[Zawgyi/Unicode]
ချင်းပြည်နယ် မင်းတပ်မြို့ပေါ်က စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေအတွက် ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး UNHCR က ထောက်ပံ့ပေးတဲ့ ပစ္စည်းတွေ ဒီနေ့စတင်ဖြန့်ဝေပေးပါတယ်။ မင်းတပ်မြို့ပေါ်က ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ ခိုလှုံနေကြသူတွေ အကူအညီရကြပေမဲ့ နေရပ်ပြန်သွားတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေ မြို့အပြင် ကျေးရွာတွေမှာ ခိုလှုံနေကြတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေတော့ အကူအညီ မရကြပါဘူး။ ဒီအကြောင်း အပြည့်အစုံ ရန်ကုန်က လာတဲ့သတင်း ကိုငြိမ်းချမ်းပြောပြပါမယ်။
ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး UNHCR က ကိုဗစ်ကာကွယ် တားဆီးရေး ပစ္စည်းတွေနဲ့ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းတွေကို ချင်းပြည်နယ် မင်းတပ်မြို့ပေါ်က စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေကို ဒီကနေ့ ဇူလိုင် ၂၀ ရက်မှာ စတင် ဝေပေးခဲ့ပါတယ်။
မြို့ပေါ်မှာရှိတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေအပြင် အပစ်ခတ်ရပ်ထားချိန် နေရပ်ကို ပြန်သွားတဲ့ စစ်ဘေး ဒုက္ခသည်တွေကိုပါ အကူအညီတွေပေးဖို့ UNHCR ကအစပိုင်းမှာ စီစဉ်ခဲ့ပေမဲ့ ဒေသခံအာဏာပိုင်တွေ ခွင့်ပြုချက်မရတာကြောင့် စခန်းမှာ ခိုလှုံနေကြတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကိုပဲ အကူအညီပေးနိုင်ခဲ့တယ်လို့ မင်းတပ်မြို့ ဒုက္ခသည်စခန်းက ဆရာတော် တဦးက အခုလိုပြောပါတယ်။
“မနေ့က သူတို့ ရောက်လာပြီးတော့မှ မနက်ဖြန်ကို ကျနော်တို့ လာခဲ့မယ်ဆိုပြီးတော့မှ ပြောတဲ့အခါမှာတော့ ဆွေးနွေးကြပြီးတော့မှ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချပြီးတော့မှ ဘုရားကျောင်း ဘုန်းကြီးကျောင်း စခန်းမှာပေါ့... လက်ရှိ ရှိနေတဲ့သူတွေကို ပထမရက်မှာပေးမယ် ဒုတိယရက်မှာ စခန်းမှာ နာမည်သွင်းပြီးမှ အိမ်တွေကို ပြန်သွားတဲ့ မိသားစုတွေကို ထပ်ပေးမယ်လို့ မနေ့ကပြောတယ်။ လာပြောပြီးတော့မှ ကျနော်တို့ဘက်ကလည်း ပြင်ဆင်ဖို့ လုပ်ထားတယ်။ ဒီနေ့ သတင်းပြန်ထွက်လာတာက ဘုရားကျောင်းဝိုင်း သာသနာဝိုင်း ဘုန်းကြီးကျောင်းဝိုင်း လက်ရှိစခန်းမှာ နေထိုင်တဲ့သူတွေကိုပဲ ပေးရမယ်။ အိမ်မှာ ပြန်ရောက်နေတဲ့ မိသားစုတွေကို မပေးရဘူးလို့ ပြန်လာတယ်ဆိုပြီးတော့မှ သူတို့က ပြောပြတယ်။ သူတို့ကလည်း စိတ်မကောင်းဘူးပေါ့။ အားလုံးကို ပေးချင်တာ။ ဒါပေမဲ့ အားလုံကို မပေးဖြစ်ဘူး လက်ရှိ စခန်းမှာ ရှိတဲ့သူကိုပဲ ပေးရမယ်လို့ လမ်းညွှန်ချက် ရှိတာနဲ့ စိတ်မကောင်းဘူးလေ အဲ့ဒီလိုပဲ ပြောတယ်။ တခြားဘာမှ မပြောဘူး။ သူတို့တွေဆန္ဒမှာတော့ မြို့ပေါ်ရော၊ မြို့ပြင်မှာ ရှိတဲ့သူတွေကိုကော တခြားစခန်းမှာ ရှိတဲ့သူတွေကော ပေးချင်တဲ့ စိတ်ဓာတ်တော့ ရှိတယ်။ သို့သော်ငြားလည်း တာဝန်ရှိ ပုဂ္ဂိုလ်များရဲ့ ခွင့်ပြုချက် လုံခြုံရေးအရ ခွင့်ပြုချက် မရှိတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ မသွားနိုင်တဲ့ သဘောတော့ ရှိတယ်။”
COVID-19 ကာကွယ်ရေးအတွက် တကိုယ်ရေသုံး အကာအကွယ် ပစ္စည်းကိရိယာတွေအပါအဝင်၊ အစားအစာမဟုတ်သည့် ပစ္စည်းများအနက်က တာပေါ်လင်စတွေ၊ ခြင်ထောင်၊ ဖျာ၊ စောင်တွေနဲ့၊ မီးဖိုချောင်သုံးပစ္စည်းတွေ၊ နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်သုံး မီးအိမ်တွေကို ကူညီ ထောက်ပံ့ဖြန့်ဖြူးသွားမယ့်အကြောင်း UNHCR က မနေ့က ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ အိမ်ထောင်စု ၁,၀၀၀၊ လူဦးရေ ၅,၀၀၀ အထိကို အကူအညီပေးနိုင်မယ်လို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပြောထားပါတယ်။
အခုလ ဇူလိုင် ပထမအပတ်တုန်းကလည်း မြန်မာနိုင်ငံ ကြက်ခြေနီအသင်းက ဒုက္ခသည်တွေအတွက် အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းတချို့ ကူညီထောက်ပံ့ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီတုန်းကလည်း မြို့ပြင်မှာ ခိုလှုံနေကြတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေအတွက် ကူညီထောက်ပံ့ရေး ပစ္စည်းတွေပေးဖို့ ကြက်ခြေနီအသင်းက ကြိုးစားခဲ့ပေမဲ့ စစ်ကောင်စီဘက်က လုံခြုံရေး အခြေအနေကြောင့် တားမြစ်ခဲ့တယ်လို့ ဒုက္ခသည် စခန်းက တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။
မင်းတပ်မြို့ပေါ်မှာ ပြည်တွင်းဒုက္ခသည် IDP စခန်း ၁၀ ခုဖွင့်လှစ်ထားပြီး အိမ်ထောင်စု ၁,၀၀၀ နီးပါး လာရောက်ခိုလှုံခဲ့ကြပါတယ်။ ချင်းပြည်ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ CDF နဲ့ စစ်ကောင်စီတို့ ၂ ဘက် အပစ်ရပ်ပြီးနောက်ပိုင်းမှာ တချို့က မိမိတို့ နေရပ်ရှိရာကို လောလောဆယ် ပြန်သွားကြတဲ့အတွက် မြို့ပေါ်စခန်းတွေမှာ အိမ်ထောင်စု ၅၀၀ နီးပါးသာ ကျန်ပါတယ်။ မင်းတပ်မြို့ပြင်မှာ ပုန်းအောင်း ခိုလှုံနေကြတဲ့ ဒုက္ခသည် သောင်းဂဏန်းလောက်ရှိနေပြီး သူ့တို့အတွက် အကူအညီ အလွန်အမင်းလိုအပ်နေပါတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ မင်းတပ်မြို့က ဖာသာ တဦးက စိတ်မကောင်းကြောင်း ခုလိုပြောပါတယ်။
“အကူအညီပေးနိုင်တဲ့သူတွေကို သူတို့အကူညီပေးခဲ့မယ် အကူညီပေးတာကိုလည်း စစ်ကောင်စီကလည်း ခွင့်ပြုခဲ့မယ်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ ဝမ်းသာရမှာပေါ့။ ဒါပေမဲ့လည်း ကျေးရွာတွေမှာ နယ်စွန်နယ်ဖျားတွေမှာ ဒုက္ခရောက်နေတဲ့ သူတွေအထိ အကူအညီက မရောက်နိုင်သေးတာကိုတော့ ကျနော်တို့ ယူကျုံးမရ ဝမ်းနည်းမိပါတယ်။”
မင်းတပ်မြို့ကို ကူညီဖို့ ထောက်ပံ့ရေး ပစ္စည်းတွေဟာ မနေ့ ဇူလိုင် ၁၉ ရက်က မင်းတပ်မြို့ပေါ်ကို ရောက်ရှိလာပြီးနောက် စတင်ဖြန့်ေ၀ ပေးနေတာဖြစ်ပါတယ်။ မင်းတပ်မြို့ြ့ပင်မှာရှိနေတဲ့ သောင်းချီတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကို ကုလသမဂ္ဂရဲ့ အကူအညီတွေ ရရှိနိုင်ဖို့ ဒုက္ခသည်တွေက မေ ျှာ်လင့်နေကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု စိုးရိမ်စရာ ကောင်းနေချိန်မှာ ကုလသမဂ္ဂက ကိုဗစ်ထိန်းချုပ်ရေးအတွက် လိုအပ်နေတဲ့ အောက်စီဂျင်နဲ့တခြားပစ္စည်းကိရိယာတွေ ရရှိရေးအတွက် ကြိုးစားပေးနေတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂက ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
[Unicode Version]
ခငြျးပွညျနယျ မငျးတပျမှာ ကုလအကူအညီတှဖွေန့ျဝေ
ခငြျးပွညျနယျ မငျးတပျမွို့ပေါျက စဈဘေးဒုက်ခသညျတှအေတှကျ ကုလသမဂ်ဂ ဒုက်ခသညျမြားဆိုငျရာ မဟာမငျးကွီးရုံး UNHCR က ထောကျပံ့ပေးတဲ့ ပစ်စညျးတှေ ဒီနေ့စတငျဖွန့ျဝပေေးပါတယျ။ မငျးတပျမွို့ပေါျက ဒုက်ခသညျစခနျးမှာ ခိုလှုံနကွေသူတှေ အကူအညီရကွပမေဲ့ နရေပျပွနျသှားတဲ့ ဒုက်ခသညျတှေ မွို့အပွငျ ကြေးရှာတှမှော ခိုလှုံနကွေတဲ့ ဒုက်ခသညျတှတေော့ အကူအညီ မရကွပါဘူး။ ဒီအကွောငျး အပွည့ျအစုံ ရနျကုနျက လာတဲ့သတငျး ကိုငွိမျးခမြျးပွောပွပါမယျ။
ကုလသမဂ်ဂ ဒုက်ခသညျမြားဆိုငျရာ မဟာမငျးကွီးရုံး UNHCR က ကိုဗဈကာကှယျ တားဆီးရေး ပစ်စညျးတှနေဲ့ အသုံးအဆောငျပစ်စညျးတှကေို ခငြျးပွညျနယျ မငျးတပျမွို့ပေါျက စဈဘေးဒုက်ခသညျတှကေို ဒီကနေ့ ဇူလိုငျ ၂၀ ရကျမှာ စတငျ ဝပေေးခဲ့ပါတယျ။
မွို့ပေါျမှာရှိတဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှအေပွငျ အပဈခတျရပျထားခြိနျ နရေပျကို ပွနျသှားတဲ့ စဈဘေး ဒုက်ခသညျတှကေိုပါ အကူအညီတှပေေးဖို့ UNHCR ကအစပိုငျးမှာ စီစဉျခဲ့ပမေဲ့ ဒသေခံအာဏာပိုငျတှေ ခှင့ျပွုခကြျမရတာကွောင့ျ စခနျးမှာ ခိုလှုံနကွေတဲ့ ဒုက်ခသညျတှကေိုပဲ အကူအညီပေးနိုငျခဲ့တယျလို့ မငျးတပျမွို့ ဒုက်ခသညျစခနျးက ဆရာတောျ တဦးက အခုလိုပွောပါတယျ။
“မနေ့က သူတို့ ရောကျလာပွီးတော့မှ မနကျဖွနျကို ကနြောျတို့ လာခဲ့မယျဆိုပွီးတော့မှ ပွောတဲ့အခါမှာတော့ ဆှေးနှေးကွပွီးတော့မှ ဆုံးဖွတျခကြျတှေ ခပြွီးတော့မှ ဘုရားကြောငျး ဘုနျးကွီးကြောငျး စခနျးမှာပေါ့... လကျရှိ ရှိနတေဲ့သူတှကေို ပထမရကျမှာပေးမယျ ဒုတိယရကျမှာ စခနျးမှာ နာမညျသှငျးပွီးမှ အိမျတှကေို ပွနျသှားတဲ့ မိသားစုတှကေို ထပျပေးမယျလို့ မနေ့ကပွောတယျ။ လာပွောပွီးတော့မှ ကနြောျတို့ဘကျကလညျး ပွငျဆငျဖို့ လုပျထားတယျ။ ဒီနေ့ သတငျးပွနျထှကျလာတာက ဘုရားကြောငျးဝိုငျး သာသနာဝိုငျး ဘုနျးကွီးကြောငျးဝိုငျး လကျရှိစခနျးမှာ နထေိုငျတဲ့သူတှကေိုပဲ ပေးရမယျ။ အိမျမှာ ပွနျရောကျနတေဲ့ မိသားစုတှကေို မပေးရဘူးလို့ ပွနျလာတယျဆိုပွီးတော့မှ သူတို့က ပွောပွတယျ။ သူတို့ကလညျး စိတျမကောငျးဘူးပေါ့။ အားလုံးကို ပေးခငြျတာ။ ဒါပမေဲ့ အားလုံကို မပေးဖွဈဘူး လကျရှိ စခနျးမှာ ရှိတဲ့သူကိုပဲ ပေးရမယျလို့ လမျးညှှနျခကြျ ရှိတာနဲ့ စိတျမကောငျးဘူးလေ အဲ့ဒီလိုပဲ ပွောတယျ။ တခွားဘာမှ မပွောဘူး။ သူတို့တှဆေန်ဒမှာတော့ မွို့ပေါျရော၊ မွို့ပွငျမှာ ရှိတဲ့သူတှကေိုကော တခွားစခနျးမှာ ရှိတဲ့သူတှကေော ပေးခငြျတဲ့ စိတျဓာတျတော့ ရှိတယျ။ သို့သောျငွားလညျး တာဝနျရှိ ပုဂ်ဂိုလျမြားရဲ့ ခှင့ျပွုခကြျ လုံခွုံရေးအရ ခှင့ျပွုခကြျ မရှိတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့လို့ မသှားနိုငျတဲ့ သဘောတော့ ရှိတယျ။”
COVID-19 ကာကှယျရေးအတှကျ တကိုယျရသေုံး အကာအကှယျ ပစ်စညျးကိရိယာတှအေပါအဝငျ၊ အစားအစာမဟုတျသည့ျ ပစ်စညျးမြားအနကျက တာပေါျလငျစတှေ၊ ခွငျထောငျ၊ ဖြာ၊ စောငျတှနေဲ့၊ မီးဖိုခြောငျသုံးပစ်စညျးတှေ၊ နရေောငျခွညျစှမျးအငျသုံး မီးအိမျတှကေို ကူညီ ထောကျပံ့ဖွန့ျဖွူးသှားမယ့ျအကွောငျး UNHCR က မနေ့က ကွညောခကြျထုတျပွနျထားပါတယျ။ အိမျထောငျစု ၁,၀၀၀၊ လူဦးရေ ၅,၀၀၀ အထိကို အကူအညီပေးနိုငျမယျလို့ ထုတျပွနျခကြျမှာ ပွောထားပါတယျ။
အခုလ ဇူလိုငျ ပထမအပတျတုနျးကလညျး မွနျမာနိုငျငံ ကွကျခွနေီအသငျးက ဒုက်ခသညျတှအေတှကျ အသုံးအဆောငျပစ်စညျးတခြို့ ကူညီထောကျပံ့ခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီတုနျးကလညျး မွို့ပွငျမှာ ခိုလှုံနကွေတဲ့ ဒုက်ခသညျတှအေတှကျ ကူညီထောကျပံ့ရေး ပစ်စညျးတှပေေးဖို့ ကွကျခွနေီအသငျးက ကွိုးစားခဲ့ပမေဲ့ စဈကောငျစီဘကျက လုံခွုံရေး အခွအေနကွေောင့ျ တားမွဈခဲ့တယျလို့ ဒုက်ခသညျ စခနျးက တာဝနျရှိသူတှကေ ပွောပါတယျ။
မငျးတပျမွို့ပေါျမှာ ပွညျတှငျးဒုက်ခသညျ IDP စခနျး ၁၀ ခုဖှင့ျလှဈထားပွီး အိမျထောငျစု ၁,၀၀၀ နီးပါး လာရောကျခိုလှုံခဲ့ကွပါတယျ။ ခငြျးပွညျကာကှယျရေးအဖှဲ့ CDF နဲ့ စဈကောငျစီတို့ ၂ ဘကျ အပဈရပျပွီးနောကျပိုငျးမှာ တခြို့က မိမိတို့ နရေပျရှိရာကို လောလောဆယျ ပွနျသှားကွတဲ့အတှကျ မွို့ပေါျစခနျးတှမှော အိမျထောငျစု ၅၀၀ နီးပါးသာ ကနြျပါတယျ။ မငျးတပျမွို့ပွငျမှာ ပုနျးအောငျး ခိုလှုံနကွေတဲ့ ဒုက်ခသညျ သောငျးဂဏနျးလောကျရှိနပွေီး သူ့တို့အတှကျ အကူအညီ အလှနျအမငျးလိုအပျနပေါတယျ။ ဒါနဲ့ပတျသကျလို့ မငျးတပျမွို့က ဖာသာ တဦးက စိတျမကောငျးကွောငျး ခုလိုပွောပါတယျ။
“အကူအညီပေးနိုငျတဲ့သူတှကေို သူတို့အကူညီပေးခဲ့မယျ အကူညီပေးတာကိုလညျး စဈကောငျစီကလညျး ခှင့ျပွုခဲ့မယျဆိုရငျတော့ ကနြောျတို့ ဝမျးသာရမှာပေါ့။ ဒါပမေဲ့လညျး ကြေးရှာတှမှော နယျစှနျနယျဖြားတှမှော ဒုက်ခရောကျနတေဲ့ သူတှအေထိ အကူအညီက မရောကျနိုငျသေးတာကိုတော့ ကနြောျတို့ ယူကြုံးမရ ဝမျးနညျးမိပါတယျ။”
မငျးတပျမွို့ကို ကူညီဖို့ ထောကျပံ့ရေး ပစ်စညျးတှဟော မနေ့ ဇူလိုငျ ၁၉ ရကျက မငျးတပျမွို့ပေါျကို ရောကျရှိလာပွီးနောကျ စတငျဖွန့ျေ၀ ပေးနတောဖွဈပါတယျ။ မငျးတပျမွို့ွ့ပငျမှာရှိနတေဲ့ သောငျးခြီတဲ့ ဒုက်ခသညျတှကေို ကုလသမဂ်ဂရဲ့ အကူအညီတှေ ရရှိနိုငျဖို့ ဒုက်ခသညျတှကေ မေ ြှာျလင့ျနကွေပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါကူးစကျပြံ့နှံ့မှု စိုးရိမျစရာ ကောငျးနခြေိနျမှာ ကုလသမဂ်ဂက ကိုဗဈထိနျးခြုပျရေးအတှကျ လိုအပျနတေဲ့ အောကျစီဂငြျနဲ့တခွားပစ်စညျးကိရိယာတှေ ရရှိရေးအတှကျ ကွိုးစားပေးနတေယျလို့ ကုလသမဂ်ဂက ကွညောခကြျထုတျပွနျထားပါတယျ။
