[Zawgyi/Unicode]
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ အင်္ဂါနေ့ညက ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ သမ္မတလောင်း နှစ် ယောက်ရဲ့ ပထမအကြိမ် စကားနိုင်လုပွဲအကြောင်း VOA သတင်းထောက် Mike O’Sullivan ရဲ့ သတင်းပေးပို့ချက်ကို မစုမြတ်မွန်က တင်ပြပါမယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ ၃၅ ရက်သာ လိုတော့ချိန်မှာ ပထမဆုံးပြုလုပ်တဲ့ သမ္မတလောင်း နှစ် ယောက်ရဲ့ စကားစစ်ထိုးပွဲဟာ သင့်သင့်မြတ်မြတ် စတင်ပြီး သိပ်မကြာခင်မှာပဲ တဘက်နဲ့တဘက် အပြန်အလှန် ထိုးနှက်ပြောဆိုတဲ့ အခြေအနေကိုရောက်ခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်မှာ သေဆုံးသူ ၂၀၀,၀၀၀ ထက်မနည်း ရှိသွားပြီဖြစ်တဲ့ COVID-19 ကပ်ရောဂါကိစ္စအပါအဝင် အကြောင်းအရာတော်တော်များများနဲ့ ပတ်သက်လို့ ငြင်းခုန် ပြောခဲ့ကြတာပါ။
"သမ္မတမှာ ဘာအစီအစဉ်မှ မရှိပါဘူး။ ဘာတွေလုပ်မယ်ဆိုတာ ချပြခဲ့ခြင်း မရှိပါဘူး။ ဒီပြဿနာ ဘယ်လောက်ကြီးတယ်ဆိုတာ ဖေဖော်ဝါရီလမှာထဲက သူ သိထားတာဖြစ်ပါတယ်။"
Democratic ပါတီသမ္မတလောင်း Joe Biden ရဲ့ ခုလိုပြောတာကို သမ္မတ Donald Trump ကတော့ ထိရောက်တဲ့ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှုတွေလုပ်ခဲ့တယ်လို့ ချေပပါတယ်။
"အကာအကွယ်ဝတ်စုံတွေ ရှိတယ်၊ နှာခေါင်းစည်းတွေ ရှိတယ်။ အသက်ရှုစက်တွေ ထုတ်လုပ်ခဲ့တယ်။ ခင်ဗျားဆိုရင် အသက်ရှုစက်တွေ လုပ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ အခုဆို ကာကွယ်ဆေးထွက်လာဖို့ သီတင်းပတ်ပိုင်းပဲ လိုပါတော့တယ်။"
Obamacare လို့သိကြတဲ့ ဝင်ငွေနည်းသူတွေအတွက် တန်ဖိုးနည်း ကျန်းမာရေး အာမခံအစီအစဉ် Affordable Care ဥပဒေကို ဖျက်ဖို့ သမ္မတ Trump ရဲ့ အားထုတ်မှုအပေါ် ဒုသမ္မတဟောင်း Biden က မေးခွန်းထုတ်ပါတယ်။ အဲဒီဥပဒေကို ဖျက်ရင် ပြည်သူ သန်း ၂၀ လောက် ကျန်းမာရေးအာမခံ ရှိတော့မှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာကို သူကထောက်ပြပါတယ်။ သမ္မတ Trump ကတော့ အဲဒီအစီအစဉ်ဟာ ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့ မညီသလို အသုံးပြုသူတွေ ရွေးချယ်နိုင်မှုပိုင်း အကန့်အသတ်ရှိတယ်လို့ တုံ့ပြန်ပါတယ်။ Joe Biden ကလည်း သူသာ သမ္မတဖြစ်လာခဲ့ရင် မဲဆန္ဒရှင်တွေအနေနဲ့ လက်ရှိကျန်းမာရေးအာမခံကို ဆက်ပြီးထားနိုင်ကြမှာဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
"ကျနော်အဆိုပြုထားတဲ့ အစီအစဉ်အရ သူတို့ ဆက်ထားနိုင်ကြမယ်၊ ဆက်ထားလို့ရကြမှာဖြစ်ပါတယ်။"
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ အစိုးရကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု စနစ်လုပ်ဖို့ Biden ကကြိုးစားနေတာဖြစ်တယ်လို့ Trump က စွပ်စွဲပါတယ်။ ဒီအကြောင်းအရာ ပြောနေကြစဉ်မှာလည်း တယောက်ပြောနေတာကို နောက်တယောက်က အပြိုင်လုပြောတဲ့ အခြေအနေဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတလောင်း နှစ် ယောက် အခြေအတင်ဖြစ်တဲ့ နောက်ထပ် ခေါင်းစဉ်တခုကတော့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု တရားရုံးချုပ် တရားသူကြီးသစ် ခန့်အပ်ရေးကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။ မကြာခင်ကကွယ်လွန်သွားတဲ့ တရားသူကြီး Ruth Bader Ginsburg ရဲ့ နေရာမှာ conservative အမြင်ရှိသူ Amy Coney Barrett ကို အစားထိုးခန့်ဖို့ သမ္မတ Trump ရွေးချယ်ထားတာနဲ့ပါတ်သက်လို့ တချို့နေရာတွေမှာ ကြိုတင်မဲပေးမှုတွေ စတင်နေပြီဖြစ်လို့ ရွေးကောက်ပွဲပြီးတဲ့အထိ စောင့်သင့်တယ်လို့ Joe Biden ကပြောပါတယ်။
"တရာရုံးချုပ်တရားသူကြီး ဘယ်သူ့ကို ခန့်အပ်သင့်တယ်ဆိုတာ အမေရိကန်ပြည်သူတွေ ရွေးချယ်ပိုင်ခွင့်ရှိသင့်ပါတယ်။"
Trump ကတော့ သူဟာ လက်ရှိသမ္မတ ဖြစ်နေတဲ့အတွက် အစားထိုးဖို့ သူ့တာဝန်ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
"ရွေးကောက်ပွဲကို ကျနော်တို့နိုင်ထားတာဖြစ်လို့ ရွေးချယ်ပိုင်ခွင့် ကျနော်တို့မှာဖြစ်ပါတယ်။"
အင်္ဂါနေ့ညက ပထမကြိမ်စကားရည်လုပွဲနဲ့ ပတ်သက်လို့ သမ္မတဘက်က ဆွေးနွေး ငြင်းခုန်ခဲ့ကြတာတွေအပေါ် ကျေနပ်တယ်လို့ Trump အောင်နိုင်ရေး တာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။
"စကားစစ်ထိုးပွဲ တလေ ျှာက်လုံးမှာ သမ္မတ Trump က ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင် အပေါ်စီးကနေ ပြောသွားနိုင်တာ တေ့ွရပါတယ်။ Joe Biden ကိုတော့ ပျော့ညံ့တယ်လို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။ အချိန်တော်တော်များများ ဟိုကြည့် ဒီကြည့်လုပ်ပြီး moderator ဆီက အကူအညီယူရအောင်လုပ်တာ တေ့ွရပါတယ်။"
George Mason တက္ကသိုလ်က ဆက်ဆံရေးဆိုင်ရာ သုံးသပ်သူ Jeremy Mayer ကတော့ သမ္မတ Trump ဟာ ဘာကိုမှ ထိထိမိမိ ပြောတာ မရှိဘူးလို့ သုံးသပ်ပါတယ်။
"Biden ဘက်ကပြောတာ ၁၀ စက္ကန့်၊ စက္ကန့် ၂၀၊ ၃၀ လောက်ကြာလို့ အဆက်အစပ်ရှိရှိ ပြောတဲ့အချိန်ရောက်ပြီဆို သမ္မတဘက်က ထပ်ခါတလဲလဲ အပြိုင်ပြောပြီး နှောင့်ယှက်တာ အကြိမ်ပေါင်းများစွာပါ။ ဒါကြောင့် ဒီစကားရည်လုပွဲ ဘယ်သူနိုင်လဲဆိုတဲ့ မေးခွန်းက အဓိပ္ပါယ်မရှိသလိုဖြစ်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ သမ္မလောင်း စကားနိုင်လုပြောပွဲဆိုတာမျိုး မဖြစ်အောင် သမ္မတဘက်က လုပ်နေလို့ပါပဲ။"
နိုဝင်ဘာရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင် ပထမတကြိမ် သမ္မတလောင်း နှစ် ယောက်ရဲ့ စကားနိုင်လုပွဲကတော့ ပြီးသွားပါပြီ။ နောက်ထပ် နှစ် ခုကိုတော့ အောက်တိုဘာလထဲမှာ ကျင်းပဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။
[Unicode Version]
သမ်မတလောငျးနှဈဦး မူဝါဒရေးရာအပွနျအလှနျထိုးနှကျ
အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ အငျ်ဂါနေ့ညက ပွုလုပျခဲ့တဲ့ သမ်မတလောငျး နှဈ ယောကျရဲ့ ပထမအကွိမျ စကားနိုငျလုပှဲအကွောငျး VOA သတငျးထောကျ Mike O’Sullivan ရဲ့ သတငျးပေးပို့ခကြျကို မစုမွတျမှနျက တငျပွပါမယျ။
အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပဖို့ ၃၅ ရကျသာ လိုတော့ခြိနျမှာ ပထမဆုံးပွုလုပျတဲ့ သမ်မတလောငျး နှဈ ယောကျရဲ့ စကားစဈထိုးပှဲဟာ သင့ျသင့ျမွတျမွတျ စတငျပွီး သိပျမကွာခငျမှာပဲ တဘကျနဲ့တဘကျ အပွနျအလှနျ ထိုးနှကျပွောဆိုတဲ့ အခွအေနကေိုရောကျခဲ့ပါတယျ။ အမရေိကနျမှာ သဆေုံးသူ ၂၀၀,၀၀၀ ထကျမနညျး ရှိသှားပွီဖွဈတဲ့ COVID-19 ကပျရောဂါကိစ်စအပါအဝငျ အကွောငျးအရာတောျတောျမြားမြားနဲ့ ပတျသကျလို့ ငွငျးခုနျ ပွောခဲ့ကွတာပါ။
"သမ်မတမှာ ဘာအစီအစဉျမှ မရှိပါဘူး။ ဘာတှလေုပျမယျဆိုတာ ခပြွခဲ့ခွငျး မရှိပါဘူး။ ဒီပွူနာ ဘယျလောကျကွီးတယျဆိုတာ ဖဖေောျဝါရီလမှာထဲက သူ သိထားတာဖွဈပါတယျ။"
Democratic ပါတီသမ်မတလောငျး Joe Biden ရဲ့ ခုလိုပွောတာကို သမ်မတ Donald Trump ကတော့ ထိရောကျတဲ့ တုံ့ပွနျဆောငျရှကျမှုတှလေုပျခဲ့တယျလို့ ခြပေပါတယျ။
"အကာအကှယျဝတျစုံတှေ ရှိတယျ၊ နှာခေါငျးစညျးတှေ ရှိတယျ။ အသကျရှုစကျတှေ ထုတျလုပျခဲ့တယျ။ ခငျဗြားဆိုရငျ အသကျရှုစကျတှေ လုပျမှာ မဟုတျပါဘူး။ အခုဆို ကာကှယျဆေးထှကျလာဖို့ သီတငျးပတျပိုငျးပဲ လိုပါတော့တယျ။"
Obamacare လို့သိကွတဲ့ ဝငျငှနေညျးသူတှအေတှကျ တနျဖိုးနညျး ကနြျးမာရေး အာမခံအစီအစဉျ Affordable Care ဥပဒကေို ဖကြျဖို့ သမ်မတ Trump ရဲ့ အားထုတျမှုအပေါျ ဒုသမ်မတဟောငျး Biden က မေးခှနျးထုတျပါတယျ။ အဲဒီဥပဒကေို ဖကြျရငျ ပွညျသူ သနျး ၂၀ လောကျ ကနြျးမာရေးအာမခံ ရှိတော့မှာ မဟုတျဘူးဆိုတာကို သူကထောကျပွပါတယျ။ သမ်မတ Trump ကတော့ အဲဒီအစီအစဉျဟာ ဖှဲ့စညျးပုံနဲ့ မညီသလို အသုံးပွုသူတှေ ရှေးခယြျနိုငျမှုပိုငျး အကန့ျအသတျရှိတယျလို့ တုံ့ပွနျပါတယျ။ Joe Biden ကလညျး သူသာ သမ်မတဖွဈလာခဲ့ရငျ မဲဆန်ဒရှငျတှအေနနေဲ့ လကျရှိကနြျးမာရေးအာမခံကို ဆကျပွီးထားနိုငျကွမှာဖွဈတယျလို့ ပွောပါတယျ။
"ကနြောျအဆိုပွုထားတဲ့ အစီအစဉျအရ သူတို့ ဆကျထားနိုငျကွမယျ၊ ဆကျထားလို့ရကွမှာဖွဈပါတယျ။"
အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ အစိုးရကနြျးမာရေး စောင့ျရှောကျမှု စနဈလုပျဖို့ Biden ကကွိုးစားနတောဖွဈတယျလို့ Trump က စှပျစှဲပါတယျ။ ဒီအကွောငျးအရာ ပွောနကွေစဉျမှာလညျး တယောကျပွောနတောကို နောကျတယောကျက အပွိုငျလုပွောတဲ့ အခွအေနဖွေဈခဲ့ပါတယျ။ သမ်မတလောငျး နှဈ ယောကျ အခွအေတငျဖွဈတဲ့ နောကျထပျ ခေါငျးစဉျတခုကတော့ အမရေိကနျပွညျထောငျစု တရားရုံးခြုပျ တရားသူကွီးသဈ ခန့ျအပျရေးကိစ်စဖွဈပါတယျ။ မကွာခငျကကှယျလှနျသှားတဲ့ တရားသူကွီး Ruth Bader Ginsburg ရဲ့ နရောမှာ conservative အမွငျရှိသူ Amy Coney Barrett ကို အစားထိုးခန့ျဖို့ သမ်မတ Trump ရှေးခယြျထားတာနဲ့ပါတျသကျလို့ တခြို့နရောတှမှော ကွိုတငျမဲပေးမှုတှေ စတငျနပွေီဖွဈလို့ ရှေးကောကျပှဲပွီးတဲ့အထိ စောင့ျသင့ျတယျလို့ Joe Biden ကပွောပါတယျ။
"တရာရုံးခြုပျတရားသူကွီး ဘယျသူ့ကို ခန့ျအပျသင့ျတယျဆိုတာ အမရေိကနျပွညျသူတှေ ရှေးခယြျပိုငျခှင့ျရှိသင့ျပါတယျ။"
Trump ကတော့ သူဟာ လကျရှိသမ်မတ ဖွဈနတေဲ့အတှကျ အစားထိုးဖို့ သူ့တာဝနျဖွဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
"ရှေးကောကျပှဲကို ကနြောျတို့နိုငျထားတာဖွဈလို့ ရှေးခယြျပိုငျခှင့ျ ကနြောျတို့မှာဖွဈပါတယျ။"
အငျ်ဂါနေ့ညက ပထမကွိမျစကားရညျလုပှဲနဲ့ ပတျသကျလို့ သမ်မတဘကျက ဆှေးနှေး ငွငျးခုနျခဲ့ကွတာတှအေပေါျ ကြနေပျတယျလို့ Trump အောငျနိုငျရေး တာဝနျရှိသူက ပွောပါတယျ။
"စကားစဈထိုးပှဲ တလေ ြှာကျလုံးမှာ သမ်မတ Trump က ပိုငျပိုငျနိုငျနိုငျ အပေါျစီးကနေ ပွောသှားနိုငျတာ တှေ့ရပါတယျ။ Joe Biden ကိုတော့ ပြော့ညံ့တယျလို့ ကနြောျထငျပါတယျ။ အခြိနျတောျတောျမြားမြား ဟိုကွည့ျ ဒီကွည့ျလုပျပွီး moderator ဆီက အကူအညီယူရအောငျလုပျတာ တှေ့ရပါတယျ။"
George Mason တက်ကသိုလျက ဆကျဆံရေးဆိုငျရာ သုံးသပျသူ Jeremy Mayer ကတော့ သမ်မတ Trump ဟာ ဘာကိုမှ ထိထိမိမိ ပွောတာ မရှိဘူးလို့ သုံးသပျပါတယျ။
"Biden ဘကျကပွောတာ ၁၀ စက်ကန့ျ၊ စက်ကန့ျ ၂၀၊ ၃၀ လောကျကွာလို့ အဆကျအစပျရှိရှိ ပွောတဲ့အခြိနျရောကျပွီဆို သမ်မတဘကျက ထပျခါတလဲလဲ အပွိုငျပွောပွီး နှောင့ျယှကျတာ အကွိမျပေါငျးမြားစှာပါ။ ဒါကွောင့ျ ဒီစကားရညျလုပှဲ ဘယျသူနိုငျလဲဆိုတဲ့ မေးခှနျးက အဓိပ်ပါယျမရှိသလိုဖွဈပါတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ သမ်မလောငျး စကားနိုငျလုပွောပှဲဆိုတာမြိုး မဖွဈအောငျ သမ်မတဘကျက လုပျနလေို့ပါပဲ။"
နိုဝငျဘာရှေးကောကျပှဲ မတိုငျခငျ ပထမတကွိမျ သမ်မတလောငျး နှဈ ယောကျရဲ့ စကားနိုငျလုပှဲကတော့ ပွီးသှားပါပွီ။ နောကျထပျ နှဈ ခုကိုတော့ အောကျတိုဘာလထဲမှာ ကငြျးပဖို့ စီစဉျထားပါတယျ။
