၂၀၅၀ ပြည့်နှစ်မှာ ကင်ဆာရောဂါသည် ၃၅သန်းကျော်အထိ တိုးလာမယ်လို့ WHO သတိပေး
လာမယ့် ၂၀၅၀ ပြည့်နှစ်ရောက်ရင် ကမ္ဘာပေါ်မှာကင်ဆာရောဂါသည် ၃၅သန်းကျော်အထိ တိုးလာနိုင်တယ်လို့ WHO ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ချုပ်က သတိပေးလိုက်ပါတယ်။ ဆေးလိပ်နဲ့အရက် သောက်သုံးမှု ၊ အဝလွန်ခြင်းနဲ့ လေထုညစ်ညမ်းတာတွေက ကင်ဆာဖြစ်ပွားရတဲ့ အဓိက အကြောင်းရင်းတွေဖြစ်တယ်လို့ WHO ရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ထောက်ပြထားပါတယ်။ AFP သတင်းဆောင်းပါးကို အခြေခံပြီး ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က ပြောပြပါမယ်။
၂၀၅၀ ပြည့်နှစ်ရောက်ရင် ကင်ဆာရောဂါသည် ၃၅ သန်းကျော်အထိ တိုးလာလိမ့်မယ့်လို့ ဖေဖေါ်ဝါရီ ၄ ရက်နေ့မှာ ကျရောက်တဲ့ ကမ္ဘာ့ကင်ဆာရောဂါနေ့ မတိုင်ခင် ထုတ်ပြန်တဲ့ WHO ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့ ကုလ အစီရင်ခံစာမှာ သတိပေးလိုက်တာပါ။ ၂၀၂၂ ခု စာရင်းအရ တကမ္ဘာလုံး ကင်ဆာဝေဒနာသည် သန်း(၂၀)ရှိပြီး ကင်ဆာကြောင့် သေဆုံးရသူ (၉.၇)သန်းရှိခဲ့တာကြောင့် ၊ ဒီပေါ် အခြေခံပြီးတွက်ရင် ၂၀၅၀ ရောက်တဲ့ခါ ၇၇% ပိုတိုးလာမယ် ခန့်မှန်းထားကြောင်း နိုင်ငံတကာ ကင်ဆာ သုတေသနဌာန IARC ရဲ့ အကြီးအကဲ Dr Freddie Bray ကပြောပါတယ်။
" ဒီနေ့ကမ္ဘာမှာ သိသိသာသာ အဖြစ်များနေတဲ့ ကင်ဆာအမျိုးအစားတွေရှိပါတယ်။ လောလောဆယ်ထိ ကင်ဆာဖြစ်ပွားသူ သန်း(၂၀)ကျော် ရှိနေပါပြီ၊ ကျနော်တို့ ခန့်မှန်းထားသလိုပဲ နောက်ထပ်လည်း တိုးလာဦးမှာပါ။ အဖြစ်အများဆုံးကတော့ အဆုတ်ကင်ဆာပါပဲ ၊ သေဆုံးမှုလည်း များပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေမှာဆိုရင် ရင်သား ကင်ဆာက အဖြစ်အများဆုံးနဲ့ သေဆုံးမှုလည်း များပြီး ၊ ဒုတိယလောက် လိုက်နေတဲ့ ကင်ဆာအမျိုးအစားလို့တောင် ဆိုနိုင်ပါတယ်။ နောက်တခုကတော့ သားအိမ်−ကင်ဆာပါ။ အမျိုးသားရော အမျိုးသမီးတွေမှာပါ နောက်ထပ် အဖြစ်များလာတာကတော့ အူမကြီးနဲ့ စအိုကင်ဆာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေက နိုင်ငံတွေရဲ့ လူမှုစီးပွား ဖွံ့ဖြိုးမှုကိုပါ ထိခိုက်စေမှာ အမှန်ပါပဲ။ "
ကင်ဆာ ဖြစ်ရတဲ့ အဓိက အကြောင်းရင်းထဲမှာ ဆေးလိပ်နဲ့ အရက်သေစာ သောက်သုံးတာ၊ အထိုင်များသူ အဝလွန်သူတွေနဲ့ လေထုညစ်ညမ်းတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်အပြင် ၊ အမဲ ဝက် သိုး ဆိတ် စတဲ့ ခြေ ၄ ချောင်းသားကို အနောက်တိုင်းပုံစံနဲ့ အစားများတာတွေကလည်း ဒီရောဂါကို ပိုဖြစ်လာစေတယ်လို့ WHO က သတိပေးပါတယ်။
နောက်ထပ် အနှစ်အစိတ်လောက်အတွင်း ကမ္ဘာ့လူဦးရေ တိုးလာတာနဲ့အမျှ လူအဖွဲ့အစည်းထဲ အသက်ရွယ်ကြီးရင့်သူ ပိုများလာမှာဖြစ်သလို၊ ကင်ဆာဖြစ်ပွားနှုန်းလည်း ပိုများလာမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံတွေမှာဆိုရင် ကင်ဆာဖြစ်ပွားမှုနှုန်းက သိသိသာသာကြီးကို တိုးလာမယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပြီး ၂၀၂၂ နဲ့ နှိုင်းယှဥ်ရင် ၂၀၅၀ ရောက်တဲ့အခါ ကင်ဆာဝေဒနာရှင်အသစ် နောက်ထပ် (၅)သန်းနီးပါး တိုးလာမယ်လို့ WHO က သုံးသပ်ထားပါတယ်။
ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် နှိုင်းယှဥ်မယ်ဆိုရင်တော့ ချမ်းသာတဲ့ နိုင်ငံတွေထက်စာရင် လူမှုစီးပွား ဖွံ့ဖြိုးမှု နိမ့်ကျတဲ့နိုင်ငံတွေမှာ ကင်ဆာဖြစ်ပွားမှုနှုန်း ပိုများလာမှာဖြစ်ပြီး ၁၄၂ % အထိ တိုးလာလိမ့်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ ဒီလို အခြေအနေက စိုးရိမ်စရာ သိပ်ကောင်းတယ်လို့ WHO အဖွဲ့ရဲ့ ကင်ဆာရောဂါ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် Dr André Ilbawi ကဆိုပါတယ်။
" ကင်ဆာ ဝေဒနာရှင်တွေသာ ၂ ဆလောက် တိုးလာမယ့် အရေးကို မြင်ယောင်မိရင် ၊ ဒီပြသနာကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ဆိုရင် ဆေးပညာ ကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ ဆေးရုံတွေ ၊ လိုအပ်တဲ့ စက်ကရိယာတွေ ရှိထားဖို့ လိုပါတယ်။ ခုချိန်မှာ ဒါတွေဟာ အရေးတကြီး ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားဖို့ လိုနေပြီဆိုတာကို နိုင်ငံတော်ရဲ့ မူဝါဒ ရေးဆွဲသူတွေရော၊ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းနဲ့ အစိုးရမဟုတ်တဲ့ ပရဟိတ အဖွဲ့တွေကိုပါ တိုက်တွန်းနှိုးဆော်လိုပါတယ်။ ခုထဲက ကြိုတင် ပြင်ဆင်မှု မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုရင် အနာဂတ်မှာ အခြေအနေတွေဟာ ကျနော်တို့ ခန့်မှန်းထားတာထက် ပိုဆိုးလာဖို့သာ ရှိပါတယ်။ "
လက်ရှိ ကမ္ဘာ့လူဦးရေဟာ ၈ ဘီလီယံကျော် ရှိနေရာက ၂၀၅၀ ပြည့်မှာ ၁၀ ဘီလီယံလောက်ထိ တိုးလာမှာဖြစ်လို့ ကင်ဆာဖြစ်ပွားနှုန်းရော ကင်ဆာကြောင့်သေဆုံးမှုပါ ၂ ဆလောက် တိုးလာနိုင်တယ်လို့ WHO က ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
