COVID-19 ကူးစက်နေချိန်မှာပဲ ရှေ့အပတ်ထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံက ကျောင်းတွေပြန်ဖွင့်ရတော့မှာမို့၊ လူစုလူဝေးပြန်ဖြစ်မှာ စိုးရိမ်ရပြီး၊ ကာကွယ်ရေးစည်းကမ်းတွေ လိုက်နာနိုင်ဖို့၊ ကျန်းမာရေးပညာရှင်တွေက သတိပေးလိုက်ပါတယ်။
ကျောင်းပြန်ဖွင့်ချိန် ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကြီး ကူးစက်မူကို လျော့ချနိုင်အောင်၊ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက စည်းကမ်းအပြည့်အစုံကို ထုတ်ပြန်ထားပြီး၊ ကျောင်းတွေမှာလည်း လိုက်နာနိုင်ဖို့ အတတ်နိုင်ဆုံး ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားပေမယ့် ပထမဆုံး ပြန်ဖွင့်ရတာမို့ စမ်းသပ်တဲ့အဆင့် သဘောမျိုးဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ အဓိက လိုက်နာသင့်တာတွေဖြစ်တဲ့ ပါးစပ်နဲ့နှာခေါင်းစည်း (Mask) နဲ့ မျက်နှာအုပ်အကာ (Face Shield) တပ်တာ၊ အချင်းချင်းခပ်ခွာခွာ (၆) ပေခွာနေတာ (အတန်းစာသင်ခုံနဲ့ သွားလာစားသောက်ရာမှာ)၊ လက်ကို မကြာခဏ ဆေးတာ (အခြားပစ္စည်းတွေ ကိုင်တွယ်ပြီးတိုင်း) နဲ့၊ ချောင်းဆိုး၊ နှာစေး၊ ဖျားနာစတဲ့ သံသယလက္ခဏာတွေရှိလျှင်၊ ကျောင်းမသွားတာတွေအတွက်၊ ကျောင်းကနေ အကြိမ်ကြိမ်ရှင်းပြ (Remind) ပေးပြီး၊ လက်တွေ့ကြီးကြပ်ပေးဖို့ အရေးကြီးနေပါတယ်။
ဥပမာအနေနဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတွေကိုယ်တိုင် နေ့စဉ်အတန်းထဲရောက်တာနဲ့၊ စာစမသင်ခင်မှာ ကိုဗစ်ရောဂါကာကွယ်ရေး၊ အဓိကလိုက်နာရမှာတွေကို မိနစ်အနည်းငယ် (၅ မိနစ်ခန့်) အကျဉ်းချုပ်ရှင်းပြ (Briefing) ပြီး၊ တချိန်ထဲမှာ ဒါတွေကို အတန်းထဲမှာ လက်တွေ့ဖြစ်မဖြစ်၊ ချက်ချင်းအကဲခပ်ကြည့်ကာ၊ သေချာမှ စသင့်သင့်ပါတယ်။ ဒီကာကွယ်ရေးစည်းကမ်းတွေကို လက်တွေ့လိုက်နာတာ သေချာအောင် အနီးကပ်စောင့်ကြည့် ကြီးကြပ်ဖို့အတွက်လည်း၊ သီးသန့် တစုံတဦးထားပြီး၊ ကျောင်းသူ/သားတွေရဲ့ ပြုမူဆောာင်ရွက်ပုံနဲ့ နေထိုင်သွားလာဆောင်ရွက်ပုံတွေအနေနဲ့၊ ကိုဗစ်ကူးစက်မူ ကာကွယ်ရေးနည်းတွေနဲ့ ကိုက်ညီမူရှိအောင် ပြင်ဆင်၊ တိုက်တွန်းပေးဖို့ လိုပါတယ်။
အထက်ပါကာကွယ်နည်းတွေကို လက်တွေ့လိုက်နာနိုင်ပြီး တကယ်ထိရောက်မူလည်း ရှိနိုင်အောင်၊ လိုအပ်တဲ့ နေရာအခင်းအကျင်းအတွက်၊ ကျောင်းတွေဖက်ကလည်း ကြိုတင်ပြင်ဆင်မူကောင်းဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ စာသင်ခုံတွေ ခြားပြီးချထားတာ၊ အခန်း လေဝင်လေထွက်ကောင်းအောင် ပြင်ထားတာ၊ လက်ဆေးရေ၊ ဆပ်ပြာနဲ့ လက်ဆေးဘုံပိုင်ခွက် (Basin) တွေ အသင့်ပြင်ပေးထားတာစတာတွေ အသင့်ပြင်ထားပေးသင့်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လူစုလူဝေးမဖြစ်အောင်၊ မုန့်စားဆင်းချိန်၊ သန့်စင်ခန်း (Toilet) သွားချိန်နဲ့ ဝင်ပေါက်ထွက်ပေါက်၊ လျှောက်လမ်းတွေကို ကြိုတင်ပြင်ဆင်ပေးပြီး၊ စောင့်ကြပ်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။ နောက်ပိုအရေးကြီးတာက၊ ကိုဗစ် သံသယလက္ခဏာပြလာတဲ့ ကျောင်းသူ/သားတွေ ရှိလာလျှင် ဆရာ၊ ဆရာမနဲ့ ကျောင်းဝန်ထမ်းတွေက ချက်ချင်းသတိပြုမိဖို့ ပြင်ဆင်ထားသင့်ပါတယ်။ သို့မှသာ တခြားကျောင်းသားတွေနဲ့ ချက်ချင်းခွဲလိုက်ပြီး၊ မိဘတွေနဲ့တိုင်ပင်ကာ နီးစပ်ရာ ကျန်းမာရေးဌာနကို လွှဲပေးသင့်ပါတယ်။ ပြီးလျှင် အိမ်မှာ ဆက်လက်ပြုစုကုသနိုင်တဲ့အဆင့်ရှိလျှင်၊ အိမ်ပြန်ပို့ပြီး၊ နောက်တစ်နေ့အထိ ဒီလက္ခဏာတွေ ဆက်ရှိနေသေးပါက၊ ကျောင်းပြန်မလွှတ်ဖို့၊ မိဘတွေကို ကြိုတင်အသိပေး ချိတ်ဆက်ထားကာ၊ လိုက်နာမူရှိအောင်လည်း ကြပ်မတ်ပေးသင့်ပါတယ်။
မုန့်စားဆင်းချိန်မှာ သီးသန့်စားနိုင်အောင်၊ ဖြစ်နိုင်လျှင် အိမ်ကဘူးနဲ့ထည့်ယူလာတာအပြင်၊ အတန်းထဲက ခပ်ခွာခွာဖြစ်နေတဲ့ စာသင်ခုံမှာပဲ ထိုင်စားသင့်ပါတယ်။ အကြောင်းက စားသောက်နေချိန်မှာ၊ အဓိက ကာကွယ်နည်းတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ပါးစပ်နဲ့နှာခေါင်းစည်း (Mask) နဲ့ မျက်နှာအုပ်အကာ (Face Shield) တပ်မထားနိုင်ဘဲ၊ ခဏဖြုတ်ထားရမှာမို့၊ စားသောက်ခန်း၊ စားသောက်ဆိုင်တန်းတွေမှာ သွားစားလိုက်လျှင်၊ ခပ်ခွာခွာနေတာ (Social Distancing) ပါ၊ ပျက်ကောင်းပျက်သွားနိုင်လို့ပါ။ စားသောက်ပြီးချိန်မှာ ပါးစပ်နဲ့နှာခေါင်းစည်း (Mask) တွေ၊ ပေကျံ၊ အနံ့စွန်းနိုင်တာအတွက်လည်း ကြိုစဉ်းစားထားပြီး အသစ်လဲသုံးနိုင်အောင် ကြိုပြင်ထားသင့်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရေသောက်ဖို့အတွက်လည်း ဖြစ်နိုင်လျှင် အိမ်ကနေ ရေဘူးနဲ့ ယူလာပြီး ကိုယ်ပိုင်သီးသန့်သာ သောက်သင့်ပါတယ်။ အကြောင်းက သောက်ရေဘုံပိုင် (Water Dispensers)၊ သောက်ရေအိုးစဉ်တွေမှာ အတန်းလွှတ်လိုက်တဲ့ အားလပ်ချိန်တွင်း၊ လူသွားပြုံတိုးမိနိုင်တာအပြင်၊ အများသူငှာနဲ့ မျှဝေထိတွေ့အသုံးပြုမူတွေ များသွားစေနိုင်လို့ပါ။ အိမ်ကနေ သောက်ရေဘူး ယူမလာနိုင်သူတွေအတွက်လည်း၊ ကျောင်းကနေ ရေသန့်ဘူးတွေ သီးသန့်စီ စာသင်ခုံတွေမှာ ဝေထားပေးသင့်ပါတယ်။
နောက်ထပ်လူစုစေနိုင်တာအပြင်၊ သတိပိုထားသင့်တာက သန့်စင်ခန်းသွားချိန်ပါ။ ဒါကြောင့် အတန်းလွှတ်လိုက်ချိန်မှာ ဝုန်းကနဲ သွားပြုံတိုးတာမျိုး မဖြစ်ရအောင်၊ ကျောင်းဝန်ထမ်းတွေက ကြီးကြပ်ပြီး၊ ခပ်ခွာခွာအနေအထား တန်းစီစေကာ၊ အလှည့်နဲ့ တစ်ဦးပြီးမှ နောက်တစ်ဦးဝင်နိုင်အောင် စီစဉ်ပေးဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံက အိမ်သာအများစုက ပိတ်လှောင်ပြီး ဆောက်ထားတဲ့သဘော ဖြစ်တာကြောင့်၊ ရောဂါရှိသူတစ်ဦးက နှာချေ၊ချောင်းဆိုးထားလျှင်၊ နောက်တစ်ဦးကို ကူးစက်ဖို့ များနေတာအတွက်၊ ပါးစပ်နဲ့နှာခေါင်းစည်း (Mask) နဲ့ မျက်နှာအုပ်အကာ (Face Shield) တွေ မဖြစ်မနေဆက်တပ်ထားဖို့ ပိုအရေးကြီးပါတယ်။ ဒါ့အပြင် သန့်စင်ခန်းသွားပြီးချိန်မှာ လက်ပြန်ဆေးတာသေချာဖို့လည်း စောင့်ကြည့်စီစစ်ပေးသင့်ပါတယ်။
နောက် အရေးကြီးတာတစ်ခုက အမှိုက်စွန့်ပစ်တာပါ။ လက်နဲ့အဖုံးဖွင့် စွန့်ပစ်ရတဲ့ အမှိုက်ပုံးအစား၊ ခြေထောက်နဲ့ နင်းပြီး ဖွင့်လို့ရတဲ့ အမှိုက်ပုံးတွေ၊ ဖြစ်နိုင်လျှင် ပြင်ဆင်ထားပေးသင့်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အမှိုက်ပစ်ပြီးချိန်မှာလည်း အလားတူ လက်ပြန်ဆေးဖို့ စောင့်ကြည့်ကြပ်မတ်ပေးသင့်ပါတယ်။
ကူးစက်မူတွေ အများဆုံးဖြစ်နေတဲ့ ရန်ကုန်မြိုက ဆေးရုံကြီးအရေးပေါ်ဌာနရဲ့ ပါမောက္ခ ဌာနမှူး ဒေါက်တာမော်မော်ဦး ကို ကိုဝင်းမင်းက ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
==Unicode==
COVID-19 ကူးစကျနခြေိနျမှာပဲ ရှေ့အပတျထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံက ကြောငျးတှပွေနျဖှင့ျရတော့မှာမို့၊ လူစုလူဝေးပွနျဖွဈမှာ စိုးရိမျရပွီး၊ ကာကှယျရေးစညျးကမျးတှေ လိုကျနာနိုငျဖို့၊ ကနြျးမာရေးပညာရှငျတှကေ သတိပေးလိုကျပါတယျ။
ကြောငျးပွနျဖှင့ျခြိနျ ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါကွီး ကူးစကျမူကို လြော့ခနြိုငျအောငျ၊ ပညာရေးဝနျကွီးဌာနက စညျးကမျးအပွည့ျအစုံကို ထုတျပွနျထားပွီး၊ ကြောငျးတှမှောလညျး လိုကျနာနိုငျဖို့ အတတျနိုငျဆုံး ကွိုတငျပွငျဆငျထားပမေယ့ျ ပထမဆုံး ပွနျဖှင့ျရတာမို့ စမျးသပျတဲ့အဆင့ျ သဘောမြိုးဖွဈနပေါတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ အဓိက လိုကျနာသင့ျတာတှဖွေဈတဲ့ ပါးစပျနဲ့နှာခေါငျးစညျး (Mask) နဲ့ မကြျနှာအုပျအကာ (Face Shield) တပျတာ၊ အခငြျးခငြျးခပျခှာခှာ (၆) ပခှောနတော (အတနျးစာသငျခုံနဲ့ သှားလာစားသောကျရာမှာ)၊ လကျကို မကွာခဏ ဆေးတာ (အခွားပစ်စညျးတှေ ကိုငျတှယျပွီးတိုငျး) နဲ့၊ ခြောငျးဆိုး၊ နှာစေး၊ ဖြားနာစတဲ့ သံသယလက်ခဏာတှရှေိလြှငျ၊ ကြောငျးမသှားတာတှအေတှကျ၊ ကြောငျးကနေ အကွိမျကွိမျရှငျးပွ (Remind) ပေးပွီး၊ လကျတှေ့ကွီးကွပျပေးဖို့ အရေးကွီးနပေါတယျ။
ဥပမာအနနေဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတှကေိုယျတိုငျ နေ့စဉျအတနျးထဲရောကျတာနဲ့၊ စာစမသငျခငျမှာ ကိုဗဈရောဂါကာကှယျရေး၊ အဓိကလိုကျနာရမှာတှကေို မိနဈအနညျးငယျ (၅ မိနဈခန့ျ) အကဉြျးခြုပျရှငျးပွ (Briefing) ပွီး၊ တခြိနျထဲမှာ ဒါတှကေို အတနျးထဲမှာ လကျတှေ့ဖွဈမဖွဈ၊ ခကြျခငြျးအကဲခပျကွည့ျကာ၊ သခြောမှ စသင့ျသင့ျပါတယျ။ ဒီကာကှယျရေးစညျးကမျးတှကေို လကျတှေ့လိုကျနာတာ သခြောအောငျ အနီးကပျစောင့ျကွည့ျ ကွီးကွပျဖို့အတှကျလညျး၊ သီးသန့ျ တစုံတဦးထားပွီး၊ ကြောငျးသူ/သားတှရေဲ့ ပွုမူဆောာငျရှကျပုံနဲ့ နထေိုငျသှားလာဆောငျရှကျပုံတှအေနနေဲ့၊ ကိုဗဈကူးစကျမူ ကာကှယျရေးနညျးတှနေဲ့ ကိုကျညီမူရှိအောငျ ပွငျဆငျ၊ တိုကျတှနျးပေးဖို့ လိုပါတယျ။
အထကျပါကာကှယျနညျးတှကေို လကျတှေ့လိုကျနာနိုငျပွီး တကယျထိရောကျမူလညျး ရှိနိုငျအောငျ၊ လိုအပျတဲ့ နရောအခငျးအကငြျးအတှကျ၊ ကြောငျးတှဖေကျကလညျး ကွိုတငျပွငျဆငျမူကောငျးဖို့ အရေးကွီးပါတယျ။ စာသငျခုံတှေ ခွားပွီးခထြားတာ၊ အခနျး လဝေငျလထှေကျကောငျးအောငျ ပွငျထားတာ၊ လကျဆေးရေ၊ ဆပျပွာနဲ့ လကျဆေးဘုံပိုငျခှကျ (Basin) တှေ အသင့ျပွငျပေးထားတာစတာတှေ အသင့ျပွငျထားပေးသင့ျပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ လူစုလူဝေးမဖွဈအောငျ၊ မုန့ျစားဆငျးခြိနျ၊ သန့ျစငျခနျး (Toilet) သှားခြိနျနဲ့ ဝငျပေါကျထှကျပေါကျ၊ လြှောကျလမျးတှကေို ကွိုတငျပွငျဆငျပေးပွီး၊ စောင့ျကွပျပေးဖို့ လိုပါတယျ။ နောကျပိုအရေးကွီးတာက၊ ကိုဗဈ သံသယလက်ခဏာပွလာတဲ့ ကြောငျးသူ/သားတှေ ရှိလာလြှငျ ဆရာ၊ ဆရာမနဲ့ ကြောငျးဝနျထမျးတှကေ ခကြျခငြျးသတိပွုမိဖို့ ပွငျဆငျထားသင့ျပါတယျ။ သို့မှသာ တခွားကြောငျးသားတှနေဲ့ ခကြျခငြျးခှဲလိုကျပွီး၊ မိဘတှနေဲ့တိုငျပငျကာ နီးစပျရာ ကနြျးမာရေးဌာနကို လှှဲပေးသင့ျပါတယျ။ ပွီးလြှငျ အိမျမှာ ဆကျလကျပွုစုကုသနိုငျတဲ့အဆင့ျရှိလြှငျ၊ အိမျပွနျပို့ပွီး၊ နောကျတဈနေ့အထိ ဒီလက်ခဏာတှေ ဆကျရှိနသေေးပါက၊ ကြောငျးပွနျမလှှတျဖို့၊ မိဘတှကေို ကွိုတငျအသိပေး ခြိတျဆကျထားကာ၊ လိုကျနာမူရှိအောငျလညျး ကွပျမတျပေးသင့ျပါတယျ။
မုန့ျစားဆငျးခြိနျမှာ သီးသန့ျစားနိုငျအောငျ၊ ဖွဈနိုငျလြှငျ အိမျကဘူးနဲ့ထည့ျယူလာတာအပွငျ၊ အတနျးထဲက ခပျခှာခှာဖွဈနတေဲ့ စာသငျခုံမှာပဲ ထိုငျစားသင့ျပါတယျ။ အကွောငျးက စားသောကျနခြေိနျမှာ၊ အဓိက ကာကှယျနညျးတဈခုဖွဈတဲ့ ပါးစပျနဲ့နှာခေါငျးစညျး (Mask) နဲ့ မကြျနှာအုပျအကာ (Face Shield) တပျမထားနိုငျဘဲ၊ ခဏဖွုတျထားရမှာမို့၊ စားသောကျခနျး၊ စားသောကျဆိုငျတနျးတှမှော သှားစားလိုကျလြှငျ၊ ခပျခှာခှာနတော (Social Distancing) ပါ၊ ပကြျကောငျးပကြျသှားနိုငျလို့ပါ။ စားသောကျပွီးခြိနျမှာ ပါးစပျနဲ့နှာခေါငျးစညျး (Mask) တှေ၊ ပကြေံ၊ အနံ့စှနျးနိုငျတာအတှကျလညျး ကွိုစဉျးစားထားပွီး အသဈလဲသုံးနိုငျအောငျ ကွိုပွငျထားသင့ျပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ရသေောကျဖို့အတှကျလညျး ဖွဈနိုငျလြှငျ အိမျကနေ ရဘေူးနဲ့ ယူလာပွီး ကိုယျပိုငျသီးသန့ျသာ သောကျသင့ျပါတယျ။ အကွောငျးက သောကျရဘေုံပိုငျ (Water Dispensers)၊ သောကျရအေိုးစဉျတှမှော အတနျးလှှတျလိုကျတဲ့ အားလပျခြိနျတှငျး၊ လူသှားပွုံတိုးမိနိုငျတာအပွငျ၊ အမြားသူငှာနဲ့ မြှဝထေိတှေ့အသုံးပွုမူတှေ မြားသှားစနေိုငျလို့ပါ။ အိမျကနေ သောကျရဘေူး ယူမလာနိုငျသူတှအေတှကျလညျး၊ ကြောငျးကနေ ရသေန့ျဘူးတှေ သီးသန့ျစီ စာသငျခုံတှမှော ဝထေားပေးသင့ျပါတယျ။
နောကျထပျလူစုစနေိုငျတာအပွငျ၊ သတိပိုထားသင့ျတာက သန့ျစငျခနျးသှားခြိနျပါ။ ဒါကွောင့ျ အတနျးလှှတျလိုကျခြိနျမှာ ဝုနျးကနဲ သှားပွုံတိုးတာမြိုး မဖွဈရအောငျ၊ ကြောငျးဝနျထမျးတှကေ ကွီးကွပျပွီး၊ ခပျခှာခှာအနအေထား တနျးစီစကော၊ အလှည့ျနဲ့ တဈဦးပွီးမှ နောကျတဈဦးဝငျနိုငျအောငျ စီစဉျပေးဖို့ အရေးကွီးပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ မွနျမာနိုငျငံက အိမျသာအမြားစုက ပိတျလှောငျပွီး ဆောကျထားတဲ့သဘော ဖွဈတာကွောင့ျ၊ ရောဂါရှိသူတဈဦးက နှာခြေ၊ခြောငျးဆိုးထားလြှငျ၊ နောကျတဈဦးကို ကူးစကျဖို့ မြားနတောအတှကျ၊ ပါးစပျနဲ့နှာခေါငျးစညျး (Mask) နဲ့ မကြျနှာအုပျအကာ (Face Shield) တှေ မဖွဈမနဆေကျတပျထားဖို့ ပိုအရေးကွီးပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ သန့ျစငျခနျးသှားပွီးခြိနျမှာ လကျပွနျဆေးတာသခြောဖို့လညျး စောင့ျကွည့ျစီစဈပေးသင့ျပါတယျ။
နောကျ အရေးကွီးတာတဈခုက အမှိုကျစှန့ျပဈတာပါ။ လကျနဲ့အဖုံးဖှင့ျ စှန့ျပဈရတဲ့ အမှိုကျပုံးအစား၊ ခွထေောကျနဲ့ နငျးပွီး ဖှင့ျလို့ရတဲ့ အမှိုကျပုံးတှေ၊ ဖွဈနိုငျလြှငျ ပွငျဆငျထားပေးသင့ျပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ အမှိုကျပဈပွီးခြိနျမှာလညျး အလားတူ လကျပွနျဆေးဖို့ စောင့ျကွည့ျကွပျမတျပေးသင့ျပါတယျ။
ကူးစကျမူတှေ အမြားဆုံးဖွဈနတေဲ့ ရနျကုနျမွိုက ဆေးရုံကွီးအရေးပေါျဌာနရဲ့ ပါမောက်ခ ဌာနမှူး ဒေါကျတာမောျမောျဦး ကို ကိုဝငျးမငျးက ဆကျသှယျမေးမွနျးထားပါတယျ။
