စစ်ရေးတင်းမာနေတဲ့ ကယားပြည်နယ်၊ ဒေသအခေါ် ကရင်နီပြည်နယ်၊ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် အရှေ့ခြမ်းက ရက်ဆက်တိုက်ပွဲတွေကြောင့် သောင်းနဲ့ချီတဲ့ ဒေသခံတွေ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ဘေးလွတ်ရာကို ထွက်ပြေးတိမ်းရှောနေကြဆဲဖြစ်တယ်လို့ စစ်ရှောင်တွေက VOA ကို ပြောပါတယ်။ လွိုင်ကော်ဘက် တိမ်းရှောင်လာတဲ့ ဒေသခံတချို့က စစ်ကောင်စီဂိတ်မှာ စစ်ဆေးဖမ်းဆီခံရတယ်လို့ စစ်ရှောင်တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ တိုက်ပွဲကြောင့် စစ်ကောင်စီဘက်က လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ အလွန်အကျွံပစ်ခတ်တဲ့အပြင် မနေ့က ဒေါသမကြီးကျေးရွာအုပ်စုမှာ လေယာဉ်နဲ့ပါ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တယ်လို့ စစ်ရှောင်တွေက ပြောပါတယ်။ ဒီနေ့မနက်ပိုင်းထိ လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်သံတွေ ရပ်တန့်မသွားဘဲ ကြားနေရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီသတင်းပေးပို့ချက်ကို အခြေခံပြီး ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က တင်ပြပေးပါမယ်။
စစ်ကြောင်းထိုးလာတဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်တွေနဲ့ ကရင်နီဒေသကာကွယ်ရေး ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့တွေအကြား ရက်ဆက်တိုက်ပွဲဖြစ်နေတယ်လို့ ဒီးမော့ဆိုအရှေ့ခြမ်း စစ်ရှောင်တစ်ဦးက VOA ကို ပြောပါတယ်။ မနေ့က ဒေါသမကြီးကျေးရွာဘက်မှာ လေယာဉ်နဲ့ ဗုံးကြဲခံရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီနေ့မနက်ပိုင်းအထိ လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်သံတွေ ကြားနေရတယ်လို့ အဲဒီ စစ်ရှောင်က ခုလို ပြောပါတယ်။
“တိုက်ပွဲဖြစ်တာ အနည်းဆုံးတော့ ၅ရက်၊ ၆ရက်လောက် ရှိပြီ။ မနေ့က လေယာဉ်နဲ့ လာကြဲတယ်လေ။ ဒေါသမကြီးမှာ လေယာဉ်နဲ့ လာကြဲတော့ စစ်ရှောင်တွေ ဘယ်လိုမှ နေလို့မရတော့ဘူး အဲ့ဖက် အရှေ့ဖက်ခြမ်းမှာ။ ဒီနေ့လည်း အသံတွေ ကြားနေရသေးတာပဲ။ ဒါပေမယ့် ဒီရက်အထိ တိုက်ပွဲဖြစ်မလား၊ မဖြစ်လားဆိုတာတော့ မသေချာဘူးပေါ့။ ဒါပေမယ့် အသံတွေတော့ ကြားနေရတယ်။ တိုက်ပွဲဖြစ်တာလား၊ ဒါမှ သူတို့ကပဲ လှမ်းထုနေတာလားဆိုတာတော့ မသေချာဘူးပေါ့။ အလုံးကြီးအသံတွေပဲ ကြားရတာ။”
ဒီးမော့ဆိုနယ်က လတ်တလော တိုက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်လို့ စစ်ကောင်စီဘက်က တစုံတရာ ထုတ်ပြန်တာ မရှိသေးပါဘူး။
တိုက်ပွဲကြောင့် ဒေါသမကြီးကျေးရွာအုပ်စု၊ ထီးပိုကလိုး ကျေးရွာအုပ်စုထဲက ရွာပေါင်း ၁၀ ရွာထက်မနည်းက သောင်းနဲ့ချီတဲ့ ဒေသခံတွေ ပြေးလွှားနေကြပြီး အများစုက ဒီးမော့ဆိုအနောက်ခြမ်း လွိုင်ကော်မြို့ စတဲ့ နီးစပ်ရာတွေကို တိမ်းရှောင်လာကြတာလို့ စစ်ရှောင်တွေက ပြောပါတယ်။
လွိုင်ကော်မြို့ဘက်ကို စစ်ရှောင်လာတဲ့ ဒေသခံတွေ သူတို့ လာရာလမ်းတွေမှာ စစ်ကောင်စီဂိတ်တွေနဲ့တိုးပြီး စစ်ဆေးခံရပြီး ဖမ်းဆီးခံရသူတချို့လည်း ရှိနေတယ်လို့ နောက်ထပ် စစ်ရှောင်တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။
“ဒီနေ့လည်း ရှောင်ပြေးနေတုန်း။ လူတွေလည်း ရှိသေးတယ်ပေါ့နော်။ တချို့ကတော့ လွိုင်ကော်လာတဲ့လူက ပိုပြီးတော့ အစစ်ဆေးခံရတာပေါ့။ တချို့ဆိုရင်လည်း အဖမ်းခံရတဲ့ဟာဆိုလည်း တချို့ကြားတယ် ရှောင်လာတဲ့အထဲမှာ။ အဲ့ဒါ အစစ်ဆေးခံရရင်နဲ့ အဖမ်းခံရတဲ့ တချို့တွေ ရှိတယ်လို့လည်း ကြားတယ်။ သူတို့ လွိုင်ကော်ရောက်လာတဲ့ အဖွဲ့တွေကတော့ အဲ့လို အခက်အခဲတွေက ရှိတာပေါ့။ နောက် တချို့ကတော့ ဒီအနောက်ဖက်ခြမ်းမှာပဲ စစ်ရှောင်တယ်။ ပြေးတဲ့အခါမှာလည်း ဘာမှမယူမိတဲ့လူတွေလည်း ရှိတယ်။ အခုက ပိုလိုအပ်တာကတော့ သူတို့အတွက် ပိုခက်ခဲတာတော့ အစားအသောက်ပေါ့။ နောက်ပြီး ရွာမှာပဲ စစ်မရှောင်ဘဲနဲ့ ဒီတိုင်းပဲ ငြိမ်နေတဲ့ ရွာသားတချို့ လည်းရှိနေတယ်။ ဘာလို့ဆို သူတို့လည်း ပြေးစရာလည်း မရှိဘူး။”
တိုက်ပွဲကြောင့် ဒေသခံတွေ မကြာခဏ ဘေးလွတ်ရာကို ပြောင်းရွေ့ နေထိုင်နေရပြီး ယာယီတဲတည်ဆောက်ဖို့ အမိုးအကာတွေလည်း အရမ်းလိုအပ်နေတယ်လို့ စစ်ရှောင်က ပြောပါတယ်။
“အခက်အခဲကတော့ မျိုးစုံပဲပေါ့။ ဘာလို့ဆို တစ်နေရာပြီး တစ်နေရာ ပြောင်းရွေ့ရတာရယ်၊ အဓိကအခက်အခဲဆုံးက အမိုးအကာပဲ။ ဘာလို့ဆို နောက်တစ်နေရာ တစ်နေရာပြီးတစ်နေရာ သွားရတော့ ကိုယ်နေဖို့အတွက် အဆောက်အဦး၊ တဲတွေကို တစ်ခါပြီးတခါ ပြန်လုပ်နေရတာပေါ့နော်။”
တိုက်ပွဲဖြစ်တဲ့နေရာ ပိုကျယ်ပြန့်လာပြီး ပြင်းထန်လာတဲ့ တိုက်ပွဲကြောင့် ဒီးမော့ဆိုနယ် အရှေ့ခြမ်းကနေ အနောက်ခြမ်းဖက်ကို ဒေသခံ ၅,၀၀၀ လောက် ရောက်လာကြတာလို့ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ် ပြန်ကြားရေး တာဝန်ခံတစ်ဦးက VOA ကို ပြောပါတယ်။
စစ်ကောင်စီတပ်တွေ အဖက်ဖက်က စစ်ကြောင်းထိုးနေတာကြောင့် ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားလာတာလို့ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ် ပြန်ကြားရေး တာဝန်ခံက ခုလို ပြောပါတယ်။
“အများအားဖြင့် စစ်ကောင်စီက စစ်ကြောင်းထိုးလာလို့ ဖြစ်ကြတာပေါ့နော်။ ဒီးမော့ဆိုအနောက်ဖက်ကို သူတို့က ကြားညှပ် တိုက်တဲ့အနေအထားပေါ့နော်၊ ကျနော်တို့ မြင်တယ်။ ဘာဖြစ်လဲဆိုတော့ အခုက တောင်မဲသင်းတို့ဖက်မှာလည်း ပင်လောင်းကို စောင်းပြောင်းတို့ဖက်မှာ သူတို့ တစ်ကြောင်းထိုးလာတယ်။ ဖယ်ခုံရဲ့ အနောက်ပေါ့နော်၊ ခေါင်းအိတို့ဖက်မှာ တစ်ကြောင်းလာတယ်။ ဒီဖယ်ခုံအနောက်ဖက်ကို နှစ်ကြောင်းထိုးလာတယ်။ တစ်ကြောင်းတော့ ကျနော်တို့ PDF တွေနဲ့ ထိတွေ့ မှုရှိတယ်ပေါ့နော်။ နောက် ဒီဒေါညေးခူတို့ဖက်မှာ တစ်ကြောင်း။ ခုနကျနော်တို့ပြောတဲ့ ဒေါစဲတို့၊ ထီးပိုကလိုးတို့ဖက်မှာလည်း တစ်ကြောင်းပေါ့နော်။”
ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်တွေမှာ စစ်ကောင်စီရဲ့ တပ်မ ၆၆၊ တပ်မ ၇၇ တွေ အရင်ထဲက လှုပ်ရှားနေတာပါ။ အခု ဒီဒေသမှာ ရောက်နေတဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ အတော်များများဟာ အရင်လို တပ်ရင်း၊ တပ်ခွဲတံဆိပ်နဲ့ နံပါတ်တွေ အတိအကျမပါတော့ဘဲ နေကြာပန်းတံဆိပ်တွေ တပ်ထားတာကို တွေ့ရတယ်လို့ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်က ပြောပါတယ်။
{Unicode}
တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ ဒီးမော့ဆိုအနီး စဈဘေးရှောငျတှေ ပိုမြားလာ
စဈရေးတငျးမာနတေဲ့ ကယားပွညျနယျ၊ ဒသေအခေါျ ကရငျနီပွညျနယျ၊ ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျ အရှေ့ခွမျးက ရကျဆကျတိုကျပှဲတှကွေောင့ျ သောငျးနဲ့ခြီတဲ့ ဒသေခံတှေ အိုးအိမျစှန့ျခှာ ဘေးလှတျရာကို ထှကျပွေးတိမျးရှောနကွေဆဲဖွဈတယျလို့ စဈရှောငျတှကေ VOA ကို ပွောပါတယျ။ လှိုငျကောျဘကျ တိမျးရှောငျလာတဲ့ ဒသေခံတခြို့က စဈကောငျစီဂိတျမှာ စဈဆေးဖမျးဆီခံရတယျလို့ စဈရှောငျတဈဦးက ပွောပါတယျ။ တိုကျပှဲကွောင့ျ စဈကောငျစီဘကျက လကျနကျကွီးတှနေဲ့ အလှနျအကြှံပဈခတျတဲ့အပွငျ မနေ့က ဒေါသမကွီးကြေးရှာအုပျစုမှာ လယောဉျနဲ့ပါ ဗုံးကွဲတိုကျခိုကျတယျလို့ စဈရှောငျတှကေ ပွောပါတယျ။ ဒီနေ့မနကျပိုငျးထိ လကျနကျကွီးပဈခတျသံတှေ ရပျတန့ျမသှားဘဲ ကွားနရေတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ဒီသတငျးပေးပို့ခကြျကို အခွခေံပွီး ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက တငျပွပေးပါမယျ။
စဈကွောငျးထိုးလာတဲ့ စဈကောငျစီတပျတှနေဲ့ ကရငျနီဒသေကာကှယျရေး ပူးပေါငျးတပျဖှဲ့တှအေကွား ရကျဆကျတိုကျပှဲဖွဈနတေယျလို့ ဒီးမော့ဆိုအရှေ့ခွမျး စဈရှောငျတဈဦးက VOA ကို ပွောပါတယျ။ မနေ့က ဒေါသမကွီးကြေးရှာဘကျမှာ လယောဉျနဲ့ ဗုံးကွဲခံရတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ဒီနေ့မနကျပိုငျးအထိ လကျနကျကွီးပဈခတျသံတှေ ကွားနရေတယျလို့ အဲဒီ စဈရှောငျက ခုလို ပွောပါတယျ။
“တိုကျပှဲဖွဈတာ အနညျးဆုံးတော့ ၅ရကျ၊ ၆ရကျလောကျ ရှိပွီ။ မနေ့က လယောဉျနဲ့ လာကွဲတယျလေ။ ဒေါသမကွီးမှာ လယောဉျနဲ့ လာကွဲတော့ စဈရှောငျတှေ ဘယျလိုမှ နလေို့မရတော့ဘူး အဲ့ဖကျ အရှေ့ဖကျခွမျးမှာ။ ဒီနေ့လညျး အသံတှေ ကွားနရေသေးတာပဲ။ ဒါပမေယ့ျ ဒီရကျအထိ တိုကျပှဲဖွဈမလား၊ မဖွဈလားဆိုတာတော့ မသခြောဘူးပေါ့။ ဒါပမေယ့ျ အသံတှတေော့ ကွားနရေတယျ။ တိုကျပှဲဖွဈတာလား၊ ဒါမှ သူတို့ကပဲ လှမျးထုနတောလားဆိုတာတော့ မသခြောဘူးပေါ့။ အလုံးကွီးအသံတှပေဲ ကွားရတာ။”
ဒီးမော့ဆိုနယျက လတျတလော တိုကျပှဲနဲ့ ပတျသကျလို့ စဈကောငျစီဘကျက တစုံတရာ ထုတျပွနျတာ မရှိသေးပါဘူး။
တိုကျပှဲကွောင့ျ ဒေါသမကွီးကြေးရှာအုပျစု၊ ထီးပိုကလိုး ကြေးရှာအုပျစုထဲက ရှာပေါငျး ၁၀ ရှာထကျမနညျးက သောငျးနဲ့ခြီတဲ့ ဒသေခံတှေ ပွေးလှှားနကွေပွီး အမြားစုက ဒီးမော့ဆိုအနောကျခွမျး လှိုငျကောျမွို့ စတဲ့ နီးစပျရာတှကေို တိမျးရှောငျလာကွတာလို့ စဈရှောငျတှကေ ပွောပါတယျ။
လှိုငျကောျမွို့ဘကျကို စဈရှောငျလာတဲ့ ဒသေခံတှေ သူတို့ လာရာလမျးတှမှော စဈကောငျစီဂိတျတှနေဲ့တိုးပွီး စဈဆေးခံရပွီး ဖမျးဆီးခံရသူတခြို့လညျး ရှိနတေယျလို့ နောကျထပျ စဈရှောငျတဈဦးက ပွောပါတယျ။
“ဒီနေ့လညျး ရှောငျပွေးနတေုနျး။ လူတှလေညျး ရှိသေးတယျပေါ့နောျ။ တခြို့ကတော့ လှိုငျကောျလာတဲ့လူက ပိုပွီးတော့ အစဈဆေးခံရတာပေါ့။ တခြို့ဆိုရငျလညျး အဖမျးခံရတဲ့ဟာဆိုလညျး တခြို့ကွားတယျ ရှောငျလာတဲ့အထဲမှာ။ အဲ့ဒါ အစဈဆေးခံရရငျနဲ့ အဖမျးခံရတဲ့ တခြို့တှေ ရှိတယျလို့လညျး ကွားတယျ။ သူတို့ လှိုငျကောျရောကျလာတဲ့ အဖှဲ့တှကေတော့ အဲ့လို အခကျအခဲတှကေ ရှိတာပေါ့။ နောကျ တခြို့ကတော့ ဒီအနောကျဖကျခွမျးမှာပဲ စဈရှောငျတယျ။ ပွေးတဲ့အခါမှာလညျး ဘာမှမယူမိတဲ့လူတှလေညျး ရှိတယျ။ အခုက ပိုလိုအပျတာကတော့ သူတို့အတှကျ ပိုခကျခဲတာတော့ အစားအသောကျပေါ့။ နောကျပွီး ရှာမှာပဲ စဈမရှောငျဘဲနဲ့ ဒီတိုငျးပဲ ငွိမျနတေဲ့ ရှာသားတခြို့ လညျးရှိနတေယျ။ ဘာလို့ဆို သူတို့လညျး ပွေးစရာလညျး မရှိဘူး။”
တိုကျပှဲကွောင့ျ ဒသေခံတှေ မကွာခဏ ဘေးလှတျရာကို ပွောငျးရှေ့ နထေိုငျနရေပွီး ယာယီတဲတညျဆောကျဖို့ အမိုးအကာတှလေညျး အရမျးလိုအပျနတေယျလို့ စဈရှောငျက ပွောပါတယျ။
“အခကျအခဲကတော့ မြိုးစုံပဲပေါ့။ ဘာလို့ဆို တဈနရောပွီး တဈနရော ပွောငျးရှေ့ရတာရယျ၊ အဓိကအခကျအခဲဆုံးက အမိုးအကာပဲ။ ဘာလို့ဆို နောကျတဈနရော တဈနရောပွီးတဈနရော သှားရတော့ ကိုယျနဖေို့အတှကျ အဆောကျအဦး၊ တဲတှကေို တဈခါပွီးတခါ ပွနျလုပျနရေတာပေါ့နောျ။”
တိုကျပှဲဖွဈတဲ့နရော ပိုကယြျပွန့ျလာပွီး ပွငျးထနျလာတဲ့ တိုကျပှဲကွောင့ျ ဒီးမော့ဆိုနယျ အရှေ့ခွမျးကနေ အနောကျခွမျးဖကျကို ဒသေခံ ၅,၀၀၀ လောကျ ရောကျလာကွတာလို့ ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျ ပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျ ပွနျကွားရေး တာဝနျခံတဈဦးက VOA ကို ပွောပါတယျ။
စဈကောငျစီတပျတှေ အဖကျဖကျက စဈကွောငျးထိုးနတောကွောင့ျ ကာကှယျရေးတပျဖှဲ့တှနေဲ့ တိုကျပှဲဖွဈပှားလာတာလို့ ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျ ပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျ ပွနျကွားရေး တာဝနျခံက ခုလို ပွောပါတယျ။
“အမြားအားဖွင့ျ စဈကောငျစီက စဈကွောငျးထိုးလာလို့ ဖွဈကွတာပေါ့နောျ။ ဒီးမော့ဆိုအနောကျဖကျကို သူတို့က ကွားညှပျ တိုကျတဲ့အနအေထားပေါ့နောျ၊ ကနြောျတို့ မွငျတယျ။ ဘာဖွဈလဲဆိုတော့ အခုက တောငျမဲသငျးတို့ဖကျမှာလညျး ပငျလောငျးကို စောငျးပွောငျးတို့ဖကျမှာ သူတို့ တဈကွောငျးထိုးလာတယျ။ ဖယျခုံရဲ့ အနောကျပေါ့နောျ၊ ခေါငျးအိတို့ဖကျမှာ တဈကွောငျးလာတယျ။ ဒီဖယျခုံအနောကျဖကျကို နှဈကွောငျးထိုးလာတယျ။ တဈကွောငျးတော့ ကနြောျတို့ PDF တှနေဲ့ ထိတှေ့ မှုရှိတယျပေါ့နောျ။ နောကျ ဒီဒေါညေးခူတို့ဖကျမှာ တဈကွောငျး။ ခုနကနြောျတို့ပွောတဲ့ ဒေါစဲတို့၊ ထီးပိုကလိုးတို့ဖကျမှာလညျး တဈကွောငျးပေါ့နောျ။”
ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျတှမှော စဈကောငျစီရဲ့ တပျမ ၆၆၊ တပျမ ၇၇ တှေ အရငျထဲက လှုပျရှားနတောပါ။ အခု ဒီဒသေမှာ ရောကျနတေဲ့ စဈကောငျစီတပျဖှဲ့ အတောျမြားမြားဟာ အရငျလို တပျရငျး၊ တပျခှဲတံဆိပျနဲ့ နံပါတျတှေ အတိအကမြပါတော့ဘဲ နကွောပနျးတံဆိပျတှေ တပျထားတာကို တှေ့ရတယျလို့ ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျ ပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျက ပွောပါတယျ။ •
