တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ရပ်ဝန်းတစ်ခု လမ်းတစ်ခုလို့ ခေါ်တဲ့ BRI ခါးပတ်လမ်းစီမံကိန်းရဲ့ ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်ဟာ ဒေသတွင်း အခြေခံ အဆောက်အအုံ တိုးတက်ရေးထက် တရုတ် ပို့ကုန်လုပ်ငန်း ရှင်သန်ရေးအတွက် ပိုပြီး ဦးတည်ဆောင်ရွက်နေတာကို မြင်တွေ့လာ နေရပါတယ်။ လက်ရှိ ဆောင်ရွက်နေတဲ့ BRI လုပ်ငန်းတွေဟာ လူအများက BRI စီမံကိန်းကို သိမြင်လက်ခံထားတဲ့အမြင်ပုံရိပ်နဲ့ ကွာဟ နေပါတယ်။ VOA သတင်းထောက် Saibal Dasgupta ပေးပို့ထားတဲ့သတင်းကို အခြေခံပြီး ကိုရဲမင်းထွန်းက တင်ပြပေးပါမယ်။
နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် လမ်းမကြီးတွေ၊ ရထားလမ်းတွေနဲ့ ဆိပ်ကမ်းကြီးတွေ တည်ဆောက်ပြီး ဒေသတွင်း ပို့ဆောင်ဆက်သွယ်ရေးကို ချိတ်ဆက် ပေးမယ်လို့ လူသိများတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ BRI ခါးပတ်လမ်းစီမံကိန်းကို ရည်မှန်းချက် ကြီးမားလှတဲ့ စီမံကိန်းကြီးတခုအဖြစ် ကမ္ဘာတစ်လွှား သိရှိထားကြပါတယ်။ မကြာခင်က ပြီးစီးခဲ့တဲ့ လေ့လာချက်တစ်ခုမှာတော့ BRI အတွက် သုံးစွဲတဲ့ ငွေကြေးရဲ့ ၃ ပုံ ၁ ပုံကိုသာ အခြေခံ အဆောက်အအုံ ချိတ်ဆက်ရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ အသုံးပြုပြီး ကျန်တဲ့ ၃ ပုံ ၂ ပုံကိုတော့ စွမ်းအင် စီမံကိန်းတွေမှာ အသုံးပြုခဲ့တာကို တွေ့ရှိခဲပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံဟာ သူ့ရဲ့ ပိုလျှံစက်မှုလုပ်ငန်းတွေကို နေရာရွှေ့ပြောင်းဖို့ ဒေသတွင်းက နိုင်ငံ၂၀ကျော်မှာစွမ်းအင်ဆိုင်ရာ အဆောက်အဦးတွေ တည်ဆောက်ခဲ့တယ်လို့ ဂျာမနီနိုင်ငံ ဘာလင်မြို့က Mercator Institute of China Studies လို့ခေါ်တဲ့ တရုတ်ဆိုင်ရာ လေ့လာရေးဌာနရဲ့ Powering the Belt and Roads ခါးပတ်လမ်းကို စွမ်းအင်ပေးခြင်းဆိုတဲ့ စာတမ်းမှာ ရေးထားပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံဟာ စွမ်းအင် စက်ရုံတွေ ဆောက်ပြီး BRI ရဲ့ နောက်အဆင့်တစ်ခုကို ဖန်တီးပါတယ်။ ဒါက တရုတ်နိုင်ငံကို ဗဟိုပြုထားတဲ့ supply chain တည်ဆောက်ဖို့ပါ။ တရုတ်ကို ကုန်ပစ္စည်း ရောင်းချမယ့် ကွန်ရက်တစ်ခုပါ။
နိုင်ငံတွင်း ဝယ်လိုအား ကျဆင်းမှုနဲ့ တင်းကျပ်လာတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ဥပဒေတွေကြောင့် စက်ယန္တရားဟောင်းတွေနဲ့ လုပ်ငန်း ဆက်လက် လည်ပတ်ဖို့ မဖြစ်နိုင်တော့တဲ့အတွက် တရုတ်နိုင်ငံက စက်ရုံတစ်ချို့ အရှေ့တောင် အာရှနိုင်ငံတွေကို ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပါတယ်။ လုပ်ငန်းတွေ ကို နေရာရွှေ့ပြီး ကုန်ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်တာဟာ သမ္မတ ဒေါ်နယ် ထရမ့်ရဲ့ အခွန်တိုးကောက်တာကိုလည်း ရှောင်လွဲနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ အခုပဲလုပ်ငန်း တစ်ချို့ အထိနာနေပြီဖြစ်လို့ အမေရိကန်က အခွန်အများကြီး မကောက်တဲ့ နိုင်ငံတွေဆီကို အဲဒီ လုပ်ငန်းတွေ ပြောင်းဖို့ မျက်စပစ်ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ National Bureau of Asian Research (NBR) အာရှ လေ့လာရေး အမျိုးသား ဗျူရို မူဝါဒလေ့လာရေး အဖွဲ့က Ashley Johnson က BRI စီမံကိန်းအပေါ် အခုလို ပြောပါတယ်။
"BRI စီမံကိန်း လုပ်ငန်း တော်တော်များများဟာ အိမ်ရှင်နိုင်ငံ တိုးတက်ဖို့ထက် တရုတ်နိုင်ငံ တိုးတက်ရေးကို ပိုပြီး ဦးတည် နေပါတယ်။ အဲဒီ စီမံကိန်းတွေကို တရုတ်နိုင်ငံကလာတဲ့ သံမဏိလို့ ပိုလျှံ ပစ္စည်းတွေကို အသုံးပြုပြီး တရုတ် ကုမ္မဏီတွေက တည်ဆောက်ပါတယ်။ ဒါဟာ ဆိုလာပြားတွေလို ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်မှာ ချောင်ပိတ်မိနေတဲ့ သူ့ ထွက်ကုန်တွေကို အသာစီး ရစေနိုင်ပါတယ်။"
ဘီလီယံနဲ့ချီတဲ့ လျှပ်စစ်မီး မရနိုင်သေးတဲ့ လူတွေရှိနေတာကြောင့်လည်း စွမ်းအင်လုပ်ငန်းတွေမှာ တရုတ်နိုင်ငံက ဒီလို အောင်အောင်မြင်မြင် လုပ်နိုင်တာလပါ။ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ကိစ္စတွေကြောင့် ကျောက်မီးသွေး အခြေခံတဲ့ စွမ်းအင်စီမံကိန်းတွေအတွက် ဖွံ့ဖြိုးမှု နောက်ကျနေတဲ့ နိုင်ငံတွေဟာ ငွေရေးကြေးရေး အထောက်အပံ့ ရှာလို့ မရကြပါဘူး။ ရုပ်ကြွင်း လောင်စာသုံး စီမံကိန်းတွေအတွက် ဖွံဖြိုးရေး ဘဏ် တော်တော်များများက မလုပ်ပေးနိုင်တာကို တရုတ်နိုင်ငံက လုပ်ပေးနေပါတယ်။။ ဒါကြောင့်လည်း တရုတ်နိုင်ငံက အဲဒီနိုင်ငံတွေရဲ့ ရေတို လိုအပ်ချက်တွေကို ဖြည့်ဆည်းပေးနေနိုင်တာလို့လည်း မစ် Johnson က ဆိုပါတယ်။
အမေရိကန်နိုင်ငံနဲ့ ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ အခက်အခဲတွေနဲ့အတူ ပြည်တွင်း စီးပွားရေး နှေးကွေးလာနေချိန်မှာပဲ တရုတ်နိုင်ငံဟာ အချိန်တို အတွင်းပြီးစီးနိုင်ပြီး အကျိုးအမြတ် ပြန်ရဖို့လည်း သေချာတဲ့ စီမံကိန်းတွေကို ဇောက်ချလုပ်လာခဲ့ပါတယ်။ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် လမ်းမကြီးတွေ ရထားလမ်းတွေနဲ့ ဆိပ်ကမ်းတွေလို ရေရှည် စောင့်ရမယ့်လုပ်ငန်းတွေထက် စွမ်းအင် စီမံကိန်းတွေက ဒီအချက်နဲ့ ကိုက်ညီနေပါတယ်။ CSIS က Jonathan Hillman က အခုလို ပြောပါတယ်။
"ရထားလမ်းတွေ အဝေးပြေးလမ်းတွေနဲ့စာရင် စွမ်းအင်လုပ်ငန်းတွေက အကျိုးအမြတ် ပြန်ရနိုင်တဲ့ အခြေအနေပိုရများလို့ စွဲဆောင်မှု ပိုရှိတယ်။ တကယ်တော့ ဒီလုပ်ငန်းတွေမှာလည်း ငွေ ပိုကုန်တာတို့ ကြန့်ကြာတာတို့ဆိုတဲ့ အခက်အခဲတွေ ရှိနေသလို ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုတွေနဲ့လည်း ကြုံရလေ့ရှိပါတယ်။"
တကယ်တော့ တရုတ်နိုင်ငံ ကိုယ်တိုင်က နေစွမ်းအင်တို့ လေစွမ်းအင်တို့ ဘက်ထရီသုံး မော်တော်ယာဉ်တို့နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းဖို့ စေ့ဆော်ပေး နေတဲ့နိုင်ငံ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ BRI လုပ်ငန်းတွေနဲ့ ပတ်သက်လာရင်တော့ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ စဉ်းစားပုံ ရှိတယ်လို့ ဘာလင် အခြေစိုက် MERICS အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။
အဲဒီအဖွဲ့ရဲ့ လေ့လာတွေ့ရှိချက်အရ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ စွမ်းအင် စီမံကိန်းတွေဟာ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှာ ရှိနေပါတယ်။ လက်တင် အမေရိကမှာတော့ လုပ်ငန်း တော်တော်များများ ပြီးစီး နေပြီ ဖြစ်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှဒေသမှာတော့ တရုတ်စွမ်းအင် စီမံကိန်းတွေ အများဆုံး တွေ့ရပါတယ်။ အများစုကတော့ ကျောက်မီးသွေးသုံး စွမ်းအင် စီမံကိန်းတွေဖြစ်ကြောင်းပါ ခင်ဗျား။
