[Zawgyi/Unicode]
နေရပ်ပြန်လာတဲ့ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေ၊ ပြည်တွင်းမှာ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်သွားသူတွေအရေးကိစ္စဟာ အစိုးရအတွက်ရော၊ အလုပ်သမား အဖွဲ့အစည်းတွေကြားမှာပါ အပူတပြင်း ကိုင်တွယ်ရမယ့် ပြဿနာဖြစ်လာပါတယ်။ ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး အစိုးရနဲ့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့တွေ အလုပ်သမားအရေးကိစ္စ လတ်တလော လုပ်ဆောင်နေတဲ့ အပိုင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုဇော်ထက်က တင်ပြပေးမှာပါ။
COVID-19 ကပ်ရောဂါ အရှိန်မြင့်လာတဲ့ မတ်လလောက်ကစပြီး နေရပ်ပြန်လာတဲ့ မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေဟာ သိန်းချီ ရှိပါတယ်။ အစိုးရအနေနဲ့ ထိုင်း၊ ကိုရီးယား၊ မလေးရှား၊ ဂျပန် ဒီနိုင်ငံတွေကပြန်လာတဲ့ တရားဝင်စာရင်းကိုပဲ ကောက်ယူနိုင်ပြီး တရုတ်အပါအဝင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေကို တရားမဝင်သွားတဲ့ လုပ်သားစာရင်းကိုတော့ အတိအအကျ မကောက်နိုင်သေးဘူးလို့ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန တာဝန်ရှိသူတဦးက ပြောပါတယ်။
သူတို့အတွက်နေရပ်မှာ အလုပ်အကိုင်ဖန်တီးပေးဖို့ အစိုးရဘက်က ကြိုးစားနေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ သူတို့ကျွမ်းကျင်တဲ့အပိုင်းနဲ့ ပြည်တွင်းရဲ့ လိုအပ်ချက် သိနိုင်အောင် နယ်စပ်နဲ့ လေဆိပ်က ပြန်လာတဲ့သူတွေကို လုပ်ငန်းကျွမ်းကျင်မှု စာရင်း အချက်အလက်ကို ပြည်ထောင်စုအဆင့်က ကောက်ယူနေပြီး၊ လက်လှမ်း မမှီတာတွေကိုတော့ သက်ဆိုင်ရာပြည်နယ်၊ တိုင်းက အလုပ်သမားညွှန်ကြားမှု ဦးစီးဌာနတွေက ဆက်လက် ကောက်ယူနေကြောင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန အမြဲတမ်းအတွင်းဝန် ဦးမျိုးအောင်က ပြောပါတယ်။
“လုပ်နေတာကတော့ အဓိက ကတော့ အလုပ်သမားညွှန်ကြားရေးကပေါ့။ ပြန်ရောက်တဲ့သူထဲမှာ ဒီနေ့ ၅၀၀ ဝင်တယ်ဆိုရင် စိုက်ပျိုးရေးမှာ ဘယ်လောက် လုပ်ခဲ့သလဲ၊ မွေးမြူရေးမှာဘယ်လောက်၊ တခြားဘယ်ဟာလုပ်တယ်၊ အဲဒါလေးတွေ ကောက်တယ်။ တချိုကလက်လှမ်းမမီတဲ့ အပြင်ကလေ လွတ်သွားတဲ့ဟာလေးတွေလည်း ပြည်နယ်နဲ့ တိုင်းမှာရှိတဲ့ အလုပ်သမားညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန တိုင်းဦးစီးတွေကို တာဝန်ပေးပြီးတော့ ကောက်ခိုင်းထားတာရှိတာပေါ့။”
ပြည်ပရောက်လုပ်သားတွေ ပြန်ဝင်လာနိုင်ဖို့ ဆောင်ရွက်နေတာမျိုး မဟုတ်တော့ဘဲ သူတို့ဆီက ပါလာမယ့် လုပ်ငန်းကျွမ်းကျင်မှုကို ပြည်တွင်းမှာ ပြန်အသုံးချပြီး အလုပ်တွေလည်းဖန်တီးပေးဖို့လိုမယ်လို့ အလုပ်သမားသမဂ္ဂ MICS ရဲ့ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးသက်နှင်းအောင်က ပြောပါတယ်။
“ဒီကာလကတော့ COVID-19 ဖြစ်နေတာကြောင့် နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကလည်း လာမှာ မဟုတ်ဘူးပေါ့နော်။ လက်ရှိပြည်တွင်းမှာရှိနေတဲ့ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံတွေ မပိတ်ဖို့အရေးကိုပဲ အစိုးရအနေနဲ့ ဦးစားပေး ဆောင်ရွက်ပြီးမှ ဒီစက်ရုံအလုပ်ရုံတွေမှာ အလုပ်သမားလိုအပ်တွေ ရှိလာရင် ပြည်ပက ဝင်လာတဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုရှိတဲ့ လုပ်သားတွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပြီးမှ အလုပ်ခန့်ပေးတာမျိုးတွေ၊ ပြည်လည်ပြီး သင်ကြားပို့ချပေးတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေ လုပ်နိုင်ရင် အကောင်းဆုံး ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ကျနော်တို့က ယူဆပါတယ်။”
မြဝတီတံတား အမှတ် (၂) တခုတည်းက ပြန်ဝင်လာတဲ့ မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားဦးရေက မတ်လကနေ ဒီနေ့အထိ ၇၀,၀၀၀ ဝန်းကျင်ရှိပါတယ်လို့ ထိုင်းနိုင်ငံမဲဆောက် မြန်မာကောင်စစ်ဝန်ရုံးက တာဝန်ရှိသူကပြောပါတယ်။ တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ဆိုရင် ၁၅၀,၀၀၀ အထက်မှာ ရှိပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလုပ်သမားသမဂ္ဂများ အဖွဲ့ချုပ် CTUM က ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားကိစ္စကို စာရင်းကောက်ယူနေပြီး သူတို့အတွက် နေရပ်မှာ ကိုက်ညီတဲ့ အလုပ်အကိုင်ရဖို့ လုပ်နေကြောင်း၊ ဥပမာ လွှတ်တော်ပိုင်းက လုပ်ဆောင်နေတဲ့ လမ်းခင်းတဲ့ စီမံကိန်းမှာ တနေ့ဝင်ငွေ ကျပ် ၈,၀၀၀ ရနိုင်တာမျိုး။ အခုက နေရပ်ပြန်ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေ အလုပ်အကိုင်ရဖို့ အပြင် ကျပ်ငွေသိန်းနဲ့ချီ ပေးထားပြီး နိုင်ငံခြားသွားဖို့ပြင်နေတဲ့ သူတွေအတွက်ပါ ထည့်စဉ်းစားရလိမ့်မယ့်လို့ CTUM ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားရေးရာဌာနက ဦးဟိန်းလတ်က ပြောပါတယ်။
“အခုဆိုရင် ထိုင်းကိုသွားဖို့ စာချုပ်ချုပ်ထားတဲ့ အလုပ်သမားဆိုရင်လည်း ၆၀,၀၀၀ ကျော်ရှိတယ်ပေါ့နော်။ ကျန်တဲ့နိုင်ငံအသီးသီးကို စာချုပ်ချုပ်ထားတဲ့ သူတွေလည်း ရှိတယ်။ ဟိုကပြန်တဲ့သူလည်းရှိတယ်၊ ဒီကပြန်တဲ့သူလည်း မထွက်ရဘူးဆိုတော့ ဒီ မိုးတွင်းအခါလည်း ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် အလုပ်လက်မဲ့တွေ ပိုပြီး များလာနိုင်တယ်။ များလာနိုင်တဲ့အပြင် အဲဒီကနေ မဖြစ်သင့်တာတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်။”
လူမှုဝန်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် ပြန်လည်နေရာချထားရေး ဝန်ကြီးဌာန အချက်အလက်အတိုင်းဆိုရင် ပြည်တွင်းမှာ အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်နေသူက ၂၀၀,၀၀၀ ဝန်းကျင်လောက်ရှိပါတယ်။ အဲံဒီအရေအတွက်ထဲမှာ စက်ရုံပိတ်သိမ်းခံရလို့၊ အလုပ်ရှင်က ဖြုတ်လိုက်လို့၊ COVID ရောဂါအကြောင်းပြချက်နဲ့ အလုပ်ဖြုတ်ခံရတဲ့ သမဂ္ဂအဖွဲ့တွေ၊ ကုန်ကြမ်းပြတ်လို့ ပိတ်လိုက်တဲ့ စက်ရုံက လုပ်သားတွေ ဒီလို အစိုးရက စနစ်တကျခွဲခြမ်း စိစစ်နိုင်မှ လက်ရှိ အရေအတွက်ကနေ ပိုမဆိုးအောင် တားဆီးနိုင်လိမ့်မယ်လို့ သမဂ္ဂအဖွဲ့တွေက တိုက်တွန်းကြပါတယ်။
[Unicode Version]
ပွညျပပွနျရှှေ့ပွောငျးလုပျသားမြားရဲ့ ကြှမျးကငြျလုပျငနျးမြား စာရငျးပွုစု
နရေပျပွနျလာတဲ့ ရှှေ့ပွောငျးအလုပျသမားတှေ၊ ပွညျတှငျးမှာ အလုပျလကျမဲ့ဖွဈသှားသူတှအေရေးကိစ်စဟာ အစိုးရအတှကျရော၊ အလုပျသမား အဖှဲ့အစညျးတှကွေားမှာပါ အပူတပွငျး ကိုငျတှယျရမယ့ျ ပွူနာဖွဈလာပါတယျ။ ဒီကိစ်စနဲ့ပတျသကျပွီး အစိုးရနဲ့ အရပျဘကျအဖှဲ့တှေ အလုပျသမားအရေးကိစ်စ လတျတလော လုပျဆောငျနတေဲ့ အပိုငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုဇောျထကျက တငျပွပေးမှာပါ။
COVID-19 ကပျရောဂါ အရှိနျမွင့ျလာတဲ့ မတျလလောကျကစပွီး နရေပျပွနျလာတဲ့ မွနျမာရှှေ့ပွောငျးလုပျသားတှဟော သိနျးခြီ ရှိပါတယျ။ အစိုးရအနနေဲ့ ထိုငျး၊ ကိုရီးယား၊ မလေးရှား၊ ဂပြနျ ဒီနိုငျငံတှကေပွနျလာတဲ့ တရားဝငျစာရငျးကိုပဲ ကောကျယူနိုငျပွီး တရုတျအပါအဝငျ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတှကေို တရားမဝငျသှားတဲ့ လုပျသားစာရငျးကိုတော့ အတိအအကြ မကောကျနိုငျသေးဘူးလို့ အလုပျသမားဝနျကွီးဌာန တာဝနျရှိသူတဦးက ပွောပါတယျ။
သူတို့အတှကျနရေပျမှာ အလုပျအကိုငျဖနျတီးပေးဖို့ အစိုးရဘကျက ကွိုးစားနတေယျလို့ ပွောပါတယျ။ သူတို့ကြှမျးကငြျတဲ့အပိုငျးနဲ့ ပွညျတှငျးရဲ့ လိုအပျခကြျ သိနိုငျအောငျ နယျစပျနဲ့ လဆေိပျက ပွနျလာတဲ့သူတှကေို လုပျငနျးကြှမျးကငြျမှု စာရငျး အခကြျအလကျကို ပွညျထောငျစုအဆင့ျက ကောကျယူနပွေီး၊ လကျလှမျး မမှီတာတှကေိုတော့ သကျဆိုငျရာပွညျနယျ၊ တိုငျးက အလုပျသမားညှှနျကွားမှု ဦးစီးဌာနတှကေ ဆကျလကျ ကောကျယူနကွေောငျး အလုပျသမားဝနျကွီးဌာန အမွဲတမျးအတှငျးဝနျ ဦးမြိုးအောငျက ပွောပါတယျ။
“လုပျနတောကတော့ အဓိက ကတော့ အလုပျသမားညှှနျကွားရေးကပေါ့။ ပွနျရောကျတဲ့သူထဲမှာ ဒီနေ့ ၅၀၀ ဝငျတယျဆိုရငျ စိုကျပြိုးရေးမှာ ဘယျလောကျ လုပျခဲ့သလဲ၊ မှေးမွူရေးမှာဘယျလောကျ၊ တခွားဘယျဟာလုပျတယျ၊ အဲဒါလေးတှေ ကောကျတယျ။ တခြိုကလကျလှမျးမမီတဲ့ အပွငျကလေ လှတျသှားတဲ့ဟာလေးတှလေညျး ပွညျနယျနဲ့ တိုငျးမှာရှိတဲ့ အလုပျသမားညှှနျကွားမှုဦးစီးဌာန တိုငျးဦးစီးတှကေို တာဝနျပေးပွီးတော့ ကောကျခိုငျးထားတာရှိတာပေါ့။”
ပွညျပရောကျလုပျသားတှေ ပွနျဝငျလာနိုငျဖို့ ဆောငျရှကျနတောမြိုး မဟုတျတော့ဘဲ သူတို့ဆီက ပါလာမယ့ျ လုပျငနျးကြှမျးကငြျမှုကို ပွညျတှငျးမှာ ပွနျအသုံးခပြွီး အလုပျတှလေညျးဖနျတီးပေးဖို့လိုမယျလို့ အလုပျသမားသမဂ်ဂ MICS ရဲ့ အထှထှေအေတှငျးရေးမှူး ဦးသကျနှငျးအောငျက ပွောပါတယျ။
“ဒီကာလကတော့ COVID-19 ဖွဈနတောကွောင့ျ နိုငျငံခွား ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုတှကေလညျး လာမှာ မဟုတျဘူးပေါ့နောျ။ လကျရှိပွညျတှငျးမှာရှိနတေဲ့ စကျရုံ၊ အလုပျရုံတှေ မပိတျဖို့အရေးကိုပဲ အစိုးရအနနေဲ့ ဦးစားပေး ဆောငျရှကျပွီးမှ ဒီစကျရုံအလုပျရုံတှမှော အလုပျသမားလိုအပျတှေ ရှိလာရငျ ပွညျပက ဝငျလာတဲ့ ကြှမျးကငြျမှုရှိတဲ့ လုပျသားတှနေဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျပွီးမှ အလုပျခန့ျပေးတာမြိုးတှေ၊ ပွညျလညျပွီး သငျကွားပို့ခပြေးတဲ့ လုပျငနျးစဉျတှေ လုပျနိုငျရငျ အကောငျးဆုံး ဖွဈလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျတို့က ယူဆပါတယျ။”
မွဝတီတံတား အမှတျ (၂) တခုတညျးက ပွနျဝငျလာတဲ့ မွနျမာရှှေ့ပွောငျးလုပျသားဦးရကေ မတျလကနေ ဒီနေ့အထိ ၇၀,၀၀၀ ဝနျးကငြျရှိပါတယျလို့ ထိုငျးနိုငျငံမဲဆောကျ မွနျမာကောငျစဈဝနျရုံးက တာဝနျရှိသူကပွောပါတယျ။ တနိုငျငံလုံး အတိုငျးအတာနဲ့ဆိုရငျ ၁၅၀,၀၀၀ အထကျမှာ ရှိပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံလုံးဆိုငျရာ အလုပျသမားသမဂ်ဂမြား အဖှဲ့ခြုပျ CTUM က ရှှေ့ပွောငျးအလုပျသမားကိစ်စကို စာရငျးကောကျယူနပွေီး သူတို့အတှကျ နရေပျမှာ ကိုကျညီတဲ့ အလုပျအကိုငျရဖို့ လုပျနကွေောငျး၊ ဥပမာ လှှတျတောျပိုငျးက လုပျဆောငျနတေဲ့ လမျးခငျးတဲ့ စီမံကိနျးမှာ တနေ့ဝငျငှေ ကပြျ ၈,၀၀၀ ရနိုငျတာမြိုး။ အခုက နရေပျပွနျရှှေ့ပွောငျးလုပျသားတှေ အလုပျအကိုငျရဖို့ အပွငျ ကပြျငှသေိနျးနဲ့ခြီ ပေးထားပွီး နိုငျငံခွားသှားဖို့ပွငျနတေဲ့ သူတှအေတှကျပါ ထည့ျစဉျးစားရလိမ့ျမယ့ျလို့ CTUM ရှှေ့ပွောငျးအလုပျသမားရေးရာဌာနက ဦးဟိနျးလတျက ပွောပါတယျ။
“အခုဆိုရငျ ထိုငျးကိုသှားဖို့ စာခြုပျခြုပျထားတဲ့ အလုပျသမားဆိုရငျလညျး ၆၀,၀၀၀ ကြောျရှိတယျပေါ့နောျ။ ကနြျတဲ့နိုငျငံအသီးသီးကို စာခြုပျခြုပျထားတဲ့ သူတှလေညျး ရှိတယျ။ ဟိုကပွနျတဲ့သူလညျးရှိတယျ၊ ဒီကပွနျတဲ့သူလညျး မထှကျရဘူးဆိုတော့ ဒီ မိုးတှငျးအခါလညျး ဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျ အလုပျလကျမဲ့တှေ ပိုပွီး မြားလာနိုငျတယျ။ မြားလာနိုငျတဲ့အပွငျ အဲဒီကနေ မဖွဈသင့ျတာတှေ ဖွဈလာနိုငျတယျ။”
လူမှုဝနျထမျး၊ ကယျဆယျရေးနှင့ျ ပွနျလညျနရောခထြားရေး ဝနျကွီးဌာန အခကြျအလကျအတိုငျးဆိုရငျ ပွညျတှငျးမှာ အလုပျလကျမဲ့ ဖွဈနသေူက ၂၀၀,၀၀၀ ဝနျးကငြျလောကျရှိပါတယျ။ အဲံဒီအရအေတှကျထဲမှာ စကျရုံပိတျသိမျးခံရလို့၊ အလုပျရှငျက ဖွုတျလိုကျလို့၊ COVID ရောဂါအကွောငျးပွခကြျနဲ့ အလုပျဖွုတျခံရတဲ့ သမဂ်ဂအဖှဲ့တှေ၊ ကုနျကွမျးပွတျလို့ ပိတျလိုကျတဲ့ စကျရုံက လုပျသားတှေ ဒီလို အစိုးရက စနဈတကခြှဲခွမျး စိစဈနိုငျမှ လကျရှိ အရအေတှကျကနေ ပိုမဆိုးအောငျ တားဆီးနိုငျလိမ့ျမယျလို့ သမဂ်ဂအဖှဲ့တှကေ တိုကျတှနျးကွပါတယျ။
