[Zawgyi/Unicode]
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ရှားပါးတဲ့ တချို့ဖြစ်ရပ်ကလွှဲရင် သမ္မတသစ်တွေ အာဏာလွှဲပြောင်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်ဟာ ငြိမ်းချမ်းတဲ့ အစဉ်အလာ သင်္ကေတ တရပ်လည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ ကျင်းပတော့မယ့် ရွေးကောက်ခံသမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်ရဲ့ သမ္မတကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲကတော့ တမူထူးနေပါတယ်။ Stebe Redisch သတင်းပေးပို့ထားတာကို နန်းလောင်ဝ်က တင်ပြထားပါတယ်။
အမေရိကန်သမိုင်းတလေ ျှာက် သမ္မတသစ်တဦးကို အာဏာလွှဲပြောင်းပေးတာဟာ အမေရိကန်ဒီမိုကရေစီစနစ်ရဲ့ သူမတူတဲ့ အရည်အသွေးတခုဖြစ်ပါတယ်။ တခါတလေမှာတော့ နိုင်ငံရေးပါတီတခုကနေ အခြားပါတီတခုကို ငြိမ်းချမ်းစွာ အာဏာလွှဲပြောင်းပေးတာပါ။ မဲဆွယ်စည်းရုံးပွဲတွေမှာ ခါးသီးတဲ့ဖြစ်ရပ်တွေပေါ်ပေါက်ပြီး အကျိတ်အနယ်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ရတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ တောင်ငြိမ်းချမ်းစွာ အာဏာလွှဲပြောင်းပေးတာဖြစ်ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ ပတ်က သမ္မတ Donald Trump ကို ထောက်ခံသူလူအုပ်ကြီး ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့တဲ့ အမေရိကန်လွှတ်တော်ရှေ့လှေကားထစ်တွေပေါ်မှာ ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်နေ့ကျရင် ရွေးကောက်ခံသမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလိုအကြမ်းဖက်မှုတွေပေါ်ပေါက်ခဲ့ပေမဲ့ မစ္စတာဘိုင်ဒန်ကတော့ အစဉ်အလာအတိုင်း လွှတ်တော်ရှေ့မှာ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုမှာပါလို့ ပြောဆိုထားပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကပ်ရောဂါကြောင့် ကန့်သတ်ချက်တွေ ချမှတ်ထားရတဲ့အချိန်ကျင်းပတဲ့ သမ္မတကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲ အခမ်းအနားဟာ ဒီအကြမ်းဖက်မှုတွေကြောင့် ထပ်ပြီးအကျဉ်းရုံးကျင်းပဖို့ ဖြစ်လာပါတယ်။ George Washington တက္ကသိုလ်က နိုင်ငံရေးစီမံခန့်ခွဲမှုပညာဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူး Lara Brown ကခုလို သုံးသပ်ပါတယ်။
"ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲဆိုတာ အမေရိကန်ပြည်သူအများစုအတွက်တော့ အောင်မြင်မှုရလိုက်တဲ့ အရာတခုအဖြစ်ရှိနေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုတဲ့နေ့ကလည်း အဲဒီအောင်မြင်မှုကို ကိုယ်စားပြုလိမ့်မယ်လိ့ုထင်ပါတယ်။"
ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲအတွက် ဖိတ်ကြားထားသူအရေအတွက် ကန့်သတ်ထားမှာဖြစ်သလို တက်ရောက်လာတဲ့ ဧည့်သည်တွေကိုလည်း ခပ်ကျဲကျဲ နေရာချထားမှာဖြစ်ပါတယ်။ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲနေ့ မိန့်ခွန်းပြောပြီးရင်တော့ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်က စစ်ရေးပြအခမ်းအနားကို ကြည့်ရှုမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနောက်မှာတော့ မစ္စတာဘိုင်ဒန်နဲ့အတူ သမ္မတဟောင်းတွေဖြစ်ကြတဲ့ Barak Obama, George W.Bush နဲ့ Bill Clinton တို့ အာလင်တန်စစ်သချိုင်း အညတရ စစ်သည်ဂူဗိမာန်မှာ လွမ်းသူပန်းခွေချမှာဖြစ်ပါတယ်။
ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုတဲ့နေ့မှာ Pennsylvania လမ်းမကြီးပေါ်မှာ အရင်ကလို လမ်းလျှောက်ချီတက်တဲ့ အခမ်းအနားတွေ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ်ဖြစ်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဒီဇင်ဘာလမှာ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်က ခန့်မှန်းပြောဆိုထားပါတယ်။ အဲဒီအစား ရုပ်သံတွေကနေ Parade Across America ဆိုတဲ့အစီအစဉ်ကိုပဲ ထုတ်လွှင့်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ အစီအစဉ်မှာတော့ နိုင်ငံတဝှမ်းလုံးက ကွဲပြားခြားနားတဲ့ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းပေါင်းစုံပါဝင်တဲ့ ဖျော်ဖြေတင်ဆက်မှုတွေကို တွေ့မြင်ရမယ်လို့ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲဆိုင်ရာ ကော်မတီကပြောပါတယ်။
သမ္မတသစ် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲနေ့ညမှာ အစဉ်အလာအတိုင်း ကျင်းပနေကျ ကပွဲကိုလည်း မိနစ် ၉၀ ကြာရုပ်သံအစီအစဉ်နဲ့ အစားထိုးမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီပွဲကိုတော့ ကမ္ဘာကျော်ရုပ်ရှင်မင်းသားကြီး Tom Hanks က အစီအစဉ်မှူးအဖြစ်ဆောင်ရွက်မှာဖြစ်သလို Bruce Springsteen ကနေ Demi Lovato တို့လို ဂီတအနုပညာရှင်တွေ ဖျော်ဖြေတင်ဆက်ကြမှာဖြစ်ပါတယ်။
ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲနေ့ကို တားမြစ်ထားတဲ့ကြားက ရောက်လာမယ့် သူတွေအနေနဲ့လည်း လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ တားမြစ်မှုနဲ့ ကြုံရမှာပါ။ George Washington တက္ကသိုလ် ပထဝီဝင်ဌာန ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်တဲ့ Lisa Barton-Short ကခုလို မြင်ပါတယ်။
"ဒီမိုကရေစီစနစ်ကျင့်သုံးနေတဲ့ နိုင်ငံမှာ တရားမ ျှတစွာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုမယ့်နေ့ မတိုင်ခင် လွှတ်တော်ကိုကာကွယ်ဖို့ လုံခြုံရေးအရန်တပ်ဖွဲ့ ၁၅,၀၀၀ လောက် စေလွှတ်ထားရတယ်ဆိုတာ ပြဿနာရှိတယ်ဆိုတဲ့ လက္ခဏာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ မကောင်းပါဘူး။”
Lisa Barton-Short ဟာ လွှတ်တော်ရှေ့က Natioanl Mall မြက်ခင်းပြင်အကြောင်း စာအုပ်ရေးသားခဲ့သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလ ၆ ရက်နေ့က လွှတ်တော်အကြမ်းဖက်တိုက်ခို်က်မှုမျိုး ထပ်ဖြစ်မလာအောင် ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့ Natioanl Mall ပတ်ပတ်လည်ကိုလည်း သံဆန်ကာတွေနဲ့ ကာရံထားပါတယ်။
"လွှတ်တော်နောက်ကျောဘက်ကနေ မျက်စိတဆုံးတွေ့နေရတဲ့ ဒီမြင်ခင်းပြင်ကြီးကို ကြည့်ရတာ ကျမတော့ သိပ်ပြီး သဘောကျပါတယ်။ အမေရိကန်ဆိုတာ ဘယ်သူတွေလဲဆိုပြီး ပြောပြနေတဲ့ မြင်ကွင်းတခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ခု ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲကတော့ အားရစရာကောင်းမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ အဲဒီမြက်ခင်းပြင်ကြီးမှာ လူတွေ ရှိနေမှာ မဟုတ်တဲ့အတွက် ခြောက်ကပ်နေပါလိမ့်မယ်။ ဒါ သိပ်ပြီး ဝမ်းနည်းစရာကောင်းပါတယ်။”
လာမယ့် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ နေ့ခင်းပိုင်းမှာ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပြီးရင်တော့ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်ဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ ၄၆ ယောက်မြောက်သမ္မတဖြစ်လာတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
[Unicode Version]
တမူထူးခွားမယ့ျ အမရေိကနျသမ်မတသဈ ကမြျးသစ်စာဆိုပှဲ
အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ ရှားပါးတဲ့ တခြို့ဖွဈရပျကလှှဲရငျ သမ်မတသဈတှေ အာဏာလှှဲပွောငျးရေးလုပျငနျးစဉျဟာ ငွိမျးခမြျးတဲ့ အစဉျအလာ သငျ်ကတေ တရပျလညျးဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး ဗုဒ်ဓဟူးနေ့မှာ ကငြျးပတော့မယ့ျ ရှေးကောကျခံသမ်မတ ဂြိုးဘိုငျဒနျရဲ့ သမ်မတကမြျးသစ်စာကြိနျဆိုပှဲကတော့ တမူထူးနပေါတယျ။ Stebe Redisch သတငျးပေးပို့ထားတာကို နနျးလောငျဝျက တငျပွထားပါတယျ။
အမရေိကနျသမိုငျးတလေ ြှာကျ သမ်မတသဈတဦးကို အာဏာလှှဲပွောငျးပေးတာဟာ အမရေိကနျဒီမိုကရစေီစနဈရဲ့ သူမတူတဲ့ အရညျအသှေးတခုဖွဈပါတယျ။ တခါတလမှောတော့ နိုငျငံရေးပါတီတခုကနေ အခွားပါတီတခုကို ငွိမျးခမြျးစှာ အာဏာလှှဲပွောငျးပေးတာပါ။ မဲဆှယျစညျးရုံးပှဲတှမှော ခါးသီးတဲ့ဖွဈရပျတှပေေါျပေါကျပွီး အကြိတျအနယျယှဉျပွိုငျခဲ့ရတဲ့ ရှေးကောကျပှဲတှမှော တောငျငွိမျးခမြျးစှာ အာဏာလှှဲပွောငျးပေးတာဖွဈပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ ၂ ပတျက သမ်မတ Donald Trump ကို ထောကျခံသူလူအုပျကွီး ဝငျရောကျစီးနငျးခဲ့တဲ့ အမရေိကနျလှှတျတောျရှေ့လှကေားထဈတှပေေါျမှာ ဇနျနဝါရီ ၂၀ ရကျနေ့ကရြငျ ရှေးကောကျခံသမ်မတ ဂြိုးဘိုငျဒနျ ကမြျးသစ်စာကြိနျဆိုတော့မှာဖွဈပါတယျ။ အဲဒီလိုအကွမျးဖကျမှုတှပေေါျပေါကျခဲ့ပမေဲ့ မစ်စတာဘိုငျဒနျကတော့ အစဉျအလာအတိုငျး လှှတျတောျရှေ့မှာ ကမြျးသစ်စာကြိနျဆိုမှာပါလို့ ပွောဆိုထားပါတယျ။
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကပျရောဂါကွောင့ျ ကန့ျသတျခကြျတှေ ခမြှတျထားရတဲ့အခြိနျကငြျးပတဲ့ သမ်မတကမြျးသစ်စာကြိနျဆိုပှဲ အခမျးအနားဟာ ဒီအကွမျးဖကျမှုတှကွေောင့ျ ထပျပွီးအကဉြျးရုံးကငြျးပဖို့ ဖွဈလာပါတယျ။ George Washington တက်ကသိုလျက နိုငျငံရေးစီမံခန့ျခှဲမှုပညာဌာန ညှှနျကွားရေးမှူး Lara Brown ကခုလို သုံးသပျပါတယျ။
"ကမြျးသစ်စာကြိနျဆိုပှဲဆိုတာ အမရေိကနျပွညျသူအမြားစုအတှကျတော့ အောငျမွငျမှုရလိုကျတဲ့ အရာတခုအဖွဈရှိနမှော ဖွဈပါတယျ။ ကမြျးသစ်စာကြိနျဆိုတဲ့နေ့ကလညျး အဲဒီအောငျမွငျမှုကို ကိုယျစားပွုလိမ့ျမယျလိ့ုထငျပါတယျ။"
ကမြျးသစ်စာကြိနျဆိုပှဲအတှကျ ဖိတျကွားထားသူအရအေတှကျ ကန့ျသတျထားမှာဖွဈသလို တကျရောကျလာတဲ့ ဧည့ျသညျတှကေိုလညျး ခပျကြဲကြဲ နရောခထြားမှာဖွဈပါတယျ။ ကမြျးသစ်စာကြိနျဆိုပှဲနေ့ မိန့ျခှနျးပွောပွီးရငျတော့ မစ်စတာ ဘိုငျဒနျက စဈရေးပွအခမျးအနားကို ကွည့ျရှုမှာဖွဈပါတယျ။ အဲဒီနောကျမှာတော့ မစ်စတာဘိုငျဒနျနဲ့အတူ သမ်မတဟောငျးတှဖွေဈကွတဲ့ Barak Obama, George W.Bush နဲ့ Bill Clinton တို့ အာလငျတနျစဈသခြိုငျး အညတရ စဈသညျဂူဗိမာနျမှာ လှမျးသူပနျးခှခေမြှာဖွဈပါတယျ။
ကမြျးသစ်စာ ကြိနျဆိုတဲ့နေ့မှာ Pennsylvania လမျးမကွီးပေါျမှာ အရငျကလို လမျးလြှောကျခြီတကျတဲ့ အခမျးအနားတှေ ကွီးကွီးကယြျကယြျဖွဈမှာ မဟုတျဘူးလို့ ဒီဇငျဘာလမှာ မစ်စတာ ဘိုငျဒနျက ခန့ျမှနျးပွောဆိုထားပါတယျ။ အဲဒီအစား ရုပျသံတှကေနေ Parade Across America ဆိုတဲ့အစီအစဉျကိုပဲ ထုတျလှှင့ျမှာဖွဈပါတယျ။ ဒီ အစီအစဉျမှာတော့ နိုငျငံတဝှမျးလုံးက ကှဲပွားခွားနားတဲ့ လူမှုအသိုငျးအဝိုငျးပေါငျးစုံပါဝငျတဲ့ ဖြောျဖွတေငျဆကျမှုတှကေို တှေ့မွငျရမယျလို့ ကမြျးသစ်စာကြိနျဆိုပှဲဆိုငျရာ ကောျမတီကပွောပါတယျ။
သမ်မတသဈ ကမြျးသစ်စာကြိနျဆိုပှဲနေ့ညမှာ အစဉျအလာအတိုငျး ကငြျးပနကြေ ကပှဲကိုလညျး မိနဈ ၉၀ ကွာရုပျသံအစီအစဉျနဲ့ အစားထိုးမှာဖွဈပါတယျ။ ဒီပှဲကိုတော့ ကမ်ဘာကြောျရုပျရှငျမငျးသားကွီး Tom Hanks က အစီအစဉျမှူးအဖွဈဆောငျရှကျမှာဖွဈသလို Bruce Springsteen ကနေ Demi Lovato တို့လို ဂီတအနုပညာရှငျတှေ ဖြောျဖွတေငျဆကျကွမှာဖွဈပါတယျ။
ကမြျးသစ်စာကြိနျဆိုပှဲနေ့ကို တားမွဈထားတဲ့ကွားက ရောကျလာမယ့ျ သူတှအေနနေဲ့လညျး လကျနကျကိုငျတပျဖှဲ့တှရေဲ့ တားမွဈမှုနဲ့ ကွုံရမှာပါ။ George Washington တက်ကသိုလျ ပထဝီဝငျဌာန ဥက်ကဋ်ဌဖွဈတဲ့ Lisa Barton-Short ကခုလို မွငျပါတယျ။
"ဒီမိုကရစေီစနဈကငြ့ျသုံးနတေဲ့ နိုငျငံမှာ တရားမ ြှတစှာ ကငြျးပခဲ့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲအပွီး ကမြျးသစ်စာကြိနျဆိုမယ့ျနေ့ မတိုငျခငျ လှှတျတောျကိုကာကှယျဖို့ လုံခွုံရေးအရနျတပျဖှဲ့ ၁၅,၀၀၀ လောကျ စလှေှတျထားရတယျဆိုတာ ပွူနာရှိတယျဆိုတဲ့ လက်ခဏာဖွဈပါတယျ။ ဒါ မကောငျးပါဘူး။”
Lisa Barton-Short ဟာ လှှတျတောျရှေ့က Natioanl Mall မွကျခငျးပွငျအကွောငျး စာအုပျရေးသားခဲ့သူလညျးဖွဈပါတယျ။ ဇနျနဝါရီလ ၆ ရကျနေ့က လှှတျတောျအကွမျးဖကျတိုကျခိုျကျမှုမြိုး ထပျဖွဈမလာအောငျ ကွိုတငျကာကှယျတဲ့အနနေဲ့ Natioanl Mall ပတျပတျလညျကိုလညျး သံဆနျကာတှနေဲ့ ကာရံထားပါတယျ။
"လှှတျတောျနောကျကြောဘကျကနေ မကြျစိတဆုံးတှေ့နရေတဲ့ ဒီမွငျခငျးပွငျကွီးကို ကွည့ျရတာ ကမြတော့ သိပျပွီး သဘောကပြါတယျ။ အမရေိကနျဆိုတာ ဘယျသူတှလေဲဆိုပွီး ပွောပွနတေဲ့ မွငျကှငျးတခုလညျး ဖွဈပါတယျ။ ခု ကမြျးသစ်စာကြိနျဆိုပှဲကတော့ အားရစရာကောငျးမှာ မဟုတျပါဘူး။ အဲဒီမွကျခငျးပွငျကွီးမှာ လူတှေ ရှိနမှော မဟုတျတဲ့အတှကျ ခွောကျကပျနပေါလိမ့ျမယျ။ ဒါ သိပျပွီး ဝမျးနညျးစရာကောငျးပါတယျ။”
လာမယ့ျ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့ နေ့ခငျးပိုငျးမှာ ကမြျးသစ်စာကြိနျဆိုပွီးရငျတော့ မစ်စတာ ဘိုငျဒနျဟာ အမရေိကနျပွညျထောငျစုရဲ့ ၄၆ ယောကျမွောကျသမ်မတဖွဈလာတော့မှာ ဖွဈပါတယျ။
