[Zawgyi/Unicode]
၂၀၁၇ ခုနှစ်က ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ မြန်မာလုံခြုံရေးတပ်တွေ နယ်မြေ ရှင်းလင်းရေး စတင်လုပ်ဆောင်ချိန်ကတည်းက ပျောက်ဆုံးနေခဲ့တဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေ ဘယ်ရောက်နေသလဲဆိုတာကို မြန်မာ အစိုးရအနေနဲ့ ဖြေရှင်းပေးဖို့ လိုတယ်လို့ ပြင်သစ်နိုင်ငံ၊ ပါရီမြို့ အခြေစိုက် နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေး ဖက်ဒရေးရှင်း FIDH နဲ့ တခြားအဖွဲ့ဝင်အဖွဲ့အစည်းတွေဖြစ်ကြတဲ့ Odhikar နဲ့ ALTSEAN Burma အဖွဲ့တွေက ဒီကနေ့ တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။
အဲဒီအချိန်က အဓမ္မ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်ခံရပြီး ပျောက်ဆုံးသွားတဲ့လူတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အမှုပေါင်း ၁၄ မှုကို အဓမ္မ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်ခံရပြီး ပျောက်ဆုံးနေသူများဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂလုပ်ငန်းအဖွဲ့ (WGEID) ကို တင်သွင်းပြီးတဲ့နောက်မှာ အခုလို တောင်းဆိုရတာဖြစ်တယ်လို့လည်း ဩဂုတ်လ ၂၇ ရက်နေ့ ရက်စွဲနဲ့ FIDH Odhikar နဲ့ ALTSEAN Burma အဖွဲ့တွေရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဩဂုတ်လ ၃၀ ရက်နေ့မှာ ကျရောက်မယ့် အဓမ္မ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်ခံရပြီး ပျောက်ဆုံးသွားသူများ ဆိုင်ရာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာနေ့ အကြိုမှာ အဲဒီ အမှုတွေကို ကုလသမဂ္ဂကို တင်သွင်းခဲ့တယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ Cox’s Bazar ရောက် ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တွေကို ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလကနေ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်း တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့တာက နေရရှိခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေအရ အဓမ္မ ခေါ် ဆောင် ပျောက်ကွယ်သွားတဲ့ အမှုပေါင်း ၁၄ ခုကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အခြေစိုက် လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ Odhikar က မှတ်တမ်းတင် ထားနိုင်ခဲ့ကြောင်းလည်း ကြေညာချက်မှာ ပါရှိပါတယ်။
ဒီ အမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ WGEID ကို တင်သွင်းခဲ့ပြီးဖြစ်ကြောင်းနဲ့ အမှုတွေကို စစ်ဆေး၊ ဖြန့်ဝေပြီး သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရတွေဆီကို ဒီအမှုတွေနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ရလဒ်တွေကို တောင်းခံမှာ ဖြစ်ကြောင်းလည်း FIDH အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ FIDH အဖွဲ့နဲ့ Odhikar တို့ တင်သွင်းတဲ့ အချက်အလက်တွေက နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်ခုံရုံး (ICC) က စစ်ဆေးနေတဲ့ အမှုတွေအပေါ်မှာလည်း အထောက်အကူ ပြုနိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်ကြောင်းလည်း ကြေညာချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့အသုံးအနှုန်းကို လက်မခံတဲ့ မြန်မာအစိုးရက ဒီလို စွပ်စွဲချက်တွေကို ငြင်းဆန်ထားပြီး၊ နေရပ်စွန့်ခွာ ဒုက္ခသည်တွေကို ပြန်စိစစ်လက်ခံသွားမယ်လို့ ပြောဆိုထားပါတယ်။
[Unicode Version]
ပြောကျဆုံးနဆေဲ ရိုဟငျဂြာတှအေရေးဖွရှေငျးဖို့ လူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့တှေ တိုကျတှနျး
၂၀၁၇ ခုနှဈက ရခိုငျပွညျနယျမှာ မွနျမာလုံခွုံရေးတပျတှေ နယျမွေ ရှငျးလငျးရေး စတငျလုပျဆောငျခြိနျကတညျးက ပြောကျဆုံးနခေဲ့တဲ့ ရိုဟငျဂြာတှေ ဘယျရောကျနသေလဲဆိုတာကို မွနျမာ အစိုးရအနနေဲ့ ဖွရှေငျးပေးဖို့ လိုတယျလို့ ပွငျသဈနိုငျငံ၊ ပါရီမွို့ အခွစေိုကျ နိုငျငံတကာ လူ့အခှင့ျအရေး ဖကျဒရေးရှငျး FIDH နဲ့ တခွားအဖှဲ့ဝငျအဖှဲ့အစညျးတှဖွေဈကွတဲ့ Odhikar နဲ့ ALTSEAN Burma အဖှဲ့တှကေ ဒီကနေ့ တိုကျတှနျးလိုကျပါတယျ။
အဲဒီအခြိနျက အဓမ်မ ဖမျးဆီးခေါျဆောငျခံရပွီး ပြောကျဆုံးသှားတဲ့လူတှနေဲ့ ပတျသကျတဲ့ အမှုပေါငျး ၁၄ မှုကို အဓမ်မ ဖမျးဆီးခေါျဆောငျခံရပွီး ပြောကျဆုံးနသေူမြားဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂလုပျငနျးအဖှဲ့ (WGEID) ကို တငျသှငျးပွီးတဲ့နောကျမှာ အခုလို တောငျးဆိုရတာဖွဈတယျလို့လညျး ဩဂုတျလ ၂၇ ရကျနေ့ ရကျစှဲနဲ့ FIDH Odhikar နဲ့ ALTSEAN Burma အဖှဲ့တှရေဲ့ ထုတျပွနျခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ ဩဂုတျလ ၃၀ ရကျနေ့မှာ ကရြောကျမယ့ျ အဓမ်မ ဖမျးဆီးခေါျဆောငျခံရပွီး ပြောကျဆုံးသှားသူမြား ဆိုငျရာ အပွညျပွညျဆိုငျရာနေ့ အကွိုမှာ အဲဒီ အမှုတှကေို ကုလသမဂ်ဂကို တငျသှငျးခဲ့တယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံ Cox’s Bazar ရောကျ ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျတှကေို ၂၀၁၈ ခုနှဈ ဇနျနဝါရီလကနေ ၂၀၁၉ ခုနှဈ ဖဖေောျဝါရီလအတှငျး တှေ့ဆုံမေးမွနျးခဲ့တာက နရေရှိခဲ့တဲ့ အခကြျအလကျတှအေရ အဓမ်မ ခေါျ ဆောငျ ပြောကျကှယျသှားတဲ့ အမှုပေါငျး ၁၄ ခုကို ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအခွစေိုကျ လူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့ Odhikar က မှတျတမျးတငျ ထားနိုငျခဲ့ကွောငျးလညျး ကွညောခကြျမှာ ပါရှိပါတယျ။
ဒီ အမှုတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ WGEID ကို တငျသှငျးခဲ့ပွီးဖွဈကွောငျးနဲ့ အမှုတှကေို စဈဆေး၊ ဖွန့ျဝပွေီး သကျဆိုငျရာ အစိုးရတှဆေီကို ဒီအမှုတှနေဲ့ပတျသကျတဲ့ ရလဒျတှကေို တောငျးခံမှာ ဖွဈကွောငျးလညျး FIDH အဖှဲ့က ပွောပါတယျ။ FIDH အဖှဲ့နဲ့ Odhikar တို့ တငျသှငျးတဲ့ အခကြျအလကျတှကေ နိုငျငံတကာ ရာဇဝတျခုံရုံး (ICC) က စဈဆေးနတေဲ့ အမှုတှအေပေါျမှာလညျး အထောကျအကူ ပွုနိုငျတယျလို့ ယုံကွညျကွောငျးလညျး ကွညောခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့အသုံးအနှုနျးကို လကျမခံတဲ့ မွနျမာအစိုးရက ဒီလို စှပျစှဲခကြျတှကေို ငွငျးဆနျထားပွီး၊ နရေပျစှန့ျခှာ ဒုက်ခသညျတှကေို ပွနျစိစဈလကျခံသှားမယျလို့ ပွောဆိုထားပါတယျ။
