[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ လာမယ့်နိုဝင်ဘာလထဲ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲပေးခွင့်ရမယ့် မဲဆန္ဒရှင်တွေအတွက် သတင်းအချက်တွေ ရနိုင်ဖို့ မိုဘိုင်းလက်ကိုင်ဖုန်း Application ကို ဒီတပတ်ထဲမှာပဲ စတင်အသုံးပြုခွင့်ပေးလိုက်ပေမဲ့ လက်တွေ့သုံးဖို့ အခက်ကြုံနေရတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်က အခြေအနေကို ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုသက်နိုင်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
မိုဘိုင်းလက်ကိုင်ဖုန်းကနေ အင်တာနက် သုံးတဲ့သူ ခန့်မှန်းခြေ ၂၂ သန်းလောက်ရှိတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့ မတိုင်ခင် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် သတင်းအချက်အလက်တွေ ရနိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်က ဒီတပတ်ထဲမှာပဲ mVoter 2020 App ကို မိတ်ဆက်လိုက်တာပါ။ ကပ်ရောဂါကြုံနေရတဲ့အတွက် သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေ ကန့်သတ်ထားချိန်မှာ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲဆန္ဒရှင်တွေ သိရှိလိုတဲ့ သတင်းအချက်တွေ ပေးနိုင်လိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ကြောင်းလည်း ကော်မရှင်က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း အင်တာနက် ဆက်သွယ်မှုတွေ ကန့်သတ်ထားတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာတော့ ကော်မရှင်က မျှော်မှန်းထားသလို ဖြစ်လာနိုင်မယ့် အလားအလာတွေ နည်းပါးနေတာ တွေ့ရပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ရာက ၁ နှစ်ကျော်ကြာ ပိတ်ထားတဲ့ အင်တာနက် ဆက်သွယ်မှုတွေကို ပြီးခဲ့တဲ့ သြဂုတ်လမှာ ပြန်ဖွင့်ပေးလိုက်ပေမဲ့ မြန်နှုန်းမြင့် 4G မရဘဲ 2G သာ ခွင့်ပြုခဲ့တာကြောင့် လက်တွေ့သုံးတဲ့နေရာမှာ အခက်အခဲတွေ ကြုံနေရတာပါ။ ကျောက်တော်ဒေသခံ ကိုကျော်လှမြင့်ကတော့ သုံးမရတဲ့အခြေအနေနဲ့ ကြုံနေရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
"ကျနော်တို့က အက်ပလီကေးရှင်း ထုတ်ထားတာကိုတောင်မသိဘူးဗျာ။ ဖုန်းနဲ့ ကြည့်ရတာလည်း အဆင်မပြေတော့ မသိဘူး။ အဲတာကို ဖွင့်ကြည့်ဖို့နေနေသာသာ ကျနော်အခု ကျော်တော်မြို့ရယ်၊ ပြီးတော့ မြောက်ဦး၊ ပုဏ္ဏားကျွန်း အဲဒီမြို့တွေမှာ ကျတော့ 2G လောက်ပဲရတာ။ ကျောက်တော်မြို့တွင်းမှာရှိတဲ့ တာဝါတိုင်တွေ ကတော့ 2G တောင်မဖွင့်ပေးတဲ့ တာဝါတိုင်တွေရှိတယ်။ ပြီးတော့ ပြည်သူတွေကလည်း အကြောက်တရားတွေ လွမ်းမိုးနေတော့ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ဘာမှပြင်ဆင်ထားတာ တွေမရှိကြဘူးခင်ဗျာ။"
ဆွီဒင်နိုင်ငံ အခြေစိုက် နိုင်ငံတကာ ဒီမိုကရေစီနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ အကူအညီပေးရေးအဖွဲ့ (IDEA)၊ အာရှဖောင်ဒေးရှင်းတိုရဲ့ အကူအညီနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက PopStack အဖွဲ့က ဖန်တီးထုတ်လုပ်တဲ့ မိုဘိုင်းအက်ပ်ကို စတင်အသုံးပြုရာမှာ အားနည်းချက် ချို့ယွင်းချက်တွေ ရှိမယ်ဆိုရင် သည်းခံဖို့လည်း ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်က ပန်ကြားထားပါတယ်။ mVoter 2020 App ကိုတော့ မဲပေးစို့ ဆိုတဲ့ ဝဘ်ဆိုဒ်မှာ တိုက်ရိုက် download ရယူနိုင်ပြီး ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် ဝဘ်ဆိုဒ်နဲ့ ဖေ့စ်ဘွတ်စာမျက်နှာတွေမှာ သုံးစွဲနည်းကို လေ့လာနိုင်ကြောင်းလည်း သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ရခိုင်ပြည်နယ်လို အင်တာနက် ဆက်သွယ်မှု ခက်ခဲတဲ့ နေရာမျိုးမှာ လက်တွေ့သုံးဖို့ မလွယ်ဘူးလို့လည်း ရခိုင်ပြည်နယ် ရွေးကောက်ပွဲလေ့လာစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ ညှိနှိုင်းရေးမှူး ကိုအောင်နိုင်က ပြောပါတယ်။
"ကော်မရှင်ကတော့ မဲစာရင်းကို အဆင်ပြေပြေကြည့်ဖို့အတွက် application ကတော့ လုပ်လိုက်ပြီးနော်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ အပလီကေရှင်းက အင်တာနက်ကောင်းတဲ့ မြို့နယ်တွေမှာပဲ အဆင်ပြေလောက်တယ်။ အင်တာနက် 2G လောက်သာရတဲ့ မြို့နယ်တွေက ရခိုင်မှာ ၈ မြို့နယ်လောက်ရှိတာကို အဲဒီကလူတွေက အဲတာကို ကြည့်ဖို့ အဆင်ပြေမှာမဟုတ်ဘူး ဆိုတော့ သူတို့အတွက်အဆင်ပြေလောက်တဲ့ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးအနေနဲ့ ပေးနေတဲ့ 4G အင်တာနက်ကို ဖွင့်ပေးသင့်တယ်လို့ ထင်တယ် ကျနော်အနေနဲ့။"
ရခိုင်ပြည်နယ် ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲကလည်း မဲဆန္ဒရှင်စာရင်း ထုတ်ပြန်ထားတာကို မိုဘိုင်းလက်ကိုင်ဖုန်းကနေ ကြည့်ရှုနိုင်အောင် စီစဉ်ထားပေမဲ့ လက်တွေ့မှာ သုံးဖို့အခက်အခဲ ရှိတယ်လို့လည်း ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။ ကပ်ရောဂါကြောင့် သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေ ကန့်သတ်ထားပြီး လူစုခွဲနေဖို့ အကြံပြုထားတဲ့အတွက် အွန်လိုင်းကို အားထားနေရချိန်မှာ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာတော့ ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ် အပါအဝင် အင်တာနက်ကို အားထားရတဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေမှာ စိန်ခေါ်မှုတွေ ကြုံနေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်တင်လှိုင်ကတော့ ဒီပြဿနာကို ပြည်နယ်ကော်မရှင်တာဝန်ရှိသူတွေအနေနဲ့ ဖြေရှင်းနိုင်မယ့် နည်းလမ်း မရှိသေးဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
"အက်ပ်လီကေးရှင်းက အဆင်မပြေဘူးဆိုတာကတော့ ဒါကိုလုပ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းနဲ့ပဲ ဆိုင်တယ်လေ အဲဒီက အဆင်ပြေပြေ ကြည့်လို့ရအောင် ပြန်လုပ်ပေးနိုင်တယ်ဆိုရင်တော့ ဒါနည်းပညာပိုင်းလည်း တက်ကျွန်းတဲ့ သူရှိရင်တော့ ကြည်လို့ရကြမယ်ပေါ့နော်။ ဒါကိုတော့ ရခိုင်ပြည်နယ် ကော်မရှင်ကတော့ လုပ်ပေးလို့ မရဘူးပေါ့နော်။"
လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေနဲ့ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ အန္တရာယ်ကြုံနေရတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ အင်တာနက် ဆက်သွယ်မှုတွေ အပြည့်အ၀ မရတဲ့အပေါ် ပြည်တွင်းပြည်ပက စိုးရိမ်မှုတွေလည်း ထွက်ပေါ်နေတာပါ။ ကပ်ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ကြုံနေရချိန်မှာ လူထုအတွက် အရေးကြီးတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ရရှိနိုင်အောင် အင်တာနက်ဆက်သွယ်မှုတွေ အပြည့်အဝရဖို့ အရေးကြီးကြောင်းလည်း ပြီးခဲ့တဲ့ လဆန်းမှာပဲ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဌာနေညှိနှိုင်းရေးမှူးနဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးမှူးကလည်း ပြောဆိုထားပါတယ်။
[Unicode Version]
ရှေးကောကျပှဲဆိုငျရာ မိုဘိုငျးအကျပျ ရခိုငျမှာသုံးဖို့ခကျ
မွနျမာနိုငျငံမှာ လာမယ့ျနိုဝငျဘာလထဲ ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲပေးခှင့ျရမယ့ျ မဲဆန်ဒရှငျတှအေတှကျ သတငျးအခကြျတှေ ရနိုငျဖို့ မိုဘိုငျးလကျကိုငျဖုနျး Application ကို ဒီတပတျထဲမှာပဲ စတငျအသုံးပွုခှင့ျပေးလိုကျပမေဲ့ လကျတှေ့သုံးဖို့ အခကျကွုံနရေတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျက အခွအေနကေို ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုသကျနိုငျက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
မိုဘိုငျးလကျကိုငျဖုနျးကနေ အငျတာနကျ သုံးတဲ့သူ ခန့ျမှနျးခွေ ၂၂ သနျးလောကျရှိတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ နိုဝငျဘာလ ၈ ရကျနေ့ မတိုငျခငျ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ သတငျးအခကြျအလကျတှေ ရနိုငျဖို့ ရညျရှယျပွီး ပွညျထောငျစု ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျက ဒီတပတျထဲမှာပဲ mVoter 2020 App ကို မိတျဆကျလိုကျတာပါ။ ကပျရောဂါကွုံနရေတဲ့အတှကျ သှားလာလှုပျရှားမှုတှေ ကန့ျသတျထားခြိနျမှာ ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲဆန်ဒရှငျတှေ သိရှိလိုတဲ့ သတငျးအခကြျတှေ ပေးနိုငျလိမ့ျမယျလို့ မြှောျလင့ျကွောငျးလညျး ကောျမရှငျက ပွောပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး အငျတာနကျ ဆကျသှယျမှုတှေ ကန့ျသတျထားတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာတော့ ကောျမရှငျက မြှောျမှနျးထားသလို ဖွဈလာနိုငျမယ့ျ အလားအလာတှေ နညျးပါးနတော တှေ့ရပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမှာ လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခတှေ ပေါျပေါကျခဲ့ရာက ၁ နှဈကြောျကွာ ပိတျထားတဲ့ အငျတာနကျ ဆကျသှယျမှုတှကေို ပွီးခဲ့တဲ့ သွဂုတျလမှာ ပွနျဖှင့ျပေးလိုကျပမေဲ့ မွနျနှုနျးမွင့ျ 4G မရဘဲ 2G သာ ခှင့ျပွုခဲ့တာကွောင့ျ လကျတှေ့သုံးတဲ့နရောမှာ အခကျအခဲတှေ ကွုံနရေတာပါ။ ကြောကျတောျဒသေခံ ကိုကြောျလှမွင့ျကတော့ သုံးမရတဲ့အခွအေနနေဲ့ ကွုံနရေတယျလို့ ပွောပါတယျ။
"ကနြောျတို့က အကျပလီကေးရှငျး ထုတျထားတာကိုတောငျမသိဘူးဗြာ။ ဖုနျးနဲ့ ကွည့ျရတာလညျး အဆငျမပွတေော့ မသိဘူး။ အဲတာကို ဖှင့ျကွည့ျဖို့နနေသောသာ ကနြောျအခု ကြောျတောျမွို့ရယျ၊ ပွီးတော့ မွောကျဦး၊ ပုဏ်ဏားကြှနျး အဲဒီမွို့တှမှော ကတြော့ 2G လောကျပဲရတာ။ ကြောကျတောျမွို့တှငျးမှာရှိတဲ့ တာဝါတိုငျတှေ ကတော့ 2G တောငျမဖှင့ျပေးတဲ့ တာဝါတိုငျတှရှေိတယျ။ ပွီးတော့ ပွညျသူတှကေလညျး အကွောကျတရားတှေ လှမျးမိုးနတေော့ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ဘာမှပွငျဆငျထားတာ တှမေရှိကွဘူးခငျဗြာ။"
ဆှီဒငျနိုငျငံ အခွစေိုကျ နိုငျငံတကာ ဒီမိုကရစေီနဲ့ ရှေးကောကျပှဲ အကူအညီပေးရေးအဖှဲ့ (IDEA)၊ အာရှဖောငျဒေးရှငျးတိုရဲ့ အကူအညီနဲ့ မွနျမာနိုငျငံက PopStack အဖှဲ့က ဖနျတီးထုတျလုပျတဲ့ မိုဘိုငျးအကျပျကို စတငျအသုံးပွုရာမှာ အားနညျးခကြျ ခြို့ယှငျးခကြျတှေ ရှိမယျဆိုရငျ သညျးခံဖို့လညျး ပွညျထောငျစု ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျက ပနျကွားထားပါတယျ။ mVoter 2020 App ကိုတော့ မဲပေးစို့ ဆိုတဲ့ ဝဘျဆိုဒျမှာ တိုကျရိုကျ download ရယူနိုငျပွီး ပွညျထောငျစု ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ ဝဘျဆိုဒျနဲ့ ဖေ့ဈဘှတျစာမကြျနှာတှမှော သုံးစှဲနညျးကို လေ့လာနိုငျကွောငျးလညျး သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး ရခိုငျပွညျနယျလို အငျတာနကျ ဆကျသှယျမှု ခကျခဲတဲ့ နရောမြိုးမှာ လကျတှေ့သုံးဖို့ မလှယျဘူးလို့လညျး ရခိုငျပွညျနယျ ရှေးကောကျပှဲလေ့လာစောင့ျကွည့ျရေးအဖှဲ့ ညှိနှိုငျးရေးမှူး ကိုအောငျနိုငျက ပွောပါတယျ။
"ကောျမရှငျကတော့ မဲစာရငျးကို အဆငျပွပွေကွေည့ျဖို့အတှကျ application ကတော့ လုပျလိုကျပွီးနောျ။ ဒါပမေယ့ျ အဲဒီ အပလီကရှေငျးက အငျတာနကျကောငျးတဲ့ မွို့နယျတှမှောပဲ အဆငျပွလေောကျတယျ။ အငျတာနကျ 2G လောကျသာရတဲ့ မွို့နယျတှကေ ရခိုငျမှာ ၈ မွို့နယျလောကျရှိတာကို အဲဒီကလူတှကေ အဲတာကို ကွည့ျဖို့ အဆငျပွမှောမဟုတျဘူး ဆိုတော့ သူတို့အတှကျအဆငျပွလေောကျတဲ့ မွနျမာတဈနိုငျငံလုံးအနနေဲ့ ပေးနတေဲ့ 4G အငျတာနကျကို ဖှင့ျပေးသင့ျတယျလို့ ထငျတယျ ကနြောျအနနေဲ့။"
ရခိုငျပွညျနယျ ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျအဖှဲ့ခှဲကလညျး မဲဆန်ဒရှငျစာရငျး ထုတျပွနျထားတာကို မိုဘိုငျးလကျကိုငျဖုနျးကနေ ကွည့ျရှုနိုငျအောငျ စီစဉျထားပမေဲ့ လကျတှေ့မှာ သုံးဖို့အခကျအခဲ ရှိတယျလို့လညျး ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။ ကပျရောဂါကွောင့ျ သှားလာလှုပျရှားမှုတှေ ကန့ျသတျထားပွီး လူစုခှဲနဖေို့ အကွံပွုထားတဲ့အတှကျ အှနျလိုငျးကို အားထားနရေခြိနျမှာ ရခိုငျပွညျနယျမှာတော့ ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျ အပါအဝငျ အငျတာနကျကို အားထားရတဲ့ ဝနျဆောငျမှုတှမှော စိနျခေါျမှုတှေ ကွုံနရေတာ ဖွဈပါတယျ။ ရခိုငျပွညျနယျရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျ ဥက်ကဋ်ဌ ဒေါျတငျလှိုငျကတော့ ဒီပွူနာကို ပွညျနယျကောျမရှငျတာဝနျရှိသူတှအေနနေဲ့ ဖွရှေငျးနိုငျမယ့ျ နညျးလမျး မရှိသေးဘူးလို့ ပွောပါတယျ။
"အကျပျလီကေးရှငျးက အဆငျမပွဘေူးဆိုတာကတော့ ဒါကိုလုပျတဲ့ အဖှဲ့အစညျးနဲ့ပဲ ဆိုငျတယျလေ အဲဒီက အဆငျပွပွေေ ကွည့ျလို့ရအောငျ ပွနျလုပျပေးနိုငျတယျဆိုရငျတော့ ဒါနညျးပညာပိုငျးလညျး တကျကြှနျးတဲ့ သူရှိရငျတော့ ကွညျလို့ရကွမယျပေါ့နောျ။ ဒါကိုတော့ ရခိုငျပွညျနယျ ကောျမရှငျကတော့ လုပျပေးလို့ မရဘူးပေါ့နောျ။"
လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှနေဲ့ ကိုဗဈကပျရောဂါ အန်တရာယျကွုံနရေတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ အငျတာနကျ ဆကျသှယျမှုတှေ အပွည့ျအ၀ မရတဲ့အပေါျ ပွညျတှငျးပွညျပက စိုးရိမျမှုတှလေညျး ထှကျပေါျနတောပါ။ ကပျရောဂါကူးစကျမှုတှေ ကွုံနရေခြိနျမှာ လူထုအတှကျ အရေးကွီးတဲ့ သတငျးအခကြျအလကျတှေ ရရှိနိုငျအောငျ အငျတာနကျဆကျသှယျမှုတှေ အပွည့ျအဝရဖို့ အရေးကွီးကွောငျးလညျး ပွီးခဲ့တဲ့ လဆနျးမှာပဲ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ဌာနညှေိနှိုငျးရေးမှူးနဲ့ လူသားခငြျးစာနာထောကျထားမှုဆိုငျရာ ညှိနှိုငျးရေးမှူးကလညျး ပွောဆိုထားပါတယျ။
