တျပည္လံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ (NCA) ကို လက္မွတ္ထိုးခဲ့တာ သံုးႏွစ္ေက်ာ္လာၿပီး က်င္းပတာ (၃) ႀကိမ္ ရိွပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမွာ အခ်ိန္ကုန္ေနတာမို႔ ထင္သာျမင္သာတဲ့ တိုးတက္မႈကို မရရိွေသးဘူးလို႔ ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္းတပ္ဖြဲ႔ ဥကၠ႒ ဗိုလ္မွဴးႀကိးယြတ္စစ္ က လြန္ခဲ့တဲ့ ေမလက ထိုင္းႏုိင္ငံ၊ ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ ႔မွာ က်င္းပတဲ့ အစည္းအေဝးမွာ ေျပာပါတယ္။ KNU ေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေစာမူတူးေစးဖိုး ကေတာ့ ၿငိမး္ခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္လမ္းေၾကာင္း တိမ္းေစာင္းေနၿပီျဖစ္လို႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြ လက္တြဲညီညီ ဆက္သြားဖို႔လိုတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
တျပည္လံုး အပစ္ရပ္တဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ NCA ကို ဦးသိန္းစိန္အစုိုးရနဲ႔ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ (၈) ဖြဲ႔တို႔ ေအာက္တိုဘာလမွာ လက္မွတ္ထိုးခဲ့တာမို႔ (၄) ႏွစ္နီးပါး ရိွပါၿပီ။ ဒီအခ်ိန္မွာ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္းမွာ စစ္ဆင္ေရးအရိွန္အဟုန္ ျမင့္တက္လာလို႔ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြ တိုးပြားေနပါတယ္။ NCA အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ရဲ ႔ ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ပထမအႀကိမ္ေျမာက္ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကို ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ ဆင္းမေပးမီ ၂၀၁၆ ဇန္နဝါရီလမွာ က်င္းပပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီညီလာခံဟာ အထိမ္းအမွတ္သေဘာသာျဖစ္ၿပီး တကယ့္ညီလာခံကို NLD အစိုးရက က်င္းပမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ေနာက္ေတာ့မၾကာပါဘူး ၂၀၁၆ ၾသဂုတ္လမွာ ဒုတိယ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကို (၂၁) ရာစု ပင္လံုညီလာခံအမည္နဲ႔ NLD အစိုးရက က်င္းပပါတယ္။ ပထမပင္လံုညီလာခံမွာ ပါဝင္တဲ့ ကခ်င္နဲ႔ရွမ္းျပည္နယ္မွာ အစိုးရတပ္က စစ္ဆင္ေရးလုပ္ေနတုန္း (၂၁) ရာစု ပင္လံုညီလာခံ အမည္သံုးတဲ့ကိစၥကို တိုင္းရင္းသားေတြဘက္က ဘဝင္မက်ၾကပါဘူး။ ၁၉၄၇ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ပါ ကတိကဝတ္အေပၚမွာ အေျချပဳထားတာ မဟုတ္တဲ့ ညီလာခံကို ပင္လံုတံဆိပ္တပ္တဲ့ကိစၥကို တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြက စိုးရိမ္ပူပန္ၾကတယ္လို႔ Trans National Institute က အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ႏွစ္ဘာသာနဲ႔ ထုတ္ေဝတဲ့ ပင္လံုအလြန္ ဆိုတဲ့ (၄၉) မ်က္ႏွာ စာတမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ (၂၁) ရာစု ပင္လံုညီလာခံဟာ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒအတိုင္း တပ္မေတာ္ကို ဆက္ထားဖို႔ အတည္ျပဳတဲ့ 'ဒုတိယ အမ်ဳိးသားညီလာခံ' သေဘာမ်ဳိးျဖစ္ေနၿပီလို႔ တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္ေတြဘက္က သံုးသပ္ၾကတာကိုလည္း ပင္လံုအလြန္ စာတမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက ဖြဲ႔စည္းခဲ့တဲ့ ဝန္ႀကီးဦးေအာင္မင္း ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဗဟိုဌာန MPC - Myanmar Peace Center ကို အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဗဟိုဌာန NRPC နဲ႔ အစားထိုးလိုက္ပါတယ္။ ေနာက္ ေဒၚစုရဲ ႔မိသားစုဆရာဝန္ ေဒါက္တာတင္မ်ဳိးဝင္းကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ တာဝန္ေပးလိုက္ပါတယ္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႔ လက္ေတြ႔ႀကိဳးပမ္းခဲ့တဲ့ ဗဟိုဌာနတခုလံုးကို ေျပာင္းပစ္လိုက္တာဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ရဲ ႔ ဆက္ဆံေရးတခုလံုးကို ထိခိုက္ေစတယ္လို႔ Trans National Institute က သံုးသပ္ပါတယ္။ ေကာင္းမြန္တဲ့ NLD ရဲ ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို သံသယမရိွၾကေပမယ့္ NRPC ဌာနသစ္မွာ အေတြ႔အႀကံဳနဲ႔ဝန္ထမ္း အားနည္းေနပါတယ္။
အထက္ေအာက္အာဏာရွင္ဆန္တဲ့ ဆက္ဆံေရးပံုစံေၾကာင့္ အလြတ္သေဘာနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈ နည္းပါးလာတဲ့အတြက္ ဆက္ဆံေရးယိုယြင္းပ်က္စီးလာရတယ္လို႔ ပင္လံုအလြန္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ တပ္မေတာ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပဖို႔ကိုသာ အဓိကထားေနတယ္လို႔ တိုင္းရင္းသားဘက္က ျမင္ပါတယ္။ ဝန္ႀကီးေဟာင္း ဦးေအာင္မင္းကေတာ့ NLD အစိုးရရဲ ႔ အာနည္းခ်က္သံုးခုကို 7-day သတင္းစာနဲ႔ ၂၀၁၈ စက္တင္ဘာလ (၇) ရက္ေန႔က ေတြ႔ဆံုစဥ္ ေထာက္ျပသြားပါတယ္။ NLD အစိုးရမွာ Peace Policy, အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့အဖြဲ႔နဲ႔ လုပ္ငန္းအဖြဲ႔ စတာေတြမရိွတာကို ေထာက္ျပပါတယ္။ သမၼတဦးစီးတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မတီ၊ ဒုသမၼတဦးစီးတဲ့ ေကာ္မတီနဲ႔ ဦးေအာင္မင္း ဦးစီးတဲ့ MPC ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဗဟိုဌာနစတဲ့ ဆင့္ကဲဆင့္ကဲ တာဝန္ယူတာမ်ဳိး NLD မွာ မရိွေသးဘူးလို႔ ဆုိပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ အေပၚက အမိန္႔ေပးတဲ့ အလုပ္ကိုသာ လုပ္သလို၊ ေအာက္ပိုင္းကိုဆင္းတဲ့အခါလည္း ဆင္းပါတယ္။ ေအာက္ကိုဆင္းလုပ္တဲ့အခါမွာ အခ်ိန္ျပည့္မထိုင္ႏိုင္တာဟာ အားနည္းခ်က္ပဲလို႔ ဆိုပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး တာဝန္ယူထားတဲ့ ေဒၚစုဟာ အင္မတန္ အလုပ္မ်ားပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအလုပ္ကို အခ်ိန္သိပ္မေပးႏိုင္တာမို႔ ေဒၚစု စကားမွားသြားရင္ ကယ္မယ့္သူမရိွဘူးလို႔ ဦးေအာင္မင္း က ရွင္းျပပါတယ္။ NLD မွာ ဆင့္ကဲတာဝန္ယူမႈ အားနည္းတဲ့အတြက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ အခက္အခဲ ရိွတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ MPC လို လုပ္ငန္းအဖြဲ႔ မရိွတာလည္း အားနည္းခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။
(၈၈) မ်ဳိးဆက္ေတြျဖစ္တဲ့ တင္ေမာင္သန္း၊ ေအာင္ႏုိင္ဦး၊ မင္းေဇာ္ဦး၊ ညိဳအုန္းျမင့္ စတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ပါဝင္တဲ့ လုပ္ငန္းအဖြဲ႔မ်ဳိးဟာ အေရးႀကီးေပမယ့္ NLD မွာ မရိွဘူးလို႔ ဦးေအာင္မင္း က ဆုိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥမွာ ေဆာင္ရြက္သူ Player မေျပာင္းဖို႔ လိုတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အခုျဖစ္ေနတာက တပ္မေတာ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ဘက္က ေဆာင္ရြက္သူေတြဟာ အေျပာင္းအလဲမရိွ ဆက္တုိက္လုပ္လာသူေတြျဖစ္ၿပီး အစိုးရဘက္မွာသာ အေျပာင္းအလဲရိွတာမို႔ ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာေနရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီထက္ပိုေကာင္းလာလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ဦးေအာင္မင္က ေျပာသြားတာကို မႏွစ္ကထုတ္တဲ့ 7-day သတင္းစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
