[[Zawgyi/Unicode]]
ကုန်ဆုံးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း သတင်းမီဒီယာတွေမှာ အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံက သတင်းဆိုးတွေနဲ့ ပြည့် နှက် နေခဲ့ပါတယ်။အခု နှစ်သစ်မှာကော သတင်းကောင်းတွေများ ပေါ်ထွက်လာနိုင်ဖွယ်ရှိပါသလား။ VOA (မြန်မာပိုင်း) က သတင်းသမား နှစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဦးတင်မောင်သန်းနဲ့ ဦးကျော်ဇံသာတို့ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထား ကြပါတယ်။
မေး ။ ။ ၂၀၂၁ တုန်းကတော့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောကြစို့ဆိုရင် သတင်းဆိုးတွေပဲ ရေးခဲ့ကြရပါတယ်။ တိုက်ပွဲ သတင်းတွေ၊ ဖမ်းဆီးတဲ့သတင်းတွေ၊ ထောင်ချတဲ့သတင်းတွေ၊ သေတဲ့သတင်းတွေ အကုန်လုံး အနိဌာရုံ သတင်းတွေလိုပဲ ဆိုပါတော့ဗျာ။ ဖြစ်နိုင်ရင်တော့ ၂၀၂၂ မှာတော့ အဲဒီလိုအခြေအနေက လွတ်ပြီး တော့မှ သတင်းကောင်းလေး ဘာလေးတွေ ရေးချင်တယ်။ ဥပမာ စီးပွားရေး တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးတာ၊ ငြိမ်းချမ်းရေး ရတာ၊ ပြည်သူတွေ ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင်နဲ့ သူတို့ဆန္ဒကို ဖော်ထုတ်ပြီးတော့ မဲဆန္ဒပေးကြတာတို့ ဘာတို့ ဆရာ ဘယ်လို မျှော်လင့်သလဲ။ အဲဒီလိုဟာမျိုး ရေးရလိမ့်မယ်လို့ ထင်သလား။
ဖြေ။ ။ကြားချင်တာရယ်၊ ကြားသင့်တာရယ်၊ ကြားနေတာရယ်၊ ကြားနိုင်တာရယ် (၄) မျိုးပဲ ပြောရမှာပေါ့။ အဲဒီအထဲမှာမှ ကြားနေတာက ဆက်ပြီးတော့ ကြားရမယ့်သဘောရှိမယ် ထင်ပါတယ်။ ဖမ်းဆီးထောင်ချ တာတွေ၊ ဆက်လက်ပြီးတော့ ဆန္ဒပြနေတာတွေ၊ ပြည်သူ့ခုခံရေးတပ်ဖွဲ့လို့ ပြောက်ကျားသဘော တိုက်ခိုက် နေတာတွေကလည်း ဆက်လက်တိုက်ပွဲဝင်နေကြလိမ့်မယ်။ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ဆွေးနွေးပွဲစဖို့တောင် အများကြီးခက်လိမ့်မယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အခုလို ငြိမ်းချမ်းရေးတိုးချဲ့မယ်လို့ အာဆီယံ အထူး ကိုယ်စားလှယ်ကို ပြောလိုက်တာကိုက တဘက်စစ်မျက်နှာမှာ ရပ်နားထားတဲ့ PDF တွေကို ချေးမှုန်းဖို့အတွက် လုပ်တာဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ တိုင်းရင်းသားတွေဘက်ကလည်း စဉ်းစားလာမယ်လို့ ကျနော် ထင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ ဒီလိုအခြေအနေ တင်းမာနေလို့ အာဏာသိမ်းတဲ့ စစ်ကောင်စီအတွက်ကော ဘာများအကျိုးပိုထူး မလဲဆိုတာကို ကျနော် စဉ်းစားမိတယ်။ သူတို့ရဲ့ interest က ဘာရှိလဲ။ ဒီလိုဆက်လက်နေလို့။
ဖြေ ။ ။ နိုင်ငံရေးလို့ပဲ ယူဆရတာပေါ့။ အထူးသဖြင့် ကျနော်တို့ အကူးအပြောင်းတွေမှာ ကြုံရတတ်တဲ့အတိုင်းပဲ အာဏာလက်လွတ်ဆုံးရှုံးတဲ့အခါမှာ အာဏာလက်လွတ်အဖြစ်နဲ့ နေဖို့ခက်တာ။ တပ်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ တပ်ထွက် ခေါင်းဆောင်တွေ။ အထူးသဖြင့် ကြံ့ခိုင်ရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီက အဲဒီလိုဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ကျနော် ထင်တယ်။ အာဏာတောင်မှ မရဘူးပေမဲ့လို့ နိုင်ငံရေးအနေနဲ့ လုပ်ကြတဲ့ တချို့ပါတီငယ်လေးတွေကလည်း သူတို့အသံလေးတွေ သူတို့ပါချင်တာပေါ့။ ဒါကြောင့်မို့လို့ အာဏာသိမ်းတဲ့အဖြစ်ကို ရှေ့ရှုသွားတဲ့ဟာ ဖြစ်လာတယ်။ အစောကတည်းကလည်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က သြဂုတ်လမှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ပင်လုံ ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံမှာ PR စနစ်တွေ ဘာတွေ သွားဖို့ကို ပြောလာတယ်။ ဒီဟာတွေအားလုံးဟာ တပ်နဲ့ ပေါင်းပြီးတော့ အာဏာရယူရေး မဟုတ်ဘူးဆိုရင်တောင် အာဏာနဲ့ပိုပြီးတော့ နီးစပ်သွားနိုင်အောင် ကြိုးပမ်းချက်ပါပဲ။ ဒါက အဓိကကျလိမ့်မယ်ထင်တယ်။ ပြောမပြတဲ့ အချက်တချက်ကတော့ မိမိအပေါ် အရေးယူလာပြီး၊ နိုင်ငံတကာခုရုံးတင်မှာကို ကြောက်တဲ့အတွက်ကြောင့် အဲဒီကြောက်စိတ်ပေါ့။ ဒါကလဲ ထုတ်ဖော်မပြောတဲ့ အချက်တစ်ချက်အနေနဲ့ ပါမယ်လို့ ကျနော်က ဒီလိုထင်တယ်။ ဆရာကော ဘယ်လိုထင်သလဲ။
မေး ။ ။ သူတို့က ဒီလိုဆက်လုပ်နေလို့ကော အခုန ဆရာပြောခဲ့တဲ့ အာဏာမရဘူးတဲ့လူတွေ အာဏာရ ချင်တာတို့။ သူတို့အနေနဲ့ အာဏာဆုံးရှုံးရတာကို ပြန်လည်လိုချင်တာတို့၊ အဲဒီဆန္ဒတွေ ကောင်းကောင်း မွန်မွန်နဲ့ ပြည့်မြောက်ပါ့မလား။ နောက်ပြီးတော့ နိုင်ငံတကာရဲ့ အရေးယူခံရမှာမို့ အာဏာက မဆင်းပေးတော့ ဘူးဆိုလိုကော တသက်လုံးနေလို့ ရမလား။ တချိန်ချိန်မှာ အပြောင်းအလဲ ဖြစ်လာမှာပေါ့။ ဒီအချိန်မှာ အဲဒီလို သူတို့ ပိုပြီးတော့ တင်းကျပ်နေခြင်းအားဖြင့် သူတို့ဘက်ကို ကောင်းကျိုးထက် ဆိုးကျိုးသာ ပြန်ဖြစ်တယ်လို့ တွေးရင် တွေးစရာ ဖြစ်မနေဘူးလား။
ဖြေ ။ ။ ဟုတ်တယ် ဆရာ။ သူတို့ဘက်က ကြည့်တဲ့အခါကြတော့ သူတို့က ဒီလောက်အထိ ဆန့်ကျင်ခံရမယ်လို့ မထင်ထားဘူး။ အခုအချိန်အထိလဲ သူတို့ကို ထောက်ခံကြတယ်လို့ ထင်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကလည်း အများကြီး ရှိတယ်။
မေး ။ ။ ဟုတ်ရဲ့လား ဆရာ။ အဲဒီကိစ္စ သူတို့ကို တကယ်ထောက်ခံနေတယ်လို့ တကယ်ပဲ သူတို့ထင်နေ သလား။ အဲဒါဆိုရင် သူတို့ဟာ တိုင်းပြည်ရဲ့ အခြေအနေမှန်နဲ့ အလှမ်းဝေးနေတယ်လို့ ပြောရမလားဘဲ။
ဖြေ ။ ။ အခြေအနေမှန်နဲ့ တကယ့်အဖြစ်တွေနဲ့ အလှမ်းဝေးနေတာ ၂၀၁၅ မှာလည်း ကျနော်တို့ ကြားခဲ့ရတယ်။ အဲဒီအချိန်တုန်းက ဝန်ကြီးအဆင့်နဲ့ နီးစပ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်က ပြောပြတာဆိုရင် နိုင်ငံခြားတခု သွားနေ တဲ့အချိန်မှာ သူတို့က သေချာပေါက် နိုင်မယ်ဆိုပြီးတော့ မနက်ဖြန်မနက်မှ ဆုံကြရအောင်ဆိုပြီး မဲပေးတဲ့နေ့မှာ ဝန်ကြီးတပါးက အဲဒီလို ပြောခဲ့တယ်။ နောက်နေ့ကျတော့ မနက်စာတောင်ဆင်းပြီး မစားနိုင်တော့ဘူးလို့ ပြောတယ်။ ပျော်ပျော်ပါးပါး စားကြမယ်၊ အောင်ပွဲခံမယ်ဆိုပြီးတော့ ပြောခဲ့တာ။ ကျန်တဲ့အချိန်ဟာ သူတို့နားမှာ ဝန်းရံပြီးတော့နေကြတဲ့ လူတွေက မြှောက်ပေးတယ်၊ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ဖြစ်သွားမှာပါ၊ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတို့ကို ထောက်ခံနေကြပြီဆိုတဲ့ လူတွေက အများစုဖြစ်နေကြတယ်။ ဒီလိုလူတွေကိုသာ ရွေးပြီးတော့ ပေါင်းနေသလား လို့တောင် ပြောရမလို ဖြစ်နေတယ်။
မေး ။ ။ နိုင်ငံတကာကတော့ ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး၊ နှစ်ဘက်ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းဖို့ဆိုတာကို အဓိကထား ပြောနေကြပါတယ်။ ဒါက သိပ်ဖြစ်သင့်တဲ့ကိစ္စပေါ့။ အကောင်းဆုံး အဖြေရှာနည်းပဲ။ အချို့ အာဖရိက နိုင်ငံတွေမှာလဲ ကုလသမဂ္ဂတို့ ကြားဝင်ပြီးတော့ စေ့စပ်ရေးတွေ လုပ်ပေးနေပြီ။ ကျနော်တို့ဆီမှာ ဘာကြောင့် မဖြစ်နိုင်ဘူးလဲ စဉ်းစားကြည့်ချင်တယ်။ တချိန်တည်းမှာ နိုင်ငံတကာက ဒီအတွက် တွန်းအားပေးနေကြတယ်။ အဓိကတော့ အာဆီယံကိုပဲ ရှေ့တန်းတင်ပြီးတော့ နိုင်ငံတကာက တွန်းနေကြတယ်။ အခု အာဆီယံ တောင်း ဆို ထားတဲ့ သဘောတူညီချက် (၅) ချက်ကိုလည်း စစ်ကောင်စီဘက်က လက်မခံတော့၊ ရှေ့မတိုးသာ ဖြစ်နေ တယ်။ အခု ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီး ဟွန်ဆန် ရောက်လာတယ်။ သူကလဲ ဘာများရှေ့တိုးပြီး ဆောင်ရွက် နိုင်ခဲ့သလဲလို့ ကြားမိသလဲ။ သုံးသပ်မိသလဲ။
ဖြေ ။ ။ စစ်ခေါင်းဆောင်တွေမှာတော့ သူတို့လုပ်မယ့် အစီအစဉ်တွေ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ရှိထားပြီသားလို့တော့ ကျနော်ကတော့ ဒီလိုထင်တယ်။ အဲဒါကတော့ NLD ခေါင်းဆောင်တွေကို အကျဉ်းချလိုက်မယ်။ ပြီးရင် PR စနစ် သွားမယ့်ပုံကို ဖော်မယ်။ အဲဒီလိုအဆင့်ကျလို့ရှိရင်တော့ အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ်က ညှိနှိုင်းဆွေးနွေး ပေးပါဆိုတာမျိုး သူတို့က လုပ်နိုင်တယ်။ ဆိုတော့ မဟာဗျူဟာတစ်ခုလုံးကလည်း ၂၀၁၀ တုန်းကလိုပဲ NLD ခေါင်းဆောင်တွေကို အကျဉ်းချုပ်အားဖြင့် NLD က သူ့ဟာသူ သပိတ်မှောက်ပြီးတော့ သူတို့လုပ်မယ့် PR စနစ်နဲ့ ရွေးကောက်ပွဲထဲ မဝင်အောင်လို့။ ဒါကတော့ တရားမဝင် ကြေညာတာထက် သူ့စရိတ်နဲ့သူ မဝင်ဘူး ဆိုရင် သူတို့အတွက် ပိုကောင်းတယ်ဆိုတဲ့ တွက်ချက်ချက်တွေကလဲ သူတို့မှာ ရှိပြီသားလို့ ကျနော်က ထင်တယ်။
မေး ။ ။ အဓိကတော့ အဲဒါကို သူတို့ မျှော်မှန်းထားမှာပေါ့။
ဖြေ ။ ။ ဒါပေါ့ … အဲဒီတော့ အခုနပြောထားတဲ့ အာဆီယံ သဘောတူညီချက်ကို ကျနော်တို့က လက်ခံပါတယ်။ လုပ်ပါတယ်ဆိုတာကလဲ အချိန်ကာလ။ မိမိဘက်က ခြေလှမ်းတွေ အတော်အတန် ပြီပြင်သွားပြီဆိုလို့ရှိရင် အဲဒါ နောက်ထပ်ဆက်လာမှာပေါ့။ ဒါကို ဘယ်လိုတားဆီးမလဲဆိုလို့ စဉ်းစားထားချက်၊ NUG နဲ့ အတိုက်အခံ အင်အားစုတွေမှာ ရှိပြီလား။ စပြီးပြောနေပြီလား။ အာဆီယံတွေကို ပြောနေပြီလား။ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးတွေ ဆွေးနွေးမယ့်အထဲမှာ ပါနေပြီလား။ ဒါကိုတော့ ကျနော်တို့ မသိရဘူး။
မေး ။ ။ အဲဒါက စစ်ကောင်စီဘက်က တွက်ထားတာပေါ့။ သူတို့ဆင်ထားတာပေါ့။
ဖြေ ။ ။ ဒါကတော့ ကျနော်တို့က သူ စဉ်းစားထားတယ်လို့ မှန်းဆပြီး၊ သုံးသပ်ကြည့်တာပါ။ အချက်အလက် အတော်ရဖို့ ဆရာလည်း သိတဲ့အတိုင်းပဲ။ သတင်းသမားအတွက်လည်း တပ်က သတင်းရဖို့ဆိုတာ တော်တော်လေး ခက်ခဲပါတယ်။
မေး ။ ။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို လုပ်လာရင်ကော သူတို့ဆင်ထားတဲ့အကွက်ကို ပြည်သူက လက်ခံပါ့မလား။ NLD ကို လုံးဝမဝင်စေချင်ဘူး၊ ဘေးဖယ်လိုက်တယ် ဆိုကြပါအုံးတော့ ပြည်သူလူထုက ဒီမိုကရေစီ လိုချင်တဲ့ အများစုက အခုလောလောဆယ်မှာ NLD ကို ပြန်လည်အာဏာအပ်နှင်းရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေကြတာ မဟုတ်ဘူး ဆိုတာ ကျနော် သိနေကြတယ်။ သူတို့ရဲ့ ဒီမိုကရေစီ ဆုံးရှုံးသွားတယ်။ အထူးသဖြင့် လူငယ်တွေဟာ သူတို့ ဘဝ လမ်းပိတ်သွားတယ်ဆိုတဲ့ ကိစ္စတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့၊ သူတို့ ဒီမိုကရေစီရေးအတွက် လုပ်နေကြတယ်ဆိုတော့ ပြည်သူတွေ ကျေနပ်ပါ့မလား။
ဖြေ ။ ။ ဘယ်ကျေနပ်ပါ့မလဲ ဆရာရယ်။ ပြည်သူအများစုက ဘယ်လိုမှ စစ်တပ်နဲ့ စစ်တပ်ဦးဆောင်တဲ့ နိုင်ငံရေး ပါတီတွေက အာဏာရလာတာကို ကျေနပ်လက်ခံကြမှာ မဟုတ်ဘူး။ ကျနော်တို့ Gallup Poll တွေ ၂၀၂၀ အောက်တိုဘာလတုန်းက သူတို့လေ့လာသွားခဲ့တယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပေါ် ပြည်သူလူထု ယုံကြည်မှု က (၈၂) ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်။ ဒါက မဲပေးတဲ့အချိုးထက်ကို များနေတယ်။ ရာခိုင်နှုန်း အင်မတန်ကြီးမားပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပေါ် ယုံကြည်မှု။ ဆိုတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ချန်လှပ်ပြီးတော့ စစ်တပ်ကပဲ ဖြစ်စေ၊ ဒီမိုကရေစီအင်အားစုထဲကပဲဖြစ်စေ ဆောင်ရွက်လို့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးက မရနိုင်ပါဘူး။ ငြိမ်းချမ်းရေး ခရီးစဉ်ကိုလည်း သွားလို့ရမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကတော့ ကျနော်နေခဲ့တဲ့ ကာလတွေအတွင်းထဲ ပြည်သူတွေနဲ့ စကားပြောတယ်။ အစိုးရဝန်ထမ်းတွေနဲ့ စကားပြောတယ်။ လူပေါင်းမျိုးစုံနဲ့ စကားပြောရင်နဲ့ ကျနော့်ရဲ့ ထင်မြင်ချက် ဖြစ်လာတာပေါ့။ ကျနော် ကြိုက်သည်ဖြစ်စေ၊ မကြိုက်သည်ဖြစ်စေ ဒါက ကျနော်တို့နဲ့ မပတ်သက်ဘူး။ လူထုရဲ့ သဘောထားပဲ။
မေး ။ ။ အဲဒီလို အခြေအနေမျိုးမှာ စစ်ကောင်စီက သူတို့အစီအစဉ်အတိုင်း ရွေးကောက်ပွဲလုပ်မယ်ဆိုတာက ၂၀၂၂ တောင်မှ မဟုတ်ဘူး၊ ၂၀၂၃ သြဂုတ်လဆိုတော့ ၂၀၂၃ ရဲ့ သုံးပုံတပုံ ကုန်ပြီပေါ့။ အဲဒီအချိန်အခါမှာမှ လုပ်မယ်ဆိုတော့ အဲဒီလုပ်လာတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကလဲ ဘယ်လိုလုပ်ပြီးတော့ credibility ရှိပါ့မလဲ။ သိပ် ဂုဏ်သိက္ခာရှိတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်ပါ့မလား။ နိုင်ငံတကာကကော လက်ခံပါ့မလား။ ပြည်သူလည်း လက်မခံဘူးဆိုတော့ တိုင်းပြည်အခြေအနေကတော့ ဒီလိုပဲ ဆက်သွားနေအုံးမလား။ စိုးရိမ်စရာပဲပေါ့။
ဖြေ ။ ။ အမှန်ပဲ။ ဆရာ စိုးရိမ်သလို၊ ကျနော်လည်း စိုးရိမ်တယ်။ ဒီအတိုင်းသွားလို့တော့ မဖြစ်ဘူးဆိုတာ သိနားလည်ကြတဲ့ စီးပွားရေးသမားတွေ အလုပ်လုပ်လို့ မရဘူးဆိုတာကို သိသွားကြတဲ့ စီးပွားရေးသမားတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုလို ပေါင်းစားလို့ရနေတဲ့ စီးပွားရေးသမားတွေကတော့ ဒါ ဗိုလ်ချုပ်ရပါတယ်။ ဖြစ်သွားမှာပါဆိုပြီ တွန်းကြမယ်လူတွေကလည်း အများကြီးရှိတယ်။ ဆိုတော့ ကျနော်တို့ နားလည်ထားချက် အရ သတင်းသမားတစ်ယောက်အနေနဲ့ ပြောရရင်တော့ မြန်မာနိုင်ငံက ဒီအတိုင်းဆက်သွားလို့ကတော့ လူရာ ဝင်တဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်ဖို့ အင်မတန်ခက်ပါတယ်။ ပညာရေး၊ စီးပွားရေး၊ ကျန်တဲ့ အရေးကိစ္စတွေ အကုန်လုံး။ အခုဆိုရင် ဆရာဝန်သူငယ်ချင်းတွေက သိရတာဆိုရင် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ပုံမှန်အလုပ်တွေကို လုပ်ဖို့ ဆိုတာ အင်မတန်ကို ခက်ခဲတဲ့ အခြေအနေကို ရောက်နေတယ်။ ဒီအတိုင်း တိုင်းပြည်က ဆက်သွားလို့ကတော့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဒီခေါင်းဆောင်မှုနဲ့ သွားလို့ကတော့ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ထင်တယ်။
မေး ။ ။ ကျနော် ဆုတောင်းတာ တခုပဲ ရှိပါတယ်။ နိုင်ငံတကာအနေနဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေကို စာနာမှု အကူအညီတွေ၊ ဘဝအခက်အခဲတွေမှာတော့ လွယ်လွယ်ကူကူ ထောက်ပံ့ကူညီနိုင်ကြပါစေလို့ပဲ ဆုတောင်းရမှာပေါ့။
ဖြေ ။ ။ ဟုတ်ပါတယ်။ မကြာခင်က အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ်၊ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး၊ ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ်သွားတဲ့အခါမှာ ရလာတဲ့အထဲမှာတော့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုကို ဘယ်လိုဆောင်ရွက်ကြမလဲဆိုတဲ့ ဆွေးနွေးပွဲဝိုင်းလေးကတော့ ပွင့်သွားတဲ့သဘောမျိုး ကျနော်တို့ သတင်း ထဲမှာ တွေ့လိုက်ရတယ်။ ဆိုတော့ ဒါလေးပေါ်မှာဆက်ပြီးတော့ လုပ်ကိုင်သွားနိုင်ကြမယ်။ ဆောင်ရွက်သွား နိုင်ကြမယ်ဆိုရင်တော့ အနည်းဆုံး အကျပ်အတည်းကြုံနေရတာလေး သက်သာတာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ တကယ့် ပြဿနာကြီးတွေကိုတော့ အားလုံးပါဝင်တဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုရင် ဗမာပြည်က ရှေ့ ရောက်နိုင်ဖို့ အကြောင်းမရှိပါဘူး။
===============
သတငျးကောငျး မြှောျလင့ျခကြျ
ကုနျဆုံးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှဈအတှငျး သတငျးမီဒီယာတှမှော အထူးသဖွင့ျ မွနျမာနိုငျငံက သတငျးဆိုးတှနေဲ့ ပွည့ျ နှကျ နခေဲ့ပါတယျ။အခု နှဈသဈမှာကော သတငျးကောငျးတှမြေား ပေါျထှကျလာနိုငျဖှယျရှိပါသလား။ VOA (မွနျမာပိုငျး) က သတငျးသမား နှဈဦးဖွဈတဲ့ ဦးတငျမောငျသနျးနဲ့ ဦးကြောျဇံသာတို့ ဆှေးနှေးသုံးသပျထား ကွပါတယျ။
မေး ။ ။ ၂၀၂၁ တုနျးကတော့ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျး ပွောကွစို့ဆိုရငျ သတငျးဆိုးတှပေဲ ရေးခဲ့ကွရပါတယျ။ တိုကျပှဲ သတငျးတှေ၊ ဖမျးဆီးတဲ့သတငျးတှေ၊ ထောငျခတြဲ့သတငျးတှေ၊ သတေဲ့သတငျးတှေ အကုနျလုံး အနိဌာရုံ သတငျးတှလေိုပဲ ဆိုပါတော့ဗြာ။ ဖွဈနိုငျရငျတော့ ၂၀၂၂ မှာတော့ အဲဒီလိုအခွအေနကေ လှတျပွီး တော့မှ သတငျးကောငျးလေး ဘာလေးတှေ ရေးခငြျတယျ။ ဥပမာ စီးပှားရေး တိုးတကျဖှံ့ဖွိုးတာ၊ ငွိမျးခမြျးရေး ရတာ၊ ပွညျသူတှေ ပြောျပြောျရှှငျရှှငျနဲ့ သူတို့ဆန်ဒကို ဖောျထုတျပွီးတော့ မဲဆန်ဒပေးကွတာတို့ ဘာတို့ ဆရာ ဘယျလို မြှောျလင့ျသလဲ။ အဲဒီလိုဟာမြိုး ရေးရလိမ့ျမယျလို့ ထငျသလား။
ဖွေ။ ။ကွားခငြျတာရယျ၊ ကွားသင့ျတာရယျ၊ ကွားနတောရယျ၊ ကွားနိုငျတာရယျ (၄) မြိုးပဲ ပွောရမှာပေါ့။ အဲဒီအထဲမှာမှ ကွားနတောက ဆကျပွီးတော့ ကွားရမယ့ျသဘောရှိမယျ ထငျပါတယျ။ ဖမျးဆီးထောငျခြ တာတှေ၊ ဆကျလကျပွီးတော့ ဆန်ဒပွနတောတှေ၊ ပွညျသူ့ခုခံရေးတပျဖှဲ့လို့ ပွောကျကြားသဘော တိုကျခိုကျ နတောတှကေလညျး ဆကျလကျတိုကျပှဲဝငျနကွေလိမ့ျမယျ။ တိုငျးရငျးသားတှနေဲ့ ဆှေးနှေးပှဲစဖို့တောငျ အမြားကွီးခကျလိမ့ျမယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ အခုလို ငွိမျးခမြျးရေးတိုးခြဲ့မယျလို့ အာဆီယံ အထူး ကိုယျစားလှယျကို ပွောလိုကျတာကိုက တဘကျစဈမကြျနှာမှာ ရပျနားထားတဲ့ PDF တှကေို ခြေးမှုနျးဖို့အတှကျ လုပျတာဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့ တိုငျးရငျးသားတှဘေကျကလညျး စဉျးစားလာမယျလို့ ကနြောျ ထငျပါတယျ။
မေး ။ ။ ဒီလိုအခွအေနေ တငျးမာနလေို့ အာဏာသိမျးတဲ့ စဈကောငျစီအတှကျကော ဘာမြားအကြိုးပိုထူး မလဲဆိုတာကို ကနြောျ စဉျးစားမိတယျ။ သူတို့ရဲ့ interest က ဘာရှိလဲ။ ဒီလိုဆကျလကျနလေို့။
ဖွေ ။ ။ နိုငျငံရေးလို့ပဲ ယူဆရတာပေါ့။ အထူးသဖွင့ျ ကနြောျတို့ အကူးအပွောငျးတှမှော ကွုံရတတျတဲ့အတိုငျးပဲ အာဏာလကျလှတျဆုံးရှုံးတဲ့အခါမှာ အာဏာလကျလှတျအဖွဈနဲ့ နဖေို့ခကျတာ။ တပျခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ တပျထှကျ ခေါငျးဆောငျတှေ။ အထူးသဖွင့ျ ကွံ့ခိုငျရေးနဲ့ ဖှံ့ဖွိုးရေးပါတီက အဲဒီလိုဖွဈလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျ ထငျတယျ။ အာဏာတောငျမှ မရဘူးပမေဲ့လို့ နိုငျငံရေးအနနေဲ့ လုပျကွတဲ့ တခြို့ပါတီငယျလေးတှကေလညျး သူတို့အသံလေးတှေ သူတို့ပါခငြျတာပေါ့။ ဒါကွောင့ျမို့လို့ အာဏာသိမျးတဲ့အဖွဈကို ရှေ့ရှုသှားတဲ့ဟာ ဖွဈလာတယျ။ အစောကတညျးကလညျး ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျက သွဂုတျလမှာ ကငြျးပခဲ့တဲ့ ပငျလုံ ငွိမျးခမြျးရေးညီလာခံမှာ PR စနဈတှေ ဘာတှေ သှားဖို့ကို ပွောလာတယျ။ ဒီဟာတှအေားလုံးဟာ တပျနဲ့ ပေါငျးပွီးတော့ အာဏာရယူရေး မဟုတျဘူးဆိုရငျတောငျ အာဏာနဲ့ပိုပွီးတော့ နီးစပျသှားနိုငျအောငျ ကွိုးပမျးခကြျပါပဲ။ ဒါက အဓိကကလြိမ့ျမယျထငျတယျ။ ပွောမပွတဲ့ အခကြျတခကြျကတော့ မိမိအပေါျ အရေးယူလာပွီး၊ နိုငျငံတကာခုရုံးတငျမှာကို ကွောကျတဲ့အတှကျကွောင့ျ အဲဒီကွောကျစိတျပေါ့။ ဒါကလဲ ထုတျဖောျမပွောတဲ့ အခကြျတဈခကြျအနနေဲ့ ပါမယျလို့ ကနြောျက ဒီလိုထငျတယျ။ ဆရာကော ဘယျလိုထငျသလဲ။
မေး ။ ။ သူတို့က ဒီလိုဆကျလုပျနလေို့ကော အခုန ဆရာပွောခဲ့တဲ့ အာဏာမရဘူးတဲ့လူတှေ အာဏာရ ခငြျတာတို့။ သူတို့အနနေဲ့ အာဏာဆုံးရှုံးရတာကို ပွနျလညျလိုခငြျတာတို့၊ အဲဒီဆန်ဒတှေ ကောငျးကောငျး မှနျမှနျနဲ့ ပွည့ျမွောကျပါ့မလား။ နောကျပွီးတော့ နိုငျငံတကာရဲ့ အရေးယူခံရမှာမို့ အာဏာက မဆငျးပေးတော့ ဘူးဆိုလိုကော တသကျလုံးနလေို့ ရမလား။ တခြိနျခြိနျမှာ အပွောငျးအလဲ ဖွဈလာမှာပေါ့။ ဒီအခြိနျမှာ အဲဒီလို သူတို့ ပိုပွီးတော့ တငျးကပြျနခွေငျးအားဖွင့ျ သူတို့ဘကျကို ကောငျးကြိုးထကျ ဆိုးကြိုးသာ ပွနျဖွဈတယျလို့ တှေးရငျ တှေးစရာ ဖွဈမနဘေူးလား။
ဖွေ ။ ။ ဟုတျတယျ ဆရာ။ သူတို့ဘကျက ကွည့ျတဲ့အခါကွတော့ သူတို့က ဒီလောကျအထိ ဆန့ျကငြျခံရမယျလို့ မထငျထားဘူး။ အခုအခြိနျအထိလဲ သူတို့ကို ထောကျခံကွတယျလို့ ထငျနတေဲ့ ပုဂ်ဂိုလျတှကေလညျး အမြားကွီး ရှိတယျ။
မေး ။ ။ ဟုတျရဲ့လား ဆရာ။ အဲဒီကိစ်စ သူတို့ကို တကယျထောကျခံနတေယျလို့ တကယျပဲ သူတို့ထငျနေ သလား။ အဲဒါဆိုရငျ သူတို့ဟာ တိုငျးပွညျရဲ့ အခွအေနမှေနျနဲ့ အလှမျးဝေးနတေယျလို့ ပွောရမလားဘဲ။
ဖွေ ။ ။ အခွအေနမှေနျနဲ့ တကယ့ျအဖွဈတှနေဲ့ အလှမျးဝေးနတော ၂၀၁၅ မှာလညျး ကနြောျတို့ ကွားခဲ့ရတယျ။ အဲဒီအခြိနျတုနျးက ဝနျကွီးအဆင့ျနဲ့ နီးစပျတဲ့ ပုဂ်ဂိုလျတဈယောကျက ပွောပွတာဆိုရငျ နိုငျငံခွားတခု သှားနေ တဲ့အခြိနျမှာ သူတို့က သခြောပေါကျ နိုငျမယျဆိုပွီးတော့ မနကျဖွနျမနကျမှ ဆုံကွရအောငျဆိုပွီး မဲပေးတဲ့နေ့မှာ ဝနျကွီးတပါးက အဲဒီလို ပွောခဲ့တယျ။ နောကျနေ့ကတြော့ မနကျစာတောငျဆငျးပွီး မစားနိုငျတော့ဘူးလို့ ပွောတယျ။ ပြောျပြောျပါးပါး စားကွမယျ၊ အောငျပှဲခံမယျဆိုပွီးတော့ ပွောခဲ့တာ။ ကနြျတဲ့အခြိနျဟာ သူတို့နားမှာ ဝနျးရံပွီးတော့နကွေတဲ့ လူတှကေ မွှောကျပေးတယျ၊ တဖွညျးဖွညျးနဲ့ ဖွဈသှားမှာပါ၊ ဗိုလျခြုပျကွီးတို့ကို ထောကျခံနကွေပွီဆိုတဲ့ လူတှကေ အမြားစုဖွဈနကွေတယျ။ ဒီလိုလူတှကေိုသာ ရှေးပွီးတော့ ပေါငျးနသေလား လို့တောငျ ပွောရမလို ဖွဈနတေယျ။
မေး ။ ။ နိုငျငံတကာကတော့ ပွနျလညျသင့ျမွတျရေး၊ နှဈဘကျဆှေးနှေးညှိနှိုငျးဖို့ဆိုတာကို အဓိကထား ပွောနကွေပါတယျ။ ဒါက သိပျဖွဈသင့ျတဲ့ကိစ်စပေါ့။ အကောငျးဆုံး အဖွရှောနညျးပဲ။ အခြို့ အာဖရိက နိုငျငံတှမှောလဲ ကုလသမဂ်ဂတို့ ကွားဝငျပွီးတော့ စေ့စပျရေးတှေ လုပျပေးနပွေီ။ ကနြောျတို့ဆီမှာ ဘာကွောင့ျ မဖွဈနိုငျဘူးလဲ စဉျးစားကွည့ျခငြျတယျ။ တခြိနျတညျးမှာ နိုငျငံတကာက ဒီအတှကျ တှနျးအားပေးနကွေတယျ။ အဓိကတော့ အာဆီယံကိုပဲ ရှေ့တနျးတငျပွီးတော့ နိုငျငံတကာက တှနျးနကွေတယျ။ အခု အာဆီယံ တောငျး ဆို ထားတဲ့ သဘောတူညီခကြျ (၅) ခကြျကိုလညျး စဈကောငျစီဘကျက လကျမခံတော့၊ ရှေ့မတိုးသာ ဖွဈနေ တယျ။ အခု ကမ်ဘောဒီးယားဝနျကွီး ဟှနျဆနျ ရောကျလာတယျ။ သူကလဲ ဘာမြားရှေ့တိုးပွီး ဆောငျရှကျ နိုငျခဲ့သလဲလို့ ကွားမိသလဲ။ သုံးသပျမိသလဲ။
ဖွေ ။ ။ စဈခေါငျးဆောငျတှမှောတော့ သူတို့လုပျမယ့ျ အစီအစဉျတှေ ရှငျးရှငျးလငျးလငျး ရှိထားပွီသားလို့တော့ ကနြောျကတော့ ဒီလိုထငျတယျ။ အဲဒါကတော့ NLD ခေါငျးဆောငျတှကေို အကဉြျးခလြိုကျမယျ။ ပွီးရငျ PR စနဈ သှားမယ့ျပုံကို ဖောျမယျ။ အဲဒီလိုအဆင့ျကလြို့ရှိရငျတော့ အာဆီယံအထူးကိုယျစားလှယျက ညှိနှိုငျးဆှေးနှေး ပေးပါဆိုတာမြိုး သူတို့က လုပျနိုငျတယျ။ ဆိုတော့ မဟာဗြူဟာတဈခုလုံးကလညျး ၂၀၁၀ တုနျးကလိုပဲ NLD ခေါငျးဆောငျတှကေို အကဉြျးခြုပျအားဖွင့ျ NLD က သူ့ဟာသူ သပိတျမှောကျပွီးတော့ သူတို့လုပျမယ့ျ PR စနဈနဲ့ ရှေးကောကျပှဲထဲ မဝငျအောငျလို့။ ဒါကတော့ တရားမဝငျ ကွညောတာထကျ သူ့စရိတျနဲ့သူ မဝငျဘူး ဆိုရငျ သူတို့အတှကျ ပိုကောငျးတယျဆိုတဲ့ တှကျခကြျခကြျတှကေလဲ သူတို့မှာ ရှိပွီသားလို့ ကနြောျက ထငျတယျ။
မေး ။ ။ အဓိကတော့ အဲဒါကို သူတို့ မြှောျမှနျးထားမှာပေါ့။
ဖွေ ။ ။ ဒါပေါ့ … အဲဒီတော့ အခုနပွောထားတဲ့ အာဆီယံ သဘောတူညီခကြျကို ကနြောျတို့က လကျခံပါတယျ။ လုပျပါတယျဆိုတာကလဲ အခြိနျကာလ။ မိမိဘကျက ခွလှေမျးတှေ အတောျအတနျ ပွီပွငျသှားပွီဆိုလို့ရှိရငျ အဲဒါ နောကျထပျဆကျလာမှာပေါ့။ ဒါကို ဘယျလိုတားဆီးမလဲဆိုလို့ စဉျးစားထားခကြျ၊ NUG နဲ့ အတိုကျအခံ အငျအားစုတှမှော ရှိပွီလား။ စပွီးပွောနပွေီလား။ အာဆီယံတှကေို ပွောနပွေီလား။ အမရေိကနျနိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီးတှေ ဆှေးနှေးမယ့ျအထဲမှာ ပါနပွေီလား။ ဒါကိုတော့ ကနြောျတို့ မသိရဘူး။
မေး ။ ။ အဲဒါက စဈကောငျစီဘကျက တှကျထားတာပေါ့။ သူတို့ဆငျထားတာပေါ့။
ဖွေ ။ ။ ဒါကတော့ ကနြောျတို့က သူ စဉျးစားထားတယျလို့ မှနျးဆပွီး၊ သုံးသပျကွည့ျတာပါ။ အခကြျအလကျ အတောျရဖို့ ဆရာလညျး သိတဲ့အတိုငျးပဲ။ သတငျးသမားအတှကျလညျး တပျက သတငျးရဖို့ဆိုတာ တောျတောျလေး ခကျခဲပါတယျ။
မေး ။ ။ ဒါပမေဲ့ အဲဒီလို လုပျလာရငျကော သူတို့ဆငျထားတဲ့အကှကျကို ပွညျသူက လကျခံပါ့မလား။ NLD ကို လုံးဝမဝငျစခေငြျဘူး၊ ဘေးဖယျလိုကျတယျ ဆိုကွပါအုံးတော့ ပွညျသူလူထုက ဒီမိုကရစေီ လိုခငြျတဲ့ အမြားစုက အခုလောလောဆယျမှာ NLD ကို ပွနျလညျအာဏာအပျနှငျးရေးအတှကျ တိုကျပှဲဝငျနကွေတာ မဟုတျဘူး ဆိုတာ ကနြောျ သိနကွေတယျ။ သူတို့ရဲ့ ဒီမိုကရစေီ ဆုံးရှုံးသှားတယျ။ အထူးသဖွင့ျ လူငယျတှဟော သူတို့ ဘဝ လမျးပိတျသှားတယျဆိုတဲ့ ကိစ်စတှနေဲ့ ပတျသကျပွီးတော့၊ သူတို့ ဒီမိုကရစေီရေးအတှကျ လုပျနကွေတယျဆိုတော့ ပွညျသူတှေ ကြနေပျပါ့မလား။
ဖွေ ။ ။ ဘယျကြနေပျပါ့မလဲ ဆရာရယျ။ ပွညျသူအမြားစုက ဘယျလိုမှ စဈတပျနဲ့ စဈတပျဦးဆောငျတဲ့ နိုငျငံရေး ပါတီတှကေ အာဏာရလာတာကို ကြနေပျလကျခံကွမှာ မဟုတျဘူး။ ကနြောျတို့ Gallup Poll တှေ ၂၀၂၀ အောကျတိုဘာလတုနျးက သူတို့လေ့လာသှားခဲ့တယျ။ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျအပေါျ ပွညျသူလူထု ယုံကွညျမှု က (၈၂) ရာခိုငျနှုနျး ရှိတယျ။ ဒါက မဲပေးတဲ့အခြိုးထကျကို မြားနတေယျ။ ရာခိုငျနှုနျး အငျမတနျကွီးမားပါတယျ။ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျအပေါျ ယုံကွညျမှု။ ဆိုတော့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို ခနြျလှပျပွီးတော့ စဈတပျကပဲ ဖွဈစေ၊ ဒီမိုကရစေီအငျအားစုထဲကပဲဖွဈစေ ဆောငျရှကျလို့ မွနျမာ့နိုငျငံရေးက မရနိုငျပါဘူး။ ငွိမျးခမြျးရေး ခရီးစဉျကိုလညျး သှားလို့ရမှာ မဟုတျပါဘူး။ ဒါကတော့ ကနြောျနခေဲ့တဲ့ ကာလတှအေတှငျးထဲ ပွညျသူတှနေဲ့ စကားပွောတယျ။ အစိုးရဝနျထမျးတှနေဲ့ စကားပွောတယျ။ လူပေါငျးမြိုးစုံနဲ့ စကားပွောရငျနဲ့ ကနြော့ျရဲ့ ထငျမွငျခကြျ ဖွဈလာတာပေါ့။ ကနြောျ ကွိုကျသညျဖွဈစေ၊ မကွိုကျသညျဖွဈစေ ဒါက ကနြောျတို့နဲ့ မပတျသကျဘူး။ လူထုရဲ့ သဘောထားပဲ။
မေး ။ ။ အဲဒီလို အခွအေနမြေိုးမှာ စဈကောငျစီက သူတို့အစီအစဉျအတိုငျး ရှေးကောကျပှဲလုပျမယျဆိုတာက ၂၀၂၂ တောငျမှ မဟုတျဘူး၊ ၂၀၂၃ သွဂုတျလဆိုတော့ ၂၀၂၃ ရဲ့ သုံးပုံတပုံ ကုနျပွီပေါ့။ အဲဒီအခြိနျအခါမှာမှ လုပျမယျဆိုတော့ အဲဒီလုပျလာတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကလဲ ဘယျလိုလုပျပွီးတော့ credibility ရှိပါ့မလဲ။ သိပျ ဂုဏျသိက်ခာရှိတဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ဖွဈပါ့မလား။ နိုငျငံတကာကကော လကျခံပါ့မလား။ ပွညျသူလညျး လကျမခံဘူးဆိုတော့ တိုငျးပွညျအခွအေနကေတော့ ဒီလိုပဲ ဆကျသှားနအေုံးမလား။ စိုးရိမျစရာပဲပေါ့။
ဖွေ ။ ။ အမှနျပဲ။ ဆရာ စိုးရိမျသလို၊ ကနြောျလညျး စိုးရိမျတယျ။ ဒီအတိုငျးသှားလို့တော့ မဖွဈဘူးဆိုတာ သိနားလညျကွတဲ့ စီးပှားရေးသမားတှေ အလုပျလုပျလို့ မရဘူးဆိုတာကို သိသှားကွတဲ့ စီးပှားရေးသမားတှေ အမြားကွီးရှိတယျ။ ဒါပမေဲ့ အခုလို ပေါငျးစားလို့ရနတေဲ့ စီးပှားရေးသမားတှကေတော့ ဒါ ဗိုလျခြုပျရပါတယျ။ ဖွဈသှားမှာပါဆိုပွီ တှနျးကွမယျလူတှကေလညျး အမြားကွီးရှိတယျ။ ဆိုတော့ ကနြောျတို့ နားလညျထားခကြျ အရ သတငျးသမားတဈယောကျအနနေဲ့ ပွောရရငျတော့ မွနျမာနိုငျငံက ဒီအတိုငျးဆကျသှားလို့ကတော့ လူရာ ဝငျတဲ့ နိုငျငံတဈနိုငျငံဖွဈဖို့ အငျမတနျခကျပါတယျ။ ပညာရေး၊ စီးပှားရေး၊ ကနြျတဲ့ အရေးကိစ်စတှေ အကုနျလုံး။ အခုဆိုရငျ ဆရာဝနျသူငယျခငြျးတှကေ သိရတာဆိုရငျ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနရဲ့ ပုံမှနျအလုပျတှကေို လုပျဖို့ ဆိုတာ အငျမတနျကို ခကျခဲတဲ့ အခွအေနကေို ရောကျနတေယျ။ ဒီအတိုငျး တိုငျးပွညျက ဆကျသှားလို့ကတော့ မဖွဈနိုငျဘူး။ ဒီခေါငျးဆောငျမှုနဲ့ သှားလို့ကတော့ မဖွဈနိုငျဘူးလို့ ထငျတယျ။
မေး ။ ။ ကနြောျ ဆုတောငျးတာ တခုပဲ ရှိပါတယျ။ နိုငျငံတကာအနနေဲ့ မွနျမာပွညျသူတှကေို စာနာမှု အကူအညီတှေ၊ ဘဝအခကျအခဲတှမှောတော့ လှယျလှယျကူကူ ထောကျပံ့ကူညီနိုငျကွပါစလေို့ပဲ ဆုတောငျးရမှာပေါ့။
ဖွေ ။ ။ ဟုတျပါတယျ။ မကွာခငျက အာဆီယံအထူးကိုယျစားလှယျ၊ ကမ်ဘောဒီးယားနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး၊ ကမ်ဘောဒီးယားဝနျကွီးခြုပျသှားတဲ့အခါမှာ ရလာတဲ့အထဲမှာတော့ လူသားခငြျးစာနာထောကျထားမှုကို ဘယျလိုဆောငျရှကျကွမလဲဆိုတဲ့ ဆှေးနှေးပှဲဝိုငျးလေးကတော့ ပှင့ျသှားတဲ့သဘောမြိုး ကနြောျတို့ သတငျး ထဲမှာ တှေ့လိုကျရတယျ။ ဆိုတော့ ဒါလေးပေါျမှာဆကျပွီးတော့ လုပျကိုငျသှားနိုငျကွမယျ။ ဆောငျရှကျသှား နိုငျကွမယျဆိုရငျတော့ အနညျးဆုံး အကပြျအတညျးကွုံနရေတာလေး သကျသာတာပေါ့။ ဒါပမေဲ့ တကယ့ျ ပွူနာကွီးတှကေိုတော့ အားလုံးပါဝငျတဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးရေး မလုပျနိုငျဘူးဆိုရငျ ဗမာပွညျက ရှေ့ ရောကျနိုငျဖို့ အကွောငျးမရှိပါဘူး။
