ဒီတပတ္ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရးရာ ေဆြးေႏြးခန္းမွာ ႏွစ္ေပါင္း (၄၈) အၾကာမွာ ျမန္မာကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးတေယာက္အေနနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို တရားဝင္ဖိတ္ၾကားခံခဲ့ရတဲ့ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ဟာ ပထမဦးဆံုးခရီးစဥ္အျဖစ္နဲ႔ ဟာဝိုင္ရီျပည္နယ္ေရာက္ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဧၿပီလ (၂-၃) ရက္အတြင္း က်င္းပခဲ့တဲ့ ဟာဝိုင္ရီျပည္နယ္ မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ အေမရိကန္-အာဆီယံ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးမ်ား လံုၿခံဳေရးရာ ႏီွးေႏွာဖလွယ္ပြဲကို ျမန္မာႏိုင္ငံကိုယ္စား ဦးေဆာင္တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ကို ဗီြအုိေအဝိုင္းေတာ္သား ကိုေရာ္နီညိမ္း က သီးသန္႔ေတြ႔ဆံုေမးျမန္း တင္ျပထားပါတယ္။
ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ။ ။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာၿပီးမွ က်ေနာ္တုိ႔ ေရာက္ရွိလာတဲ့အတြက္ လိႈက္လိႈက္လွဲလွဲနဲ႔ ႀကိဳဆိုတာလည္း ေတြ႔ပါတယ္။ တဖတ္ကလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက အာဆီယံအိမ္ရွင္ႏုိင္ငံျဖစ္တဲ့အတြက္ ေနရာေပးတဲ့ေနရာမွာလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံကို အာဆီယံအိမ္ရွင္ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ favor ေပးတာလည္း ေတြ႔ပါတယ္။ ေနရာခ်တာ၊ ေနရာေပးတာေလးေတြက ျမန္မာကို ဦးစားေပးၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ေဆာင္ရြက္တာ ဘာပဲေျပာေျပာ က်ေနာ္တုိ႔ကို ေႏြးေထြးစြာ ႀကိဳဆုိတယ္ဆုိတဲ့ဟာ ေပၚလႊင္ထင္ရွားတယ္လုိ႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ျမင္ပါတယ္။ ံ
ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ ဒီႏွစ္ရက္မွာ ဝန္ႀကီးေတြထဲက လံုၿခံဳေရးဆိုတဲ့ကိစၥမွာ အဓိက လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အေထာက္အပံ့ေတြေပးဖို႔၊ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ေတြ က်ေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ကယ္ဆယ္ေပးႏိုင္ဖို႔ အေမရိကန္စစ္တပ္ရဲ ႔ စြမ္းပကားနဲ႔ အေရွ ႔ေတာင္အာရွေဒသအတြင္းမွာ တတ္ႏုိင္သေလာက္ သူတုိ႔လုပ္ေပးခ်င္တယ္။ သူတုိ႔ လုပ္ႏုိင္တယ္ဆိုတဲ့အေနအထားကို ျပသခ်င္လို႔ ဟာဝိုင္ရီကို ဖိတ္ေခၚတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာထားမ်ဳိး က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးရဲ ႔ ပါဝင္ေဆြးေႏြးမႈ (သို႔မဟုတ္) သူတုိ႔ေမးျမန္းမႈစသျဖင့္ ဒီအေတြ႔အႀကံဳေတြကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ၿပီး ေျပာျပေပးပါ။ ဒီႏွစ္ရက္ အစည္းအေဝး အေတြ႔အႀကံဳပါ။
ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ။ ။ ဧၿပီလ (၂) ရက္ေန႔ကေတာ့ အခုန ကိုေရာ္နီ ေျပာတဲ့အတုိင္းပါပဲ humanitarian assistance and disaster relief ဒီဟာကို က်ေနာ္တို႔ roundtable အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးပါတယ္။ အဲဒီဟာ အဓိက ေဆြးေႏြးတာေတာ့ သူတုိ႔ဆီက USAID – US Agency for International Development က ႀကီးမွဳးၿပီးေတာ့ ေခါင္းစဥ္ (၃) ခုကို အေျခတည္ပါတယ္။ ပထမေခါင္းစဥ္တခုကေတာ့ whole of government approach during disaster response - သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ေတြ က်ေနာ္တို႔ ႀကံဳေတြ႔လာတဲ့အခ်ိန္မွာ သက္ဆုိင္ရာႏုိင္ငံအသီးသီးရဲ ႔ အစုိးရေတြရဲ ႔ response ေတြ ဘယ္လိုျဖစ္သလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြေပၚမွာ သူတုိ႔ မူတည္ၿပီး ေဆြးေႏြးပါတယ္။ ဒုတိယတခ်က္ကေတာ့ role of non-military actor during disaster response မွာ ဒီကာလအေတာအတြင္းမွာပဲ က်ေနာ္တုိ႔ non-military actor ေတြအေနနဲ႔ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မႈ။ ဒီဟာကို က်ေနာ္တို႔ ဦးတည္ပါတယ္။ ေနာက္ နံပတ္ (၃) ေဆြးေႏြးခ်က္ကေတာ့ regional opportunities and challenges - ဒီေခါင္းစဥ္ (၃) ခု သတ္မွတ္ၿပီးေတာ့ သူတို႔ဆီက ပညာရွင္ေတြ။ ေနာက္ UN က အဖြဲ႔အစည္းက တာဝန္ရွိတဲ့လူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ျပည့္ျပည့္စံုစံုနဲ႔ လာၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးတာကို ေတြ႔ပါတယ္။
ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ အေမရိကန္ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးေတြမကဘဲ ပုလဲဆိပ္ကမ္းမွာ ဆူနာမီတို႔ဘာတုိ႔ကို တိုင္းတာၾကည့္ရႈဖို႔အတြက္ Oceanology အဏၰဝါေဗဒဆိုင္ရာ ေလ့လာေရး အေမရိကန္စီးပြားကူးသန္းဝန္ႀကီးဌာနေအာက္က EINO.... Center မွာ တည္ေထာင္ထားၿပီးေတာ့ အဲဒီ စင္တာမွာပဲ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတို႔ ေဆြးေႏြးပြဲလုပ္တာကို က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရပါတယ္။
ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ သြားၿပီးေတာ့ ၾကည့္တဲ့အခါမွာေတာ့ Pacific Command ရဲ ႔ အဓိကသဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ ကယ္ဆယ္ေရး၊ ရွာေဖြေရး ေဆာင္ရြက္ေနမႈေတြ။ ေနာက္ HADR လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ။ ဒါေတြကို ထိေရာက္ဖို႔အတြက္ေတာ့ အခုန ကိုေရာ္နီ ေျပာတဲ့ ေနရာကေတာ့ နည္းပညာပိုင္း ပံ့ပိုးတဲ့ေနရာပါ။ သူတုိ႔ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အေနအထားမွာလည္း သေဘၤာေတြ၊ ကုန္သြယ္ေရး South China Sea ေတာင္အာရွမွာ သြားေနတဲ့ သေဘၤာေတြရဲ ႔ လမ္းေၾကာင္းေတြ၊ သြားေနတဲ့ ေလယာဥ္ပ်ံေတြ၊ ဒီလမ္းေၾကာင္းေတြ - ဒီဟာေတြေပၚမွာ အၿမဲ risky လုပ္ၿပီးေတာ့ ေထာက္လွမ္းၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ေနတာေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ ေသခ်ာေလ့လာႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ သူတုိ႔ကိုယ္တိုင္လည္း ဒီဟာကို ေခၚျပၿပီး ေျပာတာလည္း ေတြ႔ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ က်ေနာ္တုိ႔ ပုလဲဆိပ္ကမ္းကို သြားေလ့လာတဲ့အခါမွာ သူတုိ႔ေတြရဲ ႔ HADR အတြက္ကို သူတုိ႔အသံုးခ်ေနတဲ့ ေလယာဥ္ပ်ံေတြ၊ ေလယာဥ္တင္သေဘၤာႀကီးေတြ။ ဒါေတြကို ကိုယ္တုိင္ကိုယ္က် သူတုိ႔ ရွင္းျပတာေတြလည္း ေတြ႔တဲ့အတြက္ သူတုိ႔ရဲ ႔ HADR လုပ္ငန္းစဥ္ေတြဟာ ဘာပဲေျပာေျပာ အတုိင္းအတာတရပ္အထိေတာ့ အေထာက္အကူရမယ္လို႔ က်ေနာ္အေနနဲ႔ ေတြ႔ျမင္ပါတယ္။
ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ HADR ဆိုတာ Humanitarian Assistance and Disaster Relief ေပါ့၊ လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အကူအညီေတြေပးေရး နဲ႔ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ ကယ္ဆယ္ျခင္းဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ေဆြးေႏြးဝုိင္းမွာၾကေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတို႔ ဘယ္လုိမ်ား အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးမႈ ရွိပါသလဲ။ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ သူတုိ႔ ဘာလုပ္ေပးႏိုင္သလဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ HADR နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘာလုပ္ေပးဖို႔ လိုအပ္ေနတယ္လို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတို႔ဖက္က တင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့မႈ ရွိပါသလား။
ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ။ ။ သူ ပိုၿပီးေတာ့ ေဇာင္းေပးတာကေတာ့ က်ေနာ္ အခုနေျပာခဲ့တဲ့ UN အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ USAID အဖြဲ႔အစည္းေတြကေန ႏိုင္ငံတကာမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အေနအထားေလးေတြ၊ အားနည္းခ်က္ေတြေပါ့။ ဖိလစ္ပိုင္က ဟိုင္ရန္မုန္တိုင္း။ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြကို ျပန္ျပန္ၿပီးေတာ့ အားနည္းခ်က္ေတြ ေဖာ္ထုတ္ၿပီးတဲ့အခါမွာ ျပန္ၿပီးေတာ့ ဒါကို ဒီလုိလုပ္ဖို႔ေကာင္းတယ္။ ဒါေလးေတြကို ေျပာပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ သူတုိ႔ ေဇာင္းနည္းနည္းေပးတာက civil military cooperation - စစ္ဖက္အရပ္ဖက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး။ ဒီ အရပ္ဖက္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးမွာ ျပည္သူလူထုလည္းပါမယ္။ ၿပီးတဲ့အခါၾကေတာ့ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔။ အဲဒီလို ေဆာင္ရြက္တဲ့အခါမွာ သူရဲ ႔ ႏုိင္ငံတကာစံခ်ိန္စံညႊန္းနဲ႔အညီ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖို႔ကို ေဇာင္းေပးၿပီးေျပာတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ ဝန္ႀကီး Hagel အခုန သတင္းသမားေတြကို ေျပာသြားတဲ့အထဲမွာပါတာက ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္အေရးဟာ က်ေနာ္တုိ႔ ေဒသအတြင္း လံုၿခံဳေရးအတြက္ သိပ္ၿပီးအေရးႀကီးတယ္ဆိုေတာ့ ဒီ HADR တင္မက ေနာက္ထပ္ေခါင္းစဥ္တခုမ်ား ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတို႔နဲ႔ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးသလား။ ဒီေဒသမွာ dispute နယ္ေျမအျငင္းပြားတာေတြကို ေျပာသြားတာရွိပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတို႔ကုိ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဆြးေႏြးမႈရွိပါသလား။
ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ။ ။ ဒီေန႔ကေတာ့ US-ASEAN Defense Forum - သူ႔ႏုိင္ငံအလုိက္ က်ေနာ္တုိ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္၊ ရင္းရင္းႏီွးႏီွး အလြတ္သေဘာ informal ေဆြးေႏြးခြင့္ရပါတယ္။ ႏိုင္ငံတႏုိင္ငံဆီအလုိက္ ဝန္ႀကီးေတြက တစ္ေယာက္ကို (၁၀) မိနစ္ ပတ္ဝန္းက်င္ေလာက္ ေဆြးေႏြးပါတယ္။ ေဆြးေနြးတဲ့အခါၾကေတာ့ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ အခုျဖစ္ေနတဲ့ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ issues ေတြ။ ဒီဟာေတြကို အဓိကထားၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးၾကတာေတြ မ်ားပါတယ္။ က်ေနာ္အေနနဲ႔ေတာ့ တႏိုင္ငံခ်င္းအလိုက္ ေျပာေနတဲ့၊ ေဆြးေႏြးေနတဲ့ဟာေတြေတာ့ က်ေနာ္ မတင္ျပေတာ့ပါဘူး။ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ၿပီးေျပာရင္ေတာ့ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ႏုိင္ငံတုိင္းကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ အာဆီယံအေနနဲ႔ကေတာ့ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ရဲ ႔ သတ္မွတ္ထားတာေတြကေတာ့ မူလကတည္းက ခ်ထားၿပီးသာရွိပါတယ္။ ဒါကလဲ ၿပီးခဲ့တဲ့ အနီးစပ္ဆံုးဆိုရင္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလတုန္းက ပုဂံမွာ အာဆီယံႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးမ်ား အစည္းအေဝးတုန္းကလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ေနရာမွာလည္း ဒါေတြထည့္ၿပီး ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္အေနနဲ႔ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္နဲ႔ ပတ္သက္လာလို႔ရွိရင္ အာဆီယံက ခ်မွတ္ေပးထားတဲ့ မူ (၆) ခ်က္ ရွိပါတယ္။ ဒီဟာကို လုိက္နာဖုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေဆြးေႏြးၾကတယ္။ ၿပီးတဲ့အခါၾကေတာ့ ခ်မွတ္ထားတဲ့ DOC ခ်မွတ္ၿပီးျဖစ္တယ္။ DOC ခ်မွတ္ၿပီးျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီဟာကို COC ကို အျမန္ဆံုး ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ကို ေဆာင္ရြက္ဖို႔ကို တုိက္တြန္းတာပါတယ္။ ေနာက္ အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္အေနနဲ႔ ျဖစ္လာတဲ့ျပႆနာေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းဖို႔ - ဒီဟာကို အားလံုးလက္ခံထားဖို႔အတြက္ကို ေဆြးေနြးခဲ့ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ကိစၥပါ။ ဒီေနရာမွာမွ က်ေနာ္တုိ႔ အေမရိကန္အေနနဲ႔ Re-balancing strategy ဆိုၿပီး ဝင္လာတာရွိပါတယ္။ ဒီဟာက သူတုိ႔အေနနဲ႔ တရုတ္ႏုိင္ငံကို ယွဥ္ၿပိဳင္တာလည္း မဟုတ္ဘူး။ ဘံုအက်ဳိးစီးပြား၊ ဘံုရပ္တည္ခ်က္အရ ဝင္လာတာျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ေတာ့ Re-balancing power strategy အေနနဲ႔ ဝင္လာတဲ့အေနအထားေတြလည္း အေမရိကန္ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးအေနနဲ႔ ပါဝင္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးသြားတာကို ေတြ႔ပါတယ္။
ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ အေရွ ႔ေတာင္အာရွေဒသမွာ သူတုိ႔က ပစ္ထားတာၾကာၿပီ။ အေရွ ႔အလယ္ပိုင္းကို သြားၿပီးေတာ့ အာရံုစိုက္ေနရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ အခု ဒီေနရာကိုျပန္ၿပီးေတာ့ အင္အားခ်ိန္ခြင္ညႇာျပန္ၿပီး ညိႇတယ္ဆိုတဲ့အေနအထားမ်ဳိး ပါသလား။
ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ ဘရူးႏိုင္းမွာတုန္းကလည္း အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးအေနနဲ႔ ဒီ Re-balancing strategy နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ရွင္းလင္းခဲ့ပါတယ္။ ရွင္းလင္းခဲ့တဲ့အခါမွာေတာ့ အရင္တုန္းက သူတုိ႔ အေမရိကန္အေနနဲ႔ က်ေနာ္ထင္တယ္ Obama မတိုင္ခင္ Bush သမၼတလက္ထက္တုန္းက အဲဒီတုန္းက Asia Pacific ေဒသကို သူတုိ႔ စိတ္ဝင္စားမႈ နည္းပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ သူတုိ႔ သမၼတ Obama လက္ထက္ေရာက္လာတဲ့အခါမွာေတာ့ Asia Pacific ကို ပိုစိတ္ဝင္စားလာတာကို ေတြ႔တယ္။ ၿပီးတဲ့အခါၾကေတာ့ Asia Pacific ကို စိတ္ဝင္စားလာေတာ့ ဒီေဒသအတြင္းမွာလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ASEAN ႀကီးက ရပ္တည္ေနတဲ့ အေနအထားမ်ုိးလည္းျဖစ္တယ္။ သူတို႔က ဒီအေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ Re-balancing လုပ္တယ္ဆုိၿပီးေတာ့ ဒီဟာကို ဝင္လာတဲ့သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ Chuck Hagel အေနနဲ႔ ဘရူးႏုိင္းကတည္းက ရွင္းခဲ့တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ အာဆီယံ အလည့္က်ဥကၠ႒ တာဝန္ယူထားတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ ႔ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးအေနနဲ႔ အခု အာဆီယံ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးေတြနဲ႔ အေမရိကန္ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးနဲ႔ ေတြ႔တဲ့အခါမွာ ကိုယ္က အဖြဲ႔ရဲ ႔ေခါင္းေဆာင္ အာဆီယံမိသားစုရဲ ႔ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္အေနနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးက ဘာမ်ား အာဆီယံကြန္ျမဴနီတီအေနနဲ႔ လံုၿခံဳေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဘာမ်ားေျပာဆုိေဆြးေႏြးခဲ့တာ ရွိပါသလဲ။
ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ။ ။ အဓိကေတာ့ က်ေနာ္ အခုန US-ASEAN Defense Forum မွာ အဓိကေတာ့ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္။ ဒီဟာနဲ႔ ပတ္သက္လာလို႔ရွိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က အာဆီယံမူအတုိင္းပဲ က်ေနာ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုၿပီးေတာ့ နဂံုးခ်ဳပ္အပိုင္းေလးမွာ Conclusion ေလး မတိုင္ခင္မွာ က်ေနာ္က အာဆီယံက ခ်မွတ္ထားတဲ့ အခ်က္ေတြအတိုင္းပဲ ေဆာင္ရြက္သြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီအစည္းအေဝး US ဖိတ္တာနဲ႔ မဆုိင္ဘူး။ အာဆီယံ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးေတြ ဒီမွာဆံုတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ မၾကာခင္ကျဖစ္သြားတဲ့ မေလးရွား MH370 ဒီဟာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း က်ေနာ္တုိ႔ မေလးရွားရဲ ႔ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို အာဆီယံကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးမ်ားအေနနဲ႔ ေထာက္ခံတဲ့အေၾကာင္း၊ ဝမ္းနည္းတဲ့အေၾကာင္း။ ဒီဟာကို အစည္းအေဝးမွာလည္း ထုတ္ေဖာ္ၿပီးေတာ့ အသိအမွတ္ျပဳသလိုပဲ။ Release လုပ္ဖို႔လည္း စီစဥ္ထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးအေနနဲ႔ ကိုယ့္ရဲ ႔ အေတြ႔အႀကံဳေပၚ ၿခံဳငံုၿပီးေတာ့ ဘာမ်ားသံုးသပ္ခ်က္ ေပးခ်င္ပါသလဲ။
ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ။ ။ အျပဳသေဘာေဆာင္တယ္လို႔ က်ေနာ္အေနနဲ႔ ျမင္ပါတယ္။ အဓိကက ဒီလုိ အျပဳသေဘာေဆာင္တာက cooperation ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းကေန ေနာက္တဆင့္ partnership ကုိ တကယ္ ထိထိေရာက္ေရာက္နဲ႔ သြားရမယ္ဟာ effectively ျဖစ္ရမယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔က ပူးေပါင္းၿပီး cooperation လုပ္တဲ့အဆင့္မ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ Cooperation လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ေနာင္တခ်ိန္မွာ Partnership ျဖစ္လာတယ္ဆိုရင္ ဘာပဲေျပာေျပာ ေျဖရွင္းရတာ ပိုၿပီးေတာ့ အဆင္ေျပမယ္။ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ညႇိညႇိႏိႈင္းႏႈိင္း ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္ အေနအထားမ်ဳိးလို႔ က်ေနာ္အေနနဲ႔ ျမင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီအစည္းအေဝးဟာ informal အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာေတာ့ ဒါဟာ အက်ဳိးရွိတဲ့ အစည္းအေဝးတခုလို႔ ျမင္ပါတယ္။
ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ။ ။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာၿပီးမွ က်ေနာ္တုိ႔ ေရာက္ရွိလာတဲ့အတြက္ လိႈက္လိႈက္လွဲလွဲနဲ႔ ႀကိဳဆိုတာလည္း ေတြ႔ပါတယ္။ တဖတ္ကလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက အာဆီယံအိမ္ရွင္ႏုိင္ငံျဖစ္တဲ့အတြက္ ေနရာေပးတဲ့ေနရာမွာလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံကို အာဆီယံအိမ္ရွင္ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ favor ေပးတာလည္း ေတြ႔ပါတယ္။ ေနရာခ်တာ၊ ေနရာေပးတာေလးေတြက ျမန္မာကို ဦးစားေပးၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ေဆာင္ရြက္တာ ဘာပဲေျပာေျပာ က်ေနာ္တုိ႔ကို ေႏြးေထြးစြာ ႀကိဳဆုိတယ္ဆုိတဲ့ဟာ ေပၚလႊင္ထင္ရွားတယ္လုိ႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ျမင္ပါတယ္။ ံ
ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ ဒီႏွစ္ရက္မွာ ဝန္ႀကီးေတြထဲက လံုၿခံဳေရးဆိုတဲ့ကိစၥမွာ အဓိက လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အေထာက္အပံ့ေတြေပးဖို႔၊ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ေတြ က်ေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ကယ္ဆယ္ေပးႏိုင္ဖို႔ အေမရိကန္စစ္တပ္ရဲ ႔ စြမ္းပကားနဲ႔ အေရွ ႔ေတာင္အာရွေဒသအတြင္းမွာ တတ္ႏုိင္သေလာက္ သူတုိ႔လုပ္ေပးခ်င္တယ္။ သူတုိ႔ လုပ္ႏုိင္တယ္ဆိုတဲ့အေနအထားကို ျပသခ်င္လို႔ ဟာဝိုင္ရီကို ဖိတ္ေခၚတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာထားမ်ဳိး က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးရဲ ႔ ပါဝင္ေဆြးေႏြးမႈ (သို႔မဟုတ္) သူတုိ႔ေမးျမန္းမႈစသျဖင့္ ဒီအေတြ႔အႀကံဳေတြကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ၿပီး ေျပာျပေပးပါ။ ဒီႏွစ္ရက္ အစည္းအေဝး အေတြ႔အႀကံဳပါ။
ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ။ ။ ဧၿပီလ (၂) ရက္ေန႔ကေတာ့ အခုန ကိုေရာ္နီ ေျပာတဲ့အတုိင္းပါပဲ humanitarian assistance and disaster relief ဒီဟာကို က်ေနာ္တို႔ roundtable အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးပါတယ္။ အဲဒီဟာ အဓိက ေဆြးေႏြးတာေတာ့ သူတုိ႔ဆီက USAID – US Agency for International Development က ႀကီးမွဳးၿပီးေတာ့ ေခါင္းစဥ္ (၃) ခုကို အေျခတည္ပါတယ္။ ပထမေခါင္းစဥ္တခုကေတာ့ whole of government approach during disaster response - သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ေတြ က်ေနာ္တို႔ ႀကံဳေတြ႔လာတဲ့အခ်ိန္မွာ သက္ဆုိင္ရာႏုိင္ငံအသီးသီးရဲ ႔ အစုိးရေတြရဲ ႔ response ေတြ ဘယ္လိုျဖစ္သလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြေပၚမွာ သူတုိ႔ မူတည္ၿပီး ေဆြးေႏြးပါတယ္။ ဒုတိယတခ်က္ကေတာ့ role of non-military actor during disaster response မွာ ဒီကာလအေတာအတြင္းမွာပဲ က်ေနာ္တုိ႔ non-military actor ေတြအေနနဲ႔ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မႈ။ ဒီဟာကို က်ေနာ္တို႔ ဦးတည္ပါတယ္။ ေနာက္ နံပတ္ (၃) ေဆြးေႏြးခ်က္ကေတာ့ regional opportunities and challenges - ဒီေခါင္းစဥ္ (၃) ခု သတ္မွတ္ၿပီးေတာ့ သူတို႔ဆီက ပညာရွင္ေတြ။ ေနာက္ UN က အဖြဲ႔အစည္းက တာဝန္ရွိတဲ့လူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ျပည့္ျပည့္စံုစံုနဲ႔ လာၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးတာကို ေတြ႔ပါတယ္။
ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ အေမရိကန္ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးေတြမကဘဲ ပုလဲဆိပ္ကမ္းမွာ ဆူနာမီတို႔ဘာတုိ႔ကို တိုင္းတာၾကည့္ရႈဖို႔အတြက္ Oceanology အဏၰဝါေဗဒဆိုင္ရာ ေလ့လာေရး အေမရိကန္စီးပြားကူးသန္းဝန္ႀကီးဌာနေအာက္က EINO.... Center မွာ တည္ေထာင္ထားၿပီးေတာ့ အဲဒီ စင္တာမွာပဲ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတို႔ ေဆြးေႏြးပြဲလုပ္တာကို က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရပါတယ္။
ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ သြားၿပီးေတာ့ ၾကည့္တဲ့အခါမွာေတာ့ Pacific Command ရဲ ႔ အဓိကသဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ ကယ္ဆယ္ေရး၊ ရွာေဖြေရး ေဆာင္ရြက္ေနမႈေတြ။ ေနာက္ HADR လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ။ ဒါေတြကို ထိေရာက္ဖို႔အတြက္ေတာ့ အခုန ကိုေရာ္နီ ေျပာတဲ့ ေနရာကေတာ့ နည္းပညာပိုင္း ပံ့ပိုးတဲ့ေနရာပါ။ သူတုိ႔ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အေနအထားမွာလည္း သေဘၤာေတြ၊ ကုန္သြယ္ေရး South China Sea ေတာင္အာရွမွာ သြားေနတဲ့ သေဘၤာေတြရဲ ႔ လမ္းေၾကာင္းေတြ၊ သြားေနတဲ့ ေလယာဥ္ပ်ံေတြ၊ ဒီလမ္းေၾကာင္းေတြ - ဒီဟာေတြေပၚမွာ အၿမဲ risky လုပ္ၿပီးေတာ့ ေထာက္လွမ္းၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ေနတာေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ ေသခ်ာေလ့လာႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ သူတုိ႔ကိုယ္တိုင္လည္း ဒီဟာကို ေခၚျပၿပီး ေျပာတာလည္း ေတြ႔ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ က်ေနာ္တုိ႔ ပုလဲဆိပ္ကမ္းကို သြားေလ့လာတဲ့အခါမွာ သူတုိ႔ေတြရဲ ႔ HADR အတြက္ကို သူတုိ႔အသံုးခ်ေနတဲ့ ေလယာဥ္ပ်ံေတြ၊ ေလယာဥ္တင္သေဘၤာႀကီးေတြ။ ဒါေတြကို ကိုယ္တုိင္ကိုယ္က် သူတုိ႔ ရွင္းျပတာေတြလည္း ေတြ႔တဲ့အတြက္ သူတုိ႔ရဲ ႔ HADR လုပ္ငန္းစဥ္ေတြဟာ ဘာပဲေျပာေျပာ အတုိင္းအတာတရပ္အထိေတာ့ အေထာက္အကူရမယ္လို႔ က်ေနာ္အေနနဲ႔ ေတြ႔ျမင္ပါတယ္။
ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ HADR ဆိုတာ Humanitarian Assistance and Disaster Relief ေပါ့၊ လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အကူအညီေတြေပးေရး နဲ႔ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ ကယ္ဆယ္ျခင္းဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ေဆြးေႏြးဝုိင္းမွာၾကေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတို႔ ဘယ္လုိမ်ား အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးမႈ ရွိပါသလဲ။ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ သူတုိ႔ ဘာလုပ္ေပးႏိုင္သလဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ HADR နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘာလုပ္ေပးဖို႔ လိုအပ္ေနတယ္လို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတို႔ဖက္က တင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့မႈ ရွိပါသလား။
ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ။ ။ သူ ပိုၿပီးေတာ့ ေဇာင္းေပးတာကေတာ့ က်ေနာ္ အခုနေျပာခဲ့တဲ့ UN အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ USAID အဖြဲ႔အစည္းေတြကေန ႏိုင္ငံတကာမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အေနအထားေလးေတြ၊ အားနည္းခ်က္ေတြေပါ့။ ဖိလစ္ပိုင္က ဟိုင္ရန္မုန္တိုင္း။ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြကို ျပန္ျပန္ၿပီးေတာ့ အားနည္းခ်က္ေတြ ေဖာ္ထုတ္ၿပီးတဲ့အခါမွာ ျပန္ၿပီးေတာ့ ဒါကို ဒီလုိလုပ္ဖို႔ေကာင္းတယ္။ ဒါေလးေတြကို ေျပာပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ သူတုိ႔ ေဇာင္းနည္းနည္းေပးတာက civil military cooperation - စစ္ဖက္အရပ္ဖက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး။ ဒီ အရပ္ဖက္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးမွာ ျပည္သူလူထုလည္းပါမယ္။ ၿပီးတဲ့အခါၾကေတာ့ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔။ အဲဒီလို ေဆာင္ရြက္တဲ့အခါမွာ သူရဲ ႔ ႏုိင္ငံတကာစံခ်ိန္စံညႊန္းနဲ႔အညီ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖို႔ကို ေဇာင္းေပးၿပီးေျပာတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ ဝန္ႀကီး Hagel အခုန သတင္းသမားေတြကို ေျပာသြားတဲ့အထဲမွာပါတာက ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္အေရးဟာ က်ေနာ္တုိ႔ ေဒသအတြင္း လံုၿခံဳေရးအတြက္ သိပ္ၿပီးအေရးႀကီးတယ္ဆိုေတာ့ ဒီ HADR တင္မက ေနာက္ထပ္ေခါင္းစဥ္တခုမ်ား ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတို႔နဲ႔ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးသလား။ ဒီေဒသမွာ dispute နယ္ေျမအျငင္းပြားတာေတြကို ေျပာသြားတာရွိပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတို႔ကုိ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဆြးေႏြးမႈရွိပါသလား။
ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ။ ။ ဒီေန႔ကေတာ့ US-ASEAN Defense Forum - သူ႔ႏုိင္ငံအလုိက္ က်ေနာ္တုိ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္၊ ရင္းရင္းႏီွးႏီွး အလြတ္သေဘာ informal ေဆြးေႏြးခြင့္ရပါတယ္။ ႏိုင္ငံတႏုိင္ငံဆီအလုိက္ ဝန္ႀကီးေတြက တစ္ေယာက္ကို (၁၀) မိနစ္ ပတ္ဝန္းက်င္ေလာက္ ေဆြးေႏြးပါတယ္။ ေဆြးေနြးတဲ့အခါၾကေတာ့ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ အခုျဖစ္ေနတဲ့ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ issues ေတြ။ ဒီဟာေတြကို အဓိကထားၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးၾကတာေတြ မ်ားပါတယ္။ က်ေနာ္အေနနဲ႔ေတာ့ တႏိုင္ငံခ်င္းအလိုက္ ေျပာေနတဲ့၊ ေဆြးေႏြးေနတဲ့ဟာေတြေတာ့ က်ေနာ္ မတင္ျပေတာ့ပါဘူး။ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ၿပီးေျပာရင္ေတာ့ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ႏုိင္ငံတုိင္းကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ အာဆီယံအေနနဲ႔ကေတာ့ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ရဲ ႔ သတ္မွတ္ထားတာေတြကေတာ့ မူလကတည္းက ခ်ထားၿပီးသာရွိပါတယ္။ ဒါကလဲ ၿပီးခဲ့တဲ့ အနီးစပ္ဆံုးဆိုရင္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလတုန္းက ပုဂံမွာ အာဆီယံႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးမ်ား အစည္းအေဝးတုန္းကလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ေနရာမွာလည္း ဒါေတြထည့္ၿပီး ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္အေနနဲ႔ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္နဲ႔ ပတ္သက္လာလို႔ရွိရင္ အာဆီယံက ခ်မွတ္ေပးထားတဲ့ မူ (၆) ခ်က္ ရွိပါတယ္။ ဒီဟာကို လုိက္နာဖုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေဆြးေႏြးၾကတယ္။ ၿပီးတဲ့အခါၾကေတာ့ ခ်မွတ္ထားတဲ့ DOC ခ်မွတ္ၿပီးျဖစ္တယ္။ DOC ခ်မွတ္ၿပီးျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီဟာကို COC ကို အျမန္ဆံုး ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ကို ေဆာင္ရြက္ဖို႔ကို တုိက္တြန္းတာပါတယ္။ ေနာက္ အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္အေနနဲ႔ ျဖစ္လာတဲ့ျပႆနာေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းဖို႔ - ဒီဟာကို အားလံုးလက္ခံထားဖို႔အတြက္ကို ေဆြးေနြးခဲ့ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ကိစၥပါ။ ဒီေနရာမွာမွ က်ေနာ္တုိ႔ အေမရိကန္အေနနဲ႔ Re-balancing strategy ဆိုၿပီး ဝင္လာတာရွိပါတယ္။ ဒီဟာက သူတုိ႔အေနနဲ႔ တရုတ္ႏုိင္ငံကို ယွဥ္ၿပိဳင္တာလည္း မဟုတ္ဘူး။ ဘံုအက်ဳိးစီးပြား၊ ဘံုရပ္တည္ခ်က္အရ ဝင္လာတာျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ေတာ့ Re-balancing power strategy အေနနဲ႔ ဝင္လာတဲ့အေနအထားေတြလည္း အေမရိကန္ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးအေနနဲ႔ ပါဝင္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးသြားတာကို ေတြ႔ပါတယ္။
ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ အေရွ ႔ေတာင္အာရွေဒသမွာ သူတုိ႔က ပစ္ထားတာၾကာၿပီ။ အေရွ ႔အလယ္ပိုင္းကို သြားၿပီးေတာ့ အာရံုစိုက္ေနရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ အခု ဒီေနရာကိုျပန္ၿပီးေတာ့ အင္အားခ်ိန္ခြင္ညႇာျပန္ၿပီး ညိႇတယ္ဆိုတဲ့အေနအထားမ်ဳိး ပါသလား။
ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ ဘရူးႏိုင္းမွာတုန္းကလည္း အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးအေနနဲ႔ ဒီ Re-balancing strategy နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ရွင္းလင္းခဲ့ပါတယ္။ ရွင္းလင္းခဲ့တဲ့အခါမွာေတာ့ အရင္တုန္းက သူတုိ႔ အေမရိကန္အေနနဲ႔ က်ေနာ္ထင္တယ္ Obama မတိုင္ခင္ Bush သမၼတလက္ထက္တုန္းက အဲဒီတုန္းက Asia Pacific ေဒသကို သူတုိ႔ စိတ္ဝင္စားမႈ နည္းပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ သူတုိ႔ သမၼတ Obama လက္ထက္ေရာက္လာတဲ့အခါမွာေတာ့ Asia Pacific ကို ပိုစိတ္ဝင္စားလာတာကို ေတြ႔တယ္။ ၿပီးတဲ့အခါၾကေတာ့ Asia Pacific ကို စိတ္ဝင္စားလာေတာ့ ဒီေဒသအတြင္းမွာလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ASEAN ႀကီးက ရပ္တည္ေနတဲ့ အေနအထားမ်ုိးလည္းျဖစ္တယ္။ သူတို႔က ဒီအေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ Re-balancing လုပ္တယ္ဆုိၿပီးေတာ့ ဒီဟာကို ဝင္လာတဲ့သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ Chuck Hagel အေနနဲ႔ ဘရူးႏုိင္းကတည္းက ရွင္းခဲ့တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ အာဆီယံ အလည့္က်ဥကၠ႒ တာဝန္ယူထားတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ ႔ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးအေနနဲ႔ အခု အာဆီယံ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးေတြနဲ႔ အေမရိကန္ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးနဲ႔ ေတြ႔တဲ့အခါမွာ ကိုယ္က အဖြဲ႔ရဲ ႔ေခါင္းေဆာင္ အာဆီယံမိသားစုရဲ ႔ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္အေနနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးက ဘာမ်ား အာဆီယံကြန္ျမဴနီတီအေနနဲ႔ လံုၿခံဳေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဘာမ်ားေျပာဆုိေဆြးေႏြးခဲ့တာ ရွိပါသလဲ။
ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ။ ။ အဓိကေတာ့ က်ေနာ္ အခုန US-ASEAN Defense Forum မွာ အဓိကေတာ့ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္။ ဒီဟာနဲ႔ ပတ္သက္လာလို႔ရွိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က အာဆီယံမူအတုိင္းပဲ က်ေနာ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုၿပီးေတာ့ နဂံုးခ်ဳပ္အပိုင္းေလးမွာ Conclusion ေလး မတိုင္ခင္မွာ က်ေနာ္က အာဆီယံက ခ်မွတ္ထားတဲ့ အခ်က္ေတြအတိုင္းပဲ ေဆာင္ရြက္သြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီအစည္းအေဝး US ဖိတ္တာနဲ႔ မဆုိင္ဘူး။ အာဆီယံ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးေတြ ဒီမွာဆံုတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ မၾကာခင္ကျဖစ္သြားတဲ့ မေလးရွား MH370 ဒီဟာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း က်ေနာ္တုိ႔ မေလးရွားရဲ ႔ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို အာဆီယံကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးမ်ားအေနနဲ႔ ေထာက္ခံတဲ့အေၾကာင္း၊ ဝမ္းနည္းတဲ့အေၾကာင္း။ ဒီဟာကို အစည္းအေဝးမွာလည္း ထုတ္ေဖာ္ၿပီးေတာ့ အသိအမွတ္ျပဳသလိုပဲ။ Release လုပ္ဖို႔လည္း စီစဥ္ထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးေရာ္နီညိမ္း ။ ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးအေနနဲ႔ ကိုယ့္ရဲ ႔ အေတြ႔အႀကံဳေပၚ ၿခံဳငံုၿပီးေတာ့ ဘာမ်ားသံုးသပ္ခ်က္ ေပးခ်င္ပါသလဲ။
ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဝလြင္ ။ ။ အျပဳသေဘာေဆာင္တယ္လို႔ က်ေနာ္အေနနဲ႔ ျမင္ပါတယ္။ အဓိကက ဒီလုိ အျပဳသေဘာေဆာင္တာက cooperation ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းကေန ေနာက္တဆင့္ partnership ကုိ တကယ္ ထိထိေရာက္ေရာက္နဲ႔ သြားရမယ္ဟာ effectively ျဖစ္ရမယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔က ပူးေပါင္းၿပီး cooperation လုပ္တဲ့အဆင့္မ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ Cooperation လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ေနာင္တခ်ိန္မွာ Partnership ျဖစ္လာတယ္ဆိုရင္ ဘာပဲေျပာေျပာ ေျဖရွင္းရတာ ပိုၿပီးေတာ့ အဆင္ေျပမယ္။ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ညႇိညႇိႏိႈင္းႏႈိင္း ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္ အေနအထားမ်ဳိးလို႔ က်ေနာ္အေနနဲ႔ ျမင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီအစည္းအေဝးဟာ informal အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာေတာ့ ဒါဟာ အက်ဳိးရွိတဲ့ အစည္းအေဝးတခုလို႔ ျမင္ပါတယ္။
