မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို ICC က အရေးယူဖို့ အထူးအကြံပေးကောင်စီတိုက်တွန်း
{{Zawgyi/Unicode}}
မြန်မာစစ်ကောင်စီရဲ့ အပြစ်ကျူးလွန်မှုတွေကနေ ကင်းလွတ်ခွင့်ရနေမှုကို ICC နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်ခုံရုံးက အဆုံးသတ်နိုင်သလို ရပ်ဆိုင်းသွားအောင်လည်း လုပ်ဆောင်ရမှာ ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာဆိုင်ရာ အထူးအကြံပေးကောင်စီ (SAC-M) က မနေ့က ဒီဇင်ဘာလ ၁၅ ရက် ကြာသပတေးနေ့မှာ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။
၂၀၂၂ တနှစ်ပတ်လုံး မြန်မာစစ်တပ်က လူ့အခွင့်ရေးချိုးဖေါက် သတ်ဖြတ်မှုတွေ ဆက်လက် ကျူးလွန်နေတာဖြစ်ပြီး ဒါကို တာဝန်ခံတာဝန်ယူမှုရှိအောင် လုပ်မပေးနိုင်သရွေ့ ဆက်လက်ကျူးလွန်နေမှာ ဖြစ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။
ဒီနှစ်ထဲ မြန်မာ့လူ့အခွင့်ရေးအခြေနေဟာ ပိုဆိုးလာနေပြီး စစ်ကောင်စီအကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ်မှုးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ သူ့ဗိုလ်ချုပ်တွေဟာ မြန်မာပြည်သူတွေအပေါ် ရက်စက်စွာ ဆက်လက် သတ်ဖြတ်နေတာကြောင့် ဒါတွေကို ICC နိုင်ငံတကာခုံရုံးမှာ တရားမျှတမှုရအောင် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းဝိုင်းအနေနဲ့ တတ်နိုင်တာအားလုံး လုပ်ဆောင်ကြဖို့ မြန်မာနိုင်ငံ လူ့အခွင့်ရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အထူးကိုယ်စားလှယ်ဟောင်း Yanghee Lee က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
မြန်မာစစ်ကောင်စီကတော့ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို အတိုက်အခံ အင်အားစုတွေဖက်က ကျုးလွန်နေတာဖြစ်ကြောင်း လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကာကွယ်ပြောဆိုလေ့ရှိပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ၂၀၀၂ ခုနှစ်က စပြီး ICC က ဆောင်ရွက်နေတာဖြစ်ပြီး မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို သူတို့ကျူးလွန်တဲ့ genocide လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု၊ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ်ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု၊ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ ချက်ချင်းအရေးယူလာအောင် လုပ်ဆောင်ဖို့ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းဝိုင်းမှာ တာဝန်ရှိကြောင်း ကြေညာချက်မှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာတွေကို ရခိုင်ပြည်နယ်ကနေ အတင်းအကြပ် ပြန်ပို့တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျူးလွန်မှုတွေအတွက် ၂၀၁၉ မှာ ICC က စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု စတင်ခဲ့ပေမယ့် စုံစမ်းမှုမှာ အကန့်အသတ်ရှိခဲ့ကြောင်းနဲ့ ဒါကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဆက်လက် စုံစမ်းမှု မလုပ်ရသေးကြောင်းလည်း ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံတလွှား တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ လူ့အခွင့်ရေးချိုးဖေါက်မှုတွေ ကြုံနေရာကနေ ၂၀၂၁ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးတဲ့ နောက် ပိုဆိုးဝါးလာတာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ICC ကစုံစမ်းဖို့ လိုနေသလို ကျူးလွန်နေတဲ့ မြန်မာစစ်တပ်အပေါ် တာဝန်ခံ တာဝန်ယူမှုရှိလာအောင် မလုပ်နိုင်သေးကြောင်းလည်း ဝေဖန်ထားပါတယ်။
မွနျမာစဈခေါငျးဆောငျတှကေို ICC က အရေးယူဖို့ အထူးအကွံပေးကောငျစီတိုကျတှနျး
{{Zawgyi/Unicode}}
မွနျမာစဈကောငျစီရဲ့ အပွဈကြူးလှနျမှုတှကေနေ ကငျးလှတျခှင့ျရနမှေုကို ICC နိုငျငံတကာ ရာဇဝတျခုံရုံးက အဆုံးသတျနိုငျသလို ရပျဆိုငျးသှားအောငျလညျး လုပျဆောငျရမှာ ဖွဈကွောငျး မွနျမာဆိုငျရာ အထူးအကွံပေးကောငျစီ (SAC-M) က မနေ့က ဒီဇငျဘာလ ၁၅ ရကျ ကွာသပတေးနေ့မှာ ကွညောခကြျ ထုတျပွနျတောငျးဆိုလိုကျပါတယျ။
၂၀၂၂ တနှဈပတျလုံး မွနျမာစဈတပျက လူ့အခှင့ျရေးခြိုးဖေါကျ သတျဖွတျမှုတှေ ဆကျလကျ ကြူးလှနျနတောဖွဈပွီး ဒါကို တာဝနျခံတာဝနျယူမှုရှိအောငျ လုပျမပေးနိုငျသရှေ့ ဆကျလကျကြူးလှနျနမှော ဖွဈကွောငျး ပွောပါတယျ။
ဒီနှဈထဲ မွနျမာ့လူ့အခှင့ျရေးအခွနေဟော ပိုဆိုးလာနပွေီး စဈကောငျစီအကွီးအကဲ ဗိုလျခြုပျမှုးကွီးမငျးအောငျလှိုငျနဲ့ သူ့ဗိုလျခြုပျတှဟော မွနျမာပွညျသူတှအေပေါျ ရကျစကျစှာ ဆကျလကျ သတျဖွတျနတောကွောင့ျ ဒါတှကေို ICC နိုငျငံတကာခုံရုံးမှာ တရားမြှတမှုရအောငျ နိုငျငံတကာ အသိုငျးဝိုငျးအနနေဲ့ တတျနိုငျတာအားလုံး လုပျဆောငျကွဖို့ မွနျမာနိုငျငံ လူ့အခှင့ျရေးဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂ အထူးကိုယျစားလှယျဟောငျး Yanghee Lee က တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
မွနျမာစဈကောငျစီကတော့ အကွမျးဖကျမှုတှကေို အတိုကျအခံ အငျအားစုတှဖေကျက ကြုးလှနျနတောဖွဈကွောငျး လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ ကာကှယျပွောဆိုလေ့ရှိပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံနဲ့ ပတျသကျပွီး ၂၀၀၂ ခုနှဈက စပွီး ICC က ဆောငျရှကျနတောဖွဈပွီး မွနျမာစဈခေါငျးဆောငျတှကေို သူတို့ကြူးလှနျတဲ့ genocide လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု၊ လူသားမြိုးနှယျအပေါျကြူးလှနျတဲ့ ရာဇဝတျမှု၊ စဈရာဇဝတျမှုတှနေဲ့ ခကြျခငြျးအရေးယူလာအောငျ လုပျဆောငျဖို့ နိုငျငံတကာ အသိုငျးဝိုငျးမှာ တာဝနျရှိကွောငျး ကွညောခကြျမှာ ဖေါျပွထားပါတယျ။
ရိုဟငျဂြာတှကေို ရခိုငျပွညျနယျကနေ အတငျးအကွပျ ပွနျပို့တာနဲ့ ပတျသကျပွီး ကြူးလှနျမှုတှအေတှကျ ၂၀၁၉ မှာ ICC က စုံစမျးစဈဆေးမှု စတငျခဲ့ပမေယ့ျ စုံစမျးမှုမှာ အကန့ျအသတျရှိခဲ့ကွောငျးနဲ့ ဒါကို ပွည့ျပွည့ျစုံစုံ ဆကျလကျ စုံစမျးမှု မလုပျရသေးကွောငျးလညျး ပွောပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ မွနျမာနိုငျငံတလှှား တိုငျးရငျးသားဒသေတှမှော လူ့အခှင့ျရေးခြိုးဖေါကျမှုတှေ ကွုံနရောကနေ ၂၀၂၁ စဈတပျအာဏာသိမျးပွီးတဲ့ နောကျ ပိုဆိုးဝါးလာတာတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး ICC ကစုံစမျးဖို့ လိုနသေလို ကြူးလှနျနတေဲ့ မွနျမာစဈတပျအပေါျ တာဝနျခံ တာဝနျယူမှုရှိလာအောငျ မလုပျနိုငျသေးကွောငျးလညျး ဝဖေနျထားပါတယျ။
