(Zawgyi/Unicode)
ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံက အမေဇုံ သစ်တောကြီးရဲ့ သစ်တောပြုန်းတီးမှုနှုန်းက တစ်နှစ်ပြီးတစ်နှစ် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်လာနေ တယ်လို့ သောကြာနေ့က တရားဝင် ထုတ်ပြန်တဲ့ စာရင်းဇယားတွေမှာ ပါရှိပါတယ်။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ပထမ နှစ်ဝက်မှာ သစ်တော စတုရန်း မိုင် ၁၂၀၀ လောက် ပြုန်းတီးခဲ့တာကြောင့် ၂၀၁၅ ခုနှစ် ဂြိုလ်တုကနေ မှတ်တမ်းယူချိန်က စပြီး ပြုန်းတီးမှု အများဆုံးနှုန်း ဖြစ်ပါတယ်။
ခြောက်သွေ့ရာသီစတင်ပြီး တောမီး စတင်လောင်ကျွမ်းလေ့ရှိတဲ့ ဇွန်လထဲမှာလည်း သစ်တော စတုရန်းမိုင် ၄၀၀ စံချိန်တင် ဆုံးရှုံးခဲ့ ပါတယ်။ သစ်တောပြုန်းတီးမှုနှုန်း အရင်ကထက် ၁၁ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်သွားခဲ့တာပါ။
သစ်တောပြုန်းတီးမှု ပမာဏ များတာကြောင့် သမ္မတ Jair Bolsonaro ရဲ့ အမေဇုံဒေသ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး စီမံကိန်းကို စွန့်လွှတ် ဖို့ အတွက် ဖိအားတွေ ပိုလာ စေခဲ့ပါတယ်။
ကမ္ဘာ့အဆုတ်ကြီးလို့ ခေါ်တဲ့ အမေဇုံသစ်တောပြုန်းတီးမှုနဲ့ မီးလောင်ကျွမ်းမှုတွေကြောင့် ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံဟာ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်း ရေး အဖွဲ့တွေနဲ့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေရဲ့ ဝေဖန်ပြစ်တင်မှုကို ခံနေရပါတယ်။
တရားမဝင် သစ်ထုတ်လုပ်မှု၊ သတ္တု တူးဖော်ရေးနဲ့ တိရစ္ဆာန် မွေးမြူရေး ခြံတွေ ဖန်တီးတာက သစ်တော ပြုန်းတီးမှု အဓိက အကြောင်းရင်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ပတ်ဝန်းကျင် ပြောင်းလဲနေတာကို မယုံကြည်တဲ့ ဘရာဇီးလ်း သမ္မတ Bolsonaro က ဌာနဒေသခံတွေရဲ့ နယ်မြေတွေနဲ့ ပတ်ဝန်း ကျင်ထိန်းသိမ်းဖို့ အကာအကွယ်ပေးထားတဲ့ နယ်မြေတွေထဲ မွေးမြူရေး ခြံတွေနဲ့ သတ္တု တူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းတွေ လုပ်ဖို့ အား ပေးနေ သူ တစ်ယောက် ဖြစ်ပါတယ်။
မေလတုန်းကတော့ တရားမဝင် သစ်ထုတ်လုပ်မှုနဲ့ တောမီးရန် ကာကွယ်ဖို့ ဆိုပြီး သမ္မတ Bolsonaro က ဘရာဇီးလ် စစ်တပ်ကို အမေဇုံ သစ်တောထဲကို စေလွှတ်ခဲ့ပါတယ်။ စစ်တပ်ရှိနေပေမဲ့ INPE လို့ အမျိုးသား အာကာသ သုတေသန ဌာနက ထုတ်ပြန်ချက်တွေအရ အရင်နှစ်နဲ့ နှိုင်းစာရင် ဒီနှစ် ဇန်နဝါရီလက စပြီး တလထက် တလ သစ်တော ပြုန်းတီးမှုနှုန်းက မြင့်တက်လာနေပါတယ်။
...............
အမဇေုံသဈတော နှဈစဉျ ၂၅ ရာခိုငျနှုနျး ပွုနျးတီးနေ
(Unicode)
ဘရာဇီးလျနိုငျငံက အမဇေုံ သဈတောကွီးရဲ့ သဈတောပွုနျးတီးမှုနှုနျးက တဈနှဈပွီးတဈနှဈ ၂၅ ရာခိုငျနှုနျး မွင့ျတကျလာနေ တယျလို့ သောကွာနေ့က တရားဝငျ ထုတျပွနျတဲ့ စာရငျးဇယားတှမှော ပါရှိပါတယျ။ ၂၀၂၀ ပွည့ျနှဈ ပထမ နှဈဝကျမှာ သဈတော စတုရနျး မိုငျ ၁၂၀၀ လောကျ ပွုနျးတီးခဲ့တာကွောင့ျ ၂၀၁၅ ခုနှဈ ဂွိုလျတုကနေ မှတျတမျးယူခြိနျက စပွီး ပွုနျးတီးမှု အမြားဆုံးနှုနျး ဖွဈပါတယျ။
ခွောကျသှေ့ရာသီစတငျပွီး တောမီး စတငျလောငျကြှမျးလေ့ရှိတဲ့ ဇှနျလထဲမှာလညျး သဈတော စတုရနျးမိုငျ ၄၀၀ စံခြိနျတငျ ဆုံးရှုံးခဲ့ ပါတယျ။ သဈတောပွုနျးတီးမှုနှုနျး အရငျကထကျ ၁၁ ရာခိုငျနှုနျး မွင့ျတကျသှားခဲ့တာပါ။
သဈတောပွုနျးတီးမှု ပမာဏ မြားတာကွောင့ျ သမ်မတ Jair Bolsonaro ရဲ့ အမဇေုံဒသေ ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေး စီမံကိနျးကို စှန့ျလှှတျ ဖို့ အတှကျ ဖိအားတှေ ပိုလာ စခေဲ့ပါတယျ။
ကမ်ဘာ့အဆုတျကွီးလို့ ခေါျတဲ့ အမဇေုံသဈတောပွုနျးတီးမှုနဲ့ မီးလောငျကြှမျးမှုတှကွေောင့ျ ဘရာဇီးလျနိုငျငံဟာ ပတျဝနျးကငြျ ထိနျးသိမျး ရေး အဖှဲ့တှနေဲ့ ကမ်ဘာ့နိုငျငံတှရေဲ့ ဝဖေနျပွဈတငျမှုကို ခံနရေပါတယျ။
တရားမဝငျ သဈထုတျလုပျမှု၊ သတ်တု တူးဖောျရေးနဲ့ တိရစ်ဆာနျ မှေးမွူရေး ခွံတှေ ဖနျတီးတာက သဈတော ပွုနျးတီးမှု အဓိက အကွောငျးရငျးတှေ ဖွဈပါတယျ။
ပတျဝနျးကငြျ ပွောငျးလဲနတောကို မယုံကွညျတဲ့ ဘရာဇီးလျး သမ်မတ Bolsonaro က ဌာနဒသေခံတှရေဲ့ နယျမွတှေနေဲ့ ပတျဝနျး ကငြျထိနျးသိမျးဖို့ အကာအကှယျပေးထားတဲ့ နယျမွတှေထေဲ မှေးမွူရေး ခွံတှနေဲ့ သတ်တု တူးဖောျရေး လုပျငနျးတှေ လုပျဖို့ အား ပေးနေ သူ တဈယောကျ ဖွဈပါတယျ။
မလေတုနျးကတော့ တရားမဝငျ သဈထုတျလုပျမှုနဲ့ တောမီးရနျ ကာကှယျဖို့ ဆိုပွီး သမ်မတ Bolsonaro က ဘရာဇီးလျ စဈတပျကို အမဇေုံ သဈတောထဲကို စလှေှတျခဲ့ပါတယျ။ စဈတပျရှိနပေမေဲ့ INPE လို့ အမြိုးသား အာကာသ သုတသေန ဌာနက ထုတျပွနျခကြျတှအေရ အရငျနှဈနဲ့ နှိုငျးစာရငျ ဒီနှဈ ဇနျနဝါရီလက စပွီး တလထကျ တလ သဈတော ပွုနျးတီးမှုနှုနျးက မွင့ျတကျလာနပေါတယျ။
