(Zawgyi / Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အဓိက စီးပွားရေးဖြစ်တဲ့ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းမှာ အရင်ကတည်းက အလုပ်သမား မလုံမလောက် ဖြစ်နေတာကနေ အခုအခါမှာတော့ ပိုမိုဆိုးဝါးလာပြီး ရှားပါးတဲ့အဆင့်ကို ရောက်နေပါတယ်။ အဲဒီလို ရှားပါးရတဲ့အထဲမှာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေရဲ့ စစ်ကြောင်းကင်းလှည့်တာတွေကြောင့် လယ်ယာတွေကို ဆင်း အလုပ်မလုပ်ရဲကြတာ၊ လယ်ယာလုပ်သားတွေအတွက် အခြေခံလုပ်အားခ သတ်မှတ်ချက်မရှိတာ၊ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်း ဖွံ့ဖြိုးမှုမရှိတာတွေက အဓိကအချက်ဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒီအကြောင်းတွေကို စုစည်းပြီး ဗွီအိုအေအဖွဲ့သား ကိုခင်မောင်စိုးမင်း တင်ပြပေးထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံဟာ ခေတ်အဆက်ဆက် လယ်ယာမြေအပါအဝင် စိုက်ပျိုးရေးကို အခြေခံတဲ့နိုင်ငံ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကျေးလက်မှာ နေထိုင်သူတွေက အများစုဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း မျက်မှောက်ကာလတွေမှာ စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန် သီးနှံတွေ ဈေးကွက်တွေ ရှာမပေးနိုင်တဲ့အတွက် တောင်သူလယ်သမားတွေအတွက် အကျိုးဖြစ်ထွန်းမှု နည်းပါးလာပါတယ်။ အဲဒီအတွက် ကျေးလက်မှာ နေထိုင်ကြသူတွေ တခြားအလုပ်အကိုင် ရရှိနိုင်မယ့် နေရာတွေကို ပြောင်းရွှေ့လုပ်ကိုင်ကြတဲ့အတွက် အကျိုးဆက်အနေနဲ့ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးမှာ လုပ်သားမလုံလောက်မှုတွေ ကြုံတွေ့ခဲ့ကြရပါတယ်။ အဲဒီလိုအခြေအနေဟာ မနှစ် ၂ဝ၂၁ စစ်အာဏာသိမ်းပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ပိုမိုဆိုးဝါးလာပြီး လုပ်သားရှားပါးလာတဲ့ အဆင့်ကို ရောက်ရှိလာပါတယ်။ အဲဒီလို လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးလုပ်သား ရှားပါးမှုကို ဖြစ်စေတဲ့အကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးဟောင်းတဦးက အခုလိုပြောပါတယ်။
"နဂိုကမှ အလုပ်သမား ရှားရတဲ့အထဲမှာ အခုလို အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ကိုယ့်ယာထဲ ချောင်းထဲမှာ အလုပ်ကို လွတ်လွတ်လပ်လပ် လုပ်လို့မရဘူး။ အခုအချိန်မှာ စစ်ကြောင်းတွေလာပြီ ဆိုလို့ရှိရင် ပြေးရတယ်။ ကိုယ့်အလုပ်ကို ထားခဲ့ပြီး ပြေးရတယ်။ တွေ့ရင်လည်း တွေ့သလို၊ ပြေးရင်လည်း ပစ်မှာကြောက်ရ၊ မထင်ရင် မထင်သလို ဖမ်းမှာကြောက်ရ၊ လူကောင်းလူဆိုးလည်း ခွဲတာမဟုတ်၊ အကျိုးအကြောင်းလည်း ပြောလို့ရတာမဟုတ်၊ ဒါတွေကြောင့် ကိုယ့်ယာထဲ ချောင်းထဲကို လုပ်ကိုင်ရဲတာ မရှိကြတော့ဘူး။ အဲဒီလို ကြောက်နေကြရတော့ တချို့ ကိုယ့်ဒေသကို စွန့်ခွာပြီးတော့ အလုပ်သွားလုပ်ကြရရော။ အဲဒီတော့ ကျေးလက်ဒေသတွေမှာ အလုပ်သမားရှားပါးမှု ပြဿနာကို ရင်ဆိုင်နေကြရတယ်။"
အရင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) အစိုးရခေတ်က တချို့ဒေသတွေမှာ စက်မှုလယ်ယာဌာနရဲ့ အကူအညီနဲ့ အရစ်ကျ ငွေပေးဝယ်ခွင့်ရတဲ့ လက်တွန်းလယ်ထွန်စက် အပါအဝင် စက်ကိရိယာတွေ တပိုင်တနိုင် အသုံးပြုပြီး လုပ်သားမလုံမလောက်ဖြစ်မှုကို အစားထိုး လုပ်ကိုင်ကြတာတွေ ရှိပါတယ်။ အဲဒီအတွက် အစားထိုးလုပ်ကိုင်နေကြတဲ့ စက်မှုကိရိယာတွေကလည်း အခုအခါ လောင်စာဆီဈေး ကြီးမြင့်တဲ့အတွက် ဆက်လက်အသုံးပြုဖို့ အခက်အခဲ ရှိနေကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဟိုရှေးအရင်ကတည်းကနေ လက်ရှိအချိန်အထိ မိရိုးဖလာ အသုံးပြုလာကြတဲ့ ခိုင်းနွားတွေကို အားထားပြီး ဆက်လက်အသုံးပြုကြတော့မလား။ ဒီလိုအခြေအနေတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့လည်း မကွေးတိုင်း မင်းဘူးမြို့နယ်က ကိုယ်တိုင်လည်း လယ်သမားတဦးဖြစ်ပြီး လယ်သမားအရေးကိုပါ ဆောင်ရွက်နေတဲ့ ဦးမြင့်နိုင်က အခုလို ပြောပါတယ်။
"စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာတော့ ကျနော်တို့ လယ်ယာလုပ်ငန်းကဏ္ဍက အကြီးအကျယ်ကို ထိခိုက်သွားပါတယ်။ အဓိကက ကျနော်တို့ တောင်သူတွေမှာ ဘာက အခက်အခဲ ဖြစ်သွားလဲဆိုတော့ စက်သုံးဆီဈေးပေါ့။ စက်သုံးဆီဈေးကလည်း အဆမတန်တက်ဆို တပေပါကို လေးသိန်းခန့်အထိ မြင့်တက်သွားတယ်။ လက်တွန်းထွန်စက်ကလေးတွေ စက်မှုပိုင်းနဲ့ သုံးတာကတော့ စိုက်ရေးပျိုးရေး အနေနဲ့ကတော့ စက်သုံးဆီ ဈေးကြီးလာကြတော့ စက်သမားတွေလည်း ခေါက်နေ (ရပ်နေ) ကြရတာပေါ့။ နွားက အရင်ကဆို တရွာလုံးတွက်ရင် အရှဉ်း လေးငါးရာလောက်ကို ရှိနိုင်တယ်။ အခုကတော့ တရွာမှာ ရှိလှမှ ၁၅ ရှဉ်းထက်မရှိဘူး။ ခိုင်းနွားတွေ ရှားပါသွားတဲ့ အနေအထားမှာဖြစ်တာ အမှန်ပါ။"
နိုင်ငံတကာမှာလိုပဲ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း စက်ရုံအလုပ်ရုံ အလုပ်သမားတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဥပဒေအမျိုးမျိုး ပြဋ္ဌာန်းထားတာတွေ ရှိကြသလို အငြင်းပွားမှုတွေ ရှိပေမယ့်လည်း အခြေခံ လုပ်အားခဈေးနှုန်းတွေကိုတော့ သတ်မှတ်ပေးတာ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း လယ်ယာမြေမှာ လုပ်ကိုင်နေကြတဲ့ လုပ်သားတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တိကျတဲ့ ဥပဒေတွေလည်း မရှိဘဲ အခြေခံလုပ်အားခ ဈေးနှုန်းသတ်မှတ်ပေးတာလည်း မရှိဘူးလို့ မကွေးတိုင်းမှာ အခြေစိုက်ပြီး လယ်ယာမြေ ဥပဒေသင်တန်းတွေ ပေးနေတဲ့ ဒေါ်သန္တာက ပြောပါတယ်။
"ဥပဒေက တိကျတဲ့ ချမှတ်ထားတာတော့ မရှိဘူးပေါ့။ ကိုယ့်ဒေသအလိုက် နားလည်မှုတွေနဲ့ပဲ လုပ်ကြတာ တွေ့ရတယ်။ အလုပ်သမားခကို ရပ်ရွာဓလေ့အရ ဆန်ပေး ဆီပေးလေးတွေလည်း ရှိတယ်။ အခုအထိလည်း အဲဒီဓလေ့ထုံးစံလေးတွေက ရှိသေးတယ်ပေါ့နော်။ တောင်သူတွေကလည်း သူတို့သီးနှံတွေ ဈေးကောင်းရမှ အလုပ်သမားတွေကို ဈေးတိုးပေးနိုင်မှာလေ။ အခုဟာက သူတို့ထွက်တဲ့ သီးနှံကြတော့လည်း အမြဲတမ်း အရှုံးပြနေတယ်။ အဲဒီတော့ တန်ရာတန်ကြေးကိုလည်း ပေးမငှားနိုင်တော့ဘူး။ နောက်ပြီး ဒီနှစ်ထဲဆိုရင် ပိုဆိုးတယ်။ အလုပ်သမားခကို ပုံမှန်ထုတ်မပေးနိုင်တာကို ရှိတယ်။ အလုပ်သမားတွေကလည်း တနေ့လုပ်မှ တနေ့စားရတာလေ။ ဥပဒေတခုကို ပြဋ္ဌာန်းဖို့လည်း လိုပါတယ်။ အသက်ဝင်အောင် လုပ်ပေးဖို့လည်း လိုပါတယ်လို့ ကျမပြောချင်တာပါ။"
မြန်မာအပါအဝင် တကမ္ဘာလုံးမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားနေတဲ့အတွက် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ရပ်တန့်တာ၊ ထိခိုက်တာတွေ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဓိက လူနေထူထပ်တဲ့ မြို့ပြဒေသတွေမှာသာ အဆိုးဆုံး သက်ရောက်မှုရှိတာ တွေ့ရပါတယ်။ ကျေးလက်လူနေမှုစနစ်အရ လူဦးရေကျဲတာနဲ့ လုပ်ငန်းခွင်သဘာဝအရ ကျယ်ပြန့်တဲ့ နေရာတွေမှာ အလုပ်လုပ်ကိုင်ကြရတဲ့ အတွက်ကြောင့် ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါအတွက်နဲ့တော့ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွေ နှောင့်နှေးတာ၊ ရပ်ဆိုင်းရတာတွေ မရှိဘူးလို့ ဆိုကြပါတယ်။ ကျေးလက်တွေမှာ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းတွေ ဖွံ့ဖြိုးမှု နည်းလာတဲ့အတွက် ကျေးလက်က လူငယ်အများအပြားဟာ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေကို ထွက်ပြီး အလုပ်လုပ်ကိုင်ကြတာတွေဟာ အရင်ကတည်းက ရှိပေမယ့် အခုအခါမှာတော့ အများဆုံး အခြေအနေလို့ ပြောနေကြပါတယ်။ အဲဒီအတွက် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးမှာ လုပ်သားရှားပါးမှု ပြဿနာဟာလည်း အဆိုးဝါးဆုံး အနေအထားကို ရောက်ရှိလာပါတယ်။
အရင်ကဆိုရင် ရိုးရာစနစ်အရ ကျေးလက် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ စိုက်ပျိုးမြေပိုင်ရှင် တောင်သူလယ်သမားတွေရဲ့ မိသားစုတွေ အပါအဝင် လက်လုပ်လက်စားတွေ စုပေါင်းပြီး သူ့လယ်ယာမြေ၊ ကိုယ့်လယ်ယာမြေတွေကို အလှည့်ကျ လုပ်ကိုင်ပေးကြတဲ့ လက်စားစနစ်ဆိုတာ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ကျေးလက်တွေမှာ တဖြည်းဖြည်း လူနေမှုနည်းလာတဲ့အတွက် အခုအခါမှာတော့ အဲဒီရိုးရာစနစ်လည်း ကွယ်ပျောက်သလောက် ဖြစ်နေပါတယ်။ မကြာခင်နှစ်တွေကဆိုရင် မြို့ပြတွေနဲ့ နီးစပ်တဲ့ ကျေးလက်ဒေသတချို့က စိုက်ပျိုးရေးမှာ လုပ်သားအင်အား အနည်းဆုံးနဲ့ လုပ်ကိုင်နိုင်ဖို့အတွက်ဆိုပြီး စက်ကိရိယာတွေသုံး ဈေးကွက်ကြိုက်သီးနှံတွေ စိုက်ပျိုးဖို့ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ မူလလယ်ယာပိုင်ရှင် တောင်သူလယ်သမားတွေ ဖက်စပ်ပြီး လုပ်ကိုင်ခဲ့တာတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း တဖက်နဲ့တဖက် အယုံအကြည် မရှိကြတဲ့အတွက် ဒီစနစ်တွေဟာလည်း အောင်မြင်မှု မရှိခဲ့ကြပါဘူး။ အဲဒီလို အဘက်ဘက်က အခြေအနေတွေကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးဟာ ကျဆင်းနေရာကနေ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွေကို ဖွံ့ဖြိုးအောင် လုပ်ကိုင်နိုင်ခြင်း မရှိရင်တော့ ကျေးလက်တွေမှာ လူနေမှုနည်းပါးသထက် နည်းလာပြီး လယ်ယာလုပ်သားတွေ ရှားပါးမှုပြဿနာလည်း ဆက်လက်ရှိနေဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
-----------------------
(Unicode)
စဈကောငျစီလကျအောကျ လယျယာလုပျငနျးဖှံ့ဖွိုးမှု ရပျဆိုငျး
မွနျမာနိုငျငံရဲ့ အဓိက စီးပှားရေးဖွဈတဲ့ စိုကျပြိုးရေးလုပျငနျးမှာ အရငျကတညျးက အလုပျသမား မလုံမလောကျ ဖွဈနတောကနေ အခုအခါမှာတော့ ပိုမိုဆိုးဝါးလာပွီး ရှားပါးတဲ့အဆင့ျကို ရောကျနပေါတယျ။ အဲဒီလို ရှားပါးရတဲ့အထဲမှာ စဈကောငျစီတပျတှရေဲ့ စဈကွောငျးကငျးလှည့ျတာတှကွေောင့ျ လယျယာတှကေို ဆငျး အလုပျမလုပျရဲကွတာ၊ လယျယာလုပျသားတှအေတှကျ အခွခေံလုပျအားခ သတျမှတျခကြျမရှိတာ၊ စိုကျပြိုးရေးလုပျငနျး ဖှံ့ဖွိုးမှုမရှိတာတှကေ အဓိကအခကြျဖွဈတယျလို့ သိရပါတယျ။ ဒီအကွောငျးတှကေို စုစညျးပွီး ဗှီအိုအအေဖှဲ့သား ကိုခငျမောငျစိုးမငျး တငျပွပေးထားပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံဟာ ခတျေအဆကျဆကျ လယျယာမွအေပါအဝငျ စိုကျပြိုးရေးကို အခွခေံတဲ့နိုငျငံ ဖွဈတဲ့အတှကျ ကြေးလကျမှာ နထေိုငျသူတှကေ အမြားစုဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး မကြျမှောကျကာလတှမှော စိုကျပြိုးရေးထှကျကုနျ သီးနှံတှေ ဈေးကှကျတှေ ရှာမပေးနိုငျတဲ့အတှကျ တောငျသူလယျသမားတှအေတှကျ အကြိုးဖွဈထှနျးမှု နညျးပါးလာပါတယျ။ အဲဒီအတှကျ ကြေးလကျမှာ နထေိုငျကွသူတှေ တခွားအလုပျအကိုငျ ရရှိနိုငျမယ့ျ နရောတှကေို ပွောငျးရှှေ့လုပျကိုငျကွတဲ့အတှကျ အကြိုးဆကျအနနေဲ့ လယျယာစိုကျပြိုးရေးမှာ လုပျသားမလုံလောကျမှုတှေ ကွုံတှေ့ခဲ့ကွရပါတယျ။ အဲဒီလိုအခွအေနဟော မနှဈ ၂ဝ၂၁ စဈအာဏာသိမျးပွီး နောကျပိုငျးမှာ ပိုမိုဆိုးဝါးလာပွီး လုပျသားရှားပါးလာတဲ့ အဆင့ျကို ရောကျရှိလာပါတယျ။ အဲဒီလို လယျယာစိုကျပြိုးရေးလုပျသား ရှားပါးမှုကို ဖွဈစတေဲ့အကွောငျးနဲ့ ပတျသကျပွီး ကြေးရှာအုပျခြုပျရေးမှူးဟောငျးတဦးက အခုလိုပွောပါတယျ။
"နဂိုကမှ အလုပျသမား ရှားရတဲ့အထဲမှာ အခုလို အာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး ကိုယ့ျယာထဲ ခြောငျးထဲမှာ အလုပျကို လှတျလှတျလပျလပျ လုပျလို့မရဘူး။ အခုအခြိနျမှာ စဈကွောငျးတှလောပွီ ဆိုလို့ရှိရငျ ပွေးရတယျ။ ကိုယ့ျအလုပျကို ထားခဲ့ပွီး ပွေးရတယျ။ တှေ့ရငျလညျး တှေ့သလို၊ ပွေးရငျလညျး ပဈမှာကွောကျရ၊ မထငျရငျ မထငျသလို ဖမျးမှာကွောကျရ၊ လူကောငျးလူဆိုးလညျး ခှဲတာမဟုတျ၊ အကြိုးအကွောငျးလညျး ပွောလို့ရတာမဟုတျ၊ ဒါတှကွေောင့ျ ကိုယ့ျယာထဲ ခြောငျးထဲကို လုပျကိုငျရဲတာ မရှိကွတော့ဘူး။ အဲဒီလို ကွောကျနကွေရတော့ တခြို့ ကိုယ့ျဒသေကို စှန့ျခှာပွီးတော့ အလုပျသှားလုပျကွရရော။ အဲဒီတော့ ကြေးလကျဒသေတှမှော အလုပျသမားရှားပါးမှု ပွူနာကို ရငျဆိုငျနကွေရတယျ။"
အရငျ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ (NLD) အစိုးရခတျေက တခြို့ဒသေတှမှော စကျမှုလယျယာဌာနရဲ့ အကူအညီနဲ့ အရဈကြ ငှပေေးဝယျခှင့ျရတဲ့ လကျတှနျးလယျထှနျစကျ အပါအဝငျ စကျကိရိယာတှေ တပိုငျတနိုငျ အသုံးပွုပွီး လုပျသားမလုံမလောကျဖွဈမှုကို အစားထိုး လုပျကိုငျကွတာတှေ ရှိပါတယျ။ အဲဒီအတှကျ အစားထိုးလုပျကိုငျနကွေတဲ့ စကျမှုကိရိယာတှကေလညျး အခုအခါ လောငျစာဆီဈေး ကွီးမွင့ျတဲ့အတှကျ ဆကျလကျအသုံးပွုဖို့ အခကျအခဲ ရှိနကွေပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဟိုရှေးအရငျကတညျးကနေ လကျရှိအခြိနျအထိ မိရိုးဖလာ အသုံးပွုလာကွတဲ့ ခိုငျးနှားတှကေို အားထားပွီး ဆကျလကျအသုံးပွုကွတော့မလား။ ဒီလိုအခွအေနတှေနေဲ့ ပတျသကျပွီးတော့လညျး မကှေးတိုငျး မငျးဘူးမွို့နယျက ကိုယျတိုငျလညျး လယျသမားတဦးဖွဈပွီး လယျသမားအရေးကိုပါ ဆောငျရှကျနတေဲ့ ဦးမွင့ျနိုငျက အခုလို ပွောပါတယျ။
"စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျမှာတော့ ကနြောျတို့ လယျယာလုပျငနျးကဏ်ဍက အကွီးအကယြျကို ထိခိုကျသှားပါတယျ။ အဓိကက ကနြောျတို့ တောငျသူတှမှော ဘာက အခကျအခဲ ဖွဈသှားလဲဆိုတော့ စကျသုံးဆီဈေးပေါ့။ စကျသုံးဆီဈေးကလညျး အဆမတနျတကျဆို တပပေါကို လေးသိနျးခန့ျအထိ မွင့ျတကျသှားတယျ။ လကျတှနျးထှနျစကျကလေးတှေ စကျမှုပိုငျးနဲ့ သုံးတာကတော့ စိုကျရေးပြိုးရေး အနနေဲ့ကတော့ စကျသုံးဆီ ဈေးကွီးလာကွတော့ စကျသမားတှလေညျး ခေါကျနေ (ရပျနေ) ကွရတာပေါ့။ နှားက အရငျကဆို တရှာလုံးတှကျရငျ အရှဉျး လေးငါးရာလောကျကို ရှိနိုငျတယျ။ အခုကတော့ တရှာမှာ ရှိလှမှ ၁၅ ရှဉျးထကျမရှိဘူး။ ခိုငျးနှားတှေ ရှားပါသှားတဲ့ အနအေထားမှာဖွဈတာ အမှနျပါ။"
နိုငျငံတကာမှာလိုပဲ မွနျမာနိုငျငံမှာလညျး စကျရုံအလုပျရုံ အလုပျသမားတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး ဥပဒအေမြိုးမြိုး ပွဋ်ဌာနျးထားတာတှေ ရှိကွသလို အငွငျးပှားမှုတှေ ရှိပမေယ့ျလညျး အခွခေံ လုပျအားခဈေးနှုနျးတှကေိုတော့ သတျမှတျပေးတာ ရှိပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး လယျယာမွမှော လုပျကိုငျနကွေတဲ့ လုပျသားတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး တိကတြဲ့ ဥပဒတှေလေညျး မရှိဘဲ အခွခေံလုပျအားခ ဈေးနှုနျးသတျမှတျပေးတာလညျး မရှိဘူးလို့ မကှေးတိုငျးမှာ အခွစေိုကျပွီး လယျယာမွေ ဥပဒသေငျတနျးတှေ ပေးနတေဲ့ ဒေါျသန်တာက ပွောပါတယျ။
"ဥပဒကေ တိကတြဲ့ ခမြှတျထားတာတော့ မရှိဘူးပေါ့။ ကိုယ့ျဒသေအလိုကျ နားလညျမှုတှနေဲ့ပဲ လုပျကွတာ တှေ့ရတယျ။ အလုပျသမားခကို ရပျရှာဓလေ့အရ ဆနျပေး ဆီပေးလေးတှလေညျး ရှိတယျ။ အခုအထိလညျး အဲဒီဓလေ့ထုံးစံလေးတှကေ ရှိသေးတယျပေါ့နောျ။ တောငျသူတှကေလညျး သူတို့သီးနှံတှေ ဈေးကောငျးရမှ အလုပျသမားတှကေို ဈေးတိုးပေးနိုငျမှာလေ။ အခုဟာက သူတို့ထှကျတဲ့ သီးနှံကွတော့လညျး အမွဲတမျး အရှုံးပွနတေယျ။ အဲဒီတော့ တနျရာတနျကွေးကိုလညျး ပေးမငှားနိုငျတော့ဘူး။ နောကျပွီး ဒီနှဈထဲဆိုရငျ ပိုဆိုးတယျ။ အလုပျသမားခကို ပုံမှနျထုတျမပေးနိုငျတာကို ရှိတယျ။ အလုပျသမားတှကေလညျး တနေ့လုပျမှ တနေ့စားရတာလေ။ ဥပဒတေခုကို ပွဋ်ဌာနျးဖို့လညျး လိုပါတယျ။ အသကျဝငျအောငျ လုပျပေးဖို့လညျး လိုပါတယျလို့ ကမြပွောခငြျတာပါ။"
မွနျမာအပါအဝငျ တကမ်ဘာလုံးမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါ ဖွဈပှားနတေဲ့အတှကျ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ ရပျတန့ျတာ၊ ထိခိုကျတာတှေ ရှိပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အဓိက လူနထေူထပျတဲ့ မွို့ပွဒသေတှမှောသာ အဆိုးဆုံး သကျရောကျမှုရှိတာ တှေ့ရပါတယျ။ ကြေးလကျလူနမှေုစနဈအရ လူဦးရကြေဲတာနဲ့ လုပျငနျးခှငျသဘာဝအရ ကယြျပွန့ျတဲ့ နရောတှမှော အလုပျလုပျကိုငျကွရတဲ့ အတှကျကွောင့ျ ကိုဗဈကပျရောဂါအတှကျနဲ့တော့ လယျယာစိုကျပြိုးရေးလုပျငနျးတှေ နှောင့ျနှေးတာ၊ ရပျဆိုငျးရတာတှေ မရှိဘူးလို့ ဆိုကွပါတယျ။ ကြေးလကျတှမှော လယျယာစိုကျပြိုးရေး လုပျငနျးတှေ ဖှံ့ဖွိုးမှု နညျးလာတဲ့အတှကျ ကြေးလကျက လူငယျအမြားအပွားဟာ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတှကေို ထှကျပွီး အလုပျလုပျကိုငျကွတာတှဟော အရငျကတညျးက ရှိပမေယ့ျ အခုအခါမှာတော့ အမြားဆုံး အခွအေနလေို့ ပွောနကွေပါတယျ။ အဲဒီအတှကျ လယျယာစိုကျပြိုးရေးမှာ လုပျသားရှားပါးမှု ပွူနာဟာလညျး အဆိုးဝါးဆုံး အနအေထားကို ရောကျရှိလာပါတယျ။
အရငျကဆိုရငျ ရိုးရာစနဈအရ ကြေးလကျ စိုကျပြိုးရေးလုပျငနျးတှမှော စိုကျပြိုးမွပေိုငျရှငျ တောငျသူလယျသမားတှရေဲ့ မိသားစုတှေ အပါအဝငျ လကျလုပျလကျစားတှေ စုပေါငျးပွီး သူ့လယျယာမွေ၊ ကိုယ့ျလယျယာမွတှေကေို အလှည့ျကြ လုပျကိုငျပေးကွတဲ့ လကျစားစနဈဆိုတာ ရှိခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး ကြေးလကျတှမှော တဖွညျးဖွညျး လူနမှေုနညျးလာတဲ့အတှကျ အခုအခါမှာတော့ အဲဒီရိုးရာစနဈလညျး ကှယျပြောကျသလောကျ ဖွဈနပေါတယျ။ မကွာခငျနှဈတှကေဆိုရငျ မွို့ပွတှနေဲ့ နီးစပျတဲ့ ကြေးလကျဒသေတခြို့က စိုကျပြိုးရေးမှာ လုပျသားအငျအား အနညျးဆုံးနဲ့ လုပျကိုငျနိုငျဖို့အတှကျဆိုပွီး စကျကိရိယာတှသေုံး ဈေးကှကျကွိုကျသီးနှံတှေ စိုကျပြိုးဖို့ ကုမ်ပဏီတှနေဲ့ မူလလယျယာပိုငျရှငျ တောငျသူလယျသမားတှေ ဖကျစပျပွီး လုပျကိုငျခဲ့တာတှေ ရှိခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး တဖကျနဲ့တဖကျ အယုံအကွညျ မရှိကွတဲ့အတှကျ ဒီစနဈတှဟောလညျး အောငျမွငျမှု မရှိခဲ့ကွပါဘူး။ အဲဒီလို အဘကျဘကျက အခွအေနတှေကွေောင့ျ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ စီးပှားရေးဟာ ကဆြငျးနရောကနေ စိုကျပြိုးရေးလုပျငနျးတှကေို ဖှံ့ဖွိုးအောငျ လုပျကိုငျနိုငျခွငျး မရှိရငျတော့ ကြေးလကျတှမှော လူနမှေုနညျးပါးသထကျ နညျးလာပွီး လယျယာလုပျသားတှေ ရှားပါးမှုပွူနာလညျး ဆကျလကျရှိနေဦးမှာ ဖွဈပါတယျ။
