(Zawgyi/Unicode)
စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ကလေးမြို့မှာ ကိုဗစ်- ၁၉ အတည်ပြုလူနာနဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ သံသယလူနာတွေ အများအပြား သေဆုံးနေတယ်လို့ ခရစ်ယာန် သချိ ုၤင်းကော်မတီတွေနဲ့ လူမှုရေးပရဟိတအဖွဲ့ဝင်တွေကပြောပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှုများပြားပေမဲ့ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုပိုင်းတွေမှာ အားနည်းနေတဲ့အကြောင်း ဗွီအိုအေသတင်းထောက် နိုင်ကွန်းအိန်က သတင်းပေးပို့ ထားပါတယ်။
ကိုဗစ်- ၁၉ ကပ်ရောဂါ ကူးစက် ဖြစ်ပွားနေတဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်း ကလေးမြို့မှာ ဒီနေ့ သေဆုံးသူ ၂၀ ကျော်ရှိပါတယ်။ တမြို့နယ်လုံးအတိုင်းအတာနဲ့ သေဆုံးသူအရေအတွက်လည်း များနေတယ်လို့ ကလေးမြို့ ခရစ်ယာန်သချို ၤးကော်မတီဝင်တဦးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
"ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့ကနေ ဒီနေ့အထိတော့ ကလေးမြို့တမြို့လုံးပေါ့နော။ အဲတာက ၂၂၉ ။ ဒီနေ့က တမြို့လုံးမှာဆိုရင် ၂၂ ယောက်ရှိတယ်။ ဒီနေ့ ၂၂ ယောက်။ မနေ့က ကျနော်တို့ ခရစ်ယာန်သုဿာန်မြေမှာတော့ ၁၄ ယောက်။ ဒါပေမဲ့ ကလေးမြို့ တမြို့လုံးတော့မဟုတ်ဘူးနော။ ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့ကနေ ဒီနေ့အထိဆိုရင် လေး ငါးရာလောက်တော့ရှိတတ်တယ်။ အသေစာရင်းနဲ့ အဓိကရပ်ကွက်ထဲမှာ သင်္ဂြိုလ်ဖို့အတွက် အဲတာမျိုးလဲ ပရဟိတအဖွဲ့တွေ Volunteer အဖွဲ့တွေ ဦးဆောင်တယ်။"
ခုလို ကလေးမြို့မှာ သေဆုံးသူ နေ့စဉ် မြင့်တက်နေပေမဲ့ ကိုဗစ်ကြောင့်သေဆုံးသွားတာလားဆိုတာ အတိအကျ မသိရပါဘူး။ ကိုဗစ်အတည်ပြုလူနာတချို့ပါသလို ကိုဗစ်ရောဂါလက္ခဏာပြပေမဲ့ စစ်ဆေးမှု မလုပ်ရသေးသူတွေလည်း ပါပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက နေ့စဉ်ထုတ်ပြန်နေတဲ့ စာရင်းတွေထဲမှာတော့ ကလေးမြို့မှာ ကိုဗစ်ကြောင့် သေဆုံးသူအရေအတွက် အနည်းငယ်သာပါဝင်ပါတယ်။
ခရစ်ယာန် သချိ ုၤင်းကော်မတီ စာရင်းအရကတော့ ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့ကနေ ဇူလိုင်လ ၈ ရက်နေ့အထိ ကလေးမြို့မှာ ကိုဗစ်ရောဂါ အတည်ပြုလူနာအပြင် ကိုဗစ်ရောဂါဖြစ်နေတယ်လို့ သံသယရှိတဲ့လူနာ သေဆုံးတာ စုစုပေါင်း ၂၂၉ ဦးဖြစ်ပါတယ်။
ကလေးမြို့မှာ သေဆုံးနေကြသူ အများစုက ချင်းလူမျိုးတွေဖြစ်ကြပါတယ်။ ကလေးမြို့ ခရစ်ယာန် သချိ ုၤင်းမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့ကနေ ၃၀ ရက်နေ့အထိ တလအတွင်း စုစုပေါင်း အလောင်း ၂၇၀ မီးသဂြိုၤလ်ခဲ့ရတယ်လို့ ပရဟိတကူညီနေသူတွေက ပြောပါတယ်။
သေဆုံးသွားတဲ့ ကိုဗစ်အတည်ပြုလူနာတွေကို ချင်းလူမှုရေးအသင်း ၊ ဇောလ်ဘုတ် (Zawl buk)၊ တာဟန်းမီဇိုးလူငယ်အသင်း (TMTP)၊ ဇိုမီးလူငယ်အဖွဲ့ ကာယကံမေတ္တာ စတဲ့ ပရဟိတအဖွဲ့အစည်းတွေက သက်ဆိုင်ရာသချို ၤးတွေမှာ PPE ဝတ်စုံတွေနဲ့ မီးရှို့သဂြိုၤလ်ပေးနေကြပါတယ်။ သေဆုံးသူအားလုံး ကိုဗစ်ကြောင့်လားဆိုတာ အတည်မပြုနိုင်ပေမဲ့ သေဆုံးသူတွေများနေတဲ့အကြောင်း လူမှုရေးပရဟိတအဖွဲ့ဝင်တဦးက ပြောပါတယ်။
"အိန္ဒိယဘက်ကို သွားတဲ့လူလည်းရှိတယ်ဆိုတော့ သူတို့သာပြန်တဲ့စာရင်းမှာ အသားကုန် sensitive ဖြစ်နေတော့တာပဲ။ အောက်စီဂျင်မရှိဘူး အခု။ တမြို့လုံးက အောက်စီဂျင်မရှိလို့ ဆုံးသွားတာ အများကြီးရှိမှ ာအခု။ ဒီတလအတွင်းမှာတော့ ကျနော်တို့ ဘာသာပေါင်းစုံ ပြောရမှာပေါ့နော်၊ ၅၀၀ နီးပါးတော့ရှိမှာ။"
ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းတာကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြသူတွေ ပြင်းပြင်းထန်ထန် နှိမ်နှင်းခံရလို့ အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက်ကို အများအပြား တိမ်းရှောင်ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီထဲကတချို့ အိန္ဒိယကနေ ကလေးမြို့ကို ပြန်လာသူတွေရှိလို့ သူတို့ကနေ ကိုဗစ်-၁၉ရောဂါ ကူးစက်လာတာလို့ ဒေသခံတချို့က ပြောကြပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ကိုဗစ်ရောဂါကြောင့်သေဆုံးသူကို ချင်းရိုးရာထုံးတမ်းစဉ်အလာအရ အလောင်းမြေမြှုတ်သဂြိုၤလ်ရာက အစပြုပြီး ကူးစက်မှုတွေရှိလာတယ်လို့လည်း မြို့ခံတချို့ကခန့်မှန်းနေကြပါတယ်။ကိုဗစ်ရောဂါကူးစက်သူ၊ သေဆုံးသူတွေများနေတဲ့ ကလေးမြို့မှာ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကတော့ အတော်လေး အားနည်းနေပါတယ်။
"ကျနော်တို့မြို့မှာ နေတဲ့လူတွေအခြေအနေက မြို့မှာလည်း လူတွေ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သွားနေကြတယ်ဆိုတော့နော။ အဲတာတော့ သတိထားဖို့တော့ တအားလိုပါတယ်။ ကျန်းမာရေးအခြေအနေကတော့ စောင့်ရှောက်မှုက ဘာမှမရှိသလိုဖြစ်ပါတယ်။ ဆရာဝန်လည်းမရှိဘူး။ ပြီးတော့ပရဟိတ ကျနော်တို့အဖွဲ့တွေက လူမှုရေးအသင်းတွေကပဲ ဦးဆောင်တယ်ဆိုတော့နော။ အဲဒီဖက်မှာလည်း ကျနော်တို့အားနည်းချက်တွေလည်းရှိတာပေါ့နော။"
လက်ရှိ ကလေးမြို့မှာ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းအများစုဟာ CDM လှုပ်ရှားမှုမှာပါဝင်နေကြသလို တချို့လည်း အဖမ်းဆီးခံရမှာစိုး လို့ တိမ်းရှောင်နေကြရပါတယ်။ နေမကောင်းဖြစ်နေကြသူ တချို့ကလည်း ကိုယ့်နေအိမ်တွေမှာပဲနေပြီး အဆင်ပြေသလို ကုသနေကြရပါတယ်။
ကလေးမြို့မှာ ဒေသတွင်း အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေက ကိုယ်ထူကိုယ်ထစနစ်နဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ပိုးတွေ့လူနာကုသရေးစင်တာတွေ ဖွင့်လှစ်ပြီး ကိုယ့်နည်းကိုယ်ဟန်နဲ့ ကုသပေးနေကြသလို သေဆုံးသူတွေကိုလည်း ပရဟိတအဖွဲ့အစည်းတွေကပဲ အလောင်းတွေကို ကူညီမြေမြုပ်သဂြိုၤလ်ပေးနေကြပါတယ်။
ကလေးမြို့မှာ အောက်ဆီဂျင်ထုတ်လုပ်နိုင်တဲ့စက် မရှိတာကြောင့် ပရဟိတအသင်းအဖွဲ့တွေဟာ အောက်ဆီဂျင်တွေကို ရန်ကုန်၊ မန္တလေးဘက်ကနေ မှာယူကြရပြီး အချိန်ကြန့်ကြာမှုရှိတဲ့အပြင် အောက်ဆီဂျင်တွေ လိုသလောက် မရနိုင်ကြပါဘူး။
Stay at Home ကြေညာထားတဲ့ ကလေးမြို့မှာ ရောဂါကူးစက်သေဆုံးမှုနှုန်း မြင့်တက်နေတာကြောင့် ဈေးဆိုင်အချို့ကိုလည်း ယာယီ ပိတ်ထားကြပါတယ်။
......................................................................................
ကိုဗဈတတိယလှိုငျးဒဏျသင့ျ ကလေးမွို့ ကုသစောင့ျရှောကျရေးပိုငျး အားနညျးနေ
(Unicode)
စဈကိုငျးတိုငျးဒသေကွီး ကလေးမွို့မှာ ကိုဗဈ- ၁၉ အတညျပွုလူနာနဲ့ ကိုဗဈရောဂါဖွဈနိုငျတယျဆိုတဲ့ သံသယလူနာတှေ အမြားအပွား သဆေုံးနတေယျလို့ ခရဈယာနျ သခြိ ုၤငျးကောျမတီတှနေဲ့ လူမှုရေးပရဟိတအဖှဲ့ဝငျတှကေပွောပါတယျ။ ရောဂါကူးစကျမှုမြားပွားပမေဲ့ ကနြျးမာရေး စောင့ျရှောကျမှုပိုငျးတှမှော အားနညျးနတေဲ့အကွောငျး ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ နိုငျကှနျးအိနျက သတငျးပေးပို့ ထားပါတယျ။
ကိုဗဈ- ၁၉ ကပျရောဂါ ကူးစကျ ဖွဈပှားနတေဲ့ စဈကိုငျးတိုငျး ကလေးမွို့မှာ ဒီနေ့ သဆေုံးသူ ၂၀ ကြောျရှိပါတယျ။ တမွို့နယျလုံးအတိုငျးအတာနဲ့ သဆေုံးသူအရအေတှကျလညျး မြားနတေယျလို့ ကလေးမွို့ ခရဈယာနျသခြို ၤးကောျမတီဝငျတဦးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
"ဇူလိုငျလ ၁ ရကျနေ့ကနေ ဒီနေ့အထိတော့ ကလေးမွို့တမွို့လုံးပေါ့နော။ အဲတာက ၂၂၉ ။ ဒီနေ့က တမွို့လုံးမှာဆိုရငျ ၂၂ ယောကျရှိတယျ။ ဒီနေ့ ၂၂ ယောကျ။ မနေ့က ကနြောျတို့ ခရဈယာနျသုူာနျမွမှောတော့ ၁၄ ယောကျ။ ဒါပမေဲ့ ကလေးမွို့ တမွို့လုံးတော့မဟုတျဘူးနော။ ဇှနျလ ၁ ရကျနေ့ကနေ ဒီနေ့အထိဆိုရငျ လေး ငါးရာလောကျတော့ရှိတတျတယျ။ အသစောရငျးနဲ့ အဓိကရပျကှကျထဲမှာ သငျ်ဂွိုလျဖို့အတှကျ အဲတာမြိုးလဲ ပရဟိတအဖှဲ့တှေ Volunteer အဖှဲ့တှေ ဦးဆောငျတယျ။"
ခုလို ကလေးမွို့မှာ သဆေုံးသူ နေ့စဉျ မွင့ျတကျနပေမေဲ့ ကိုဗဈကွောင့ျသဆေုံးသှားတာလားဆိုတာ အတိအကြ မသိရပါဘူး။ ကိုဗဈအတညျပွုလူနာတခြို့ပါသလို ကိုဗဈရောဂါလက်ခဏာပွပမေဲ့ စဈဆေးမှု မလုပျရသေးသူတှလေညျး ပါပါတယျ။ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက နေ့စဉျထုတျပွနျနတေဲ့ စာရငျးတှထေဲမှာတော့ ကလေးမွို့မှာ ကိုဗဈကွောင့ျ သဆေုံးသူအရအေတှကျ အနညျးငယျသာပါဝငျပါတယျ။
ခရဈယာနျ သခြိ ုၤငျးကောျမတီ စာရငျးအရကတော့ ဇူလိုငျလ ၁ ရကျနေ့ကနေ ဇူလိုငျလ ၈ ရကျနေ့အထိ ကလေးမွို့မှာ ကိုဗဈရောဂါ အတညျပွုလူနာအပွငျ ကိုဗဈရောဂါဖွဈနတေယျလို့ သံသယရှိတဲ့လူနာ သဆေုံးတာ စုစုပေါငျး ၂၂၉ ဦးဖွဈပါတယျ။
ကလေးမွို့မှာ သဆေုံးနကွေသူ အမြားစုက ခငြျးလူမြိုးတှဖွေဈကွပါတယျ။ ကလေးမွို့ ခရဈယာနျ သခြိ ုၤငျးမှာ ပွီးခဲ့တဲ့ ဇှနျလ ၁ ရကျနေ့ကနေ ၃၀ ရကျနေ့အထိ တလအတှငျး စုစုပေါငျး အလောငျး ၂၇၀ မီးသဂွိုၤလျခဲ့ရတယျလို့ ပရဟိတကူညီနသေူတှကေ ပွောပါတယျ။
သဆေုံးသှားတဲ့ ကိုဗဈအတညျပွုလူနာတှကေို ခငြျးလူမှုရေးအသငျး ၊ ဇောလျဘုတျ (Zawl buk)၊ တာဟနျးမီဇိုးလူငယျအသငျး (TMTP)၊ ဇိုမီးလူငယျအဖှဲ့ ကာယကံမတေ်တာ စတဲ့ ပရဟိတအဖှဲ့အစညျးတှကေ သကျဆိုငျရာသခြို ၤးတှမှော PPE ဝတျစုံတှနေဲ့ မီးရှို့သဂွိုၤလျပေးနကွေပါတယျ။ သဆေုံးသူအားလုံး ကိုဗဈကွောင့ျလားဆိုတာ အတညျမပွုနိုငျပမေဲ့ သဆေုံးသူတှမြေားနတေဲ့အကွောငျး လူမှုရေးပရဟိတအဖှဲ့ဝငျတဦးက ပွောပါတယျ။
"အိန်ဒိယဘကျကို သှားတဲ့လူလညျးရှိတယျဆိုတော့ သူတို့သာပွနျတဲ့စာရငျးမှာ အသားကုနျ sensitive ဖွဈနတေော့တာပဲ။ အောကျစီဂငြျမရှိဘူး အခု။ တမွို့လုံးက အောကျစီဂငြျမရှိလို့ ဆုံးသှားတာ အမြားကွီးရှိမှ ာအခု။ ဒီတလအတှငျးမှာတော့ ကနြောျတို့ ဘာသာပေါငျးစုံ ပွောရမှာပေါ့နောျ၊ ၅၀၀ နီးပါးတော့ရှိမှာ။"
ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျနေ့မှာ စဈတပျအာဏာသိမျးတာကို ဆန့ျကငြျဆန်ဒပွသူတှေ ပွငျးပွငျးထနျထနျ နှိမျနှငျးခံရလို့ အိန်ဒိယနိုငျငံဘကျကို အမြားအပွား တိမျးရှောငျခဲ့ကွပါတယျ။ အဲဒီထဲကတခြို့ အိန်ဒိယကနေ ကလေးမွို့ကို ပွနျလာသူတှရှေိလို့ သူတို့ကနေ ကိုဗဈ-၁၉ရောဂါ ကူးစကျလာတာလို့ ဒသေခံတခြို့က ပွောကွပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ ကိုဗဈရောဂါကွောင့ျသဆေုံးသူကို ခငြျးရိုးရာထုံးတမျးစဉျအလာအရ အလောငျးမွမွှေုတျသဂွိုၤလျရာက အစပွုပွီး ကူးစကျမှုတှရှေိလာတယျလို့လညျး မွို့ခံတခြို့ကခန့ျမှနျးနကွေပါတယျ။ကိုဗဈရောဂါကူးစကျသူ၊ သဆေုံးသူတှမြေားနတေဲ့ ကလေးမွို့မှာ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှုကတော့ အတောျလေး အားနညျးနပေါတယျ။
"ကနြောျတို့မွို့မှာ နတေဲ့လူတှအေခွအေနကေ မွို့မှာလညျး လူတှေ အစုလိုကျအပွုံလိုကျ သှားနကွေတယျဆိုတော့နော။ အဲတာတော့ သတိထားဖို့တော့ တအားလိုပါတယျ။ ကနြျးမာရေးအခွအေနကေတော့ စောင့ျရှောကျမှုက ဘာမှမရှိသလိုဖွဈပါတယျ။ ဆရာဝနျလညျးမရှိဘူး။ ပွီးတော့ပရဟိတ ကနြောျတို့အဖှဲ့တှကေ လူမှုရေးအသငျးတှကေပဲ ဦးဆောငျတယျဆိုတော့နော။ အဲဒီဖကျမှာလညျး ကနြောျတို့အားနညျးခကြျတှလေညျးရှိတာပေါ့နော။"
လကျရှိ ကလေးမွို့မှာ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးအမြားစုဟာ CDM လှုပျရှားမှုမှာပါဝငျနကွေသလို တခြို့လညျး အဖမျးဆီးခံရမှာစိုး လို့ တိမျးရှောငျနကွေရပါတယျ။ နမေကောငျးဖွဈနကွေသူ တခြို့ကလညျး ကိုယ့ျနအေိမျတှမှောပဲနပွေီး အဆငျပွသေလို ကုသနကွေရပါတယျ။
ကလေးမွို့မှာ ဒသေတှငျး အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှကေ ကိုယျထူကိုယျထစနဈနဲ့ ကိုဗဈ-၁၉ ပိုးတှေ့လူနာကုသရေးစငျတာတှေ ဖှင့ျလှဈပွီး ကိုယ့ျနညျးကိုယျဟနျနဲ့ ကုသပေးနကွေသလို သဆေုံးသူတှကေိုလညျး ပရဟိတအဖှဲ့အစညျးတှကေပဲ အလောငျးတှကေို ကူညီမွမွေုပျသဂွိုၤလျပေးနကွေပါတယျ။
ကလေးမွို့မှာ အောကျဆီဂငြျထုတျလုပျနိုငျတဲ့စကျ မရှိတာကွောင့ျ ပရဟိတအသငျးအဖှဲ့တှဟော အောကျဆီဂငြျတှကေို ရနျကုနျ၊ မန်တလေးဘကျကနေ မှာယူကွရပွီး အခြိနျကွန့ျကွာမှုရှိတဲ့အပွငျ အောကျဆီဂငြျတှေ လိုသလောကျ မရနိုငျကွပါဘူး။
Stay at Home ကွညောထားတဲ့ ကလေးမွို့မှာ ရောဂါကူးစကျသဆေုံးမှုနှုနျး မွင့ျတကျနတောကွောင့ျ ဈေးဆိုငျအခြို့ကိုလညျး ယာယီ ပိတျထားကွပါတယျ။
