ၾသစေတးလ် ႏိုင္ငံ ဆစ္ဒနီအေျခစိုက္ Lowy ႏိုင္ငံျခား မူဝါဒေရးရာသိပၸံက ေနာက္ဆံုး ေကာက္ယူခဲ့တဲ့ စစ္တမ္းအရ ဆိုရင္ ၾသစေတးလ် ႏိုင္ငံသား ေတြဟာ တရုတ္အေပၚ သံသယေတြ တိုးလာေနသလို ၾသစေတးလ် ႏိုင္ငံရဲ့ ဒီမိုကေရစီေရးရာမွာ ႏိုင္ငံျခားက ဝင္ေရာက္ေႏွာက္ယွက္ ႏိုင္ေျခရွိလာမွာကို စိုးရိမ္ေနၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဆစ္ဒနီက Phil Mercer ရဲ့ သတင္းလႊာကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေျပာျပေပးမွာပါ။
Lowy ႏိုင္ငံျခား မူဝါဒေရးရာသိပၸံက ေကာက္ယူခဲ့တဲ့ စစ္တမ္းအရ ဆိုရင္ေတာ့ ၾသစေတးလ် ႏိုင္ငံရဲ့ စီးပြါးေရးဟာ တရုတ္အေပၚ အလြန္အကၽြံ မွီခိုေနရသလို သူတို႔ႏိုင္ငံထဲမွာလည္း တရုတ္ရဲ့ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈက သိပ္မ်ားေနတယ္လို႔ ၾသစေတးလ် ႏိုင္ငံသား အမ်ားအျပားက ယံုၾကည္ေၾကာင္း ျပသေန ပါတယ္။
တရုတ္အေပၚ သေဘာထားကလည္း လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၂ လတာကာလ အတြင္း ပိုတင္းမာလာပံုေပၚေနတာပါ။ ဒါကလည္း ေတာင္တရုတ္ ပင္လယ္ျပင္ထဲ တရုတ္ရဲ့ နယ္ေျမပိုင္ဆိုင္မႈ ဆိုင္ရာ အျငင္းပြါးမႈေတြနဲ႔ အတူ ၾသစေတးလ် ဆက္သြယ္ေရး ကြန္ယက္ထဲ တရုတ္ရဲ့ ပါဝင္ပတ္သက္မႈေတြ အေပၚ စိုးရိမ္မႈေတြနဲ႔ တရုတ္က ဆိုင္ဘာတိုက္ခိုက္မႈေတြ၊ တပါးသူရဲ့ျပည္တြင္းႏုိင္ငံေရးမွာ ဝင္စြက္မႈေတြ လုပ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲမႈေတြ ေပၚလာတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
တရုတ္ကို တာဝန္ခံတာဝန္ယူမႈရွိတဲ့ ကမာၻ႔အင္အားႀကီးႏိုင္ငံ တႏုိင္ငံအျဖစ္နဲ႔ ၾသစေတးလ် ႏိုင္ငံသားေတြ ဘက္က ဘယ္ေလာက္ ယံုၾကည္မႈ ရွိတယ္ ဆိုတာကို သိရဖို႔ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၅ ႏွစ္ကစၿပီး ႏွစ္စဥ္ စစ္တမ္းေကာက္ၾကည့္ေနတာ ျဖစ္ၿပီး ဒီႏွစ္မွာေတာ့ ယံုၾကည္မႈ အနည္းဆံုး ျဖစ္ေနတာကို စစ္တမ္းမွာ ေတြ႔ေနရတယ္လို႔ Lowy ႏိုင္ငံျခား မူဝါဒေရးရာသိပၸံက သုေတသနပညာရွင္ Natasha Kassam ကေျပာပါတယ္။
“အခုဆိုရင္ ၾသစေတးလ် ႏိုင္ငံသား အားလံုးရဲ့ ၃၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ကပဲ တရုတ္ကို ကမာၻမွာ တာဝန္သိသိနဲ႔ လုပ္ေဆာင္တတ္တဲ့ ႏုိင္ငံလို႔ ယံုၾကည္ၾကတာပါ။ ဒါဟာ မႏွစ္- ၂၀၁၈ ကနဲ႔ယွဥ္ရင္ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္ကို ထိုးက် သြားတာေၾကာင့္ တကယ္ကို သိသာေနပါတယ္။ Lowy သိပၸံရဲ့ စစ္တမ္းေတြကို ျပန္ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ ၾသစေတးလ် ႏိုင္ငံရဲ့ တရုတ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးမွာ စိုးရိမ္မႈေတြ တိုးလာေနတာကို ျပတဲ့အခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနတာကို ေတြ႔ရမွာပါ။”
တရုတ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စိုးရိမ္မႈေတြ သိသိသာသာတိုးလာတဲ့ ပံုေတြ႔ေနရေပမယ့္ Australia ႏိုင္ငံရဲ့ ကာလတာရွည္ စစ္ေရးမဟာမိတ္ ျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေထာက္ခံမႈမွာေတာ့ ထူးထူးျခားျခား တိုးတက္လာတာ မေတြ႔ရပါဘူး။ အေမရိကန္ သမၼတ Donald Trump အေပၚ ယံုၾကည္မႈရွိတယ္လို႔ စစ္တမ္းအတြက္ မဲေပးသူက ေလးပံုတပံုပဲ ရွိတာပါ။
ၾသစေတးလ် ႏိုင္ငံဟာ ၾကြယ္ဝခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး အာရွႏုိင္ငံေတြ အထူးသျဖင့္ ဂ်ပန္၊ စကၤာပူတို႔နဲ႔ နီးကပ္တဲ့ ဆက္ဆံေရးရွိတဲ့ အလယ္အလတ္ အင္အားႀကီး ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္က ၿဗိတိန္ရဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ ေနခဲ့ရတဲ့ ကိုလိုနီႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး ခုထိလည္း ၿဗိတိန္နဲ႔ ခိုင္မာတဲ့ ဆက္ဆံေရးရွိေနဆဲပါ။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ဆိုရင္ လံုၿခံဳေရးအရ သိပ္ကို အေရးပါတဲ့ မဟာမိတ္ျဖစ္သလို တရုတ္နဲ႔ ဆိုရင္ေတာ့ ၾသစေတးလ် ႏိုင္ငံရဲ့ လက္ရွိၾကြယ္ဝမႈကို ေပးတဲ့ အႀကီးဆံုး ကုန္သြယ္ဖက္အျဖစ္ အားထားေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလို သံတမန္ဆက္သြယ္ေရး ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိးနဲ႔ ကြဲျပားမႈေတြၾကားမွာ ရႈပ္ေထြးတဲ့ ညွိႏိႈင္းမႈေတြနဲ႔ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ ေနရတာေတြဟာ ၾသစေတးလ် အစိုးရအတြက္ မရိုးႏိုင္တဲ့ စိန္ေခၚမႈ တခုျဖစ္ေနတာပါ။
Lowy ႏိုင္ငံျခား မူဝါဒေရးရာသိပၸံအတြက္ လူမႈ သုေတသန အဖြဲ႔အစည္းတခုက မတ္လ အလယ္ ကေန မတ္လကုန္အတြင္း ၾသစေတးလ် ႏို္င္ငံသား ၂ ေထာင္ေက်ာ္ကို စစ္ေဆးေမးျမန္းၿပီး စစ္တမ္းေကာက္ယူေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
