မုံရွာထောင်တွင်း နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေ ဖိနှိပ်ခံရမှုသတင်းတွေထွက်ပေါ် {{Zawgyi/Unicode}}
နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား အများအပြားရှိနေတဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မုံရွာအကျဉ်းထောင်မှာ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက် ဖိနှိပ်မှုတွေဖြစ်နေတယ်လို့ မုံရွာစီးပွားရေးတက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများသမဂ္ဂက ဇန်နဝါရီ ၂၅ ရက်က ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ထောင်အာဏာပိုင်တွေရဲ့ ဖိနှိပ်မှုတွေ တနေ့တခြား ပိုဆိုးလာတယ်လို့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကို အကျိုးဆောင်ပေးနေတဲ့ ရှေ့နေတွေကလည်း ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ ရန်ကုန်ကလာတဲ့ မုံရွာအကျဉ်းထောင်တွင်း အခြေအနေတွေကိုတော့ ကိုခင်မောင်စိုးမင်း ကတင်ပြပေးမှာပါ။
မုံရွာအကျဉ်းထောင်မှာ ထောင်အာဏာပိုင်တွေရဲ့ ဖိနှိပ်မှု၊ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေကို မုံရွာစီးပွားရေးတက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများသမဂ္ဂက ဇန်နဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့စွဲနဲ့ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ မုံရွာအကျဉ်းထောင်ကနေ ပြန်လွတ်လာသူရဲ့ ထောင်တွင်းအခြေအနေပြောပြချက်အပါအဝင် ထောင်ထဲမှာရှိနေတဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေအပေါ် ထောင်အာဏာပိုင်တွေက ကိုယ်ထိလက်ရောက် ရိုက်နှက်တာ၊ ရုန်းရင်းကြမ်းတမ်းစွာ ပြောဆို ခြိမ်းခြောက်တာ၊ အကျဉ်းသားတွေဆီကနေ ငွေကြေးကောက်ခံတာတွေ လုပ်နေတယ်လို့ ဒီထုတ်ပြန်ချက်မှာ ရေးသားထားတာပါ။
နှိပ်စက်ခံရလို့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဒဏ်ရာရသူတွေကိုလည်း မုံရွာထောင်အာဏာပိုင်တွေက ဆေးကုသခွင့်မပေးဘူးလို့ မုံရွာတက္ကသိုလ်က ကျောင်းသားတဦးဖြစ်သလို၊ မုံရွာသပိတ်ကော်မတီရဲ့ ပြောခွင့်ရလည်းဖြစ်တဲ့ ကိုအောင်သူဖြိုးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ထောင်တွင်းလှုပ်ရှားမှုတွေ မလုပ်အောင် ဖိနှိပ်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“သူတို့က တခြားစစ်မျက်နှာပြင်တွေမှာ ရှုံးလာတာတို့၊ အထိနာတယ်ဆိုရင် ထောင်ထဲက သူတို့နိုင်တဲ့၊ သူတို့လက်ခုပ်ထဲ ရောက်နေသူတွေပေါ့ အဲဒါမျိုးတွေကို စိတ်ထွက်ပေါက်အနေနဲ့ ပိုပြီးအနိုင်ကျင့်နေတဲ့ပုံစံမျိုး တွေ့ရတယ်။ နောက်ပိုင်းကျတော့ သူတို့က ထောင်တွင်းလှုပ်ရှားမှုတွေပေါ့ဗျာ အဲဒါမျိုးတွေ လုံးဝမပေါ်ပေါက်အောင် ရည်ရွယ်ပြီးတော့ ပြင်းပြင်းထန်ထန်သူတို့ အစကတည်းက ကနဦးချိုးနှိမ်ပြီးတော့ ဖိနှိပ်နေတယ်လို့ပဲ မြင်တယ်။"
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန် ၁၉ရက်၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မွေးနေ့က မေတ္တာသုတ်စုပေါင်းရွတ်ကြတဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကို ထောင်အာဏာပိုင်တွေက ထိုးကြိတ်ခဲ့တယ်လို့ မုံရွာစီးပွားရေးတက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများသမဂ္ဂ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကို အခုနောက်ပိုင်း နေ့တိုင်းလိုလို အချိန်အကြာကြီး ပုံစံထိုင်ခိုင်းတာ၊ မတ်တပ်ရပ်ခိုင်းတာတွေအပြင် တခါတရံ ထောင်မှူးတွေက အရက်အလွန်အကျွံသောက်ပြီး အကျဉ်းသားတွေကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် ရိုက်နှက်နေတာတွေလည်းရှိတယ်လို့ မုံရွာသပိတ်ကော်မတီရဲ့ ပြောခွင့်ရ မုံရွာတက္ကသိုလ်ကျောင်းသား ကိုအောင်သူဖြိုးကပြောပါတယ်။
“မတ်တပ်တွေရပ်ခိုင်းပြီးတော့ PDF တွေရဲ့ မကောင်းကြောင်းတွေ တော်လှန်ရေး မကောင်းကြောင်းတွေ မင်းတို့ လက်သုံးချောင်းထောင်တဲ့ဟာ ဘာအဓိပ္ပာယ်လဲ အဲလိုသူတို့ရဲ့ ယုံကြည်ချက် ရပ်တည်ချက်ကို စော်ကားမော်ကားတွေပြောပြီးတော့ စစ်တပ်ကောင်းကြောင်း အမွှန်းတင်တဲ့ဟာတွေ ပြောနေတယ်ပေါ့နော်။ အဓိကတော့သူတို့ အဲဒီမှာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုတွေ ဖြစ်တယ်ပေါ့။"
ခုလို မုံရွာအကျဉ်းထောင်မှာ အကျဉ်းသားအခွင့်အရေး ချိုးဖောက်တာတွေ ရှိနေတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေထွက်ပေါ်နေတာဟာ မှန်ကန်ကြောင်း နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေရဲ့ ရှေ့နေတချို့က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ ရှေ့နေတွေရဲ့ လုပ်ကိုင်ခွင့်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ထောင်ထဲမှာ ကန့်သတ်မှုတွေရှိနေသလို သူတို့အနေနဲ့ ဒီအကြောင်းတွေကို ပြင်ပမီဒီယာတွေကို ပြန်ပြောပြဖို့အတွက်လည်း လုံခြုံရေးအခြေအနေအရ ခက်ခဲကြောင်းရှေ့နေတယောက်က ခုလိုပြောပြပါတယ်။
“မှန်ပါတယ် အဲဒါက။ သူတို့မှမဟုတ်ပါဘူး ကျနော်တို့အားလုံးလည်း ခက်ခဲနေပါတယ် လောလောဆယ်မှာလေ အမှန်အတိုင်းပြောတာပါ။ ဒီနောက်ပိုင်းမှာ တော်တော်လေး တင်းကျပ်သွားတာတော့ မှန်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ သိထားတာတော့ များပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့ မှတ်ချက်ပြောလိုတာက ကျနော်တို့ အမှုလိုက်ရှေ့နေတွေ ကိုယ်တိုင်ကိုယ်က သွားရေးလာရေးရော၊ ဝင်ရေးထွက်ရေးရော အတော်ကြပ်နေပါတယ်။သူတို့ဆီသွားတော့ သူတို့စည်းကမ်းပေါ့ဗျာ။”
စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း စစ်အာအာဏာသိမ်းမှုအပေါ် တက်တက်ကြွကြွ ဆန့်ကျင် ဆန္ဒပြတဲ့မြို့တွေထဲမှာ မုံရွာမြို့လည်းပါဝင်ပါတယ်။စစ်အာဏာသိမ်းပြီးတဲ့နောက် မုံရွာအကျဉ်းထောင်မှာ ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခံထားရသူအများစုဟာလည်း ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေ၊ နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်ပတ်သက်သူတွေဖြစ်ပါတယ်။ ထောင်ထဲမှာလည်း အကျဉ်းသားဝင်ဆံ့တဲ့ ဦးရေထက် ပိုပြီးများပြားနေတယ်လို့လည်း မုံရွာမြို့ခံတချို့က ပြောပါတယ်။ အများစုက နိုင်ငံတော်အကြည်ညိုပျက်စေမှုပုဒ်မ ၅၀၅(က) တို့ အကြမ်းဖက်ဥပဒေတို့နဲ့ တရားစွဲဆိုခံနေကြရပါတယ်။
...........................................
မုံရှာထောငျတှငျး နိုငျငံရေးအကဉြျးသားတှေ ဖိနှိပျခံရမှုသတငျးတှထှေကျပေါျ
{{Unicode}}
နိုငျငံရေးအကဉြျးသား အမြားအပွားရှိနတေဲ့ စဈကိုငျးတိုငျး၊ မုံရှာအကဉြျးထောငျမှာ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျ ဖိနှိပျမှုတှဖွေဈနတေယျလို့ မုံရှာစီးပှားရေးတက်ကသိုလျ ကြောငျးသားမြားသမဂ်ဂက ဇနျနဝါရီ ၂၅ ရကျက ကွညောခကြျ ထုတျပွနျပါတယျ။ ထောငျအာဏာပိုငျတှရေဲ့ ဖိနှိပျမှုတှေ တနေ့တခွား ပိုဆိုးလာတယျလို့ နိုငျငံရေးအကဉြျးသားတှကေို အကြိုးဆောငျပေးနတေဲ့ ရှေ့နတှေကေလညျး ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ ရနျကုနျကလာတဲ့ မုံရှာအကဉြျးထောငျတှငျး အခွအေနတှေကေိုတော့ ကိုခငျမောငျစိုးမငျး ကတငျပွပေးမှာပါ။
မုံရှာအကဉြျးထောငျမှာ ထောငျအာဏာပိုငျတှရေဲ့ ဖိနှိပျမှု၊ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုတှကေို မုံရှာစီးပှားရေးတက်ကသိုလျ ကြောငျးသားမြားသမဂ်ဂက ဇနျနဝါရီလ ၂၅ ရကျနေ့စှဲနဲ့ ကွညောခကြျ ထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။ မုံရှာအကဉြျးထောငျကနေ ပွနျလှတျလာသူရဲ့ ထောငျတှငျးအခွအေနပွေောပွခကြျအပါအဝငျ ထောငျထဲမှာရှိနတေဲ့ နိုငျငံရေးအကဉြျးသားတှအေပေါျ ထောငျအာဏာပိုငျတှကေ ကိုယျထိလကျရောကျ ရိုကျနှကျတာ၊ ရုနျးရငျးကွမျးတမျးစှာ ပွောဆို ခွိမျးခွောကျတာ၊ အကဉြျးသားတှဆေီကနေ ငှကွေေးကောကျခံတာတှေ လုပျနတေယျလို့ ဒီထုတျပွနျခကြျမှာ ရေးသားထားတာပါ။
နှိပျစကျခံရလို့ ပွငျးပွငျးထနျထနျ ဒဏျရာရသူတှကေိုလညျး မုံရှာထောငျအာဏာပိုငျတှကေ ဆေးကုသခှင့ျမပေးဘူးလို့ မုံရှာတက်ကသိုလျက ကြောငျးသားတဦးဖွဈသလို၊ မုံရှာသပိတျကောျမတီရဲ့ ပွောခှင့ျရလညျးဖွဈတဲ့ ကိုအောငျသူဖွိုးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ထောငျတှငျးလှုပျရှားမှုတှေ မလုပျအောငျ ဖိနှိပျနတေယျလို့ ပွောပါတယျ။
“သူတို့က တခွားစဈမကြျနှာပွငျတှမှော ရှုံးလာတာတို့၊ အထိနာတယျဆိုရငျ ထောငျထဲက သူတို့နိုငျတဲ့၊ သူတို့လကျခုပျထဲ ရောကျနသေူတှပေေါ့ အဲဒါမြိုးတှကေို စိတျထှကျပေါကျအနနေဲ့ ပိုပွီးအနိုငျကငြ့ျနတေဲ့ပုံစံမြိုး တှေ့ရတယျ။ နောကျပိုငျးကတြော့ သူတို့က ထောငျတှငျးလှုပျရှားမှုတှပေေါ့ဗြာ အဲဒါမြိုးတှေ လုံးဝမပေါျပေါကျအောငျ ရညျရှယျပွီးတော့ ပွငျးပွငျးထနျထနျသူတို့ အစကတညျးက ကနဦးခြိုးနှိမျပွီးတော့ ဖိနှိပျနတေယျလို့ပဲ မွငျတယျ။"
၂၀၂၁ ခုနှဈ ဇှနျ ၁၉ ရကျ၊ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျမှေးနေ့က မတေ်တာသုတျစုပေါငျးရှတျကွတဲ့ နိုငျငံရေးအကဉြျးသားတှကေို ထောငျအာဏာပိုငျတှကေ ထိုးကွိတျခဲ့တယျလို့ မုံရှာစီးပှားရေးတက်ကသိုလျ ကြောငျးသားမြားသမဂ်ဂ ထုတျပွနျခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ နိုငျငံရေးအကဉြျးသားတှကေို အခုနောကျပိုငျး နေ့တိုငျးလိုလို အခြိနျအကွာကွီး ပုံစံထိုငျခိုငျးတာ၊ မတျတပျရပျခိုငျးတာတှအေပွငျ တခါတရံ ထောငျမှူးတှကေ အရကျအလှနျအကြှံသောကျပွီး အကဉြျးသားတှကေို ကိုယျထိလကျရောကျ ရိုကျနှကျနတောတှလေညျးရှိတယျလို့ မုံရှာသပိတျကောျမတီရဲ့ ပွောခှင့ျရ မုံရှာတက်ကသိုလျကြောငျးသား ကိုအောငျသူဖွိုးကပွောပါတယျ။
“မတျတပျတှရေပျခိုငျးပွီးတော့ PDF တှရေဲ့ မကောငျးကွောငျးတှေ တောျလှနျရေး မကောငျးကွောငျးတှေ မငျးတို့ လကျသုံးခြောငျးထောငျတဲ့ဟာ ဘာအဓိပ်ပာယျလဲ အဲလိုသူတို့ရဲ့ ယုံကွညျခကြျ ရပျတညျခကြျကို စောျကားမောျကားတှပွေောပွီးတော့ စဈတပျကောငျးကွောငျး အမှှနျးတငျတဲ့ဟာတှေ ပွောနတေယျပေါ့နောျ။ အဓိကတော့သူတို့ အဲဒီမှာ စိတျပိုငျးဆိုငျရာ ထိခိုကျမှုတှေ ဖွဈတယျပေါ့။"
ခုလို မုံရှာအကဉြျးထောငျမှာ အကဉြျးသားအခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျတာတှေ ရှိနတေယျဆိုတဲ့ သတငျးတှထှေကျပေါျနတောဟာ မှနျကနျကွောငျး နိုငျငံရေးအကဉြျးသားတှရေဲ့ ရှေ့နတေခြို့က ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ ရှေ့နတှေရေဲ့ လုပျကိုငျခှင့ျနဲ့ပတျသကျပွီး ထောငျထဲမှာ ကန့ျသတျမှုတှရှေိနသေလို သူတို့အနနေဲ့ ဒီအကွောငျးတှကေို ပွငျပမီဒီယာတှကေို ပွနျပွောပွဖို့အတှကျလညျး လုံခွုံရေးအခွအေနအေရ ခကျခဲကွောငျးရှေ့နတေယောကျက ခုလိုပွောပွပါတယျ။
“မှနျပါတယျ အဲဒါက။ သူတို့မှမဟုတျပါဘူး ကနြောျတို့အားလုံးလညျး ခကျခဲနပေါတယျ လောလောဆယျမှာလေ အမှနျအတိုငျးပွောတာပါ။ ဒီနောကျပိုငျးမှာ တောျတောျလေး တငျးကပြျသှားတာတော့ မှနျပါတယျ။ ကနြောျတို့ သိထားတာတော့ မြားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကနြောျတို့ မှတျခကြျပွောလိုတာက ကနြောျတို့ အမှုလိုကျရှေ့နတှေေ ကိုယျတိုငျကိုယျက သှားရေးလာရေးရော၊ ဝငျရေးထှကျရေးရော အတောျကွပျနပေါတယျ။ သူတို့ဆီသှားတော့ သူတို့စညျးကမျးပေါ့ဗြာ။”
စဈတပျအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး စဈအာအာဏာသိမျးမှုအပေါျ တကျတကျကွှကွှ ဆန့ျကငြျ ဆန်ဒပွတဲ့မွို့တှထေဲမှာ မုံရှာမွို့လညျးပါဝငျပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျးပွီးတဲ့နောကျ မုံရှာအကဉြျးထောငျမှာ ဖမျးဆီးခြုပျနှောငျခံထားရသူအမြားစုဟာလညျး ဆန်ဒပွလှုပျရှားမှုတှေ၊ နိုငျငံရေး လှုပျရှားမှုတှမှော ပါဝငျပတျသကျသူတှဖွေဈပါတယျ။ ထောငျထဲမှာလညျး အကဉြျးသားဝငျဆံ့တဲ့ ဦးရထေကျ ပိုပွီးမြားပွားနတေယျလို့လညျး မုံရှာမွို့ခံတခြို့က ပွောပါတယျ။ အမြားစုက နိုငျငံတောျအကွညျညိုပကြျစမှေုပုဒျမ ၅၀၅(က) တို့ အကွမျးဖကျဥပဒတေို့နဲ့ တရားစှဲဆိုခံနကွေရပါတယျ။
