[Zawgyi/Unicode]
ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးက မြို့နယ် ၆ မြို့နယ်ကို မနေ့ကနဲ့ ဒီကနေ့မှာ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကျင့်သုံးဖို့ စစ်ကောင်စီက အမိန့်ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဒီလိုထုတ်ပြန်ချက်က ဒေသခံတွေအပေါ် ဘယ်လိုသက်ရောက်မှုတွေရှိနေပါသလဲ။ ဗွီအိုအေသတင်းထောက် ကိုနိုင်ကွန်းအိန်ကနေသတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး သပိတ်မှောက်ဆန္ဒပြမှု ပြင်းထန်လာနေတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး မြောက်ဒဂုံမြို့နယ်၊ တောင်ဒဂုံမြို့နယ်၊ ဒဂုံဆိပ်ကမ်းမြို့နယ်နဲ့ မြောက်ဥက္ကလာပ မြို့နယ်တွေကို ဒီနေ့မနက်မှာ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာခဲ့သလို လှိုင်သာယာမြို့နယ်နဲ့ ရွှေပြည်သာမြို့နယ်တွေကိုလည်း မနေ့ညက ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
ဒီလိုစစ်အုပ်ချုပ်ရေးကြေညာလိုက်တဲ့အပေါ် ဒေသအတွင်း လုံခြုံမှုမရှိသလို ခံစားရကြောင်း ရွှေပြည်သာဒေသခံ အလုပ်သမား တဦးကပြောပါတယ်။
“ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပတ်ဝန်းကျင်မလုံခြုံတော့ဘူးလို့ ခံစားရတာပေါ့။ အခုဟာက လုံခြုံရေး မရှိတာက ကျနော်တို့နားက စက်ရုံတွေ မီးလောင်သွားတာတွေ၊ အဲဒီမှာ မီးလန့်တာတွေနဲ့ ကျနော်တို့ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ စက်ရုံတွေ အကုန်လုံး ပိတ်သွားတာ။ အခုအဲဒီ မနေ့ညက မီးလန့်တဲ့ပြဿနာ လှိုင်သာယာ၊ ရွှေပြည်သာ မီးလန့်တဲ့ပြဿနာတွေနဲ့ အားလုံး ပြောမယ်ဆိုရင် နယ်ကလာတဲ့ လူတွေအကုန်လုံး ကားနဲ့ ပြန်ကြတဲ့သူတွေ များနေတာပေါ့။”
ဆန္ဒပြဖြိုခွင်းမှုနဲ့အတူ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကြေညာလိုက်တာကြောင့် နယ်က စက်ရုံအလုပ်သမားတွေ နေရပ်ပြန်ကြပြီလို့ ရွှေပြည်သာဒေသခံ အလုပ်သမားကဆိုပါတယ်။
မနေ့ကတော့ ရွှေပြည်သာမြို့နယ်နဲ့ လှိုင်သာယာမြို့က ဆန္ဒပြမှု သပိတ်ဖြိုခွင်းခံရပြီး လူအများပြားသေဆုံးခဲ့သလို စက်ရုံနှစ်ရုံလည်း မီးလောင်ပျက်စီးသွားပါတယ်။
နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကျင့်သုံးဖို့ ရန်ကုန်တိုင်း စစ်ဌာနချုပ်တိုင်းမှူးကို အာဏာပေးလိုက်ကြောင်း စစ်ကောင်စီအတွင်းရေးမှူး ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး အောင်လင်းဒွေးက လက်မှတ်ထိုးပြီး အမိန့်ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကြေညာပေမဲ့ စိုးရိမ်စိတ်မရှိဘူးလို့ မြောက်ဥက္ကလာပမြို့နယ်ဒေသခံတဦးကဆိုပါတယ်။
“ရန်ကုန်လူထုရဲ့ စိုးရိမ်စိတ်ကတော့ သိပ်မရှိဘူးဗျ။ မကြောက်တော့ဘူး၊ မထူးဘူးဆိုတဲ့ ဟာဖြစ်နေတယ်။ မြောက်ဥက္ကလာမှာ ဒီနေ့ အုံကြွမှုဆက်ဖြစ်တယ်။ သပိတ်တန်းတွေ ထွက်လာတယ်။ ဟို Martial Law ပဲထုတ်ထုတ်၊ ပုဒ်မ ၁၄၄ ပဲ ထုတ်ထုတ်။ မထူးခြားလှပါဘူး။”
စစ်တပ်ကနေ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကြေညာလိုက်တဲ့အပေါ် နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ သီပေါပြည်သူလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်ဟောင်းဦးရဲထွန်းက အခုလိုပြောပါတယ်။
“စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကြေညာတာကတော့ နည်းနည်း သူတို့ အုပ်ချုပ်ရေးအပိုင်းတာဝန်ယူတဲ့ စစ်တပ်အနေနဲ့ နည်းနည်းပိုပြီးတော့ မြန်မြန်ဆန်ဆန် အရေးယူဆောင်ရွက်နိုင်မှာပေါ့။ ဆိုလိုတာက အခုတည်ဆဲဥပဒေတွေဘာတွေ ရှိပြီးတော့ ဆန္ဒပြတဲ့ သူတွေကို နှိမ်နင်းတာ၊ လူစုခွဲတာ အဲဒါတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဖြစ်စေ။ နောက်တခါ တခြားအဖျက်အစီးကိစ္စတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဖြစ်စေ။ သူတို့ ဖြေရှင်းတဲ့အခါမှာ သိပ်ပြီးတော့ ဥပဒေတွေ၊ ဘာတွေ ငဲ့ညှာမနေရတော့ဘူးပေါ့ဗျာ။ အဲဒီလိုကျင့်သုံးဖို့အတွက်ကိုလည်း ရန်ကုန်တိုင်း စစ်တိုင်းမှူးကိုတာဝန်ပေးထားတယ်ဆိုတဲ့အခါကျတော့ သူ့တဦးတည်းသော သဘောထားနဲ့ သူကိုယ်တိုင်သို့တည်းမဟုတ် သူကတာဝန်လွှဲအပ်ပေးထားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေက ဆုံးဖြတ်နိုင်တယ်ဆိုတော့ နည်းနည်းပိုပြီးတော့ မြန်မြန်ဆန်ဆန် ထိထိရောက်ရောက်ဖြစ်တာပေါ့နော်။ ဆိုတော့အဲဒါအပြင်သူက ပိုပြီးတော့လည်း ကြမ်းကြမ်းတန်းတန်းဖြစ်လာနိုင်တာပေါ့။ ကြမ်းကြမ်းတန်းတန်းဖြစ်လာမယ်၊ သတ်တာဖြတ်တာတွေ၊ ပစ်တာခတ်တာတွေ ပိုပြီးတော့ ဆိုးလာနိုင်တာပေါ့။”
အခြေခံဥပဒေပုဒ်မ ၄၁၉ အရ Martial Law လို့ခေါ်တဲ့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို တိုင်းမှူးကိုယ်တိုင်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ စစ်နယ်မြေမှူးတွေကို တာဝန်လွှဲပြီးတော့ပဲဖြစ်ဖြစ် ကျင့်သုံးနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ရန်ကုန်မြို့ ရွှေပြည်သာနဲ့ လှိုင်သာယာအပါအဝင် မြန်မာတနိုင်ငံလုံး တနင်္ဂနွေ တရက်ထဲမှာပဲ ဆန္ဒပြပွဲတွေအတွင်း သေဆုံးသူပေါင်း ၅၀ ထက်မနည်းရှိခဲ့ပါတယ်။ ဖေဖေါ်ဝါရီလ ၁ ရက် စစ်တပ်အာဏာသိမ်းခဲ့ချိန်ကစပြီး သေဆုံးခဲ့ရသူ ၁၂၆ ဦးနဲ့ ဖမ်းဆီး အပြစ်ဒဏ်ချမှတ်တာခံရသူ ၂,၀၀၀ ကျော်ရှိနေပြီလို့လည်း နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း AAPP က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
[Unicode Version]
စဈအုပျခြုပျရေးကွညောမှု ဒသေခံတှေ အမွငျ
ရနျကုနျတိုငျးဒသေကွီးက မွို့နယျ ၆ မွို့နယျကို မနေ့ကနဲ့ ဒီကနေ့မှာ စဈအုပျခြုပျရေးကငြ့ျသုံးဖို့ စဈကောငျစီက အမိန့ျထုတျပွနျထားပါတယျ။ ဒီလိုထုတျပွနျခကြျက ဒသေခံတှအေပေါျ ဘယျလိုသကျရောကျမှုတှရှေိနပေါသလဲ။ ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ ကိုနိုငျကှနျးအိနျကနသေတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
စဈအာဏာရှငျဆန့ျကငြျရေး သပိတျမှောကျဆန်ဒပွမှု ပွငျးထနျလာနတေဲ့ ရနျကုနျတိုငျးဒသေကွီး မွောကျဒဂုံမွို့နယျ၊ တောငျဒဂုံမွို့နယျ၊ ဒဂုံဆိပျကမျးမွို့နယျနဲ့ မွောကျဥက်ကလာပ မွို့နယျတှကေို ဒီနေ့မနကျမှာ စဈအုပျခြုပျရေး ကွညောခဲ့သလို လှိုငျသာယာမွို့နယျနဲ့ ရှှပွေညျသာမွို့နယျတှကေိုလညျး မနေ့ညက ကွညောခဲ့ပါတယျ။
ဒီလိုစဈအုပျခြုပျရေးကွညောလိုကျတဲ့အပေါျ ဒသေအတှငျး လုံခွုံမှုမရှိသလို ခံစားရကွောငျး ရှှပွေညျသာဒသေခံ အလုပျသမား တဦးကပွောပါတယျ။
“ကိုယ့ျကိုယျကို ပတျဝနျးကငြျမလုံခွုံတော့ဘူးလို့ ခံစားရတာပေါ့။ အခုဟာက လုံခွုံရေး မရှိတာက ကနြောျတို့နားက စကျရုံတှေ မီးလောငျသှားတာတှေ၊ အဲဒီမှာ မီးလန့ျတာတှနေဲ့ ကနြောျတို့ အလုပျလုပျနတေဲ့ စကျရုံတှေ အကုနျလုံး ပိတျသှားတာ။ အခုအဲဒီ မနေ့ညက မီးလန့ျတဲ့ပွူနာ လှိုငျသာယာ၊ ရှှပွေညျသာ မီးလန့ျတဲ့ပွူနာတှနေဲ့ အားလုံး ပွောမယျဆိုရငျ နယျကလာတဲ့ လူတှအေကုနျလုံး ကားနဲ့ ပွနျကွတဲ့သူတှေ မြားနတောပေါ့။”
ဆန်ဒပွဖွိုခှငျးမှုနဲ့အတူ စဈအုပျခြုပျရေးကွညောလိုကျတာကွောင့ျ နယျက စကျရုံအလုပျသမားတှေ နရေပျပွနျကွပွီလို့ ရှှပွေညျသာဒသေခံ အလုပျသမားကဆိုပါတယျ။
မနေ့ကတော့ ရှှပွေညျသာမွို့နယျနဲ့ လှိုငျသာယာမွို့က ဆန်ဒပွမှု သပိတျဖွိုခှငျးခံရပွီး လူအမြားပွားသဆေုံးခဲ့သလို စကျရုံနှဈရုံလညျး မီးလောငျပကြျစီးသှားပါတယျ။
နောကျဆကျတှဲအနနေဲ့ စဈအုပျခြုပျရေးကငြ့ျသုံးဖို့ ရနျကုနျတိုငျး စဈဌာနခြုပျတိုငျးမှူးကို အာဏာပေးလိုကျကွောငျး စဈကောငျစီအတှငျးရေးမှူး ဒုဗိုလျခြုပျကွီး အောငျလငျးဒှေးက လကျမှတျထိုးပွီး အမိန့ျထုတျပွနျထားပါတယျ။
စဈအုပျခြုပျရေးကွညောပမေဲ့ စိုးရိမျစိတျမရှိဘူးလို့ မွောကျဥက်ကလာပမွို့နယျဒသေခံတဦးကဆိုပါတယျ။
“ရနျကုနျလူထုရဲ့ စိုးရိမျစိတျကတော့ သိပျမရှိဘူးဗြ။ မကွောကျတော့ဘူး၊ မထူးဘူးဆိုတဲ့ ဟာဖွဈနတေယျ။ မွောကျဥက်ကလာမှာ ဒီနေ့ အုံကွှမှုဆကျဖွဈတယျ။ သပိတျတနျးတှေ ထှကျလာတယျ။ ဟို Martial Law ပဲထုတျထုတျ၊ ပုဒျမ ၁၄၄ ပဲ ထုတျထုတျ။ မထူးခွားလှပါဘူး။”
စဈတပျကနေ စဈအုပျခြုပျရေးကွညောလိုကျတဲ့အပေါျ နိုငျငံရေးလေ့လာသုံးသပျသူ သီပေါပွညျသူလှှတျတောျ ကိုယျစားလှယျဟောငျးဦးရဲထှနျးက အခုလိုပွောပါတယျ။
“စဈအုပျခြုပျရေးကွညောတာကတော့ နညျးနညျး သူတို့ အုပျခြုပျရေးအပိုငျးတာဝနျယူတဲ့ စဈတပျအနနေဲ့ နညျးနညျးပိုပွီးတော့ မွနျမွနျဆနျဆနျ အရေးယူဆောငျရှကျနိုငျမှာပေါ့။ ဆိုလိုတာက အခုတညျဆဲဥပဒတှေဘောတှေ ရှိပွီးတော့ ဆန်ဒပွတဲ့ သူတှကေို နှိမျနငျးတာ၊ လူစုခှဲတာ အဲဒါတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ ဖွဈစေ။ နောကျတခါ တခွားအဖကြျအစီးကိစ်စတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ ဖွဈစေ။ သူတို့ ဖွရှေငျးတဲ့အခါမှာ သိပျပွီးတော့ ဥပဒတှေေ၊ ဘာတှေ ငဲ့ညှာမနရေတော့ဘူးပေါ့ဗြာ။ အဲဒီလိုကငြ့ျသုံးဖို့အတှကျကိုလညျး ရနျကုနျတိုငျး စဈတိုငျးမှူးကိုတာဝနျပေးထားတယျဆိုတဲ့အခါကတြော့ သူ့တဦးတညျးသော သဘောထားနဲ့ သူကိုယျတိုငျသို့တညျးမဟုတျ သူကတာဝနျလှှဲအပျပေးထားတဲ့ ပုဂ်ဂိုလျတှကေ ဆုံးဖွတျနိုငျတယျဆိုတော့ နညျးနညျးပိုပွီးတော့ မွနျမွနျဆနျဆနျ ထိထိရောကျရောကျဖွဈတာပေါ့နောျ။ ဆိုတော့အဲဒါအပွငျသူက ပိုပွီးတော့လညျး ကွမျးကွမျးတနျးတနျးဖွဈလာနိုငျတာပေါ့။ ကွမျးကွမျးတနျးတနျးဖွဈလာမယျ၊ သတျတာဖွတျတာတှေ၊ ပဈတာခတျတာတှေ ပိုပွီးတော့ ဆိုးလာနိုငျတာပေါ့။”
အခွခေံဥပဒပေုဒျမ ၄၁၉ အရ Martial Law လို့ခေါျတဲ့ စဈအုပျခြုပျရေးအာဏာကို တိုငျးမှူးကိုယျတိုငျပဲဖွဈဖွဈ၊ စဈနယျမွမှေူးတှကေို တာဝနျလှှဲပွီးတော့ပဲဖွဈဖွဈ ကငြ့ျသုံးနိုငျတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
ရနျကုနျမွို့ ရှှပွေညျသာနဲ့ လှိုငျသာယာအပါအဝငျ မွနျမာတနိုငျငံလုံး တနငျ်ဂနှေ တရကျထဲမှာပဲ ဆန်ဒပွပှဲတှအေတှငျး သဆေုံးသူပေါငျး ၅၀ ထကျမနညျးရှိခဲ့ပါတယျ။ ဖဖေေါျဝါရီလ ၁ ရကျ စဈတပျအာဏာသိမျးခဲ့ခြိနျကစပွီး သဆေုံးခဲ့ရသူ ၁၂၆ ဦးနဲ့ ဖမျးဆီး အပွဈဒဏျခမြှတျတာခံရသူ ၂,၀၀၀ ကြောျရှိနပွေီလို့လညျး နိုငျငံရေးအကဉြျးသားမြား ကူညီစောင့ျရှောကျရေးအသငျး AAPP က သတငျးထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။
