မြန်မာ့အရေး ကမ္ဘာ့အရေးတွေကို အပတ်စဉ် သုံးသပ်သွားမယ့် " အယ်ဒီတာနဲ့ ဆွေးနွေးခန်း" အစီအစဉ်ကို နားဆင်ရှုစားကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတပတ်မှာတော့ မြန်မာ့ပြဿနာ ပြေလည်ရေးအတွက် ဘာမှမတတ်နိုင်ဖြစ်နေတဲ့ အာဆီယံဟာဥက္ကဋ္ဌသစ် အင်ဒိုနီးရှားရဲ့ ဦးဆောင်မှုအောက်မှာ ပိုမိုအစွမ်းထက်လာနိုင်သလား ဆိုတာ ကြည့်ကြရအောင်ပါ။ ဦးကျော်ဇံသာကို မမြသဇင်အောင်က မေးမြန်းဆွေးနွေးထားပါတယ်။
မေး ။ ။ အခု အင်ဒိုနီးရှားက အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်လာတဲ့အခါမှာ စစ်ကောင်စီအပေါ်မှာ ပိုပြီးတော့ ဖိအားပေးလာမယ်လို့ တချို့က ယူဆကြပါတယ်။ ဒီအပေါ်မှာ ဆရာ့အနေနဲ့ ဘယ်လိုထင်မြင်မိပါသလဲ။ ဒီလိုဖြစ်လာနိုင်မယ်လို့ကော ထင်ပါသလား။
ဖြေ ။ ။ အင်ဒိုနီးရှား ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်လာတဲ့အခါမှာ လူတော်တော်များများအတွက် အားတတ်စရာကောင်းတဲ့ကိစ္စလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အင်ဒိုနီးရှားမတိုင်ခင် ကျန်တဲ့ဥက္ကဋ္ဌတွေက အာဆီယံအပေါ်မှာ သူတို့က သိပ်ပြီးတော့ အင်ဒိုနီးရှားလောက် အရှိန်အဝါကြီးကြီးနဲ့ ဦးဆောင်နိုင်မယ့် နိုင်ငံတွေမဟုတ်ဘူးဆိုပြီးတော့ နှိုင်းယှဉ်ကြတာတွေ ရှိပါတယ်။ ဥပမာ မြန်မာမှာ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဥက္ကဋ္ဌတွေဖြစ်တဲ့ ကမ္ဘောဒီးယား၊ ဘရူးနိုင်တို့ဆိုရင် အင်ဒိုနီးရှားလောက် လုပ်နိုင်ကိုင်နိုင်တဲ့ မရှိတဲ့နိုင်ငံတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အင်ဒိုနီးရှားတော့ တော်တော်လေး အခြေအနေကောင်းလာလိမ့်မယ်လို့ အားတက်ကြသူတွေ ရှိပါတယ်။ သို့သော်လဲ တချို့ကတော့ အင်ဒိုနီးရှားလည်း သိပ်ဖြစ်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ သူတယောက်တည်း လုပ်လို့ရတဲ့ကိစ္စလည်း မဟုတ်ဘူး။ အာဆီယံတဖွဲ့လုံးက လုပ်ရမယ့်ကိစ္စ ဖြစ်တယ်ဆိုပြီးတော့ တွက်ကြပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှားက ဘာလုပ်လာမလဲဆိုတာတော့ အတိအကျ သူက မပြောသေးဘူးပေါ့။ သူက ကိုယ်စားလှယ်လွှတ်မယ်၊ ဘာညာလုပ်နေတယ်။ ဆိုတော့ အင်ဒိုနီးရှားက တကယ် ဘာလုပ်လာမလဲဆိုတာကို လမ်းစဉ်ကို အတိအကျချပြပြီးတော့ လုပ်မလုပ်ဆိုတာကို စောင့်ကြည့်ပြီးတော့ အဆုံးအဖြတ်ပေးတာ ပိုကောင်းမယ် ထင်ပါတယ်။ အခုလောလောဆယ်မှာတော့ မျှော်လင့်ချက် တပိုင်းတစနဲ့ နေကြရအုံးမယ်လို့ ယူဆပါတယ်။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ဒီမှာ အင်ဒိုနီးရှားက အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်လာတယ်။ တဘက်မှာကြတော့ မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ်အသစ်က မြန်မာကို ပုံစံပြောင်းပြီးတော့ ချဉ်းကပ်ဖို့အတွက် အပြင်းအထန် ပြောလာတာ ရှိပါတယ်။ ဒီအချက် နှစ်ချက်နဲ့ပင် တချို့က မျှော်လင့်ချက်တွေ ပိုပြီးတော့ ထားလာတာတွေလည်း တွေ့ရပါတယ်။ ဒီအပေါ်မှာ ဘယ်လိုသုံးသပ်မိပါသလဲ။
ဖြေ ။ ။ မလေးရှားကိစ္စကို သီးခြားပြောရမယ်ဆိုရင် မလေးရှားက လေသံတင်းနေတာ အခုမှ မဟုတ်ပါဘူး။ မြန်မာစစ်ကောင်စီ အာဏာမသိမ်းခင်ကတည်းက မလေးရှားက ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တွေကို နှိပ်ကွပ်တဲ့အတွက်ကြောင့်ဆိုပြီးတော့ မလေးရှားက အတော်လေး တင်းတင်းမာမာ ပြောနေတဲ့ နိုင်ငံ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ အခု Anwar Ibrahim ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာတဲ့အခါမှာ သူဟာ တိုင်းပြည်ကနေထွက်ပြီးတော့ ဒေသတွင်းမှာလည်း သူ့အရှိန်အဝါကို တက်အောင်လုပ်ပြချင်တဲ့သဘောနဲ့ ခရီးတွေ လှည့်နေတယ်ဆိုပြီးတော့ သုံးသပ်သူတချို့က အဲဒီလိုတောင် ရေးကြပါတယ်။ ဆိုတော့ သူ အဓိကပြောတဲ့ နှစ်ချက်ကတော့ ဘန်ကောက်ကိုရောက်တဲ့အခါမှာ သူပြောခဲ့တာက မြန်မာနိုင်ငံဟာ အာဆီယံကို ဒေသတွင်း ဒုက္ခပေးတဲ့အတွက်ကြောင့် ကျန်တဲ့အဖွဲ့ဝင်တွေက "Carve out Myanmar" ဖဲ့ထုတ်လိုက်ရမယ်ဆိုတဲ့သဘော ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရဘက်က တစုံတရာ တုံ့ပြန်တာ၊ လက်ခံတာ ကြိုဆိုတာ ဘာမှမကြားရပါဘူး။ တိတ်ဆိတ်နေတယ်။ သိပ်ပြီးတော့ ဘဝင်ကျဟန် မတူပါဘူး။ ကြားစရာလည်း အကြောင်းမရှိပါဘူး။ ထိုင်းကတော့ မြန်မာနဲ့ နီးနီးကပ်ကပ် ဆက်ဆံနေတဲ့ နိုင်ငံ ဖြစ်တယ်။ တခါ ဝန်ကြီးချုပ် Ibrahim ဟာ ဖိလစ်ပိုင် ရောက်တဲ့အခါမှာ ဖိလစ်ပိုင်တက္ကသိုလ်မှာ မိန့်ခွန်းပြောတော့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ အာဆီယံထဲမှာ သိပ်ပြီးတော့ ဒုက္ခပေးနေတယ်။ သူတို့နိုင်ငံမှာ မြန်မာနိုင်ငံက ဒုက္ခသည်ပေါင်း နှစ်သိန်းကျော်လောက် ရောက်နေပြီ ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံကို ချဉ်းကပ်ဖို့ နည်းသစ်တခု ရှာရမယ်ဆိုပြီးတော့ ပြောပြန်ပါတယ်။ ဒီကိစ္စမှာလည်း ဖိလစ်ပိုင်ဘက်က သိပ်ပြီးတော့ပြောတာ မတွေ့ရသေးပါဘူး။ ဆိုတော့ မလေးရှားနဲ့ အင်ဒိုနီးရှား နိုင်ငံနှစ်နိုင်ငံတို့ရဲ့ ပြောတာတွေကတော့ အားတက်စရာတော့ ကောင်းပါတယ်။ စကားသံအနေနဲ့ပေါ့၊ လက်တွေ့ ဖြစ်မလာရင်တော့ သင်္ကြန်အမြှောက်များ ဖြစ်သွားလေမလား မပြောတတ်ဘူး။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ဆရာပြောတဲ့သဘောအရဆိုရင် သိပ်ပြီးတော့ မျှော်လင့်လို့ မရဘူးလို့ ထင်တဲ့သဘောပါ။ ဆိုတော့ ဘာကြောင့် မျှော်လင့်လို့ မရဘူးလို့ ဆရာ့အနေနဲ့ ထင်ပါသလဲ။
ဖြေ ။ ။ အဓိကကတော့ မြန်မာစစ်တပ်က နားထောင်မှာ မဟုတ်ဘူးလေ။ မြန်မာစစ်ကောင်စီက သူတို့ကို သိပ်မှဂရုမစိုက်တာ။ ဘာပြောပြော ဂရုမစိုက်ဘဲ နေလာခဲ့တာပဲ။ အာဆီယံ မူ (၅) ချက်။ နိုင်ငံတကာက ကောင်းတယ် - ဒီအတိုင်း လုပ်ကြပါဆိုပြီးတော့ ဝိုင်းဝန်းတိုက်တွန်းကြတဲ့ မူ (၅) ချက်ကို မြန်မာစစ်ကောင်စီက တခုမှ မလိုက်နာဘူး။ အဲဒီတော့ ဘာမှဖြစ်စရာအကြောင်း မရှိဘူး။ တချို့ကပြောတယ် မြန်မာစစ်ကောင်စီကို ဒီလိုပြောလို့မရဘူး၊ ခပ်ကြမ်းကြမ်း ကိုင်တွယ်ရမယ် ပြောတယ်။ ခပ်ကြမ်းကြမ်း ကိုင်တွယ်ရမယ်ဆိုလဲ အာဆီယံမှာ ကိုင်တွယ်နိုင်တဲ့ အရည်အချင်း၊ အချက်အလက်တွေနဲ့ ပြည့်စုံရမယ်။ အခု သူမှာက အကန့်အသတ်တွေ၊ အတားအဆီးတွေ ရှိနေတယ်။ ပညာရှင်တွေ၊ သုံးသပ်သူတွေကလည်း ဒီလိုပဲ မြင်တယ်။ အာဆီယံမှာ concesus အများသဘောတူ၊ ဘုံသဘောတူညီမှုရမှ ဆုံးဖြတ်ချက်ချနိုင်ရမယ်။ ဒုတိယတချက်က noninterference အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေရဲ့ ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်မစွက်ဖက်ရဘူးဆိုတဲ့ ဒီမူ နှစ်ချက်က ငြိ့စွန်းနေတာပဲ။ မြန်မာနိုင်ငံကို ဝင်မစွက်ရင် ဘယ်လိုမှ ပြောင်းလဲပေးမှာ မဟုတ်ဘူး။ ဝါရှင်တန် National War College က ပါမောက္ခ Dr. Zachary Abuza က ဘာပြောသလဲဆိုတော့ အနုနည်းနဲ့ ဒီလိုချဉ်းကပ်ပြီး ပြောနေလို့ ဘယ်တော့မှ မရဘူးတဲ့။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ သူတို့က စေ့စပ်ဆွေးနွေးချင်တဲ့ Goodwill ဆန္ဒ သဘောထားအမှန် မရှိဘူး။ သူတို့လိုချင်တာက အာဏာ။ သူတို့လုပ်ချင်တာက အတိုက်အခံတွေကို လုံးဝနှိပ်ကွပ်ချင်တာပဲ ဖြစ်တယ်။ ဆိုတော့ သူတို့ကို ဒီလိုစကားနဲ့ ပြောလို့မရဘူး။ ခပ်ကြမ်းကြမ်းကိုင်မှ ဖြစ်မယ်လို့ ပါမောက္ခ Abuza က ပြောနေသလို၊ ထိုင်းကပါမောက္ခ Dr. Thitinan Pongsudhirak ကလည်း အဲဒီလိုပြောတာ တွေ့ရပါတယ်။ သူတို့ရေးထားတဲ့ သုံးသပ်ချက်တွေမှာ။ ဆိုတော့ အဓိက မအောင်မြင်ရတာက ဒီနှစ်နိုင်ငံရဲ့ ပြောစကားက ဘယ်လောက်မထိရောက်နိုင်ဘူးဆိုတဲ့ အကြောင်းရင်းကတော့ အဲဒါပါပဲ။
မေး ။ ။ ဒါဆိုရင် ကျန်တဲ့အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ကော ဘယ်လိုအနေအထား ရှိပါသလဲ။
ဖြေ ။ ။ ကျန်တဲ့အာဆီယံနိုင်ငံအဖွဲ့ဝင်တွေ အများစုကတော့ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ နိုင်ငံရေးစနစ်ချင်း သိပ်ပြီးတော့ သူမသာကိုယ်မသာ၊ သူတို့ဘက်က နည်းနည်းသာတယ်ဆိုရင်တောင် သူတို့က အတိုက်အခံတွေကို ပစ်ခတ်နှိပ်စက် ဖမ်းဆီးတာတွေ မရှိဘူးဆိုတာပဲ ကွာတယ်လို့ပဲ ပြောရပါလိမ့်မယ်။ များသောအားဖြင့် သူတို့တွေကလည်း တကယ့် ဒီမိုကရေစီကျကျ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားတဲ့ အစိုးရတွေလို့ ပြောရခက်ပါတယ်။ ထိုင်းဆိုရင်ပဲ ကြည့်ပါတော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အိမ်နီးချင်း။ သူလည်း စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးတော့ အရပ်သားအဝတ်ဝတ်ပြီး ဥပဒေနဲ့ အတင်းတည်မြဲဖို့ ကြိုးစားထားတဲ့ အစိုးရလို့ပြောလို့ ရပါတယ်။ လာအို၊ ဗိယက်နမ်၊ ကမ္ဘောဒီးယားတို့ကလည်း တစ်ပါတီအုပ်ချုပ်တဲ့ နိုင်ငံတွေသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘရူးနိုင်း ထိုနည်းလည်းကောင်းပါပဲ။ ဖိလစ်ပိုင်ကလည်း သမ္မတ မားကိုစ်က ရွေးကောက်ပွဲအရ တက်လာတာ ဖြစ်ပေမယ့် သူ့အဖေရဲ့ အရိပ်အမည်းကြီးက သူ့အပေါ်မှာ ထိုးနေတော့ သူက ဘယ်လောက်ဖြစ်လာနိုင်မလဲဆိုတာလဲ လူတွေက စောင့်ကြည့်နေကြတဲ့ အခြေအနေ ရှိပါတယ်။ ဆိုတော့ သူတို့နိုင်ငံတွေမှာ ဒီလိုပြဿနာတွေ ရှိနေတော့ သူတို့က အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှားတို့ ပြောတဲ့အတိုင်း တက်တက်ကြွကြွ လိုက်လာပြီးတော့ ဆောင်ရွက်နိုင်ပါ့မလားဆိုတာလည်း အဓိကအခက်အခဲ ကြုံနေပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ စိတ်မကောင်းစွာနဲ့ တွက်ဆနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
မေး ။ ။ ဒါနဲ့ ဒီနေရာမှာ တခုပြောချင်တာက အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်နေတဲ့ အင်ဒိုနီးရှားက သူကိုယ်တိုင်လည်း စစ်အာဏာရှင်လက်အောက်ကနေ ပြောင်းလဲလာတာပါ။ ဒီတော့ သူ့အတွေ့အကြုံနဲ့ ဆွဲဆောင်နိုင်မယ့် အလားအလာ ရှိမယ်လို့ ထင်ပါသလား။
ဖြေ ။ ။ သိပ်ကောင်းတဲ့ မေးခွန်းပါပဲ။ အင်ဒိုနီးရှားရဲ့ အတွေ့အကြုံကို နမူနာ ယူသင့်တယ်ဆိုတာ။ မြန်မာနိုင်ငံ အရင်အစိုးရတွေ လက်ထက်ကတည်းက ဦးသိန်းစိန်လက်ထက်ကတည်းက ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေ မရေးခင်ကတည်းက အဲဒါကို နမူနာအဖြစ် ပြောဆိုခဲ့တဲ့ ပညာရှင်တွေ၊ သုံးသပ်သူတွေ အများကြီးပါ။ အင်ဒိုနီးရှားပဲ လုပ်သလိုပဲလုပ်ဖို့သင့်တယ်။ ပါလီမန်မှာ သူတို့လည်း စစ်တပ်ကို အချိုးအစားတခု ပေးထားတယ်။ နောက်တဖြည်းဖြည်း ဖယ်ထုတ်သွားမယ်။ နောက် လုံးဝစစ်မှန်တဲ့ အရပ်သားအစိုးရ ဖြစ်လာအောင်လုပ်မယ်။ အဲဒီလို ပြောခဲ့ကြပါတယ်။ အခု အင်ဒိုနီးရှားမှာ သမ္မတ Joko Widodo ဆိုရင် လုံးဝအရပ်သားစစ်စစ် အစိုးရအဖြစ်ကို ရောက်ရှိနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကို မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း ဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့၊ ဖြစ်လာပါစေလို့ လူတွေက မျှော်လင့်ခဲ့ကြတယ်။ ဆိုတော့ သမ္မတ Widodo ကလည်း သူတို့နိုင်ငံမှာ အပြောင်းအလဲ လုပ်လာတဲ့ဟာ အတွေ့အကြုံရင့်ကြတ်တဲ့ စစ်ဘက်အကြီးအကဲတယောက်ကို မြန်မာနိုင်ငံကို စေလွှတ်မယ်ဆိုတာကို စီစဉ်နေပါတယ်။ ဘယ်တော့ စေလွှတ်မလဲ။ တကယ်ပဲ လက်ခံပါ့မလားဆိုတာလဲ သိပ်သံသယ ရှိစရာ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်တခါ သမ္မတ Widodo ဟာ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံ ၂၀ ဖြစ်တဲ့ G-20 အစည်းအဝေးကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပခဲ့တယ်။ အောင်အောင်မြင်မြင် ကျင်းပနိုင်ခဲ့တယ်လို့ ကမ္ဘာက ချီးကျူးကြတယ်။ အများကြီး အမှတ်ပေးကြပါတယ်။ ဆိုတော့ သူသည် ဒီအစဉ်အလာကို ဆက်ထိန်းပြီး မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း အလားတူလုပ်ပြပေးလိမ့်မယ်လို့ တွက်ကြတဲ့လူတွေ ရှိပါတယ်။ အင်မတန် မျှော်လင့်သင့်တဲ့ကိစ္စ ဖြစ်ပါတယ်။ သို့ပေမဲ့ အာဆီယံ ဥက္ကဋ္ဌသက်တမ်းက (၁) နှစ်သာ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပြဿနာက သိပ်ပြီးတော့ တာရှည်ကြာမြင့်လာခဲ့ပြီဖြစ်တဲ့ ပြဿနာမျိုးစုံ။ ဘယ်အစ ဆွဲထုတ်ရမှန်း မသိတဲ့ ဆူးခြုံလို ဖြစ်နေတယ်။ ဆိုတော့ ဒီကိစ္စကို သမ္မတ Widodo ရဲ့ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ သက်တမ်း၊ ကျန်တဲ့လပိုင်းအတွင်းမှာ ဖြေရှင်းနိုင်ပါ့မလားဆိုတာကတော့ အင်မတန်မှ မဖြစ်နိုင်တဲ့ကိစ္စလို့ ထင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ အခု အာဆီယံစုံညီ အစည်းအဝေးပွဲတွေမှာ စစ်ကောင်စီကို မဖိတ်တော့ဘူး။ ဒီနိုင်ငံရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဆွေးနွေးပွဲတောင်မှ နိုင်ငံရေးအရ ကိုယ်စားမပြုတဲ့သူကိုပဲ ဖိတ်တာလည်း ရှိပါတယ်။ ဒီတော့ အာဆီယံအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီထက်ပိုပြီးတော့ ဘာလုပ်လာနိုင်သေးတယ်လို့ ထင်ပါသလဲ ဆရာ။ ဥပမာ မြန်မာကို အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်ကနေ ရပ်ဆိုင်းလိုက်တာမျိုးကော ဖြစ်လာနိုင်မယ်လို့ ထင်ပါသလား။
ဖြေ ။ ။ ပထမတခုက အစည်းအဝေးတွေမှာ မြန်မာနိုင်ငံကို မဖိတ်တော့တာကို မြန်မာက ဒီကိစ္စကို သိပ်ပူပုံ မရပါဘူး။ မဖိတ်လည်း အေးအေးဆေးဆေး နားငြီးသက်သာတယ်ဆိုပြီးတော့ မြန်မာစစ်ကောင်စီက အဲဒီလိုများ သဘောထားလား မသိပါဘူး။ နောက်တခုက ဖယ်ထုတ်ပစ်နိုင်သလားဆိုတာ စောစောက ကျနော်တို့ ပြောခဲ့တဲ့အတိုင်းပဲ မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် Ibrahim က ဒီကိစ္စကို နည်းနည်းလမ်းကြောင်းနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်သူမှ အခုအချိန်အထိ မလိုက်လာသေးဘူး။ ဆိုတော့ အာဆီယံသည် ဖယ်ထုတ်ဖို့မပြောနဲ့ အဲဒီကိစ္စမှာ ဝင်ရောက်ဖြေရှင်းဖို့ဆိုတာကိုတောင် consesus အားလုံးဘုံသဘောတူညီချက်ရမှ ဆုံးဖြတ်ရမယ်ဆိုတာ အဖွဲ့ဝင် တနိုင်ငံကို ထုတ်ပစ်ဖို့အတွက်တော့ ဘယ်လိုမှ သူတို့တွေ လွယ်လွယ်နဲ့ လက်ခံကြလိမ့်မယ် မဟုတ်ဘူး။ ဒီလို အစဉ်အလာလည်း မရှိခဲ့ပါဘူး။
မေး ။ ။ အဲဒါဆိုရင် တရုတ်ဘက်ကို ပိုပြီးတော့ တွန်းပို့လိုက်သလိုမျိုး ဖြစ်မသွားနိုင်ဘူးလား။
ဖြေ ။ ။ တကယ်တော့ တရုတ်နဲ့ ပိုနီးစပ်သွားလေမှာစိုးလို့ မြန်မာ့အရေးကို ထဲထဲဝင်ဝင် မကိုင်တွယ်တာလို့ ပြောတာဟာ မကိုင်တွယ်ချင်တဲ့ နိုင်ငံတွေရဲ့ ရမယ်ရှာ အကြောင်းပြချက်ပါ။ မလုပ်ချင်လို့ အကြောင်းပြနေတယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ ဆိုတော့ တချို့က သုံးသပ်ကြတယ်။ အာဆီယံဟာ အဓိကတာဝန်ရှိတဲ့ အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်ရဲ့သားနဲ့ ဘာမှမတတ်နိုင်ပါလားလို့ နိုင်ငံတကာ ရှုတ်ချခံရတာကို လွတ်ကင်းအောင် လုပ်ပြနေခြင်းသာ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောကြပါတယ်။
မေး ။ ။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ အားလုံးရဲ့ ရင်ထဲမှာ ရှိနေတဲ့ မေးခွန်း - မြန်မာနိုင်ငံအတွက် မျှော်လင့်ချက် မရှိတော့ဘူးလား။
ဖြေ ။ ။ အဲဒီမေးခွန်းက အားလုံးရင်ထဲမှာ ရှိနေသလို၊ ကျနော့် ရင်ထဲမှာလည်း ရှိနေတဲ့ မေးခွန်း ဖြစ်ပါတယ်။ မျှော်လင့်ချက်ကတော့ ထားရမှာပဲ။ သို့သော် အဲဒီမျှော်လင့်ချက်က နိုင်ငံခြားကို အားကိုးလို့၊ အာဆီယံကိုလည်းကောင်း ပြင်ပနိုင်ငံတနိုင်ငံ၊ အနောက်နိုင်ငံကိုလည်းကောင်း အားကိုးပြီးတော့ လုပ်နေလို့တော့ မရပါဘူး။ ကိုယ့်ပြည်တွင်းမှာပဲ ပြောင်းလဲနိုင်အောင် ရုန်းနိုင်ရမယ်၊ ကြိုးပမ်းရမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အချိန်ကြမယ်လို့ပဲ ကျနော်ထက် ကျွမ်းကျင်တဲ့လူတွေကို မေးကြည့်တော့လည်း အဲဒီပုဂ္ဂိုလ်တွေကလည်း အဲဒီလိုပဲပြောတယ်။
====== Unicode =============
မွနျမာ့အရေး ကမ်ဘာ့အရေးတှကေို အပတျစဉျ သုံးသပျသှားမယျ့ " အယျဒီတာနဲ့ ဆှေးနှေးခနျး" အစီအစဉျကို နားဆငျရှုစားကွရမှာ ဖွဈပါတယျ။ ဒီတပတျမှာတော့ မွနျမာ့ပွူနာ ပွလေညျရေးအတှကျ ဘာမှမတတျနိုငျဖွဈနတေဲ့ အာဆီယံဟာဥက်ကဋ်ဌသဈ အငျဒိုနီးရှားရဲ့ ဦးဆောငျမှုအောကျမှာ ပိုမိုအစှမျးထကျလာနိုငျသလား ဆိုတာ ကွညျ့ကွရအောငျပါ။ ဦးကြောျဇံသာကို မမွသဇငျအောငျက မေးမွနျးဆှေးနှေးထားပါတယျ။
မေး ။ ။ အခု အငျဒိုနီးရှားက အာဆီယံဥက်ကဋ်ဌ ဖွဈလာတဲ့အခါမှာ စဈကောငျစီအပေါျမှာ ပိုပွီးတော့ ဖိအားပေးလာမယျလို့ တခြို့က ယူဆကွပါတယျ။ ဒီအပေါျမှာ ဆရာ့အနနေဲ့ ဘယျလိုထငျမွငျမိပါသလဲ။ ဒီလိုဖွဈလာနိုငျမယျလို့ကော ထငျပါသလား။
ဖွေ ။ ။ အငျဒိုနီးရှား ဥက်ကဋ်ဌ ဖွဈလာတဲ့အခါမှာ လူတောျတောျမြားမြားအတှကျ အားတတျစရာကောငျးတဲ့ကိစ်စလို့ ဆိုနိုငျပါတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ အငျဒိုနီးရှားမတိုငျခငျ ကနြျတဲ့ဥက်ကဋ်ဌတှကေ အာဆီယံအပေါျမှာ သူတို့က သိပျပွီးတော့ အငျဒိုနီးရှားလောကျ အရှိနျအဝါကွီးကွီးနဲ့ ဦးဆောငျနိုငျမယျ့ နိုငျငံတှမေဟုတျဘူးဆိုပွီးတော့ နှိုငျးယှဉျကွတာတှေ ရှိပါတယျ။ ဥပမာ မွနျမာမှာ အာဏာသိမျးပွီးနောကျ ဖွဈခဲ့တဲ့ ဥက်ကဋ်ဌတှဖွေဈတဲ့ ကမ်ဘောဒီးယား၊ ဘရူးနိုငျတို့ဆိုရငျ အငျဒိုနီးရှားလောကျ လုပျနိုငျကိုငျနိုငျတဲ့ မရှိတဲ့နိုငျငံတှေ ဖွဈခဲ့ပါတယျ။ ဒါကွောငျ့ အငျဒိုနီးရှားတော့ တောျတောျလေး အခွအေနကေောငျးလာလိမျ့မယျလို့ အားတကျကွသူတှေ ရှိပါတယျ။ သို့သောျလဲ တခြို့ကတော့ အငျဒိုနီးရှားလညျး သိပျဖွဈနိုငျမှာ မဟုတျဘူး။ သူတယောကျတညျး လုပျလို့ရတဲ့ကိစ်စလညျး မဟုတျဘူး။ အာဆီယံတဖှဲ့လုံးက လုပျရမယျ့ကိစ်စ ဖွဈတယျဆိုပွီးတော့ တှကျကွပါတယျ။ အငျဒိုနီးရှားက ဘာလုပျလာမလဲဆိုတာတော့ အတိအကြ သူက မပွောသေးဘူးပေါ့။ သူက ကိုယျစားလှယျလှှတျမယျ၊ ဘာညာလုပျနတေယျ။ ဆိုတော့ အငျဒိုနီးရှားက တကယျ ဘာလုပျလာမလဲဆိုတာကို လမျးစဉျကို အတိအကခြပြွပွီးတော့ လုပျမလုပျဆိုတာကို စောငျ့ကွညျ့ပွီးတော့ အဆုံးအဖွတျပေးတာ ပိုကောငျးမယျ ထငျပါတယျ။ အခုလောလောဆယျမှာတော့ မြှောျလငျ့ခကြျ တပိုငျးတစနဲ့ နကွေရအုံးမယျလို့ ယူဆပါတယျ။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ဒီမှာ အငျဒိုနီးရှားက အာဆီယံဥက်ကဋ်ဌ ဖွဈလာတယျ။ တဘကျမှာကွတော့ မလေးရှားဝနျကွီးခြုပျအသဈက မွနျမာကို ပုံစံပွောငျးပွီးတော့ ခဉြျးကပျဖို့အတှကျ အပွငျးအထနျ ပွောလာတာ ရှိပါတယျ။ ဒီအခကြျ နှဈခကြျနဲ့ပငျ တခြို့က မြှောျလငျ့ခကြျတှေ ပိုပွီးတော့ ထားလာတာတှလေညျး တှေ့ရပါတယျ။ ဒီအပေါျမှာ ဘယျလိုသုံးသပျမိပါသလဲ။
ဖွေ ။ ။ မလေးရှားကိစ်စကို သီးခွားပွောရမယျဆိုရငျ မလေးရှားက လသေံတငျးနတော အခုမှ မဟုတျပါဘူး။ မွနျမာစဈကောငျစီ အာဏာမသိမျးခငျကတညျးက မလေးရှားက ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျတှကေို နှိပျကှပျတဲ့အတှကျကွောငျ့ဆိုပွီးတော့ မလေးရှားက အတောျလေး တငျးတငျးမာမာ ပွောနတေဲ့ နိုငျငံ ဖွဈပါတယျ။ ဆိုတော့ အခု Anwar Ibrahim ဝနျကွီးခြုပျ ဖွဈလာတဲ့အခါမှာ သူဟာ တိုငျးပွညျကနထှေကျပွီးတော့ ဒသေတှငျးမှာလညျး သူ့အရှိနျအဝါကို တကျအောငျလုပျပွခငြျတဲ့သဘောနဲ့ ခရီးတှေ လှညျ့နတေယျဆိုပွီးတော့ သုံးသပျသူတခြို့က အဲဒီလိုတောငျ ရေးကွပါတယျ။ ဆိုတော့ သူ အဓိကပွောတဲ့ နှဈခကြျကတော့ ဘနျကောကျကိုရောကျတဲ့အခါမှာ သူပွောခဲ့တာက မွနျမာနိုငျငံဟာ အာဆီယံကို ဒသေတှငျး ဒုက်ခပေးတဲ့အတှကျကွောငျ့ ကနြျတဲ့အဖှဲ့ဝငျတှကေ "Carve out Myanmar" ဖဲ့ထုတျလိုကျရမယျဆိုတဲ့သဘော ပွောခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီကိစ်စနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ထိုငျးနိုငျငံအစိုးရဘကျက တစုံတရာ တုံ့ပွနျတာ၊ လကျခံတာ ကွိုဆိုတာ ဘာမှမကွားရပါဘူး။ တိတျဆိတျနတေယျ။ သိပျပွီးတော့ ဘဝငျကဟြနျ မတူပါဘူး။ ကွားစရာလညျး အကွောငျးမရှိပါဘူး။ ထိုငျးကတော့ မွနျမာနဲ့ နီးနီးကပျကပျ ဆကျဆံနတေဲ့ နိုငျငံ ဖွဈတယျ။ တခါ ဝနျကွီးခြုပျ Ibrahim ဟာ ဖိလဈပိုငျ ရောကျတဲ့အခါမှာ ဖိလဈပိုငျတက်ကသိုလျမှာ မိနျ့ခှနျးပွောတော့ မွနျမာနိုငျငံဟာ အာဆီယံထဲမှာ သိပျပွီးတော့ ဒုက်ခပေးနတေယျ။ သူတို့နိုငျငံမှာ မွနျမာနိုငျငံက ဒုက်ခသညျပေါငျး နှဈသိနျးကြောျလောကျ ရောကျနပွေီ ဖွဈတယျ။ ဒါကွောငျ့ မွနျမာနိုငျငံကို ခဉြျးကပျဖို့ နညျးသဈတခု ရှာရမယျဆိုပွီးတော့ ပွောပွနျပါတယျ။ ဒီကိစ်စမှာလညျး ဖိလဈပိုငျဘကျက သိပျပွီးတော့ပွောတာ မတှေ့ရသေးပါဘူး။ ဆိုတော့ မလေးရှားနဲ့ အငျဒိုနီးရှား နိုငျငံနှဈနိုငျငံတို့ရဲ့ ပွောတာတှကေတော့ အားတကျစရာတော့ ကောငျးပါတယျ။ စကားသံအနနေဲ့ပေါ့၊ လကျတှေ့ ဖွဈမလာရငျတော့ သငျ်ကွနျအမွှောကျမြား ဖွဈသှားလမေလား မပွောတတျဘူး။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ဆရာပွောတဲ့သဘောအရဆိုရငျ သိပျပွီးတော့ မြှောျလငျ့လို့ မရဘူးလို့ ထငျတဲ့သဘောပါ။ ဆိုတော့ ဘာကွောငျ့ မြှောျလငျ့လို့ မရဘူးလို့ ဆရာ့အနနေဲ့ ထငျပါသလဲ။
ဖွေ ။ ။ အဓိကကတော့ မွနျမာစဈတပျက နားထောငျမှာ မဟုတျဘူးလေ။ မွနျမာစဈကောငျစီက သူတို့ကို သိပျမှဂရုမစိုကျတာ။ ဘာပွောပွော ဂရုမစိုကျဘဲ နလောခဲ့တာပဲ။ အာဆီယံ မူ (၅) ခကြျ။ နိုငျငံတကာက ကောငျးတယျ - ဒီအတိုငျး လုပျကွပါဆိုပွီးတော့ ဝိုငျးဝနျးတိုကျတှနျးကွတဲ့ မူ (၅) ခကြျကို မွနျမာစဈကောငျစီက တခုမှ မလိုကျနာဘူး။ အဲဒီတော့ ဘာမှဖွဈစရာအကွောငျး မရှိဘူး။ တခြို့ကပွောတယျ မွနျမာစဈကောငျစီကို ဒီလိုပွောလို့မရဘူး၊ ခပျကွမျးကွမျး ကိုငျတှယျရမယျ ပွောတယျ။ ခပျကွမျးကွမျး ကိုငျတှယျရမယျဆိုလဲ အာဆီယံမှာ ကိုငျတှယျနိုငျတဲ့ အရညျအခငြျး၊ အခကြျအလကျတှနေဲ့ ပွညျ့စုံရမယျ။ အခု သူမှာက အကနျ့အသတျတှေ၊ အတားအဆီးတှေ ရှိနတေယျ။ ပညာရှငျတှေ၊ သုံးသပျသူတှကေလညျး ဒီလိုပဲ မွငျတယျ။ အာဆီယံမှာ concesus အမြားသဘောတူ၊ ဘုံသဘောတူညီမှုရမှ ဆုံးဖွတျခကြျခနြိုငျရမယျ။ ဒုတိယတခကြျက noninterference အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှရေဲ့ ပွညျတှငျးရေးကို ဝငျမစှကျဖကျရဘူးဆိုတဲ့ ဒီမူ နှဈခကြျက ငွိ့စှနျးနတောပဲ။ မွနျမာနိုငျငံကို ဝငျမစှကျရငျ ဘယျလိုမှ ပွောငျးလဲပေးမှာ မဟုတျဘူး။ ဝါရှငျတနျ National War College က ပါမောက်ခ Dr. Zachary Abuza က ဘာပွောသလဲဆိုတော့ အနုနညျးနဲ့ ဒီလိုခဉြျးကပျပွီး ပွောနလေို့ ဘယျတော့မှ မရဘူးတဲ့။ ဘာကွောငျ့လဲဆိုတော့ သူတို့က စေ့စပျဆှေးနှေးခငြျတဲ့ Goodwill ဆန်ဒ သဘောထားအမှနျ မရှိဘူး။ သူတို့လိုခငြျတာက အာဏာ။ သူတို့လုပျခငြျတာက အတိုကျအခံတှကေို လုံးဝနှိပျကှပျခငြျတာပဲ ဖွဈတယျ။ ဆိုတော့ သူတို့ကို ဒီလိုစကားနဲ့ ပွောလို့မရဘူး။ ခပျကွမျးကွမျးကိုငျမှ ဖွဈမယျလို့ ပါမောက်ခ Abuza က ပွောနသေလို၊ ထိုငျးကပါမောက်ခ Dr. Thitinan Pongsudhirak ကလညျး အဲဒီလိုပွောတာ တှေ့ရပါတယျ။ သူတို့ရေးထားတဲ့ သုံးသပျခကြျတှမှော။ ဆိုတော့ အဓိက မအောငျမွငျရတာက ဒီနှဈနိုငျငံရဲ့ ပွောစကားက ဘယျလောကျမထိရောကျနိုငျဘူးဆိုတဲ့ အကွောငျးရငျးကတော့ အဲဒါပါပဲ။
မေး ။ ။ ဒါဆိုရငျ ကနြျတဲ့အာဆီယံအဖှဲ့ဝငျ နိုငျငံတှအေနနေဲ့ကော ဘယျလိုအနအေထား ရှိပါသလဲ။
ဖွေ ။ ။ ကနြျတဲ့အာဆီယံနိုငျငံအဖှဲ့ဝငျတှေ အမြားစုကတော့ မွနျမာနိုငျငံနဲ့ နိုငျငံရေးစနဈခငြျး သိပျပွီးတော့ သူမသာကိုယျမသာ၊ သူတို့ဘကျက နညျးနညျးသာတယျဆိုရငျတောငျ သူတို့က အတိုကျအခံတှကေို ပဈခတျနှိပျစကျ ဖမျးဆီးတာတှေ မရှိဘူးဆိုတာပဲ ကှာတယျလို့ပဲ ပွောရပါလိမျ့မယျ။ မြားသောအားဖွငျ့ သူတို့တှကေလညျး တကယျ့ ဒီမိုကရစေီကကြြ ရှေးကောကျတငျမွှောကျထားတဲ့ အစိုးရတှလေို့ ပွောရခကျပါတယျ။ ထိုငျးဆိုရငျပဲ ကွညျ့ပါတော့ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ အိမျနီးခငြျး။ သူလညျး စဈတပျက အာဏာသိမျးပွီးတော့ အရပျသားအဝတျဝတျပွီး ဥပဒနေဲ့ အတငျးတညျမွဲဖို့ ကွိုးစားထားတဲ့ အစိုးရလို့ပွောလို့ ရပါတယျ။ လာအို၊ ဗိယကျနမျ၊ ကမ်ဘောဒီးယားတို့ကလညျး တဈပါတီအုပျခြုပျတဲ့ နိုငျငံတှသော ဖွဈပါတယျ။ ဘရူးနိုငျး ထိုနညျးလညျးကောငျးပါပဲ။ ဖိလဈပိုငျကလညျး သမ်မတ မားကိုဈက ရှေးကောကျပှဲအရ တကျလာတာ ဖွဈပမေယျ့ သူ့အဖရေဲ့ အရိပျအမညျးကွီးက သူ့အပေါျမှာ ထိုးနတေော့ သူက ဘယျလောကျဖွဈလာနိုငျမလဲဆိုတာလဲ လူတှကေ စောငျ့ကွညျ့နကွေတဲ့ အခွအေနေ ရှိပါတယျ။ ဆိုတော့ သူတို့နိုငျငံတှမှော ဒီလိုပွူနာတှေ ရှိနတေော့ သူတို့က အငျဒိုနီးရှား၊ မလေးရှားတို့ ပွောတဲ့အတိုငျး တကျတကျကွှကွှ လိုကျလာပွီးတော့ ဆောငျရှကျနိုငျပါ့မလားဆိုတာလညျး အဓိကအခကျအခဲ ကွုံနပေါတယျ။ အဲဒါကွောငျ့ မဖွဈနိုငျဘူးလို့ စိတျမကောငျးစှာနဲ့ တှကျဆနကွေတာ ဖွဈပါတယျ။
မေး ။ ။ ဒါနဲ့ ဒီနရောမှာ တခုပွောခငြျတာက အာဆီယံဥက်ကဋ်ဌ ဖွဈနတေဲ့ အငျဒိုနီးရှားက သူကိုယျတိုငျလညျး စဈအာဏာရှငျလကျအောကျကနေ ပွောငျးလဲလာတာပါ။ ဒီတော့ သူ့အတှေ့အကွုံနဲ့ ဆှဲဆောငျနိုငျမယျ့ အလားအလာ ရှိမယျလို့ ထငျပါသလား။
ဖွေ ။ ။ သိပျကောငျးတဲ့ မေးခှနျးပါပဲ။ အငျဒိုနီးရှားရဲ့ အတှေ့အကွုံကို နမူနာ ယူသငျ့တယျဆိုတာ။ မွနျမာနိုငျငံ အရငျအစိုးရတှေ လကျထကျကတညျးက ဦးသိနျးစိနျလကျထကျကတညျးက ၂၀၀၈ အခွခေံဥပဒေ မရေးခငျကတညျးက အဲဒါကို နမူနာအဖွဈ ပွောဆိုခဲ့တဲ့ ပညာရှငျတှေ၊ သုံးသပျသူတှေ အမြားကွီးပါ။ အငျဒိုနီးရှားပဲ လုပျသလိုပဲလုပျဖို့သငျ့တယျ။ ပါလီမနျမှာ သူတို့လညျး စဈတပျကို အခြိုးအစားတခု ပေးထားတယျ။ နောကျတဖွညျးဖွညျး ဖယျထုတျသှားမယျ။ နောကျ လုံးဝစဈမှနျတဲ့ အရပျသားအစိုးရ ဖွဈလာအောငျလုပျမယျ။ အဲဒီလို ပွောခဲ့ကွပါတယျ။ အခု အငျဒိုနီးရှားမှာ သမ်မတ Joko Widodo ဆိုရငျ လုံးဝအရပျသားစဈစဈ အစိုးရအဖွဈကို ရောကျရှိနပွေီ ဖွဈပါတယျ။ ဒါကို မွနျမာနိုငျငံမှာလညျး ဖွဈလာလိမျ့မယျလို့၊ ဖွဈလာပါစလေို့ လူတှကေ မြှောျလငျ့ခဲ့ကွတယျ။ ဆိုတော့ သမ်မတ Widodo ကလညျး သူတို့နိုငျငံမှာ အပွောငျးအလဲ လုပျလာတဲ့ဟာ အတှေ့အကွုံရငျ့ကွတျတဲ့ စဈဘကျအကွီးအကဲတယောကျကို မွနျမာနိုငျငံကို စလှေှတျမယျဆိုတာကို စီစဉျနပေါတယျ။ ဘယျတော့ စလှေှတျမလဲ။ တကယျပဲ လကျခံပါ့မလားဆိုတာလဲ သိပျသံသယ ရှိစရာ ဖွဈပါတယျ။ နောကျတခါ သမ်မတ Widodo ဟာ ကမ်ဘာ့အငျအားကွီးနိုငျငံ ၂၀ ဖွဈတဲ့ G-20 အစညျးအဝေးကို အိမျရှငျအဖွဈ လကျခံကငြျးပခဲ့တယျ။ အောငျအောငျမွငျမွငျ ကငြျးပနိုငျခဲ့တယျလို့ ကမ်ဘာက ခြီးကြူးကွတယျ။ အမြားကွီး အမှတျပေးကွပါတယျ။ ဆိုတော့ သူသညျ ဒီအစဉျအလာကို ဆကျထိနျးပွီး မွနျမာနိုငျငံမှာလညျး အလားတူလုပျပွပေးလိမျ့မယျလို့ တှကျကွတဲ့လူတှေ ရှိပါတယျ။ အငျမတနျ မြှောျလငျ့သငျ့တဲ့ကိစ်စ ဖွဈပါတယျ။ သို့ပမေဲ့ အာဆီယံ ဥက်ကဋ်ဌသကျတမျးက (၁) နှဈသာ ဖွဈပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ပွူနာက သိပျပွီးတော့ တာရှညျကွာမွငျ့လာခဲ့ပွီဖွဈတဲ့ ပွူနာမြိုးစုံ။ ဘယျအစ ဆှဲထုတျရမှနျး မသိတဲ့ ဆူးခွုံလို ဖွဈနတေယျ။ ဆိုတော့ ဒီကိစ်စကို သမ်မတ Widodo ရဲ့ အာဆီယံဥက်ကဋ်ဌ သကျတမျး၊ ကနြျတဲ့လပိုငျးအတှငျးမှာ ဖွရှေငျးနိုငျပါ့မလားဆိုတာကတော့ အငျမတနျမှ မဖွဈနိုငျတဲ့ကိစ်စလို့ ထငျပါတယျ။
မေး ။ ။ အခု အာဆီယံစုံညီ အစညျးအဝေးပှဲတှမှော စဈကောငျစီကို မဖိတျတော့ဘူး။ ဒီနိုငျငံရေးနဲ့ ပတျသကျတဲ့ ဆှေးနှေးပှဲတောငျမှ နိုငျငံရေးအရ ကိုယျစားမပွုတဲ့သူကိုပဲ ဖိတျတာလညျး ရှိပါတယျ။ ဒီတော့ အာဆီယံအနနေဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဒီထကျပိုပွီးတော့ ဘာလုပျလာနိုငျသေးတယျလို့ ထငျပါသလဲ ဆရာ။ ဥပမာ မွနျမာကို အာဆီယံအဖှဲ့ဝငျကနေ ရပျဆိုငျးလိုကျတာမြိုးကော ဖွဈလာနိုငျမယျလို့ ထငျပါသလား။
ဖွေ ။ ။ ပထမတခုက အစညျးအဝေးတှမှော မွနျမာနိုငျငံကို မဖိတျတော့တာကို မွနျမာက ဒီကိစ်စကို သိပျပူပုံ မရပါဘူး။ မဖိတျလညျး အေးအေးဆေးဆေး နားငွီးသကျသာတယျဆိုပွီးတော့ မွနျမာစဈကောငျစီက အဲဒီလိုမြား သဘောထားလား မသိပါဘူး။ နောကျတခုက ဖယျထုတျပဈနိုငျသလားဆိုတာ စောစောက ကနြောျတို့ ပွောခဲ့တဲ့အတိုငျးပဲ မလေးရှားဝနျကွီးခြုပျ Ibrahim က ဒီကိစ်စကို နညျးနညျးလမျးကွောငျးနပွေီ ဖွဈပါတယျ။ ဘယျသူမှ အခုအခြိနျအထိ မလိုကျလာသေးဘူး။ ဆိုတော့ အာဆီယံသညျ ဖယျထုတျဖို့မပွောနဲ့ အဲဒီကိစ်စမှာ ဝငျရောကျဖွရှေငျးဖို့ဆိုတာကိုတောငျ consesus အားလုံးဘုံသဘောတူညီခကြျရမှ ဆုံးဖွတျရမယျဆိုတာ အဖှဲ့ဝငျ တနိုငျငံကို ထုတျပဈဖို့အတှကျတော့ ဘယျလိုမှ သူတို့တှေ လှယျလှယျနဲ့ လကျခံကွလိမျ့မယျ မဟုတျဘူး။ ဒီလို အစဉျအလာလညျး မရှိခဲ့ပါဘူး။
မေး ။ ။ အဲဒါဆိုရငျ တရုတျဘကျကို ပိုပွီးတော့ တှနျးပို့လိုကျသလိုမြိုး ဖွဈမသှားနိုငျဘူးလား။
ဖွေ ။ ။ တကယျတော့ တရုတျနဲ့ ပိုနီးစပျသှားလမှောစိုးလို့ မွနျမာ့အရေးကို ထဲထဲဝငျဝငျ မကိုငျတှယျတာလို့ ပွောတာဟာ မကိုငျတှယျခငြျတဲ့ နိုငျငံတှရေဲ့ ရမယျရှာ အကွောငျးပွခကြျပါ။ မလုပျခငြျလို့ အကွောငျးပွနတေယျလို့ ပွောလို့ရပါတယျ။ ဆိုတော့ တခြို့က သုံးသပျကွတယျ။ အာဆီယံဟာ အဓိကတာဝနျရှိတဲ့ အဖှဲ့အစညျး ဖွဈရဲ့သားနဲ့ ဘာမှမတတျနိုငျပါလားလို့ နိုငျငံတကာ ရှုတျခခြံရတာကို လှတျကငျးအောငျ လုပျပွနခွေငျးသာ ဖွဈတယျလို့ ပွောကွပါတယျ။
မေး ။ ။ ဒီလိုအခွအေနမြေိုးမှာ အားလုံးရဲ့ ရငျထဲမှာ ရှိနတေဲ့ မေးခှနျး - မွနျမာနိုငျငံအတှကျ မြှောျလငျ့ခကြျ မရှိတော့ဘူးလား။
ဖွေ ။ ။ အဲဒီမေးခှနျးက အားလုံးရငျထဲမှာ ရှိနသေလို၊ ကနြောျ့ ရငျထဲမှာလညျး ရှိနတေဲ့ မေးခှနျး ဖွဈပါတယျ။ မြှောျလငျ့ခကြျကတော့ ထားရမှာပဲ။ သို့သောျ အဲဒီမြှောျလငျ့ခကြျက နိုငျငံခွားကို အားကိုးလို့၊ အာဆီယံကိုလညျးကောငျး ပွငျပနိုငျငံတနိုငျငံ၊ အနောကျနိုငျငံကိုလညျးကောငျး အားကိုးပွီးတော့ လုပျနလေို့တော့ မရပါဘူး။ ကိုယျ့ပွညျတှငျးမှာပဲ ပွောငျးလဲနိုငျအောငျ ရုနျးနိုငျရမယျ၊ ကွိုးပမျးရမယျလို့ ထငျပါတယျ။ အခြိနျကွမယျလို့ပဲ ကနြောျထကျ ကြှမျးကငြျတဲ့လူတှကေို မေးကွညျ့တော့လညျး အဲဒီပုဂ်ဂိုလျတှကေလညျး အဲဒီလိုပဲပွောတယျ။
