေမှာနဲ့ တချို့ဆို ပါးစပ်ကိုတေ့ပြီးမှ ပစ်သတ်ခံရတဲ့ ရုပ်အလောင်းတွေကို တွေ့ရတယ်။ ဒါကတော့ ဆရာဝန်တွေက identify လုပ်ထားတဲ့ အရုပ်လောင်းတွေကို တွေ့ရပါတယ်။"
ဒါကတော့ နမ်းနိမ်းကျေးရွာ ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ မတ်လ (၁၁) ရက်နေ့က သံဃာတော် သုံးပါးအပါအဝင် အရပ်သား ၂၂ ဦး အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရတာကို တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ ကရင်နီတိုင်းရင်းသားများ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (KNDF) ဥက္ကဌ ခွန်ဘီဒူးက ပြောသွားတာပါ။ ခွန်ဘီဒူးရဲ့ ပြောကြားချက်ထဲမှာ ပစ်သတ်ခံရသူတွေနားမှာ တွေ့ရှိရတဲ့ ကျည်ဆံတွေဟာ မြန်မာစစ်တပ်သုံးတဲ့ ကျည်ဆံအမျိုးအစားတွေ ဖြစ်တဲ့အတွက် အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုဟာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေရဲ့ လက်ချက်ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်ကို အတည်ပြုနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါအပြင် စစ်တပ်က နမ်းနိမ်းကျေးရွာကနေ ထွက်ခွာသွားပြီးနောက် မတ်လ (၁၂)ရက်နေ့မှာ KNDF နဲ့ ဒေသခံ ပအို့တိုင်းရင်းသား PDF တပ်ဖွဲ့တွေဟာ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ရောက်ရှိလာပြီး အရပ်သားတွေ သတ်ဖြတ်ခံထားရတာကို တွေ့ခဲ့ရတယ်လို့ ခွန်ဘီဒူးက ဆိုပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းကတော့ နမ်းနိမ်းဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုတာကို အတည်ပြုခဲ့ပေမယ့် အဖွဲ့အချင်းချင်းလုပ်ရပ်သာဖြစ်ပြီး တပ်မတော်ကို စွပ်စွဲတာသာဖြစ်တယ်လို့ ဗွီအိုအေကို မတ်လ ၁၂ ရက်နေ့က အခုလို တုံ့ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
"မတ်လဆန်း၊ ဖေဖေါ်ဝါရီလကုန်လောက်ကစပြီး KNPP, KNDF ဒီအဖွဲ့တွေကတော့ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့တွေကတော့ ပအို့ဝ်ဒေသဘက်မှာ ပိုပြီးတော့ အဖျက်မှောက်လုပ်ငန်းတွေ လုပ်လာတာကို တွေ့ရတယ်။ န်ိုင်ငံတော်ရဲ့ တရားဝင်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်တဲ့ ပအို့ဝ်ပြည်သူ့စစ်တွေ၊ ပအို့ဝ်ဒေသမှာရှိတဲ့ ပြည်သူတွေနဲ့ ပူးပေါင်းပြီးတော့ လုံခြုံရေးနဲ့ တရားဥပဒေ စိုမိုးရေးတွေ ဆောင်ရွက်ခဲ့တာ ရှိပါတယ်။ အဲဒီမှာတော့ ပင်လောင်း၊ ဆောင်းပြောင်းဒေသ နမ်းနိမ်းရွာ - အဲဒီမှာ တချို့သော ပအို့ဝ်ခွဲထွက်အဖွဲ့တွေနဲ့ KNDF အဖွဲ့တွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတာ တွေ့ရတယ်။ အဲဒီမှာတော့ ၉ ရက်နေ့မှာဖြစ်တဲ့ ဖြစ်စဉ်တချို့ ရှိခဲ့တယ်။ တပ်မတော်အနေနဲ့ လုံခြုံရေးဆောင်ရွက်နေတာဖြစ်တယ်။ အချင်းချင်းဖြစ်ခဲ့တာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ အဲဒီမှာ သေဆုံးမှုတွေတချို့လည်း ရှိတာကို ကျနော်တို့ သိရပါတယ်။ ဒီကိစ္စတွေ၊ တချို့သောကိစ္စတွေက အချင်းချင်းဖြစ်ပြီးတော့ တပ်မတော်ကနေ လုပ်ခဲ့တယ်ဆိုတာမျိုးလည်း ပြောခဲ့တာ ရှိပါတယ်။"
အခုလို ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်း တုံ့ပြန်ချက်နဲ့ ပတ်သက်လို့ KNDF ဥက္ကဌ ခွန်ဘီဒူးရဲ့ အမြင်ကတော့ -
"ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက အမျိုးမျိုးပြောနေတယ်။ ဇော်မဲလုံးက တခုနဲ့တခု ပြောတဲ့ဟာတွေက မကိုက်ညီဘူး။ လိမ်တဲ့ဟာတွေက တခုပြီးတခု ပေါ်နေတဲ့ အနေအထားမျိုးပဲ ပေါ်လွှင်တယ်။ အခုနောက်ဆုံးတော့ သူတို့ သတ်လိုက်တယ်ပြောပြီးမှ နောက်အင်တာဗျူးတခုမှာတော့ KNDF က သတ်တယ်လို့ ပြောတယ်။ နောက်တခုကတော့ အချင်းချင်းသတ်ဖြတ်ကြတယ်ဆိုတဲ့ဟာမျိုးတွေ အမျိုးမျိုးပြောနေတဲ့ပေါ်မှာ အင်မတန်မှ အချက်အလက်ပေါ်မှာပြောတာ မဟုတ်ဘဲနဲ့ လိမ်လည်ပြောဖို့ ကြိုးစားတာမျိုး ဖြစ်နေတယ်။ ဒီကိစ္စမှာတော့ စစ်ကောင်စီဘက်က လုံးလုံးလျားလျား တာဝန်ရှိတယ်လို့ ကျနော်တို့ သိရှိထားတယ်။ စစ်ကောင်စီဘက်က တပ်မ၊ တပ်ရင်း သူတို့ကျန်ခဲ့တဲ့ အင်္ကျီတွေအနေအထားကိုကြည့်ရင်တော့ စစ်ကောင်စီဘက်က ကျေးရွာထဲဝင်ရောက်လာပြီးမှ သတ်ဖြတ်တယ်ဆိုတာကို ကျနော်တို့ တွေ့ရှိရတယ်။ နောက်တခုကတော့ ဒီလိုသတ်ဖြတ်မှုကို ကျနော်တို့က လုပ်စရာ အကြောင်းမရှိဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကျေးရွာဘက်သားတွေ ဖြစ်တယ်။ ကရင်နီနဲ့ ပအို့ဝ်တွေက အတူတူပဲ ယှဉ်တွဲနေထိုင်ကြတဲ့လူတွေ ဖြစ်တယ်။"
စစ်ကောင်စီရဲ့ Telegram account မှာလည်း နမ်းနိမ်းကျေးရွာမှာ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ထားတဲ့ ဓါတ်ပုံတွေကို KNDF နဲ့ အခြားဒေသခံအဖွဲ့အစည်းတွေ မထုတ်ပြန်ခင်၊ အစောဆုံး တင်ထားခဲ့တာကို တွေ့မြင်ခဲ့ကြရပါတယ်။ ဒီမတိုင်ခင် လွန်ခဲ့တဲ့ သီတင်းတပတ်လောက်မှာ နမ်းနိမ်းရွာအနီး နယ်မြေတဝိုက်မှာ စစ်တပ်ဟာ KNDF နဲ့ မဟာမိတ်ဒေသခံ ပအို့ဝ် PDF တပ်ဖွဲ့နဲ့ တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ခဲ့တာပါ။ အထူးသဖြင့် ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ ခိုလှုံနေတဲ့ အရပ်သားတွေကို စစ်တပ်က လေကြောင်းကနေ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့တဲ့အပေါ်မှာ သူတို့ဘက်က အရပ်သားတွေကို အကာအကွယ်ပေးတဲ့အနေနဲ့ စစ်တပ်နဲ့ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ခဲ့ရတာလို့ ခွန်ဘီဒူးက ဆိုပါတယ်။
ပအို့ဝ် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသမှာ အခုလို အရပ်သားတွေ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပအို့ဝ်အမျိုးသားများအဖွဲ့ PNO ဦးဆောင်ပြီး တောင်ကြီးမြို့မှာ မတ်လ (၁၅) ရက်နေ့က ဆန္ဒပြပွဲပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဆန္ဒပြပွဲမှာ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုဟာ KNDF နဲ့ ဒေသခံ PDF တပ်ဖွဲ့တွေ လက်ချက်ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ခွန်ဘီးဒူးက အခုလို တုံ့ပြန်ပါတယ်။
"ဒီနေ့ဒီချိန်မှာတော့ အာဏာရှင်လက်ထက်မှာတော့ ဘယ်သူမှ ဆန္ဒပြခွင့် မရတဲ့အချိန်မှာ ဒီအဖွဲ့အစည်းတွေ ပြည်သူ့စစ်နဲ့အတူ ဆန္ဒပြခွင့်ရတာ အံ့သြစရာ ဖြစ်တယ်။ အထောက်အထားမပါဘဲနဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေပါတဲ့အရာတွေကိုပဲ ဒီရက်မှာ ကြွေးကြော်မှုတွေကို တွေ့ရတယ်။ ကျနော်တို့ဘက်မှာတော့ ရဲမှုခင်း၊ ရဲအထောက်အထားတွေကော ဆရာဝန်ရဲ့ အထောက်အထားတွေကော။ နောက် ကျေးရွာဘက်မှာ ကျနော်တို့ ဝင်ရောက်ရှင်းလင်းတဲ့အချိန်မှာ တွေ့ရှိထားတဲ့ အလောင်းတွေအားလုံး ကျနော်တို့ ဗီဒီယိုမှတ်တမ်းတွေ ရှိတယ်။ ကျေးရွာတွေကို ဗုံးကျဲတာကလည်း စစ်ကောင်စီ ဖြစ်တယ်။ အဲဒီ ဗီဒီယိုမှတ်တမ်းတွေအားလုံးလည်း ရှိတယ်။ ပြီးရင် စစ်ကောင်စီဘက်က ကျနော်တို့နဲ့ကြားမှာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပြီးမှ ကျန်ခဲ့တဲ့ သူတို့ရဲ့ Badge တံဆိပ်တွေ၊ သူတို့ရဲ့ ဦးထုပ်တွေကနေ သက်သေအများကြီး ဖော်ထုတ်နိုင်တယ်။ အလောင်းကိုယ်ပေါ်မှာ ရောက်နေတဲ့ ကျည်ဆံတွေ အမျိုးအစားတွေဖြစ်တဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ ကပစကျည်ဆံအခွံတွေက အလောင်းတွေဘေးမှကျပြီးမှ ကျည်ဆံတွေကတော့ ကိုယ်ထဲမှာ ကျန်ခဲ့တာတွေကိုလည်း ဖော်ထုတ်တွေ့ရှိနိုင်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဟာတွေအားလုံးက ကျနော်တို့မှာ ခိုင်လုံတဲ့အထောက်အထား ရှိတယ်။ ဒီထက်ပို စုံစမ်းစစ်ဆေးနိုင်ဖို့လည်း ကျနော်တို့ အချိန်မရွေး ချပြနိုင်ပါတယ်။"
စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို လက်မခံဘဲ၊ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်နေတဲ့ ကရင်နီပြည်နယ်ကို စစ်ကောင်စီဘက်ကလည်း အင်အားသုံးနှိမ်းနင်းနေရာမှာ အခုလို အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုမျိုးကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့မှာ ဖရူးဆိုမြို့နယ် ဒီမောဆိုဘက်မှာ ကားပေါင်း ၈ စင်းနီးပါးကို စစ်ကောင်စီတပ်တွေက မီးရှို့ခဲ့သလို အရပ်သား ၃၅ ယောက် အစုလိုက်အပြုံလိုက် သေဆုံးခဲ့မှုမှာလည်း အရှင်လတ်လတ်မီးရှို့သတ်ခဲ့တယ်လို့ ယူဆကြောင်း ခွန်ဘီဒူးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ စစ်ကောင်စီဘက်က သူတို့ လက်ချက်မဟုတ်ကြောင်း ငြင်းဆိုထားပါတယ်။
ဒီနှစ် မတ်လအစောပိုင်းမှာ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးဘက်က စစ်ကိုင်းနဲ့ မြင်းမူမြို့နယ်တွေဘက်မှာလည်း အရပ်သားတွေ အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရမှုတွေရှိခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် မတ်လ (၁) ရက်နေ့က စစ်ကောင်စီတပ်တွေ အင်အားအလုံးအရင်းနဲ့ ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့တဲ့ တာတိုင်ကျေးရွာမှာ အရပ်သား ၁၇ ဦး ရက်ရက်စက်စက် သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရတဲ့ ဓါတ်ပုံတွေကို ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေပေါ်မှာ မြင်တွေ့ခဲ့ကြရတာပါ။ အဲဒီထဲမှာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေ ဓါးစားခံ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခဲ့တဲ့ အမျိုးသမီး (၃)ဦးဟာ သတ်ဖြတ်ခြင်းမခံရခင်မှာ မတရားပြုကျင့်ခံခဲ့ရတဲ့ အနေအထားတွေ့မြင်ခဲ့ရတယ်လို့ မျက်မြင်သက်သေတွေက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ အဲဒီထဲက အသက် ၄၃ နှစ်အရွယ် မဆွေဆွေဦးရဲ့ ခင်ပွန်းဖြစ်သူ ကိုမောင်ဇော်က သူ့အမျိုးသမီးရုပ်အလောင်းကို ကိုယ်တိုင်မြင်တွေ့ခဲ့ရတဲ့အခြေအနေကို ဗွီအိုအေကို အခုလိုပြောပြပါတယ်။
"ကျနော့်မျက်စိနဲ့ မြင်ခဲ့တာ သူ့ရဲ့အတွင်းဘော်လီ ပြုတ်တဲ့ဟာတွေတွေ့တယ်။ လက်နဲ့ကုတ်တဲ့ဟာတွေလည်း တွေ့တယ်။ ကျနော့်အမျိုးသမီးရဲ့ နို့တွေမှာ မရှက်တမ်းပြောရရင်တော့၊ နို့တွေမှာလည်း လက်ကုတ်ရတွေတွေ့တယ်။ အောက်မှာလည်း သူ့ထမီးမှာလည်း သုတ်ရည်တွေပွနေတယ်။ ကျနော့်အမျိုးသမီးကို အဲဒီလိုလုပ်တာ ကျနော့်ရင်ထဲမှာ ဘယ်လိုမှ မကျေနပ်အောင် ဖြစ်နေတာ။ ဘယ်လိုမှ စိတ်ထဲက မကျေနပ်ဘူး။ အခု တော်တော်လေး စိတ်ဆင်းရဲတယ်။ ကျနော့်မိန်းမလည်း ဆုံးသွားတယ်။ ကျနော့်သားသမီးတွေနဲ့ ဘယ်လိုနေထိုင်သွားမလဲဆိုတာကို စဉ်းစားနေတယ်။ ကျနော်တို့ လုပ်ရတာလည်း ငါးဖမ်းလုပ်ငန်း၊ တနေ့လုပ်မှ တနေ့စားရတာ။ တောင်သူလုပ်တာလဲ မတောက်တခေါက်လေးတွေ။ ပဲလေးကျဲမှ သုံးလေးတောင်းလောက်ရတာ။ သားသမီးတွေနဲ့ ဘယ်လိုရှေ့ဆက်ရမယ်ဆိုတာကို တွေးမိတိုင်း အိပ်လို့လည်းမရ၊ စားလို့လည်းမရ ဖြစ်နေတယ်။"
ကျန်ရစ်သူ သားသမီးသုံးဦးလည်း လက်ရှိဘေးလွတ်ရာ တောတောင်တွေထဲမှာ ပုန်းအောင်နေကြဆဲဖြစ်တယ်လို့လည်း ကိုမောင်ဇော်က ပြောပါတယ်။ အရပ်သားတွေ သတ်ဖြတ်ခံရတဲ့ ကိစ္စတွေမှာ စစ်ကောင်စီဘက်က တုံ့ပြန်လေ့ရှိတာက နှစ်ဘက်ထိပ်တိုက်တွေ့ပြီး တိုက်ပွဲတွေဖြစ်တဲ့အတွက် တန်ပြန်နှိမ်နင်းတာဖြစ်တယ်လို့ ပြောဆိုထားပါတယ်။ အခုလို အရပ်သားတွေနေတဲ့နေရာတွေမှာ မြန်မာစစ်တပ်က အပြင်းအထန်အင်အားသုံး တိုက်ခိုက်နေမှုကို စစ်ရာဇဝတ်ကျူးလွန်မှုအဖြစ် ကုလသမဂ္ဂရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးအထူးကိုယ်စားလှယ် Tom Andrews က ထောက်ပြပြောဆိုထားတာပါ။
စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း စစ်ကောင်စီဘက်က ငါးဦးထက်ပိုပြီး အရပ်သားတွေကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုတွေဟာ ၆၄ ကြိမ်ထက်မနည်း ရှိခဲ့ကြောင်း NUG အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ လူ့အခွင့်အရေးဝန်ကြီး ဦးအောင်မျိုးမင်းက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
"ပထမဦးဆုံးကတော့ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီက ရည်ရွယ်ချက်အမျိုးမျိုးတော့ ရှိနိုင်ပါတယ်။ ပထမဦးဆုံးကတော့ အခုလိုမျိုး (၂) နှစ်ကျော်တဲ့အထိ လက်နက်ဆွဲကိုင်ပြီးတော့ တိုက်ပွဲဝင်နေတဲ့သူတွေ နည်းအမျိုးစုံနဲ့ စစ်ကောင်စီကို ဆန့်ကျင်နေတဲ့ အင်အားစုတွေကို မင်းတို့ကို ငါတို့ အသေသတ်မယ်ဆိုတဲ့၊ ဒါမှမဟုတ် တွေ့သမျှလူ အကုန်လုံးကို ချေမှုန်းမယ်ဆိုတဲ့အသံ ထုတ်လိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ "
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ NUG ကိုယ်တိုင်ကလည်း ဒီလိုဆိုးရွားလှတဲ့ အခြေအနေတွေကို ကိုယ်တိုင်တွေ့ကြုံလာတဲ့လူတွေ၊ အသက်မသေဘဲ လွတ်မြောက်လာတဲ့ လူတွေနဲ့ မေးမြန်းထားတာတွေလည်း ရှိတဲ့အခါကြတော့ ဒီလို သူတို့ဖြစ်ခဲ့ရတဲ့ ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့ အဖြစ်အပျက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ သူတို့ရဲ့ တရားမျှတမှုဆိုတဲ့ မျှော်လင့်ချက်၊ သူတို့ဘက်က မျှော်လင့်ချက်တွေကော ဘယ်လိုတွေ့ရသလဲ။ ဘယ်လောက်အထိရဖို့ ရှိမလဲရှင့်။
ဖြေ ။ ။ ကြုံတွေ့တဲ့လူတွေနဲ့ တွေ့ဆုံတိုင်း ကျနော်တို့မှာ သတင်းအချက်အလက်တွေ ရရှိတာ၊ ကျနော်တို့အတွက် အကျိုးတခုပါ။ နောက်တခုက ကျနော်တို့ ဘာတွေ့ရသလဲဆိုတော့ မြန်မာပြည်သူတွေ၊ အထူးသဖြင့် အခုနလို ရွာမီးရှို့ခံ မိသားစုတွေ သေဆုံးသွားလို့၊ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီက မျှော်မှန်းထားသလို၊ စိတ်ဓါတ်တွေ ယိမ်းယိုင်းသွားမလားဆိုတာ လုံးဝမရှိပါဘူး။ သူတိုု့တွေရဲ့ ပြောကြားတဲ့အချက်က ကျနော်တို့အတွက် ပိုတောင်အားရှိတယ်။ ဘာလဲဆိုတော့ ဒီလိုမျိုး ဖိနှိပ်လေ၊ ပိုမိုပြီးတော့ တွန်းလှန်လေလေ ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ အညာသူအညာသားတွေရဲ့ ရဲရဲတောက်စကားတွေ၊ တိုင်းရင်းသူ တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ ပြောကြားတဲ့အချက်တွေက သူတို့ရဲ့ စိတ်ဓါတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကို ဖော်ပြနေသလို၊ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီက ငါတို့ အကြောက်တရားနဲ့ ခြိမ်းခြောက်ပြီး အုပ်ချုပ်ရင် ကြောက်သွားမယ်ဆိုတဲ့ တွက်ကိန်းက မှားယွင်းတယ်ဆိုတာကို ပြပါတယ်။ အဲဒီတော့ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီက ဘယ်လောက်အထိ အကြောက်တရားနဲ့ ထိန်းချုပ်ဖို့ ကြိုးစားကြိုးစား ပြည်သူတွေကတော့ အခုနလို ဖြစ်တဲ့ကိစ္စတွေကို ပြန်လည်တွန်းလှန်ဖို့ စိတ်ဓါတ် အခုအချိန်အထိ ဆက်လက်ရှိနေတုန်းပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ မျှော်လင့်ချက်က ဘာလဲ။ အရေးတကြီး မျှော်လင့်ချက်ကတော့ အခုလိုမျိုး ရက်ရက်စက်စက် လူ့အခွင့်အရေးတင်မကဘူး၊ ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်နေတဲ့ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီရဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို အမြန်ဆုံး ရပ်ဆိုင်းပေးဖို့ဆိုတဲ့ immediate action အဲဒါကို တောင်းပါတယ်။ အခုကာလမှာ တရားမျှတမှု ဖော်ဆောင်နိုင်ဖို့အတွက် အခက်အခဲရှိတာ သူတို့သိတယ်။ ဒါပေမဲ့ တချိန်ချိန်မှာ အရိုးတွန်းတဲ့အချိန်မှာ အမှန်တရား ဖော်ဆောင်ပေးဖို့အတွက် သူတို့ဘက်က အရမ်းလိုအပ်ပါတယ်။ နောက်ပိုင်း ဒါတွေ မဖြစ်ဖို့အတွက် အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီဆိုတဲ့ institution တခုက မြန်မာနိုင်ငံမှာ မရှိဖို့အတွက် ပြည်သူတွေကို ကာကွယ်ပေးတဲ့ စစ်တပ်ပဲ လိုချင်တယ်။ ပြည်သူတွေကို သတ်ဖြတ်နေတဲ့ စစ်တပ် မလိုချင်ဘူး။ ဒါကို အနာဂတ်မှာ အာမခံပေးပါဆိုတဲ့ မျှော်လင့်ချက်တွေကို တွေ့ရပါတယ်။
