တရုတ္ႏုိ္င္ငံရဲ႕ ရပ္၀န္းတစ္ခု လမ္းတစ္ခုလို႔ ေခၚတဲ့ BRI ခါးပတ္လမ္းစီမံကိန္းရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ဟာ ေဒသတြင္း အေျခခံ အေဆာက္အအုံ တိုးတက္ေရးထက္ တရုတ္ ပို႔ကုန္လုပ္ငန္း ရွင္သန္ေရးအတြက္ ပိုျပီး ဦးတည္ေဆာင္ရြက္ေနတာကို ျမင္ေတြ႔လာ ေနရပါတယ္။ လက္ရွိ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ BRI လုပ္ငန္းေတြဟာ လူအမ်ားက BRI စီမံကိန္းကို သိျမင္လက္ခံထားတဲ့အျမင္ပုံရိပ္နဲ႔ ကြာဟ ေနပါတယ္။ VOA သတင္းေထာက္ Saibal Dasgupta ေပးပို႔ထားတဲ့သတင္းကို အေျခခံျပီး ကိုရဲမင္းထြန္းက တင္ျပေပးပါမယ္။
နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ လမ္းမၾကီးေတြ၊ ရထားလမ္းေတြနဲ႔ ဆိပ္ကမ္းၾကီးေတြ တည္ေဆာက္ျပီး ေဒသတြင္း ပို႔ေဆာင္ဆက္သြယ္ေရးကို ခ်ိတ္ဆက္ ေပးမယ္လို႔ လူသိမ်ားတဲ့ တရုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ BRI ခါးပတ္လမ္းစီမံကိန္းကို ရည္မွန္းခ်က္ ၾကီးမားလွတဲ့ စီမံကိန္းၾကီးတခုအျဖစ္ ကမၻာတစ္လႊား သိရွိထားၾကပါတယ္။ မၾကာခင္က ျပီးစီးခဲ့တဲ့ ေလ့လာခ်က္တစ္ခုမွာေတာ့ BRI အတြက္ သုံးစြဲတဲ့ ေငြေၾကးရဲ႕ ၃ ပုံ ၁ ပုံကိုသာ အေျခခံ အေဆာက္အအုံ ခ်ိတ္ဆက္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ အသုံးျပဳျပီး က်န္တဲ့ ၃ ပုံ ၂ ပုံကိုေတာ့ စြမ္းအင္ စီမံကိန္းေတြမွာ အသုံးျပဳခဲ့တာကို ေတြ႔ရွိခဲပါတယ္။
တရုတ္ႏုိ္င္ငံဟာ သူ႔ရဲ႕ ပိုလွ်ံစက္မႈလုပ္ငန္းေတြကို ေနရာေရႊ႕ေျပာင္းဖို႔ ေဒသတြင္းက ႏုိ္င္ငံ၂၀ေက်ာ္မွာစြမ္းအင္ဆိုင္ရာ အေဆာက္အဦးေတြ တည္ေဆာက္ခဲ့တယ္လို႔ ဂ်ာမနီႏို္င္ငံ ဘာလင္ျမိဳ႕က Mercator Institute of China Studies လို႔ေခၚတဲ့ တရုတ္ဆိုင္ရာ ေလ့လာေရးဌာနရဲ႕ Powering the Belt and Roads ခါးပတ္လမ္းကို စြမ္းအင္ေပးျခင္းဆိုတဲ့ စာတမ္းမွာ ေရးထားပါတယ္။ တရုတ္ႏုိင္ငံဟာ စြမ္းအင္ စက္ရုံေတြ ေဆာက္ျပီး BRI ရဲ႕ ေနာက္အဆင့္တစ္ခုကို ဖန္တီးပါတယ္။ ဒါက တရုတ္ႏုိင္ငံကို ဗဟိုျပဳထားတဲ့ supply chain တည္ေဆာက္ဖို႔ပါ။ တရုတ္ကို ကုန္ပစၥည္း ေရာင္းခ်မယ့္ ကြန္ရက္တစ္ခုပါ။
ႏုိင္ငံတြင္း ၀ယ္လိုအား က်ဆင္းမႈနဲ႔ တင္းက်ပ္လာတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြေၾကာင့္ စက္ယႏၱရားေဟာင္းေတြနဲ႔ လုပ္ငန္း ဆက္လက္ လည္ပတ္ဖို႔ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့တဲ့အတြက္ တရုတ္ႏုိ္င္ငံက စက္ရုံတစ္ခ်ိဳ႕ အေရွ႕ေတာင္ အာရွႏုိ္င္ငံေတြကို ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ပါတယ္။ လုပ္ငန္းေတြ ကို ေနရာေရႊ႕ျပီး ကုန္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္တာဟာ သမၼတ ေဒၚနယ္ ထရမ့္ရဲ႕ အခြန္တိုးေကာက္တာကိုလည္း ေရွာင္လြဲႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။ အခုပဲလုပ္ငန္း တစ္ခ်ိဳ႕ အထိနာေနျပီျဖစ္လို႔ အေမရိကန္က အခြန္အမ်ားၾကီး မေကာက္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြဆီကို အဲဒီ လုပ္ငန္းေတြ ေျပာင္းဖို႔ မ်က္စပစ္ျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ National Bureau of Asian Research (NBR) အာရွ ေလ့လာေရး အမ်ိဳးသား ဗ်ဴရုိ မူ၀ါဒေလ့လာေရး အဖြဲ႔က Ashley Johnson က BRI စီမံကိန္းအေပၚ အခုလို ေျပာပါတယ္။
"BRI စီမံကိန္း လုပ္ငန္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အိမ္ရွင္ႏုိ္င္ငံ တိုးတက္ဖို႔ထက္ တရုတ္ႏုိင္ငံ တိုးတက္ေရးကို ပိုျပီး ဦးတည္ ေနပါတယ္။ အဲဒီ စီမံကိန္းေတြကို တရုတ္ႏုိင္ငံကလာတဲ့ သံမဏိလို႔ ပိုလွ်ံ ပစၥည္းေတြကို အသုံးျပဳျပီး တရုတ္ ကုမၼဏီေတြက တည္ေဆာက္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဆိုလာျပားေတြလို ကမၻာ့ေစ်းကြက္မွာ ေခ်ာင္ပိတ္မိေနတဲ့ သူ႔ ထြက္ကုန္ေတြကို အသာစီး ရေစႏုိင္ပါတယ္။"
ဘီလီယံနဲ႔ခ်ီတဲ့ လ်ွပ္စစ္မီး မရႏုိင္ေသးတဲ့ လူေတြရွိေနတာေၾကာင့္လည္း စြမ္းအင္လုပ္ငန္းေတြမွာ တရုတ္ႏုိ္င္ငံက ဒီလို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ လုပ္ႏုိင္တာလပါ။ ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ကိစၥေတြေၾကာင့္ ေက်ာက္မီးေသြး အေျခခံတဲ့ စြမ္းအင္စီမံကိန္းေတြအတြက္ ဖြံ႕ျဖိဳးမႈ ေနာက္က်ေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြဟာ ေငြေရးေၾကးေရး အေထာက္အပံ့ ရွာလို႔ မရၾကပါဘူး။ ရုပ္ၾကြင္း ေလာင္စာသုံး စီမံကိန္းေတြအတြက္ ဖြံၿဖိဳးေရး ဘဏ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက မလုပ္ေပးႏုိင္တာကို တရုတ္ႏုိ္င္ငံက လုပ္ေပးေနပါတယ္။။ ဒါေၾကာင့္လည္း တရုတ္ႏုိင္ငံက အဲဒီႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ေရတို လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးေနႏုိင္တာလို႔လည္း မစ္ Johnson က ဆိုပါတယ္။
အေမရိကန္ႏုိင္ငံနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ အခက္အခဲေတြနဲ႔အတူ ျပည္တြင္း စီးပြားေရး ေႏွးေကြးလာေနခ်ိန္မွာပဲ တရုတ္ႏုိ္င္ငံဟာ အခ်ိန္တို အတြင္းျပီးစီးႏုိင္ျပီး အက်ိဳးအျမတ္ ျပန္ရဖို႔လည္း ေသခ်ာတဲ့ စီမံကိန္းေတြကို ေဇာက္ခ်လုပ္လာခဲ့ပါတယ္။ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ လမ္းမၾကီးေတြ ရထားလမ္းေတြနဲ႔ ဆိပ္ကမ္းေတြလို ေရရွည္ ေစာင့္ရမယ့္လုပ္ငန္းေတြထက္ စြမ္းအင္ စီမံကိန္းေတြက ဒီအခ်က္နဲ႔ ကိုက္ညီေနပါတယ္။ CSIS က Jonathan Hillman က အခုလို ေျပာပါတယ္။
"ရထားလမ္းေတြ အေ၀းေျပးလမ္းေတြနဲ႔စာရင္ စြမ္းအင္လုပ္ငန္းေတြက အက်ိဳးအျမတ္ ျပန္ရႏုိင္တဲ့ အေျခအေနပိုရမ်ားလို႔ စြဲေဆာင္မႈ ပိုရွိတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီလုပ္ငန္းေတြမွာလည္း ေငြ ပိုကုန္တာတို႔ ၾကန္႔ၾကာတာတို႔ဆိုတဲ့ အခက္အခဲေတြ ရွိေနသလို ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ စိန္ေခၚမႈေတြနဲ႕လည္း ၾကဳံရေလ့ရွိပါတယ္။"
တကယ္ေတာ့ တရုတ္ႏုိင္ငံ ကိုယ္တိုင္က ေနစြမ္းအင္တို႔ ေလစြမ္းအင္္တို႔ ဘက္ထရီသုံး ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တို႔နဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းဖို႔ ေစ့ေဆာ္ေပး ေနတဲ့ႏုိင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ BRI လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ေတာ့ တစ္မ်ိဳးတစ္ဖုံ စဥ္းစားပုံ ရွိတယ္လို႔ ဘာလင္ အေျခစိုက္ MERICS အဖြဲ႕က ေျပာပါတယ္။
အဲဒီအဖြဲ႕ရဲ႕ ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္အရ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စြမ္းအင္ စီမံကိန္းေတြဟာ ကမၻာတစ္၀ွမ္းမွာ ရွိေနပါတယ္။ လက္တင္ အေမရိကမွာေတာ့ လုပ္ငန္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ျပီးစီး ေနျပီ ျဖစ္ျပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသမွာေတာ့ တရုတ္စြမ္းအင္ စီမံကိန္းေတြ အမ်ားဆုံး ေတြ႔ရပါတယ္။ အမ်ားစုကေတာ့ ေက်ာက္မီးေသြးသုံး စြမ္းအင္ စီမံကိန္းေတြျဖစ္ေၾကာင္းပါ ခင္ဗ်ား။
