စစ်ကောင်စီကို တိုးမြှင့် ဒဏ်ခတ်မယ့် Burma Act 2021 မူကြမ်း ကန်အောက်လွှတ်တော် အတည်ပြု
{{Zawgyi/Unicode}}
မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန်ဥပဒေမူကြမ်း Burma Act of 2021 ကို အမေရိကန် အေက်လွှတ်တော်ကနေ ဧပြီလ ၆ ရက်နေ့က အတည်ပြုလိုက်ပါတယ်။ ဒီဥပဒေ မူကြမ်းမှာ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအရေးကို ကူညီအားပေးဖို့ နဲ့ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီကို ဖိအားပေးဆောင်ရွက်သွားဖို့ တွေပါဝင်ပါတယ်။ ဒီဥပဒေမူကြမ်း အတည်ဖြစ်လာဖို့ စည်းရုံးလှုံဆော်မှုလုပ်ငန်းတွေမှာပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့တဲ့ မေရီလန်းပြည်နယ် ချင်းတိုင်းရင်းသားများအဖွဲ့ အမှုဆောင်ညွှန်ကြားရေးမှူး ပူးဇိုသုန်းမှုံ ကို-ကိုဇော်မိုးကျော် က ဆက်သွယ်မေးမြန်း တင်ပြထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန်ဥပဒေ ၂၀၂၁ Burma Act of 2021 ကို ဧပြီလ ၆ ရက်နေ့က အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော်မှ ာဒီမိုကရက် နဲ့ ရီပတ်ဗလစ်ကင်ပါတီကြီး ၂ ခုစလုံးက ထောက်ခံပြီး အတည်ပြုလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီဥပဒေမူကြမ်းကို ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အောက်တိုဘာလက စတင်ပြီး အမေရိကန် လွှတ်တော်မှာတင်သွင်းခဲ့တာဖြစ်ပြီး၊ ဒီမိုကရက်နဲ့ ရီပတ်ဘလစ်ကန်အမတ်တွေအကြား ညှိနှိုင်းမှုတွေပြုလုပ်အတည်ပြုလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီဥပဒေမူကြမ်း၊ ဥပဒေဖြစ်လာခဲ့ရင် မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှုအတွက် အများကြီး အထောက်အကူဖြစ်နိုင်တယ်လို့ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်နေတဲ့ အမေရိကန်ြ့ပည်ထောင်စု မေရီလန်းပြည်နယ် ချင်းတိုင်းရင်းသားများအဖွဲ့ က အမှုဆောင်ညွှန်ကြားရေးမှူး ပူးဇိုသုန်းမှုံ ကပြောပါတယ်။
“နိုင်ငံရေးအရ သံတမန်အရေးအရ အထောက်အကူ အများကြီးဖြစ်လာမယ်။ နံပတ် ၁ က နိုင်ငံံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှာ Coordinator (ညှိနှိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သူ) နေရာ အသစ်ကိုရှိရမယ်တဲ့၊ တော်တော်လေး ကောင်းတယ်။ နောက်တချက်က Accountability ဆိုတဲ့ဟာ၊ အခုစစ်တပ်က ချိုးဖောက်နေတဲ့ (လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု) အတော်များများရှိတယ်။ အဲဒီဟာကိုလည်း အရေးယူသွားမယ်ဆိုတာပါတယ်။ ပြီးတော့နောက်တချက်က၊ Humanitarian Assistance လူသားခြင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ၊ နောက်ပြီးတော့ Civil Society (အရပ်ဖက် အဖွဲ့အစည်းများ) အတွက်ဆိုပြီးတော့ ဒေါ်လာ သန်း ၂၂၀ ထောက်ပံ့မယ်တဲ့။ ဆိုတော့ တော်တော်လေးအား တက်စရာ ကောင်းတယ်။
ကိုဇော်မိုးကျော် ။ ။ ဆိုတော့ဒီဥပဒေမူကြမ်းကို အတည်ပြုလိုက်ပြီဆိုတော့ ဥပဒေ ဖြစ်လာဖို့အတွက် ဘာတွေဆက်လုပ် ရဦးမလဲခင်ဗျ။
ပူးဇိုသုန်မှုံ ။ ။ ၂ ဆင့်ကျန်သေးတယ်ခင်ဗျ။ နောက်တဆင့်ကတော့ အထက်လွှတ်တော် ဆီးနိတ်ကနေ အတည်ပြုဖို့လိုတယ်။ မေရီလန်းပြည်နယ်ရဲ့ ဆီနိတ်တာ Ban Cardan ကနေ ဒီဟာ ကို ဦးဆောင်တင်သွင်းလိုက်တယ်။ ဒါပေမယ့်အခုအထိ ရီပတ်ဘလစ်ကန် ဆီနိတ်တာတွေဘက်နေ တယောက်မှ အခုထိအတည်မပြုရသေးဘူး။ ဒါကြောင့်မို့ အဓိက အင်ဒီးယားနားတို့၊ ဗမာပြည်သားတွေများတဲ့နေရာ၊ တက္ကဆက်တို့၊ အိုဟိုင်းအိုးတို့လိုနေရာတွေမှာ များများ Advocacy (စည်းရုံးလှုံဆော်ဖို့) လိုတယ်။”
ဒီမူကြမ်းကို အထက်ဆီးနိတ် လွှတ်တော်ကို ဆက်လက်တင်သွားရမှာဖြစ်ပြီး၊ ဆီးနိတ်လွှတ်တော်ကနေ အတည်ပြုပြီးလို့ သမ္မတက လက်မှတ်ထိုးရင် ဥပဒေဖြစ်လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆီးနိတ်လွှတ်တော်ကို ဆက်လက်တင်သွင်း အတည်ပြုနိုင်ဖို့အတွက် ချင်းတိုင်းရင်းသားနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ အများအပြားရှိတဲ့ မေရီလန်းပြည်နယ်က အထက်လွှတ်တော်အမတ် Ban Cardin ကတော့ လက်မှတ်ထိုးထားပြီးဖြစ်ပေမယ့်၊ ဆီးနိတ်နိုင်ငံခြားရေးရာကော်မတီ အဖွဲ့ဝင်တဦးဖြစ်တဲ့ အင်ဒီးယားနားပြည်နယ် ရစ်ပတ်ဘလင်ကန်အမတ် Todd Young ကပူးတွဲလက်မှတ်မထိုးသေးတဲ့အတွက် ဆက်လက် တိုက်တွန်းဖို့ လိုနေသေးတယ်လို့ ပူးဇိုသုန်းမှုံ က ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် မြန်မာအများစုရှိတဲ့ အင်ဒီးယားနား အပါအဝင် ရီပတ်ဘလစ်ကန် အထက်လွှတ်တော် အမတ်တွေကို စည်းရုံးတိုက်တွန်းကြဖို့ သူကလှုံဆော်ထားပါတယ်။ ဒီဥပဒေမူကြမ်းကို အထက်လွှတ်တော်မှာ ဒီမိုကရက်အမတ် ၂၅ ဦးထောက်ခံထားပြီးဖြစ်ပေမယ့်၊ ရီပတ်ဘလစ်ကန်ဘက်က တဦးတယောက်ကမျှ ထောက်ခံခြင်းမရှိသေးတဲ့အတွက် ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်းကြဖို့ ပူးဇိုသုန်းမှုန်က တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
ဒီဥပဒေမူကြမ်းကို အောက်လွှတ်တော်က အတည်ပြုလိုက်တဲ့အပေါ် မြန်မာနိုင်ငံက လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေတွေကိုစောင့်ကြည့်နေတဲ့ Global Witness အဖွဲ့ကြီးက လည်း ကြိုဆိုလိုက်ပါတယ်။ အခုမြန်မာ့ဥပဒေမူကြမ်း ၂၀၂၁ မှာ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီရဲ့ အဓိကဝင်ငွေလမ်းကြောင်းဖြစ်တဲ့ ရေနံနဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း အပါအဝင် ပိုမိုထိရောက်တဲ့ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုတွေလုပ်ဖိုပါဝင်သလို၊ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေးနဲ့ လူသားခြင်းစာနာမှုအကူအညီ ၅ နှစ်စာအတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၄၅၀ ထောက်ပံပေးဖို့လည်း ပါဝင်တယ်လို့ Global Witness ရဲ့ကြေငြာချက်မှာဖေါ်ပြထားပါတယ်။
ဒီဥပဒေမူကြမ်း အတည်ဖြစ်လာခဲ့ရင် အမေရိကန်အစိုးရအနေနဲ့ မြန်မာစစ်အစိုးရပေါ် ထိရောက်တဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေလုပ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မြန်မာ့အရေး ညှိနိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရမယ့် အရာရှိတဦးကိုလည်း အမေရိကန်အစိုးရက ခန့်ထားရမှာဖြစ်တဲ့အတွက် လုပ်ငန်းတွေ ပိုမိုထိရောက်မြန်ဆန်လာမှာဖြစ်ပြီး၊ ရိုဟင်ဂျာအပါအဝင်၊ ချင်းပြည်နယ်နဲ့ မြန်မာပြည်အနှံ့က မြန်မာအာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီတပ်တွေ ကျူးလွန်တဲ့ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်တဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖေါက်မှုတွေကိုလည်း အရေးယူဖို့လည်း လုပ်ဆောင်နိုင်မှာဖြစ်တယ်လို့ မေရီလန်းပြည်နယ်က ချင်းတိုင်းရင်းသားများအဖွဲ့ အမှုဆောင်ညွှန်ကြားရေးမှုး ပူးဇိုသုန်းမှုံကပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
.......................................
စဈကောငျစီကို တိုးမွှင့ျ ဒဏျခတျမယ့ျ Burma Act 2021 မူကွမျး ကနျအောကျလှှတျတောျ အတညျပွု
{{Zawgyi/Unicode}}
မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အမရေိကနျဥပဒမေူကွမျး Burma Act of 2021 ကို အမရေိကနျ အကျေလှှတျတောျကနေ ဧပွီလ ၆ ရကျနေ့က အတညျပွုလိုကျပါတယျ။ ဒီဥပဒေ မူကွမျးမှာ မွနျမာ့ဒီမိုကရစေီအရေးကို ကူညီအားပေးဖို့ နဲ့ အာဏာသိမျးစဈကောငျစီကို ဖိအားပေးဆောငျရှကျသှားဖို့ တှပေါဝငျပါတယျ။ ဒီဥပဒမေူကွမျး အတညျဖွဈလာဖို့ စညျးရုံးလှုံဆောျမှုလုပျငနျးတှမှောပါဝငျဆောငျရှကျခဲ့တဲ့ မရေီလနျးပွညျနယျ ခငြျးတိုငျးရငျးသားမြားအဖှဲ့ အမှုဆောငျညှှနျကွားရေးမှူး ပူးဇိုသုနျးမှုံ ကို-ကိုဇောျမိုးကြောျ က ဆကျသှယျမေးမွနျး တငျပွထားပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အမရေိကနျဥပဒေ ၂၀၂၁ Burma Act of 2021 ကို ဧပွီလ ၆ ရကျနေ့က အမရေိကနျအောကျလှှတျတောျမှ ာဒီမိုကရကျ နဲ့ ရီပတျဗလဈကငျပါတီကွီး ၂ ခုစလုံးက ထောကျခံပွီး အတညျပွုလိုကျတာဖွဈပါတယျ။
ဒီဥပဒမေူကွမျးကို ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှဈအောကျတိုဘာလက စတငျပွီး အမရေိကနျ လှှတျတောျမှာတငျသှငျးခဲ့တာဖွဈပွီး၊ ဒီမိုကရကျနဲ့ ရီပတျဘလဈကနျအမတျတှအေကွား ညှိနှိုငျးမှုတှပွေုလုပျအတညျပွုလိုကျတာဖွဈပါတယျ။
ဒီဥပဒမေူကွမျး၊ ဥပဒဖွေဈလာခဲ့ရငျ မွနျမာ့ဒီမိုကရစေီလှုပျရှားမှုအတှကျ အမြားကွီး အထောကျအကူဖွဈနိုငျတယျလို့ မွနျမာ့ဒီမိုကရစေီအရေး လှုပျရှားဆောငျရှကျနတေဲ့ အမရေိကနျွ့ပညျထောငျစု မရေီလနျးပွညျနယျ ခငြျးတိုငျးရငျးသားမြားအဖှဲ့ က အမှုဆောငျညှှနျကွားရေးမှူး ပူးဇိုသုနျးမှုံ ကပွောပါတယျ။
“နိုငျငံရေးအရ သံတမနျအရေးအရ အထောကျအကူ အမြားကွီးဖွဈလာမယျ။ နံပတျ ၁ က နိုငျငံံခွားရေးဝနျကွီးဌာနမှာ Coordinator (ညှိနှိုငျးပူးပေါငျးဆောငျရှကျသူ) နရော အသဈကိုရှိရမယျတဲ့၊ တောျတောျလေး ကောငျးတယျ။ နောကျတခကြျက Accountability ဆိုတဲ့ဟာ၊ အခုစဈတပျက ခြိုးဖောကျနတေဲ့ (လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှု) အတောျမြားမြားရှိတယျ။ အဲဒီဟာကိုလညျး အရေးယူသှားမယျဆိုတာပါတယျ။ ပွီးတော့နောကျတခကြျက၊ Humanitarian Assistance လူသားခွငျးစာနာမှုဆိုငျရာ၊ နောကျပွီးတော့ Civil Society (အရပျဖကျ အဖှဲ့အစညျးမြား) အတှကျဆိုပွီးတော့ ဒေါျလာ သနျး ၂၂၀ ထောကျပံ့မယျတဲ့။ ဆိုတော့ တောျတောျလေးအား တကျစရာ ကောငျးတယျ။
ကိုဇောျမိုးကြောျ ။ ။ ဆိုတော့ဒီဥပဒမေူကွမျးကို အတညျပွုလိုကျပွီဆိုတော့ ဥပဒေ ဖွဈလာဖို့အတှကျ ဘာတှဆေကျလုပျ ရဦးမလဲခငျဗြ။
ပူးဇိုသုနျမှုံ ။ ။ ၂ ဆင့ျကနြျသေးတယျခငျဗြ။ နောကျတဆင့ျကတော့ အထကျလှှတျတောျ ဆီးနိတျကနေ အတညျပွုဖို့လိုတယျ။ မရေီလနျးပွညျနယျရဲ့ ဆီနိတျတာ Ban Cardan ကနေ ဒီဟာ ကို ဦးဆောငျတငျသှငျးလိုကျတယျ။ ဒါပမေယ့ျအခုအထိ ရီပတျဘလဈကနျ ဆီနိတျတာတှဘေကျနေ တယောကျမှ အခုထိအတညျမပွုရသေးဘူး။ ဒါကွောင့ျမို့ အဓိက အငျဒီးယားနားတို့၊ ဗမာပွညျသားတှမြေားတဲ့နရော၊ တက်ကဆကျတို့၊ အိုဟိုငျးအိုးတို့လိုနရောတှမှော မြားမြား Advocacy (စညျးရုံးလှုံဆောျဖို့) လိုတယျ။”
ဒီမူကွမျးကို အထကျဆီးနိတျ လှှတျတောျကို ဆကျလကျတငျသှားရမှာဖွဈပွီး၊ ဆီးနိတျလှှတျတောျကနေ အတညျပွုပွီးလို့ သမ်မတက လကျမှတျထိုးရငျ ဥပဒဖွေဈလာမှာ ဖွဈပါတယျ။ ဆီးနိတျလှှတျတောျကို ဆကျလကျတငျသှငျး အတညျပွုနိုငျဖို့အတှကျ ခငြျးတိုငျးရငျးသားနဲ့ မွနျမာနိုငျငံသားတှေ အမြားအပွားရှိတဲ့ မရေီလနျးပွညျနယျက အထကျလှှတျတောျအမတျ Ban Cardin ကတော့ လကျမှတျထိုးထားပွီးဖွဈပမေယ့ျ၊ ဆီးနိတျနိုငျငံခွားရေးရာကောျမတီ အဖှဲ့ဝငျတဦးဖွဈတဲ့ အငျဒီးယားနားပွညျနယျ ရဈပတျဘလငျကနျအမတျ Todd Young ကပူးတှဲလကျမှတျမထိုးသေးတဲ့အတှကျ ဆကျလကျ တိုကျတှနျးဖို့ လိုနသေေးတယျလို့ ပူးဇိုသုနျးမှုံ က ပွောပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ မွနျမာအမြားစုရှိတဲ့ အငျဒီးယားနား အပါအဝငျ ရီပတျဘလဈကနျ အထကျလှှတျတောျ အမတျတှကေို စညျးရုံးတိုကျတှနျးကွဖို့ သူကလှုံဆောျထားပါတယျ။ ဒီဥပဒမေူကွမျးကို အထကျလှှတျတောျမှာ ဒီမိုကရကျအမတျ ၂၅ ဦးထောကျခံထားပွီးဖွဈပမေယ့ျ၊ ရီပတျဘလဈကနျဘကျက တဦးတယောကျကမြှ ထောကျခံခွငျးမရှိသေးတဲ့အတှကျ ဝိုငျးဝနျးကွိုးပမျးကွဖို့ ပူးဇိုသုနျးမှုနျက တိုကျတှနျးခဲ့ပါတယျ။
ဒီဥပဒမေူကွမျးကို အောကျလှှတျတောျက အတညျပွုလိုကျတဲ့အပေါျ မွနျမာနိုငျငံက လူ့အခှင့ျအရေးအခွအေနတှေကေိုစောင့ျကွည့ျနတေဲ့ Global Witness အဖှဲ့ကွီးက လညျး ကွိုဆိုလိုကျပါတယျ။ အခုမွနျမာ့ဥပဒမေူကွမျး ၂၀၂၁ မှာ အာဏာသိမျးစဈကောငျစီရဲ့ အဓိကဝငျငှလေမျးကွောငျးဖွဈတဲ့ ရနေံနဲ့ သဘာဝဓာတျငှေ့လုပျငနျး အပါအဝငျ ပိုမိုထိရောကျတဲ့ပိတျဆို့ အရေးယူမှုတှလေုပျဖိုပါဝငျသလို၊ မွနျမာ့ဒီမိုကရစေီရေးနဲ့ လူသားခွငျးစာနာမှုအကူအညီ ၅ နှဈစာအတှကျ အမရေိကနျဒေါျလာ သနျး ၄၅၀ ထောကျပံပေးဖို့လညျး ပါဝငျတယျလို့ Global Witness ရဲ့ကွငွောခကြျမှာဖေါျပွထားပါတယျ။
ဒီဥပဒမေူကွမျး အတညျဖွဈလာခဲ့ရငျ အမရေိကနျအစိုးရအနနေဲ့ မွနျမာစဈအစိုးရပေါျ ထိရောကျတဲ့ အရေးယူဆောငျရှကျမှုတှလေုပျရမှာဖွဈပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ မွနျမာ့အရေး ညှိနိုငျးပူးပေါငျးဆောငျရှကျရမယ့ျ အရာရှိတဦးကိုလညျး အမရေိကနျအစိုးရက ခန့ျထားရမှာဖွဈတဲ့အတှကျ လုပျငနျးတှေ ပိုမိုထိရောကျမွနျဆနျလာမှာဖွဈပွီး၊ ရိုဟငျဂြာအပါအဝငျ၊ ခငြျးပွညျနယျနဲ့ မွနျမာပွညျအနှံ့က မွနျမာအာဏာသိမျး စဈကောငျစီတပျတှေ ကြူးလှနျတဲ့ရကျစကျကွမျးကွုတျတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖေါကျမှုတှကေိုလညျး အရေးယူဖို့လညျး လုပျဆောငျနိုငျမှာဖွဈတယျလို့ မရေီလနျးပွညျနယျက ခငြျးတိုငျးရငျးသားမြားအဖှဲ့ အမှုဆောငျညှှနျကွားရေးမှုး ပူးဇိုသုနျးမှုံကပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
