စစ်ကိုင်းတိုင်း မုံရွာမြို့နယ်အတွင်း စစ်တပ်ရဲ့ နယ်မြေရှင်းလင်းရေးထိုးစစ်နဲ့ ဒေသခံ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ တိုက်ပွဲတွေကြား ဘေးလွတ်ရာ ထွက်ပြေးနေတဲ့သူတွေ စုစုပေါင်း ၁၀,၀၀၀ လောက်အထိ ရှိလာတယ်လို့ ကူညီကယ်ဆယ်ရေး အဖွဲ့တွေ့ ခန့်မှန်းပါတယ်။ ရွာပေါင်း ၂၀ လောက်က ထွက်ပြေးလာတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကို ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းတွေမှာ နေရာချပေးပြီး အလှူရှင်တွေက ကူညီပေးနေပါတယ်။ ထွက်ပြေးလာသူတွေထဲမှာ ကျန်းမာရေးမကောင်းတဲ့သူတွေလည်း ပါတယ်လို့ ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့တွေက ပြောပါတယ်။ ဒုက္ခသည် ကယ်ဆယ်ရေးအခြေအနေ သတင်းပေးပို့ချက်ကို မခင်ဖြူထွေးက တင်ပြပါမယ်။
မုံရွာမြို့နယ် ညောင်ဖြူပင် ရဲစခန်းက ရဲ နှစ် ဦးကို ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ စက်တင်ဘာလ ၁၂ ရက်နေ့က ဝင်ရောက် ပစ်ခတ်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် စစ်ကောင်စီဘက်ကလည်း အင်အား ၂၀၀ လောက်နဲ့ ကုန်းကြောင်းကရော ရေကြောင်းကပါ ပြန်ပြီး နယ်မြေရှင်းလင်းတဲ့ စစ်ဆင်ရေးတွေနဲ့ ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
ဒေသတွင်း စစ်ရေးတင်းမာပြီး အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်မှုတွေကြား ကျေးရွာပေါင်း ၂၀ လောက်က ရွာသားတွေ ဘေးလွတ်ရာကို တိမ်းရှောင်ကြတယ်လို့ အကူညီပေးနေတဲ့ မုံရွာအမြင့်လမ်း သပိတ်အဖွဲ့က ကော်မတီဝင်တစ်ဦးက VOA ကို ပြောပါတယ်။
“ရွာပေါင်း ၂၀ လောက်ရှိတယ်ဗျ။ ရွာပေါင်း ၂၀ က ပြည်သူလူထုတွေ အကုန်လုံး ထွက်ပြေးကြရတဲ့ အခြေအနေမို့လို့ စစ်ရှောင်ဦးရေက သောင်းဂဏန်းထိ ကပ်သွားတာာဗျ။ ကျနော်တို့လည်း တတ်နိုင်သလောက် စစ်ရှောင်တွေကို ဘေးကင်းရာသို့ ဆိုင်ကယ်တွေနဲ့ ကားတွေနဲ့ တတ်နိုင်သလို ရရင် ရသလို ကြုံရင် ကြုံသလို ခေါ်ပြီးတော့ ဆင့်ကဲ ဆင့်ကဲ ပို့ကြတယ်။ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေမှာ နေရာချထားတယ်။ ဘုန်းကြီးကျောင်းပေါင်း ၁၆ ကျောင်းလောက်ရှိတယ်။ ၁၆ ကျောင်းမှာ တကျောင်းကို ၇၀၀ နီးပါးပေါ့။ ပြည့်ညှပ်နေအောင် နေကြရတာပေါ့ဗျာ။”
စစ်ရှောင်တွေအတွက် မုံရွာသပိတ်ကော်မတီတွေက ကူညီပေးနေကြပေမယ့် အခက်အခဲတွေလည်း ရှိနေကြပါတယ်။ စလမ်းတွေပိတ်ထားတဲ့အတွက် သွားလာရေး ခက်ခဲခက်တာကြောင့် ရိက္ခာသယ်ဖို့ ခက်ခဲတဲ့အကြောင်း စစ်ရှောင်တွေကို ကူညီပေးနေသူတွေက ပြောကြပါတယ်။
“အခက်အခဲတွေကတော့ တော်တော်လေးဖြစ်တယ်ဗျ။ ကျနော်တို့မှာက ရန်ပုံငွေက အပိုအလျှံမရှိဘူးလေ။ အခုဖြစ်အခုရှာ အခုကူညီရတာဆိုတော့ တတ်နိုင်သလောက်တော့ ထောက်ပံံ့တယ်။ ဆန်အိတ်တွေ ဝယ်ရတယ်။ ဆီပုံးတွေ ဝယ်ရတယ်။ အဓိကကတော့ ဆန်နဲ့ ဆီ အဓိကလိုတာပေါ့။ ခုကတော့ အဆင်ပြေသေးတယ်၊ ရက်ရှည်လည်း မဟုတ်သေးဘူး ၃ ရက်လောက်ပဲ ရှိသေးတယ်ဆိုတော့ စားရေးသောက်ရေး အဆင်ပြေသေးတယ်။ ဒါပေမဲ့ လိုအပ်တာက ကျနော်တို့ဘက်မှာ ကုန်စိမ်းက ဝယ်မရတော့ဘူး၊ ဟင်းအတွက်ပေါ့။ သူတို့က အကုန်ပိတ်ထားတဲ့ခါကျတော့ ကျနော်တို့ ကုန်စိမ်းသယ်ဖို့ အဆင်မပြေတော့ဘူး။ အဲ့ဒီတော့ ကျနော်တို့ ဆန်နဲ့ ဆီနဲ့ ပဲနဲ့ အဲ့ဒီလောက်ပဲ ကျနော်တို့ လုပ်ပေးနိုင်တယ်။ စစ်ရှောင်အရေအတွက်ကလည်း များတဲ့ခါကျတော့ တစ်နေ့တစ်နေ့ကို ဆန်အိတ် အလုံး ၂၀ လောက်ရယ် ဆီက ၁၅ ပုံးလောက်ရယ် အဲ့ဒီလောက် အနေအထားသွားတယ်ဗျ။”
စစ်ရှောင် ဒုက္ခသည်တွေထဲမှာ ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရသူတွေ၊ ဖျားနာသူတွေ ပါဝင်တာကြောင့် ဆေးဝါးတွေလည်း လိုအပ်နေတယ်လို့ စစ်ရှောင်ကူညီသူတွေက ပြောပါတယ်။
“တစ်ယောက်ကတော့ ဆုံးသွားတယ်။ ကျန်တဲ့သူတွေကတော့ ဆေးကုသမှု ခံယူနေတယ်။ တခြားဖျားတာနာတာ ညောင်းတာကိုက်တာမျိုးတော့ ရှိတယ်။ အဲ့ဒါမျိုးကျတော့ ကျနော်တို့ ရှောင်တဲ့ နယ်ခံက ဆရာမတွေ (Nurse) ကိုခေါ်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ သပိတ်အနေနဲ့ ဦးဆောင်ပြီးတော့ ခေါ်ပြီး ဆေးကုပေးတယ်ဗျ။ ဆေးဝါးအတွက်က ကျနော်တို့ဆီမှာ ထောက်ပံ့မှုက မရဘူးလေ။''
စစ်ဘေးရှောင်တွေကို ကူညီပေးနေကြတဲ့ မုံရွာအမြင့်လမ်းသပိတ်ကော်မတီက သူတဦးကလည်း ကျန်းမာရေးအရ စောင့်ရှောက်ပေးနေရတဲ့ အတွေ့အကြုံကို အခုလို ပြောပြပါတယ်။
“စစ်ရှောင်ရင်းနဲ့ တချို့ဆိုရင် ပေါင်ကျိုးသွားတာတွေရှိတယ်။ ဆိုင်ကယ်လဲပြီး လက်ကျိုးသွားတာတွေရှိတယ်၊ တချို့ဆိုမီးဖွားရင်းနဲ့ ပြေးလာရတာတွေရှိတယ်။ ပြေးရင်းလွှားရင်းနဲ့မှ မီးဖွားရတာမျိုးတွေလည်း ရှိတယ်။ အဲ့ဒါမျိုးတွေကို ကျနော်တို့အဖွဲ့က နေပြီးတော့မှ တခါမှတော့ လုပ်ဖူးတာတော့ မရှိဘူးပေါ။ ။”
နေအိမ်တွေ မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံရတာတွေအတွက် ပြန်လည်ထူးထောင်ရေး လုပ်ဖို့နဲ့ ဆေးဝါးလိုအပ်ချက်တွေအတွက် ရန်ပုံငွေရှာဖွေရေး အဖွဲ့တချို့က အလှူခံနေကြပါတယ်။
ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ် PDF တွေဟာ ကျေးရွာတွေကို အခြေစိုက်ပြီး အကြမ်းဖက် လုပ်ငန်းတွေ လုပ်နေတယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ စစ်ကောင်စီက စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်း နယ်မြေရှင်းလင်းရေး စစ်ဆင်မှုတွေနဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေကို ဆက်တိုက်လုပ်လာခဲ့တာပါ။ အိုးအိမ် စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေကြရတဲ့ စစ်ရှောင်အရေအတွက်တွေလည်း ပိုပြီးတော့ တိုးလာနေပါတယ်။
[Unicode Version]
မုံရှာမွို့နယျအတှငျး စဈဘေးရှောငျသူ တသောငျးနီးပါး ရှိလာ
စဈကိုငျးတိုငျး မုံရှာမွို့နယျအတှငျး စဈတပျရဲ့ နယျမွရှေငျးလငျးရေးထိုးစဈနဲ့ ဒသေခံ ကာကှယျရေးတပျဖှဲ့တှနေဲ့ တိုကျပှဲတှကွေား ဘေးလှတျရာ ထှကျပွေးနတေဲ့သူတှေ စုစုပေါငျး ၁၀,၀၀၀ လောကျအထိ ရှိလာတယျလို့ ကူညီကယျဆယျရေး အဖှဲ့တှေ့ ခန့ျမှနျးပါတယျ။ ရှာပေါငျး ၂၀ လောကျက ထှကျပွေးလာတဲ့ ဒုက်ခသညျတှကေို ဘုနျးတောျကွီးကြောငျးတှမှော နရောခပြေးပွီး အလှူရှငျတှကေ ကူညီပေးနပေါတယျ။ ထှကျပွေးလာသူတှထေဲမှာ ကနြျးမာရေးမကောငျးတဲ့သူတှလေညျး ပါတယျလို့ ကယျဆယျရေးအဖှဲ့တှကေ ပွောပါတယျ။ ဒုက်ခသညျ ကယျဆယျရေးအခွအေနေ သတငျးပေးပို့ခကြျကို မခငျဖွူထှေးက တငျပွပါမယျ။
မုံရှာမွို့နယျ ညောငျဖွူပငျ ရဲစခနျးက ရဲ နှဈ ဦးကို ပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျဖှဲ့ဝငျတှေ စကျတငျဘာလ ၁၂ ရကျနေ့က ဝငျရောကျ ပဈခတျခဲ့ပွီးတဲ့နောကျ စဈကောငျစီဘကျကလညျး အငျအား ၂၀၀ လောကျနဲ့ ကုနျးကွောငျးကရော ရကွေောငျးကပါ ပွနျပွီး နယျမွရှေငျးလငျးတဲ့ စဈဆငျရေးတှနေဲ့ ထိုးစဈဆငျခဲ့တယျလို့ ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။
ဒသေတှငျး စဈရေးတငျးမာပွီး အပွနျအလှနျပဈခတျမှုတှကွေား ကြေးရှာပေါငျး ၂၀ လောကျက ရှာသားတှေ ဘေးလှတျရာကို တိမျးရှောငျကွတယျလို့ အကူညီပေးနတေဲ့ မုံရှာအမွင့ျလမျး သပိတျအဖှဲ့က ကောျမတီဝငျတဈဦးက VOA ကို ပွောပါတယျ။
“ရှာပေါငျး ၂၀ လောကျရှိတယျဗြ။ ရှာပေါငျး ၂၀ က ပွညျသူလူထုတှေ အကုနျလုံး ထှကျပွေးကွရတဲ့ အခွအေနမေို့လို့ စဈရှောငျဦးရကေ သောငျးဂဏနျးထိ ကပျသှားတာာဗြ။ ကနြောျတို့လညျး တတျနိုငျသလောကျ စဈရှောငျတှကေို ဘေးကငျးရာသို့ ဆိုငျကယျတှနေဲ့ ကားတှနေဲ့ တတျနိုငျသလို ရရငျ ရသလို ကွုံရငျ ကွုံသလို ခေါျပွီးတော့ ဆင့ျကဲ ဆင့ျကဲ ပို့ကွတယျ။ ဘုနျးကွီးကြောငျးတှမှော နရောခထြားတယျ။ ဘုနျးကွီးကြောငျးပေါငျး ၁၆ ကြောငျးလောကျရှိတယျ။ ၁၆ ကြောငျးမှာ တကြောငျးကို ၇၀၀ နီးပါးပေါ့။ ပွည့ျညှပျနအေောငျ နကွေရတာပေါ့ဗြာ။”
စဈရှောငျတှအေတှကျ မုံရှာသပိတျကောျမတီတှကေ ကူညီပေးနကွေပမေယ့ျ အခကျအခဲတှလေညျး ရှိနကွေပါတယျ။ စလမျးတှပေိတျထားတဲ့အတှကျ သှားလာရေး ခကျခဲခကျတာကွောင့ျ ရိက်ခာသယျဖို့ ခကျခဲတဲ့အကွောငျး စဈရှောငျတှကေို ကူညီပေးနသေူတှကေ ပွောကွပါတယျ။
“အခကျအခဲတှကေတော့ တောျတောျလေးဖွဈတယျဗြ။ ကနြောျတို့မှာက ရနျပုံငှကေ အပိုအလြှံမရှိဘူးလေ။ အခုဖွဈအခုရှာ အခုကူညီရတာဆိုတော့ တတျနိုငျသလောကျတော့ ထောကျပံံ့တယျ။ ဆနျအိတျတှေ ဝယျရတယျ။ ဆီပုံးတှေ ဝယျရတယျ။ အဓိကကတော့ ဆနျနဲ့ ဆီ အဓိကလိုတာပေါ့။ ခုကတော့ အဆငျပွသေေးတယျ၊ ရကျရှညျလညျး မဟုတျသေးဘူး ၃ ရကျလောကျပဲ ရှိသေးတယျဆိုတော့ စားရေးသောကျရေး အဆငျပွသေေးတယျ။ ဒါပမေဲ့ လိုအပျတာက ကနြောျတို့ဘကျမှာ ကုနျစိမျးက ဝယျမရတော့ဘူး၊ ဟငျးအတှကျပေါ့။ သူတို့က အကုနျပိတျထားတဲ့ခါကတြော့ ကနြောျတို့ ကုနျစိမျးသယျဖို့ အဆငျမပွတေော့ဘူး။ အဲ့ဒီတော့ ကနြောျတို့ ဆနျနဲ့ ဆီနဲ့ ပဲနဲ့ အဲ့ဒီလောကျပဲ ကနြောျတို့ လုပျပေးနိုငျတယျ။ စဈရှောငျအရအေတှကျကလညျး မြားတဲ့ခါကတြော့ တဈနေ့တဈနေ့ကို ဆနျအိတျ အလုံး ၂၀ လောကျရယျ ဆီက ၁၅ ပုံးလောကျရယျ အဲ့ဒီလောကျ အနအေထားသှားတယျဗြ။”
စဈရှောငျ ဒုက်ခသညျတှထေဲမှာ ထိခိုကျဒဏျရာ ရသူတှေ၊ ဖြားနာသူတှေ ပါဝငျတာကွောင့ျ ဆေးဝါးတှလေညျး လိုအပျနတေယျလို့ စဈရှောငျကူညီသူတှကေ ပွောပါတယျ။
“တဈယောကျကတော့ ဆုံးသှားတယျ။ ကနြျတဲ့သူတှကေတော့ ဆေးကုသမှု ခံယူနတေယျ။ တခွားဖြားတာနာတာ ညောငျးတာကိုကျတာမြိုးတော့ ရှိတယျ။ အဲ့ဒါမြိုးကတြော့ ကနြောျတို့ ရှောငျတဲ့ နယျခံက ဆရာမတှေ (Nurse) ကိုခေါျပွီးတော့ ကနြောျတို့ သပိတျအနနေဲ့ ဦးဆောငျပွီးတော့ ခေါျပွီး ဆေးကုပေးတယျဗြ။ ဆေးဝါးအတှကျက ကနြောျတို့ဆီမှာ ထောကျပံ့မှုက မရဘူးလေ။''
စဈဘေးရှောငျတှကေို ကူညီပေးနကွေတဲ့ မုံရှာအမွင့ျလမျးသပိတျကောျမတီက သူတဦးကလညျး ကနြျးမာရေးအရ စောင့ျရှောကျပေးနရေတဲ့ အတှေ့အကွုံကို အခုလို ပွောပွပါတယျ။
“စဈရှောငျရငျးနဲ့ တခြို့ဆိုရငျ ပေါငျကြိုးသှားတာတှရှေိတယျ။ ဆိုငျကယျလဲပွီး လကျကြိုးသှားတာတှရှေိတယျ၊ တခြို့ဆိုမီးဖှားရငျးနဲ့ ပွေးလာရတာတှရှေိတယျ။ ပွေးရငျးလှှားရငျးနဲ့မှ မီးဖှားရတာမြိုးတှလေညျး ရှိတယျ။ အဲ့ဒါမြိုးတှကေို ကနြောျတို့အဖှဲ့က နပွေီးတော့မှ တခါမှတော့ လုပျဖူးတာတော့ မရှိဘူးပေါ။ ။”
နအေိမျတှေ မီးရှို့ဖကြျဆီးခံရတာတှအေတှကျ ပွနျလညျထူးထောငျရေး လုပျဖို့နဲ့ ဆေးဝါးလိုအပျခကြျတှအေတှကျ ရနျပုံငှရှောဖှရေေး အဖှဲ့တခြို့က အလှူခံနကွေပါတယျ။
ပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျ PDF တှဟော ကြေးရှာတှကေို အခွစေိုကျပွီး အကွမျးဖကျ လုပျငနျးတှေ လုပျနတေယျဆိုတဲ့ အကွောငျးပွခကြျနဲ့ စဈကောငျစီက စဈကိုငျးတိုငျးအတှငျး နယျမွရှေငျးလငျးရေး စဈဆငျမှုတှနေဲ့ လကွေောငျးတိုကျခိုကျမှုတှကေို ဆကျတိုကျလုပျလာခဲ့တာပါ။ အိုးအိမျ စှန့ျခှာ ထှကျပွေးနကွေရတဲ့ စဈရှောငျအရအေတှကျတှလေညျး ပိုပွီးတော့ တိုးလာနပေါတယျ။
