{{Zawgyi/Unicode}}
စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ပြဿနာတွေ ဒီထက်ပိုဆိုးမလာခင် ကုလသမဂ္ဂအပါအဝင် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းက ထိထိရောက်ရောက် တုံ့ပြန်ဖြေရှင်းကြဖို့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အထူးကိုယ်စားလှယ်က တိုက်တွန်းလိုက်ပါတ်ယ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းပြီး ၈ လလောက်မှာ အခြေအနေတွေ ပိုဆိုးလာနေတာကိုလည်း မကြာခင် တာဝန်က အနားယူတော့မယ့် အထူးကိုယ်စားလှယ် Christine Schraner Burgener က နယူးယောက် ကုလသမဂ္ဂ ရုံးချုပ်က သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောဆိုခဲ့တာပါ။ အပြည့်အစုံကိုတော့ ကိုဇော်မိုးကျော်က တင်ပြပေးပါမယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာဖေဖေါ်ဝါရီလ စစ်တပ်ကအာဏာသိမ်းပြီးကတည်းကစလို့ အခြေအနေတွေဟာ တနေ့တခြား ဆိုးသည်ထက်ဆိုးလာနေပြီး၊ တိုင်းပြည်နေရာအနှံ အကြမ်းဖက်တိုက် ခိုက်မှုတွေဖြစ်ပွား နေတယ်လို့အတွင်းရေးမှုးချုပ်ရဲ့အထူးကိုယ်စားလှယ်ကပြောဆိုပါတယ်။
စစ်ကောင်စီဟာ ကုလသမဂ္ဂကတိုက်တွန်းတောင်းဆိုထားတဲ့ ဆွေးနွေးညှိနိုင်းအဖြေရှာတဲ့နည်းကို အသုံးပြုဖို့စိတ်မဝင်စားဘူးလို့လည်းပြောဆိုပါတယ်။
“မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က ထိန်းချုပ်သွားနိုင်ပြီး၊ အရင်တုန်းကလို အခြေအနေမျိုး ပြန်မဖြစ်အောင် ဝိုင်းဝန်းလုပ်ဆောင်ကြဖို့အတွက် တကယ်ကိုအရေးကြီးတဲ့အချိန်ကိုရောက်နေပါပြီ၊ ဒါကြောင့်ကျမတို့အထူးသတိထားဖို့လိုပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုရင် ကျမရဲ့အမြင်အရစစ်ကောင်စီဟာ အလျော့အတင်းလုပ်ညှိနိုင်းအဖြေရှာတာမျိုးကိုလုပ်မှာမဟုတ်ပါဘူး။ ကုလသမဂ္ဂကနေ အကြံပြုတိုက် တွန်း ထားတဲ့ဆွေးနွေးညှိနိုင်းအဖြေရှာရေးဆိုတာကို စစ်ကောင်စီဘက်ကတုံပြန်တာမျိုးမရှိဘူးပါ။”
အတွင်းရေးမှုးချုပ် Antonio Guterres ကလည်း မြန်မာနိုင်ငံကို ဒီမိုကရေစီပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး လမ်းကြောင်းပေါ်ကိုပြန်လည်ပို့ဆောင်နိုင်မယ့် အခွင့်အလမ်းတွေအတော်နည်းလာနေပြီလို့ထောက်ပြ ပြောဆို ထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရေးကို ဒီထက်ပိုပြီးဝိုင်း ဝန်းလုပ် ဆောင်ပေးကြဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ်လို့လည်း အထူးကိုယ်စားလှယ် Christine Burgener ကပြောဆို သွားပါတယ်။
ချင်းပြည်နယ်၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ ရှမ်း စစ်ကိုင်း၊ မကွေးစတဲ့ဒေသတွေမှာ စစ်ဆင်ရေးတွေကြောင့် အရပ်သား ပြည်သူတွေ ဒုက္ခရောက်နေကြရတဲ့ အခြေအနေကိုလည်း အထူးကိုယ်စားလှယ်က ပြောဆိုသွားခဲ့တာပါ။
“ရွာတွေကိုမီးရှိုတာတွေ၊ ပစ္စည်းတွေကိုလုယက်ယူတာတွေ၊ လူတွေကိုအစုလိုက်အပြုံလိုက်ဖမ်းဆီး တာတွေ၊ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်တာတွေ၊ ဖမ်းဆီးထားသူတွေကိုသတ်ဖြတ်တာတွေ၊ လိမ်ကွဲပြားမှုအပေါ် ခြေခံပြီး အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်တာတွေ၊ လူနေရပ်ကွက်နဲ့ရပ်ရွာတွေထဲကို လက်နှက်ကြီးတွေနဲ့ ပစ်ခတ်တာတွေ စတဲ့နည်းလမ်းပေါင်းစုံကိုအသုံးပြုပြီး ပြည်သူတွေကိုတိုက်ခိုက်နေပါတယ်။”
စစ်ကောင်စီကတော့ အကြမ်းဖက် လုပ်ရပ်တွေ ကျုးလွန်သူတွေကို ရှင်းလင်းတာသာဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုထားပြီး ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တွေဟာ လက်တွေ့ အခြေအနေကို ထင်ဟပ်မှု မရှိကြောင်း ပြောဆိုထားဘူးပါတယ်။
အထူးကိုယ်စားလှယ်ကတော့ မြန်မာ့အရေး နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက ကူညီဖြေရှင်းဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့တာကြောင့် လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်တဲ့နည်းလမ်းကို ဦးတည်ခဲ့ရကြောင်း ပြောပါတယ်။ လက်ရှိအခြေအနေမှာ စစ်တပ်ရဲ့ အုပ်ချုပ်မှုကို မြန်မာပြည်သူတွေကြား ဆန့်ကျင်မှုတွေဟာလည်း အရင်နဲ့မတူလောက်အောင် မြင့်မားနေတယ်လို့ ပြောဆိုခဲ့တာပါ။
“ကျမရဲ့လေ့လာမှုတွေအရ မြန်မာပြည်သူတွေဟာ စစ်တပ်ကအုပ်ချုပ်တာကိုလုံးဝလက်ခံမှာမဟုတ် ပါဘူး၊ ဒီတခါမှာမြန်မာပြည်သူတွေဟာ ဟိုအရင် ၁၉၈၈ ခုနှစ်အပါအဝင် အခြားအာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ အချိန်တွေကနဲ့မတူပါဘူး။ အဲဒိအခါတုန်းက စစ်တပ်ကလူတွေကိုသတ်တယ်၊ ဖမ်းဆီးထောင်ချတယ်၊ လူတွေကလက်လျော့သွားတယ်၊ စစ်တပ်ကအုပ်ချုပ်ခွင့်ရသွားတယ်ဆိုတဲ့အခြေအနေမျိုး နဲ့မတူတော့ပါဘူး ပြည်သူတွေဟာ လက်လျော့အရှုံးပေးမှာမဟုတ်ပါဘူး။”
ကုလသမဂ္ဂနဲ့ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်း အနေနဲ့လည်း မြန်မာစစ်ကောင်စီကို တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုတဲ့ လက္ခဏာ သိပ်မတွေ့ရတာဟာ အရေးကြီးတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအရေးကို ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းက ဒီထက်ပိုဆောင်ရွက်ဖို့ လိုအပ်နေတာကိုလည်း ထောက်ပြခဲ့တာပါ။
အထူးကိုယ်စားလှယ် Burgener ဟာ သောကြာနေ့မှာလည်း မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အခြေအနေတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ကိစ္စတွေကို ကိုင်တွယ်ရတဲ့ တတိယကော်မတီကို တင်ပြမှာဖြစ်ပါတယ်။
................................
{{Unicode}}
စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး မွနျမာနိုငျငံ ရငျဆိုငျနရေတဲ့ ပွူနာတှေ ဒီထကျပိုဆိုးမလာခငျ ကုလသမဂ်ဂအပါအဝငျ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝနျးက ထိထိရောကျရောကျ တုံ့ပွနျဖွရှေငျးကွဖို့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂ အထူးကိုယျစားလှယျက တိုကျတှနျးလိုကျပါတျယ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈအာဏာသိမျးပွီး ၈ လလောကျမှာ အခွအေနတှေေ ပိုဆိုးလာနတောကိုလညျး မကွာခငျ တာဝနျက အနားယူတော့မယ့ျ အထူးကိုယျစားလှယျ Christine Schraner Burgener က နယူးယောကျ ကုလသမဂ်ဂ ရုံးခြုပျက သတငျးစာ ရှငျးလငျးပှဲမှာ ပွောဆိုခဲ့တာပါ။ အပွည့ျအစုံကိုတော့ ကိုဇောျမိုးကြောျက တငျပွပေးပါမယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာဖဖေေါျဝါရီလ စဈတပျကအာဏာသိမျးပွီးကတညျးကစလို့ အခွအေနတှေဟော တနေ့တခွား ဆိုးသညျထကျဆိုးလာနပွေီး၊ တိုငျးပွညျနရောအနှံ အကွမျးဖကျတိုကျ ခိုကျမှုတှဖွေဈပှား နတေယျလို့အတှငျးရေးမှုးခြုပျရဲ့အထူးကိုယျစားလှယျကပွောဆိုပါတယျ။
စဈကောငျစီဟာ ကုလသမဂ်ဂကတိုကျတှနျးတောငျးဆိုထားတဲ့ ဆှေးနှေးညှိနိုငျးအဖွရှောတဲ့နညျးကို အသုံးပွုဖို့စိတျမဝငျစားဘူးလို့လညျးပွောဆိုပါတယျ။
“မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက ထိနျးခြုပျသှားနိုငျပွီး၊ အရငျတုနျးကလို အခွအေနမြေိုး ပွနျမဖွဈအောငျ ဝိုငျးဝနျးလုပျဆောငျကွဖို့အတှကျ တကယျကိုအရေးကွီးတဲ့အခြိနျကိုရောကျနပေါပွီ၊ ဒါကွောင့ျကမြတို့အထူးသတိထားဖို့လိုပါတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုရငျ ကမြရဲ့အမွငျအရစဈကောငျစီဟာ အလြော့အတငျးလုပျညှိနိုငျးအဖွရှောတာမြိုးကိုလုပျမှာမဟုတျပါဘူး။ ကုလသမဂ်ဂကနေ အကွံပွုတိုကျ တှနျး ထားတဲ့ဆှေးနှေးညှိနိုငျးအဖွရှောရေးဆိုတာကို စဈကောငျစီဘကျကတုံပွနျတာမြိုးမရှိဘူးပါ။”
အတှငျးရေးမှုးခြုပျ Antonio Guterres ကလညျး မွနျမာနိုငျငံကို ဒီမိုကရစေီပွုပွငျပွောငျးလဲရေး လမျးကွောငျးပေါျကိုပွနျလညျပို့ဆောငျနိုငျမယ့ျ အခှင့ျအလမျးတှအေတောျနညျးလာနပွေီလို့ထောကျပွ ပွောဆို ထားပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ကုလသမဂ်ဂအဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှနေဲ့ မွနျမာနိုငျငံရေးကို ဒီထကျပိုပွီးဝိုငျး ဝနျးလုပျ ဆောငျပေးကွဖို့ တိုကျတှနျးပါတယျလို့လညျး အထူးကိုယျစားလှယျ Christine Burgener ကပွောဆို သှားပါတယျ။
ခငြျးပွညျနယျ၊ ကခငြျပွညျနယျ၊ ရှမျး စဈကိုငျး၊ မကှေးစတဲ့ဒသေတှမှော စဈဆငျရေးတှကွေောင့ျ အရပျသား ပွညျသူတှေ ဒုက်ခရောကျနကွေရတဲ့ အခွအေနကေိုလညျး အထူးကိုယျစားလှယျက ပွောဆိုသှားခဲ့တာပါ။
“ရှာတှကေိုမီးရှိုတာတှေ၊ ပစ်စညျးတှကေိုလုယကျယူတာတှေ၊ လူတှကေိုအစုလိုကျအပွုံလိုကျဖမျးဆီး တာတှေ၊ ညှငျးပနျးနှိပျစကျတာတှေ၊ ဖမျးဆီးထားသူတှကေိုသတျဖွတျတာတှေ၊ လိမျကှဲပွားမှုအပေါျ ခွခေံပွီး အကွမျးဖကျတိုကျခိုကျတာတှေ၊ လူနရေပျကှကျနဲ့ရပျရှာတှထေဲကို လကျနှကျကွီးတှနေဲ့ ပဈခတျတာတှေ စတဲ့နညျးလမျးပေါငျးစုံကိုအသုံးပွုပွီး ပွညျသူတှကေိုတိုကျခိုကျနပေါတယျ။”
စဈကောငျစီကတော့ အကွမျးဖကျ လုပျရပျတှေ ကြုးလှနျသူတှကေို ရှငျးလငျးတာသာဖွဈကွောငျး ပွောဆိုထားပွီး ကုလသမဂ်ဂ အဖှဲ့အစညျးတှရေဲ့ သတငျးထုတျပွနျခကြျတှဟော လကျတှေ့ အခွအေနကေို ထငျဟပျမှု မရှိကွောငျး ပွောဆိုထားဘူးပါတယျ။
အထူးကိုယျစားလှယျကတော့ မွနျမာ့အရေး နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးက ကူညီဖွရှေငျးဖို့ ပကြျကှကျခဲ့တာကွောင့ျ လကျနကျကိုငျ တိုကျခိုကျတဲ့နညျးလမျးကို ဦးတညျခဲ့ရကွောငျး ပွောပါတယျ။ လကျရှိအခွအေနမှော စဈတပျရဲ့ အုပျခြုပျမှုကို မွနျမာပွညျသူတှကွေား ဆန့ျကငြျမှုတှဟောလညျး အရငျနဲ့မတူလောကျအောငျ မွင့ျမားနတေယျလို့ ပွောဆိုခဲ့တာပါ။
“ကမြရဲ့လေ့လာမှုတှအေရ မွနျမာပွညျသူတှဟော စဈတပျကအုပျခြုပျတာကိုလုံးဝလကျခံမှာမဟုတျ ပါဘူး၊ ဒီတခါမှာမွနျမာပွညျသူတှဟော ဟိုအရငျ ၁၉၈၈ ခုနှဈအပါအဝငျ အခွားအာဏာသိမျးခဲ့တဲ့ အခြိနျတှကေနဲ့မတူပါဘူး။ အဲဒိအခါတုနျးက စဈတပျကလူတှကေိုသတျတယျ၊ ဖမျးဆီးထောငျခတြယျ၊ လူတှကေလကျလြော့သှားတယျ၊ စဈတပျကအုပျခြုပျခှင့ျရသှားတယျဆိုတဲ့အခွအေနမြေိုး နဲ့မတူတော့ပါဘူး ပွညျသူတှဟော လကျလြော့အရှုံးပေးမှာမဟုတျပါဘူး။”
ကုလသမဂ်ဂနဲ့ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝနျး အနနေဲ့လညျး မွနျမာစဈကောငျစီကို တရားဝငျ အသိအမှတျပွုတဲ့ လက်ခဏာ သိပျမတှေ့ရတာဟာ အရေးကွီးတယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။ နိုငျငံရေး၊ စီးပှားရေး၊ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာ အကပြျအတညျးတှနေဲ့ ရငျဆိုငျနရေတဲ့ မွနျမာနိုငျငံအရေးကို ကုလသမဂ်ဂ လုံခွုံရေးကောငျစီ အပါအဝငျ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝနျးက ဒီထကျပိုဆောငျရှကျဖို့ လိုအပျနတောကိုလညျး ထောကျပွခဲ့တာပါ။
အထူးကိုယျစားလှယျ Burgener ဟာ သောကွာနေ့မှာလညျး မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အခွအေနတှေနေဲ့ ပတျသကျလို့ ကုလသမဂ်ဂအထှထှေညေီလာခံရဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ကိစ်စတှကေို ကိုငျတှယျရတဲ့ တတိယကောျမတီကို တငျပွမှာဖွဈပါတယျ။
